Duitschc kruisers voor
Santona
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Na het incident van
Sianfoe
Kerkstrijd in
Duitschland
SPANJE
Toestand van den
Paus
Het Engelsch - Italiaansch
gentlemen's agreement
Britsch vliegtuig
neergestort
Buiienlandsch
OverzicM
UITGAVE: N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H G DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
4 JANUARI 1937
64e JAARG. No. 7891
De „Searambler" vlot
De stakingsbeweging bij
de Ceneral Motors
Met een duikboot naar de
Noordpool
De arrestaties in Dantzig
De Valera raadpleegt een
oogspecialist
Belangrijke schenking
van schilderijen
HE LDERSCHE COURANT
MAANDAG
SPAANSCH SCHIP BESCHOTEN.
Un. Press meldt uit Londen, dat de ambas
sade van de Spaansche volksfrontregeering
het volgende communiqué heeft uitgegeven:
„De gezant bracht gistermiddag een bezoek
aan het Foreign Office, om het officieele rap
port, dat hij van de Spaansche regeering
over het opbrengen van de „Soton" door den
kruiser „Koenigsberg" in de Spaansche ter
ritoriale wateren ontvangen had, te over
handigen.
Het Spaansche Schip was op weg van Bil-
bao naar Santander. Na de gebruikelijke sig
nalen heeft de commandant van den Duit-
schen kruiser geëischt, dat de tweede offi
cier van de „Soton" aan boord van de „Koe
nigsberg" zou komen. Daar werd hij uitge-
noodigd een verklaring te teekenen, waarin
hij erkende, dat de opvraging der scheeps
papieren van de „Soton" geschiedde als ver
gelding voor het onderzoek aan boord van
het Duitsche stoomschip „Palos".
De .Sotort7* kreeg bevel, haar route te wij
zigen en zich naar een haven in Galicië te
begeven, welke zich in handen der nationa
listen bevindt.
Bij zijn terugkeer aan boord van de „So
ton" stelde de tweede officier de bemanning
in kennis van het resultaat van zijn bezoek.
De „Soton" voerde de Duitsch'e order niet
Uit, doch begaf zich naar land, waar het
schip kort daarop strandde.
Tijdens deze manoeuvre werd het door den
kruiser onder vuur genomen, zij het zonder
resultaat.
Een vliegtuig der volksfrontregeering ver
scheen toen ter plaatse. Het vloog boven den
kruiser, welke zich haastte, de volle zee te
bereiken.
De „Soton" bevindt zich thans weer vlot
!n deze haven. De beide Duitsche kruisers
„Koenigsberg" en „Koeln" zijn voor de haven
aangekomen.
De Basken nemen energieke te
genmaatregelen.
Het inlichtingen-bureau te Parijs van de
Baskische regeering deelt mede:
„De Baskische regeering heeft, in overeen
stemming met de regeering der bevriende lan
den doen weten, dat zij haar vlootstrijd-
krachten bevel heeft gegeven tot het gebrui
ken van de meest energieke middelen ter
.verzekering van de bescherming der koop
vaardijschepen in de territoriale wateren
.van Euskarie (Baskenland).
Tevens stelde ze dezelfde regeeringen er
van in kennis, dat verscheidene eenheden
der Duitsche oorlogsvloot zich op het oogen
blik in de haven van Guetaria bevinden.
De Baskische regeering zal niet de min
ste inbreuk dulden op de regels van het in
ternationale recht ten aanzien van de scheep
vaart".
Britsch schip beschoten.
De Britsche admiraliteit is er officieel van
in kennis gesteld, dat het Britsche schip
„Blackhill", metende 2492 ton, beschoten is
door een klein oorlogsschip der opstandelin
gen, echter zonder te worden geraakt. Er is
geen enkele bevestiging ontvangen van de
geruchten, volgens welke de „Blackhill" door
den Duitschen kruiser „Koenigsberg" zou zijn
gep'raaid.
De Britsche ambassadeur in Spanje, die
zich te Hendaye ophoudt, heeft instructie
gekregen, de aandacht der autoriteiten te
Burgos te vestigen op het incident met de
„Blackhill", welk schip naar men weet, Vrij
dag j.1. door een trailer der Rechtsche strijd
krachten is beschoten.
Weer 5000 Italianen aangekomen?
Volgens een nog niet bevestigd bericht zou
den 5000 Italianen in den loop van de laat
ste drie dagen door Italiaansche oorlogs
schepen naar Cadiz zijn gebracht en daar
aan land zijn gegaan.
Hevige aanval op Madrid.
De rechtsche troepen hebben, naar een
speciale verslaggever van Havas meldt, gis
termorgen een hevigen aanval ontketend.
Dit offensief werd reeds meer dan een week
geleden verwacht. Het is de hevigste aanval
sedert 't leger van de Varela voor de hoofd
stad is aangekomen.
Opstandelingen boeken eenige
successen.
Generaal Queipo de Llano heeft voor de
radio medegedeeld, dat de militaire operaties
nog steeds een bevredigend verloop hebben.
Hij zeide voorts, dat de rechtsche troepen
in den sector van Madrid na een krachtigen
aanval door de republikeinsche verdedi
gingslinies gedrongen zijn en Villa Franca
del castillo en het dorp Castillo de villa
franco hebben bezet, welke plaatsen door
den vijand met achterlating van tal van
dooden werden ontruimd.
Voortgaande zeide de Llano, dat de neder
laag der regeeringstroepen in het gebied van
Montoru porcuna en Villa del rio van dag
tot dag duidelijker wordt. Tenslotte deelde
de generaal mede. dat hij op grond van of
ficieele inlichtingen de totale verliezen der
internationale brigade in den loop dezer ope
raties op meer dan 1000 man te kunnen stel
len,
Duitscher ter dood veroordeeld.
De Duitsche bladen wijden commentaar
aan het feit, dat door een Baskisch gerechts
hof een Duitscher, die zooals van Baskische
zijde wordt medegedeeld, met de wapens in
de hand een afdeeling opstandelingen had
aangevoerd, ter dood veroordeeld is. De
„Voelkische Beobachter" spreekt van een
nieuwen schakel in de reeks van ongehoor
de gebeurtenissen, die Duitschland gedwon
gen hebben de betrekkingen met de „roode
machthebbers" van Spanje te verbreken, de
„Berliner Boersenzeitung" schrijft, dat deze
moord doet concludeeren, dat „de bolsjewis
ten van Bilbao" het voorzien hebben op
openlijke provocaties. „Wij vragen de mo
gendheden, aldus het blad, wij vragen En
geland en Frankrijk, hoe lang zij dit mis
dadig drijven nog werkeloos willen aan
zien".
Van Baskische zijde wordt hierover ge
meld, dat de Duitscher Lothar Gudde, ge
boren 9 October 1917 te Barman in het
Rijnland, ongehuwd op 5 October j.1. ge
vangen is genomen aan het front van Ot-
chandiano, terwijl hij met de wapens in de
hand strijders aanvoerde tegen de regee
ringstroepen. Gudde erkende trouwens als
vrijwilliger dienst te hebben genomen bij
de Spaansche phalanx, waar hij tot korpo
raal werd benoemd. Hij werd 9 November
door de rechtbank ter dood veroordeeld en
twee dagen daarna gefusilleerd. Tien andere
beklaagden, onder wie nog een Duitscher,
Wolfand van Eupel en een Zwitser, Her-
mann Maurer Lehmann werden veroordeeld
tot levenslange gevangenisstraf.
Het Engelsche vrachtschip „Searambler"
dat Woensdag jl. voor den Nieuwen Water
weg aan den grond liep, is gisteravond om
zes uur tijdens den vloed vlot gebracht door
de sleepbooten Oostzee, Ganges, Maas en
Hoek van Holland van L. Smit en Co.,
Het schip is met sleepboot-assistentie naar
Rotterdam opgevaren.
Fabrieken moeten worden ont
ruimd.
F1 i n t (Michigan) 2 Jan. De recht
bank heeft de stakers die twee fabrieken
van onderdeelen der General Motors Corpo
ration bezet hebben, last gegeven oogenblik-
kelijk de werkplaatsen te ontruimen.
Nieuwe plannen van Sir Hubert
Wilkins
Te ./Southampton is gisterenavond tilt
New York de bekende ontdekkingsreiziger
Sir Hubert Wilkins aangekomen, die van
plan is in Juli van dit of van het volgend
jaar te trachten, zich met een duikboot van
Spitsbergen naar de Beringszee te begeven,
Deze expeditie zal volgens Wilkins twee
maanden duren en een bedrag van onge
veer 35.000 pond sterling kosten,
SIR HUBERT WIÈKINS
De duikboot zal zoodanig ingericht zijn,
dat zij langen tijd achtereen tot vijf dagen
toe onder water zal kunnen blijven.
Zooals men zich zal herinneren, heeft Sir-
Hubert reeds in 1931 een dergelijke poging
ondernomen, welke evenwel geen succes
had.
De laatste berichten bevredigend.
Toch blijfc <ie aard der ziekte
zeer gevaarlijk.
De gezondheidstoestand van den Paus werd
gistermorgen gunstig geacht. Hij ontving in
den loop van den morgen kardinaal
Daugharty, den pauselijken legaat op het
a.s. Eucharistisch congres te Manilla, met
wien hij zich ongeveer een uur onderhield.
Vervolgens ontving de paus kardinaal Bor-
gongine Duca en den gouverneur van Vati
caanstad, Markies Serafini.
Het karakter der aandoening.
Het op en neer gaan in het ziekteverloop
van den Heiligen Vader is te wijten aan het
karakter der ziekte. De Paus lijdt aan een
hartaandoening, welke van ernstigen aard
is, doch niet een onmiddellijk ongunstig
verloop behoeft te hebben.
Er zijn perioden van opleving, waarin de
Paus nog weer tot eenig werk in staat is.
Het blijft gisten onder de troe
pen van Tsjang-Sjoe-liang.
Hervorming Nanking-regeering?
Japan en een mogelijke anti-
Japansche politiek.
Volgens uit Nanking ontvangen berich
ten, zou de voorgestelde hervorming van de
Nankingregeering ten doel hebben over te
gaan tot een anti-Japansche politiek. In
verband hiermede zijn Japansche waarne
mers van meening, dat Japan, dat op het
oogenblik een politiek van waakzame af
wachting handhaaft ten aanzien van China,
gelijk het dit gedaan heeft sedert het uit
breken van het incident van Sianfoe, zijn
politiek van stabilisatie in Oost-Azië ten
uitvoer zal leggen met krachtige vastbeslo
tenheid.
Men neemt aan dat de Nanking-regeering
op eenigerlei wijze de z.g. eischen heeft
aanvaard van Tsjang Sjoe liang, waarbij
zou zijn inbegrepen samenwerking met de
communisten en een anti-Japansche poli
tiek. Ofschoon de Japansche minister van
buitenlandsche zaken, Arita, wenscht een
politiek van waakzaam afwachten jegens
China voort te zetten voor den eerstvolgen-
den tijd, neemt de richting in het Japansche
volk toch in kracht toe, welke aandrang
uitoefent op de Japansche regeering voor dit
doel passende maatregelen te nemen, zelfs
gaande tot een interventie in de voorgeno
men hervorming van de Nankingregeering,
wanneer dit noodig mocht blijken. Voorts
wijzen de Japansche bladen er op, dat, of
schoon alles er op wijst, dat China duidelijk
zichtbaar een pro-Japansche politiek voort,
er toch een onderstroom is van tegen Japan
vijandelijke gevoelens.
In dit verband leggen de Japansche bla
den er den nadruk op, dat de belangrijke
verklaring van het Kwantoengleger ter ge
legenheid van de jaarswisseling uitsluitend
een waarschuwing is aan de Nanking-regee
ring met betrekking tot deze aangelegenheid.
Nog gisting in Sianfoe.
Uit betrouwbare bron verneemt men,
dat de gisting onder de troepen van Tsjang-
Sjoe-liang en Hang-Foe-tsjen voortduurt. De
leiders verlangen een regeering van een
eenheidsfront, waarin alle partijen, ook de
communistische, zijn opgenomen. Het is
niet uitgesloten, dat Nanking maatregelen
tegen deze beweging gaat nemen.
Katholieke kerk als staatsvijand
- Nr. 1.
In een herderlijk schrijven, der Katho
lieke bisschoppen van Breslau wordt, na
dat gewezen is op de gevaren van het bols
jewisme en op de moeilijkheden waarmede
de katholieke kerk in Duitschland te kam
pen heeft, het volgende gezegd:
Wij zien met bezorgdheid hoe de eerbied
voor den Christelijken godsdienst vernietigd
wordt, hoe het volk stelselmatig aange
spoord wordt, de kerk te verlaten en hoe
pogingen worden aangewend om tot de be
weging behoorende amtenaren en werkne
mers ertoe te bewegen, de kerk den rug toe
te keeren..
Wij moeten eischen, dat de jeugd
en het volk, niet langer verteld
wordt, dat na de overwinning van
het bolsjewisme als staatsvijand no.
1, het de beurt zal zijn van de ka
tholieke kerk als staatsvijand.
Wat het bolsjewisme betreft, wordt in den
brief gezegd, dat de bisschoppen het hun
plicht achten, den Fuehrer in den strijd te
gen het bolsjewisme te steunen-.
Status quo in de Middellandsche
zee blijft gehandhaafd.
In de te Rome onderteekende En-
gelsch-Italiaansche verklaring wordt
gezegd, dat de Britsche en de Ita
liaansche regeering, bezield met den
wensch, zooveel mogelijk bij te dra
gen aan de belangen van de alge-
meene zaak van den vrede en de vei
ligheid, de verbetering van de betrek
kingen tusschen hen en tusschen
alle middellandsche-zeemogendheden
en vastbesloten de rechten en de be
langen dezer mogendheden te eerbie
digen, erkennen dat de vrijheid van
in, uit en doorvaart der Middelland
sche zee een levensbelang is voor
de verschillende deelen van het
Britsche rijk en voor Italië, en dat
deze belangen in geen enkel opzicht
met elkaar onvereenigbaar zijn.
De beide regeeringen zijn tegen iederen
wensch, den statusquo ten aanzien van de
nationale of territoire souvereiniteit in het
Middellandsche-zeegebied te wijzigen of, voor
zoover zij erbij betrokken zijn, gewijzigd te
zien, de rechten en belangen van elkander in
genoemd gebied te eerbiedigen en zijn over
eengekomen, hun beste krachten te gebruiken
om iedere activiteit te ontmoedigen, die de
goede betrekkingen, welke deze verklaring
beoogt te consolideeren, zou kunnen schaden.
Deze verklaring heeft ten doel, de belangen
van den vrede te dienen en is tegen geen
enkele andere mogendheid gericht.
Men publiceert eveneens den tekst van de
nota's welke op 31 December te Rome zijn
gewisseld tusschen den Britschen ambassa
deur en den Italiaanschen minister van bui
tenlandsche zaken, waarin Ciano bevestigt,
dat, voor zoover Italië erbij betrokken is, de
integriteit en huidige grondgebieden van
Spanje onder alle omstandigheden onge
schonden en ongewijzigd zullen blijven.
Warschau 2 Jan. Het aantal arrestaties
van nat. soc. militieleden te Dantzig voor
de feestdagen is nog niet bekend. Wel wordt
uit Dantzig gemeld, dat de arrestaties niet
verricht zijn door de politieke politie, maar
door de speciale garde van de nat. soc. par
tij en dat de beklaagden eerst gebracht zijn
naar twee kazernes van S.A.-afdeelingen
vanwaar een aantal hunner later naar het
hoofdbureau van politie werden overge
bracht.
Trento, 2 Januari. Hedenmiddag tegen
drie uur is op de hoogvlakte van Lomaso
een tweemotorig Britsch vliegtuig tegen een
moerbezieboom gevlogen en vernield. De be
stuurder was op slag dood. Een onmiddellijk
ingesteld onderzoek wees uit, dat het hier
gaat om het toestel, gemerkt „G.A.D.M.D."
en voorzien van het woord „British". De be
stuurder zat alleen in het toestel. Hij is in
middels geïdentificeerd als baron Henry Der-
langel uit Londen. Wat de oorzaak van het
ongeval aangaat veronderstelt men, dat een
der motoren niet heeft gefunctionneerd ten
gevolge van gebrek aan benzine en dat de
bestuurder getracht heeft een landing te
maken.
Londen, 2 Jan.: Uit Dublin wordt ge
meld, dat de Valera de volgende week naar
Zürich zal gaan om een oogspecialist te
raadplegen, die hem in Mei van het vorig
DE VREDE IN DE MIDDEL
LANDSCHE ZEE THANS GE-
TEEKEND.
Het accoord tusschen Londen-
Rome een feit. Van beteekenis
voor den vrede in Europa.
Het accoord tusschen Londen en Rome,
waarover men elders op deze pagina de bi-
zonderheden leest, kan van beteekenis wor
den voor den vrede van Europa. Een ge
zonde verhouding tusschen twee grootmach
ten als Engeland en Italië zal haar weerslag
niet missen op de andere mogendheden,
met name op Duitschland. Reeds wordt er
over gesproken, dat het accoord gevolgd zal
worden door een Italiaansch-Fransche over
eenkomst, op basis van het accoord, dat in
Januari 1935 tusschen Mussolini en Laval tot
stand kwam.
Het zijn goede berichten aan het begin
van het nieuwe jaar. Het jaar dat we juist
hebben afgesloten heeft tusschen Rome en
Londen heel wat spanning gebracht. De
Abessijnsche kwestie en de daarmede ge
paard gaande sancties van den Volkenbond,
waarvan in het bizonder Engeland een
sterke voorstander was, had in Italië bitter
heid gewekt en het heeft maar weinig ge
scheeld of het was in de Middellandsche Zee
tot een botsing tusschen beide lan
den gekomen. De verbittering in Italië was
zoo groot, dat men de botsingen in Palestina
toeschreef aan Italiaanschen invloed en dat
ook in Egypte door Italië tegen Engeland
gestookt werd. Dat er dus door de teekening
van het accoord een toenadering tusschen
beide landen gekomen is, kan niet anders
dan tot groote voldoening stemmen.
De inhoud van het'accoord is. zooals men
elders leest, een wederzijdsche verklaring
omtrent de vreedzame bedoelingen en den
status quo (handhaving dus van den be-
staanden toestand) in de Middellandsche
Zee.
In de Italiaansche hoofdstad be
schouwt men het accoord als een
belangrijke stap naar consolidatie
van den wankelen Europeeschen
vrede. En ook in Engeland is het
accoord met groote instemming
ontvangen.
Engeland en Italië hebben elkaar de hand
gereikt, schrijft de „Star", het succes van
de politiek van verzoening tusschen Rome
en Londen is volkomen. Een ander avond
blad, de „Evening News", prijst het accoord
eveneens als een instrument van den vrede
en wijst er op, dat het agreement een clau
sule bevat waarin de verzekering wordt
gegeven, dat het tegen geen enkele „der
de" mogendheid is gericht.
Het blad is van oordeel, dat de wederzijd
sche uitwisseling van verzekeringen noodig
was gebleken als gevolg van de onfortuin
lijke politiek, die door Engeland werd ge
voerd ter ondersteuning van het Volken
bondshandvest, tijdens den Abessijnschen
veldtocht.
Dat laatste is maar een kwestie van waar
deering, want wij blijven het standpunt ge
trouw dat de Volkenbond in het Abessijn
sche geval hopeloos gefaald heeft en dat een
krachtiger optreden, van het begin af, heel
wat onheilen had kunnen voorkomen. Het
vrije spel dat men Italië maandenlang ge
laten heeft, is noodlottig geworden voor de
toepassing van de sancties.. Maar hoe het
zij, er zijn nu lichtteekenen aan den inter
nationalen politieken hemel. En dat stemt
tot voldoening.
DE VALERA.
jaar heeft geopereerd. Dit is een van de pe
riodieke reizen van de Valera naar Zürich,
welke noodig zijn voor het regelmatig onder
zoek door den specialist.
Aan het Amerikaansche volk.
President Roosevelt heeft een briefwisse
ling gepubliceerd met den vroegeren am
bassadeur der Vereenigde Staten te Londen
en vroegeren minister van financien, den
milliardair Andrew Mellon, volgens welke
deze zijn schilderijenverzameling, een der
waardevolste en volgens kunstkenners een
der meest veelzijdige particuliere verza
melingen der wereld, aan het Amerikaan
sche volk wil schenken. De totale waarde
der collectie wordt op ongeveer 19 milljoen
dollar geschat.
RUSLAND PARAAT.
De Sowjet-Unie kan het opnemen
tegen iedere mogendheid of com
binatie van mogendheden.
Maiski, de Sowj et-ambassadeur te Londen,
heeft volgens de „Daily Herald" gisteravond
in de ambassade in een afscheidstoespraak
tot Ozerski, den handelsvertegenwoordiger te
Londen, die naar Moskou terugkeert, ver
klaard, dat Sowjet-Rusland thans in staat
is om zich met succes geheel uit eigen
kracht te verdedigen tegen iedere mogend
heid of combinatie van mogendheden. Hij
verklaarde, dat hij de volle verantwoordelijk-
beid op zich nam voor ieder woord, dat hij
sprak. liet voornaamste doel van Rusland
was echter niet een oorlog te winnen, maar
er een te voorkomen.