Naar da niertig-urije
werkweek in Amerika
Ex koning Alfonso naar
Spanje terug
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De schrijfwijze van
de Nederlandsche taal
De Engelsche
vlootbegrooting
Oviedo omsingeld
N.V. „WACO"
Buiienlandsch
Overzicht
Duitsch oordeel over Satoh
Hoe ver strekken Belgiës
verplichtingen
DONDERDAG
4 MAART 1937
SPANJE
Regeeringstroepen
dringen Toledo binnen
Het moeilijke probleem
Frankrijks leger in oorlogstijd
AUTOBUSDIENSTEN
gewijzigde dienstregeling.
LDERSCHE COURANT
UITG E N. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 65e JAARG- No. 7941
STAAT ROOSEVELT ACHTER
LEWIS? OVEREENSTEM
MING IN DE STAALINDUSTRIE
De positie van Lewis, den leider van het
eomité voor industrieele organisatie (Cio),
als „industriedictator in de Vereenigde Sta
ten, is volgens Un. Press, aanzienlijk ver
sterkt door het tot stand komen van het
compromis met de staalindustrie, hoewel
aijn eisch inzake het „closed shop"-princi-
pe nog steeds niet werd ingewilligd.
De overeenkomst met de staalindustrie
wordt te New York herhaaldelijk als de
„grootste gebeurtenis in de Amerikaansche
arbeidersbeweging" of als „een historische
gebeurtenis" gekenschetst.
Momenteel stelt Lewis den presidgnt der
Amerikaansche arbeidsfederatie (A.F.L.)
Green, volkomen in de schaduw en het is
heel goed mogelijk, dat het Cio een machts
positie zal gaan bekleeden, zooals de A.F.L.
nooit heeft kunnen bereiken. In dit verband
js het teekenend, dat van officieele zijde
reeds andere industrieën werden aange
spoord, het voorbeeld van de staalindustrie
te volgen, d.w.z. de 40-urige arbeidsweek in
te voeren, de loonen te verhoogen en de
yakvereenigingen te erkennen.
De bondsminister van arbeid, miss Per-
kins, juicht de overeenkomst in de staalin
dustrie toe en noemt haar „het belangrijk
ste succes der laatste jaren in de richting
der collectieve arbeidsovereenkomsten". De
ze overeenkomst toont volgens miss Perkins
aan, dat de betrekkingen tusschen arbeiders
en werkgevers in een moderne fase zijn ge
treden.
Lewis zelf ziet in de tot stand gekomen
overeenkomst het grootste succes, dat de
Cio tot nog toe heeft weten te bereiken en
is van meening, dat zulks niet zonder in
vloed zal blijven op de onderhandelingen in
de kolenindustrie. Hij heeft thans voorge
steld, de onderhandelingen welke momen
teel gevoerd worden over de nieuwe ar
beidscontracten in de bruinkool-industrie
tot 9 Maart te verdagen om zooals hij zegt,
beide partijen tijd te geven haar standpunt
nader te bepalen.
De 40-urige werkweek in de staal.
Industrie. Invloed van Roose-
velt.
President Roosevelt heeft te kennen gege-
.Ven, dat de invoering van de veertigurige
week in de staalindustrie indirect het ge
volg is geweest van een onderhoud, dat hij
gehad heeft op het Witte Huis met Mvron
C. Taylor, den president van de United
States Steel Corporation.
De toestand bij de General
Motors.
Dinsdag zijn de werkazamheden wederom
stilgelegd, dan wel bemoeilijkt doordat weer
arbeiders in staking zijn gegaan en de
bedrijven bezet hebben in twee automobiel
fabrieken. Inmiddels beginnen de onder
handelingen tusschen de werkgevers en de
.vertegenwoordigers der werknemers bij de
General Motors het einde te naderen en
komt een overeenstemming in zicht over
de loonen.
Verzoening met zijn gemalin.
De correspondent van de „Daily
Telegraph" te Rome meldt, aan zijn
blad, dat de bezoekers van een chic
bioscooptheater te Rome Dinsdag
avond ten zeerste verrast waren,
toen zij Don Alionso, den vroegeren
koning van Spanje, in de stalles za
gen zitten in gezelschap van zijn ge
malin Victoria Eugénie. Vele jaren
hebben zij gescheiden van elkander
geleefd.
EX-KONING ALFONSO.
Zij zijn niet samen het gebouw binnenge
komen. De vroegere Koningin trad binnen in
gezelschap van haar dochter, prinses Torlo-
nia, voor haar huwelijk infante Beatrice.
De hertog van ïorloqia en twee vrienden
waren mede aanwezig.
Don Alfonso en zijn tweede dochter In
fante Christiana, wachtten op hun aan
komst. Het hoogc gezelschap bestond voorts
uit Don Jaims, den hertog van Segovia, de
hertogin van Segovia en den prins en de
prinses van Asturië.
Rome onder den indruk.
Het geheele gezelschap nam op een rij
plaats. Don Alfonso en zijn gemalin zaten
naast elkander.
Na afloop van de voorstelling reed de
vroegere Koningin weg in een auto met een
Britsch nummerbord. Zij is gast van Konin
gin Helena van Italië en vertoeft te Rome,
omdat prinses Torionia een kindje verwacht.
Het nieuws ,dat de vroegere Koninklijke fa
milie in de bioscoop vertoefde, verspreidde
zich snel in Rome en maakte een diepen
indruk.
Men ziet er den voorbode in voor een ver
zoening.
In welingelichte kringen is men van mee
ning, dat, indien generaal Franco Madrid
zou bezetten, de vroegere Koning en zijn ge
malin zullen worden uitgenoodigd naar
Spanje terug te keeren.
EERSTE KAMERSTUKKEN.
De Rijmprent voor
jeugd.
de school-
De memorie van antwoord van den Minis
ter van Onderwijs dd. 3 Maart, in verband
met de rijksbegrooting voor 1937, geeft te
kennen, dat de Minister er niet toe kan me
dewerken, dat het bestaande Nederlandsche
Onderwijsstelsel worde vervangen door een
stelsel, waardoor een „staatsjeugd" wordt
gekweekt. Voor een algemeene klacht over
de resultaten van het onderwijs is volgens
den minister geen grond aanwezig. Met na
druk verzet hij zich tegen de meening, dat
in het bizonder de onderwijzersopleiding te
kort zou schieten in het bijbrengen aan de
bestaande onderwijzers van de juiste begrip
pen van gezag en piëteit.
Het tuchtvraagstuk.
Zonder zich te willen uitspreken over de
vraag, of inderdaad de tuchteloosheid over
het algemeen thans grooter is dan vroeger,
is ook de minister van oordeel, dat in een
tijd, waarin zooveel ontbindende en negatief
werkende invloeden vallen aan te wijzen, het
tuchtprobleem ten volle aandacht en belang
stelling verdient.
De minister is bereid om met zijn ambtge
noot van justitie te overleggen, of hier ruim
te voor eenige wettelijke voorziening open is.
Hij moet echter met nadruk waarschuwen
tegen de voorstelling, alsof zonder zulk een
voorziening de tuchtbevoegdheid van de on
derwijzers niet vast zou staan.
De rijmprent voor de schooljeugd.
De minister wijst ertrpj dat het de bedoe
ling van de regeering is geweest om aan de
schooljeugd een herinnering te geven aan het
voor land en volk zoo heugelijk en gewichtig
gebeuren, het prinselijk huwelijk. Een herin
nering, waarvan dus de waarde blijkt in de
toekomst, terwijl die van een leermiddel met
het oog op het heden moet worden bepaald.
Het stemt den minister tot verheugenis, dat
het mogelijk werd op ruime schaal een kunst
werk te verspreiden, waarvan de wezenlijke
waarde, als van ieder kunstwerk, eerst in de
toekomst geheel objectief zal kunnen wor
den bepaald, doch waarvan blijkens tal
rijke uitingen in de schoolwereld, de kunst
wereld en de letterkundige wereld de waar
de reeds thans door velen is beseft.
Schrijfwijze der Nederlandsche
taal.
De minister beantwoordt de verschillende
opmerkingen, die omtrent dit onderwerp in
het voorloopig verslag worden gemaakt, aan
de hand van een geschiedkundig overzicht.
Het stellen van algemeene regelen,
terwijl de bijzonderheden zouden
worden overgelaten aan Kon. besluit
of ministerieele beschikking, komt
hem ongewenscht voor, reeds omdat
langs dezen weg de door meerdere
leden gewenschte vastheid van beleid
niet zou gewaarborgd zijn. Anders
staat hij tegenover de gedachte, dat
de wet een lichaam zou aanwijzen,
hetwelk te dezer zake hetzij advisee-
rende hetzij beslissende bevoegdheid
hebben zou, en dat de wettelijke mo
gelijkheid worde verkregen om een
aldus vastgestelde spelling ook in 't
onderwijs te doen eerbiedigen.
Het marine-personeel met 11.000
mail uitgebreid.
Uit de Engelsche vlootbegrooting blijkt, dat
het marinepersoneel met bijna 11.000 man
zal worden uitgebreid.
In de aanteekeningen bij de begrooting
wordt nog verklaard, dat de ratificatie van
het Londensche vlootverdrag van 1936 ver
traagd is door Groot-Brittanje en Frankrijk,
iri afwachting er van, dat de onderhandelin
gen over dergelijke accoorden met Duitsch
land en Rusland beëindigd zullen zijn en dat
opheldering zal zijn verkregen over den toe
stand ten aanzien van de veertienduims ka
nonnen op pantserkruisers.
23.776.000 Pond sterling meer dan
in 1936.
De ramingen der vlootbegrooting voor 1937
bedragen 105.065.000 Pond Sterling, zijnde
een stijging met inbegrip van de supple
mentaire ramingen tegenover 1936 met
23.776.000 Pond Sterling. Het bouwprogram
omvat drie pantserkruisers, twee vliegtuig
moederschepen, vijf kruisers van 8000 ton,
twee kruisers van 5300 ton. zestien destroy-
ers, zeven duikbooten en vijf en veertig an
dere schepen.
De nieuwe pantserkruisers sterk
bewapend.
Naar men meent 'te weten, zullen de drie
nieuwe pantserkruisers bewapend worden
met veertienduimskanonnen en van het type
van den „George 5" zijn, waarvan de kiel in
het begin van dit jaar is gelegd.
De opdrachten tot den bouw van de nieuwe
pantserkruisers zullen geplaatst worden, zoo
dra de begrooting is goedgekeurd door het
Lagerhuis. De inschrijvingen zijn reeds ont
vangen.
In weerwil van hun heldhaftigen
tegenstand tegenover de regeerings
troepen, hebben, volgens Un. Press,
de verdedigers van Oviedo hun laat-
sten verbindingsweg met de buiten
wereld thans verloren en zijn ze nu
van alle kanten door de hen bele
gerende Asturische en Baskische
strijdkrachten omsingeld.
Deze omsingeling is 't gevolg van de ver
overing van den San Claudio-pas door de
regeeringstroepen, en deze pas vormde den
eenigen verbindingsweg, waarlangs de bele
gerden van Oviedo nog, van Grado uit, mu
nitie en levensmiddelen kregen toegevoerd.
De Claudio-pas werd dan ook tot het laat
ste toe hardnekkig verdedigd. Reeds vroeger
hadden de bekende Asturische mijnwerkers
colonnes hier stormgeloopen tegen de nati
onalistische stellingen, doch met zware ver
liezen waren zij teruggeslagen.
Gisteren echter werd een nieuwe gewel
dige aanval op de rechtsche posities onder
nomen. Het is een der bloedigste episodes
geworden van het offensief tegen Oviedo.
Drie uur lang liet de regeeringsartillerie een
ononderbroken hagel van granaten neerko
men op de stellingen der nationalisten, die
slechts met een machinegeweervuur dit in
tense vuur konden beantwoorden.
Strijd bij Toledo.
De regeeringstroepen zijn na operaties wel
ke 23 uur duurden, tusschen Talavera en
Toledo de Taag overgetrokken. In de afge-
loopen drie weken hebben zich in de nabij
heid van San Bartolome.de Las Abiertas drie
colonnes geconcentreerd en Zondag stonden
30.000 man gereed om tot de aanval over te
gaan, met als eerste doel het op 15 K.M. van
San Bartolome aan den oever van de Taag
gelegen dorp Malpica, hetwelk Maandag be
zet werd. Na verwoeden strijd werd daarop
het dorp Mesedar bezet, dat op 4 K.M. ten
noorden van de Taag is gelegen. Als gevolg
van dit succes der regeeringstroepen wordt
de spoorweg tusschen Talavera del Tajo en
Madrid ernstig bedreigd, evenals de hoofd
weg, waarvan een zijtak naar Toledo leidt.
Uit. alles zou blijken, dat het offensief tegen
Toledo is gericht.
Regeeringstroepen zouden de stad
binnengedrongen zijn.
Het blad „Claridad" meldt, dat de re
geeringstroepen na belangrijke operaties,
die een maand hebben geduurd, Toledo
binnengedrongen zijn en daar bezit hebben
genomen van een geheele wijk nabij het
Alcazar, waar de rechtsche generaal Mos-
cardo zich verschanst had. Deze operatie is
niet slechts vanwege strategische belang
verricht, doch om te vermijden dat de troe
pen van het garnizoen van Toledo hun ka
meraden te Talavera del Tajo te hulp zou
den komen. De verbindingen tusschen de
beide steden en verscheidene andere secto
ren, aldus het blad, zijn namelijk thans zeer
moeilijk voor de opstandelingen, want wij
hebben de hoofdwegen afgesneden;
Het vraagstuk van de Duitsche
koloniën.
Met een enkel woord hebben we gisteren
het koloniale vraagstuk aangeroerd, toen we
schreven over de „mobilisatie van Italië".
We hebben verband gezocht tusschen de
plannen van Italië en die van Duitschland.
De nauwe vriendschap, die de laatste we
ken tusschen de beide landen opnieuw is
gelegd, kan een nauwere samenwerking doen
verwachten.
De Duitsche wenschen voor koloniën heb
ben ook in Engeland weer een uitspraak
uitgelokt en daaruit blijkt, dat Groot Brit-
tannië er niets voor voelt aan de Duitsche
wenschen tegemoet te komen. Het Engel
sche standpunt is in deze ongewijzigd ge
bleven.
De vervulling van den kolonialen
eisch is voor Duitschland niet zoo
gemakkelijk als het teniet doen van
de andere verdragen van Versailles
Dat was in hoofdzaak het stuk
scheuren van papier en verdragen,
maar daarmee komt men met het
koloniale vraagstuk niet klaar. En
toch zal men een oplossing voor
dit netelige vraagstuk dienen te
vinden, want Duitschland zal zeker
niet rusten voor aan zijn wensch
voldaan is. Het is te hopen dat men
inderdaad een weg vindt, die tot
een bevredigende oplossing leidt,
omdat de spanning in Europa anders
zeer toe zal nemen. Dat is reeds te
merken in de verhouding tusschen
Duitschland en Engeland, die in
scherpe tegenstelling tegenover el
kaar staan
Nu Duitschland van Engeland, ten opzich
te van het ko.loniale probleem niets te
verwachten heeft, wordt het verbitterd
Von Ribbentrop, de Duitsche gezant te
Londen, heeft, zooals we gisteren zeiden het
koloniale vraagstuk dezer dagen opnieuw
naar voren gebracht. Het betoog van von
Ribbenfrop, waarvan de principieele vraag
of Duitschland geschikt is koloniale gebie
den te beheeren buiten beschouwing kan
blijven, zoo schrijft de Nw. Rott. Crt. komt
hierop neer, dat Duitschland geen imperia
listische bedoelingen heeft, maar slechts
economische nooden wil lenigen.
Wat het eerste punt betreft, wijst hij op
het Engelsch-Duitsche vlootverdrag. En voor
wat het tweede punt betreft, geeft von
Ribbentrop toe, dat de grondstofbronnen der
wereld voor Duitschland open staan, heeft
de deviezen welke daarvoor noodig zijn,heeft
Duitschland niet. De kern van de zaak is dan
ook voor Duitschland niet, hoe krijg ik
grondstoffen, maar hoe krijg ik grondstof
fen, die met Duitsche munt kunnen worden
betaald. Daarnevens speelt ook de opening
van afzetgebieden voor de Duitsche industrie
een rol.
Het gaat voor Duitschland niet om de
vraag, of het de artikelen in voldoende mate
kan koopen, gelijk de Engelschen haar bij
voorkeur stellen, het gaat er om hoe het
aan de middelen komt om die te betalen.
Daarom is het alternatief voor wat betreft
de economische gronden van de koloniale
aanspraken, de verleening van middelen om
in 't buitenland te koopen en de openstel
ling van afzetgebieden.
Engeland en Duitschland staan thans ver
van elkaar verwijderd, von Ribbentrop heeft
daartoe wel een en ander hijgedragen. Niet
altijd is hij in zijn gedragingen erg geluk
kig geweest.
Toch is de afstand wellicht minder groot
dan het schijnt. Want Engeland is nog
vastbesloten een nieuw Locamo in de plaats
van het oude pact* te stellen en daarvoor
zal het de medewerking van Duitschland
niet kunnen missen. De algemeene toe
stand in Europa, zoo men die door verdra
gen wil consolideeren, hangt hiermede dus
wel ten nauwste samen.
De strijd om de hoofdstad.
De opstandelingen hebben pogingen in het
werk gesteld zich meester te maken van
Vallecas, een klein dorp aan den weg naar
Valencia, met het doel, dezen weg af te snij
den. Bovendien hebben de rechtsche troepen
hun druk op Morata de Taruna verzwaard.
Na een hevig geschutvuur trokken zij ten
aanval tegen Morata, terwijl zij tevens in de
richting van Vallecas aanvielen. Men had
overigens den dubbelen aanval voorzien. De
strijd duurde vier uur: de regeeringstroepen
boden hardnekkigen tegenstand. Omstreeks
twee uur in den morgen was het slagveld
bezaaid met lijken van opstandelingen. De
rechtsche troepen wilden zich terugtrekken,
doch zij werden gedwongen opnieuw den
strijd te aanvaarden. In een buitengewoon
verbitterden strijd werden twee compagnieën
der rechtschen gedund. In de stellingen der
regeeringstroepen is geen verandering ge
komen.
Eenheid in het opperbevel ge
bracht.
De legercommissie van de Kamer
heeft inzake de kwestie der een
heid in het opperbevel, een oplos
sing gevonden, die vrijwel analoog
is met het voorstel van Daladier. Op
voorstel van Montigny is met 9 tegen
6 stemmen besloten, dat de hooge
oorlogsraad verplicht is na de oor
logsverklaring één chef te benoemen.
Deze zou reeds in vredestijd kunnen wor
den aangewezen om direct na de opening
van de vijandelijkheden het bevel op zich te
kunnen nemen. Besloten werd, dat de voor
zitter van den ministerraad in vredestijd te
vens minister van nationale verdediging zal
zijn, maar zijn bevoegdheden zal kunnen
overdragen aan een anderen minister met of
zonder portefeuille. De commissie heeft ver
der het voorstel van de luchtvaartcommis
sie verworpen om alle maatregelen betref
fende de luchtverdediging door den minister
van luchtvaart te laten coordineeren. Aange
nomen is een tekst, waarin aan den voor
zitter van den ministerraad de bevoegdheid
wordt gegeven de operaties die moeten wor
den uitgevoerd over de betrokken departe
menten te verdeelen.
Japansche toenadering tot Ge-
nève gevreesd.
In Duitsche kringen, welke zich
bijzonder interesseeren voor aange
legenheden, welke het Verre Oosten
betreffen, toont men zich gereser
veerd ten aanzien van de benoeming
van Sato, tot dusver Japansch am
bassadeur te aPrijs, tot minister van
buitenlandsche zaken.
Eenstemmig prijs men de diplomatieke
kwaliteiten van Sato. een der meest voor
aanstaande vertegenwoordigers van de ou
de Japansche diplomatieke schooi, dóch men
wijst er tegelijkertijd op dat Sato steeds
voorstander is geweest van den Volken
bond en dat hij zijn land in het Volken
bondssecretariaat heeft vertegenwoordigd,
tot, Japan uit den bond trad.
Tijdens de moeilijke onderhandelingen,
welke te Genève gevoerd werden bij gele
genheid van het Chineesch-Japansch con
flict, heeft Sato de belangen van zijn regee
ring op uiterst bekwame wijze verdedigd
en belangrijke successen behaald.
Voorts wijst men er te Berlijn op, dat de
taak van Sato te Parijs dikwijls zeer deli
caat was met het oog op de Fransch-Japan-
sche toenadering in de Russisch-Japansche
spanningen, doch dat Sato niettemin Frank
rijk veriaat in het bezit van de algemeene
sympathie.
De gevoelens van den nieuwen Japan-
schen minister van buitenlandsche zaken
ten opzichte van den Volkenbond en zijn
verblijf te Parijs veroorzaken daarom
eenige ongerustheid te Berlijn, zooals even
eens het geval was, toen baron Ishi, weleer
Japansch ambassadeur te Parijs, de leiding
van de buitenlandsche politiek van Japan
op zich nam.
Het land wil klaarheid. Los
van de verplichtingen jegens
Frankrijk en Engeland.
In zijn jongste nota aan de Britsche re
geering heeft België de wensch geuit dat
er een preliminaire conferentie zou worden
bijeengeroepen ter voorbereiding van een
uitgebreider conferentie met het oog op het
sluiten van een nieuw Westelijk pact. België
wenscht dat zoo spoedig mogelijk het sta
tuut en de omvang van zijn internationale
verplichtingen worden gepreciseerd.
De Belgische regeering zou er de voor
keur aan geven om, alvorens een initiatief
van diplomatieken aard te nemen, in kennis
te worden gesteld van het antwoord van
Duitschland aan Groot Brittannië nopens
dit nieuwe Westelijke pact. Naar men weet
is dit antwoord sinds lang uitgesteld. Hoe
wel geen enkele rede of uiting in het open
baar veroorlooft de bedoelingen van België
te dezen aanzien te preciseeren gelooven
politieke waarnemers dat indien dit ant
woord te lang op zich zou laten wachten of
ontwijkend zou zijn, de Belgische regeering
zou overwegen zich tot Frankrijk en Groot
Brittannië te w.enden om hun te vragen
haar te ontheffen van de bestaande contrac-
tueele verplichtingen welke haar tot garant
maken van hun veiligheid. In geen geval
echter, zoo verzekert men, zou de Belgische
regecring het initiatief nemen om afzonder
lijk en eenzijdig handelen.
Met ingang van heden
Volledige dienstregeling a 5 ct. verkrijg
baar bij de chauffeurs en Kantoor WACÜ,
Kanaalweg 137, Tel. 773, Den Helder.