Radiorede van President
Lebrun
Opmarsch naar Guadaiajara
gestaakt
Een nieuw Locarno
Britsche marine begrooting
ingediend
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De Fuehrer ontvangt den
Nederlandschen gezant
MussoHni's Afrika reis
Een beroep op het
Fransche volk
SPANJE
Amerika protesteert
te Berlijn
Buitenlandsch
Overzie/U
Tumult in
Belgischen Senaat
u1tg drukkerij en uitgeverij v/h C. de boer jr„ koningstraat 78, den helder. telefoon 50 en 412. postgirorekening 16066 65e JAARG- No. 7948
V R IJ D A G
Het succes der leening
zal Frankrijks prestige
verhoogen
Diplomatiek spel
heldersche courant
12 MAART 1937
Gisterenavond om zeven uur heeft de pre
sident van de Fransche republiek, de heer
Lebrun, voor de microfoon het woord gericht
tot het Fransche volk en een beroep gedaan
ten gunste van de leening voor de landsver
dediging.
President Lebrun zeide o.m.: het hoofd
van den Staat doet een beroep op allen. Ik
vraag u naar de mate uwer middelen in te
schrijven op de leening voor de nationale
verdediging. In een gemeenschap als de onze
is men, zoowel in goede als in slechte dagen,
allen solidair, van den nederigste tot den
machtigste. Deze solidariteit is nimmer te
kort geschoten. Wij hebben geheele en vol
komen broederschap gekend, toen het land
en rijn eer werden bedreigd Wij hebben met
gemeenschappelijke bezieling de schitteren
de lauweren der overwinning gedeeld. Wij
vonden ons als broeders van hetzelfde va
derland terug bij het werk voor den her
bouw der verwoeste gebieden, welker won
derlijke hergeboorte niet genoeg kan worden
geprezen.
Ook sedert dien, met name in 1926, toen
Ravmond Poincaré een beroep op de natie
heeft gedaan, hebben wij den ernstig ge-
schokten financieelen toestand hersteld. De
krachtsinspanning, welke thans moet wor
den verricht, is geringer, doch niet minder
vitaal. Het is de plicht van allen er aan
mede te werken, afzijdigheid zou onder de
huidige omstandigheden nadeelig zijn en
niet te rechtvaardigen.
De waarborgen der leening.
„Welke waarborgen kan men eischen
voor de leening, welke de regeering zich
voorstelt aan te gaan?" In de eerste plaats
is het noodig, dat de uitgaven volledig ge
rechtvaardigd zijn. Is dat niet het geval?
aldus de president. De tegenwoordige finan-
cieele toestand is niet alleen het gevolg van
de economische crisis, welke reeds verschei
dene jaren heerscht.
Zij wordt niet alleen veroorzaakt door de
te zware schulden, welke deze oorlog op
ons heeft doen drukken. Zij wordt ook ver
oorzaakt door uitgaven, welke ons land
zich opnieuw moet getroosten om het hoofd
te bieden aan de behoeften van zijn verde
diging, De naties om ons heen wedijveren
in het zich opleggen van opofferingen en
krachtsinspanningen ten einde zich te wa
penen. Moeten wij daartegenover onver
schillig blijven en niet op hetzelfde plan
blijven? Ik kan uw aller gedachten ten de
zen opzichte.
Wij moeten dus onze bewapening
te land, ter zee en in de lucht ver
sterken. Het program werd opgesteld
en het zal stelselmatig worden ten
uitvoer gelegd. De verwezenlijking
van dit plan, gevoegd bij de bestaan
de versterkingen, vormen een muur
onder bescherming waarvan het land
in vrede zijn arbeid rustig en waar
dig zal kunnen voortzetten in af
wachting, dat de volken in de be
weging van collectieve wijsheid ten
slotte er in zullen toestemmen, te
rug te komen tot een vertrouwelij
ker en gezonder houding.
Opofferingen voor dergelijke doeleinden
vinden slechts hun rechtvaardiging, indien
Duitschland wil zich niet iso-
leeren.
De Fuehrer en rijkskanselier heeft den
nieuwen Nederlandschen gezant te Berlijn
Mr. c. Ridder van Rappard, ontvangen, die
zijn geloofsbrieven overhandigde.
De gezant bracht verder de persoonlijke
Wenschen van H. M. de Koningin voor het
hoofd van het Duitsche rijk en het Duitsche
volk over en wees vervolgens op de nood
zakelijkheid de bestaande vriendschappelijke
betrekkingen tusschen de beide buurstaten
Duitschland en Nederland op alle gebied uit
breiden, in het bijzonder wat betreft de
economische samenwerking.
De Fuehrer dankte voor de persoonlijke
wenschen van H. M. de Koningin. Hij
wenschte Haar en het Nederlandsche volk
eveneens het beste en verklaarde verder dat
het Duitsche volk, niettegenstaande de over
al bestaande moeilijkheden op economisch
ffebied, steeds tracht zich niet te isoleeren,
doch in rust en wederzijdsch vertrouwen de
uitwisseling van goederen met andere landen
te ontwikkelen.
Juist in dit opzicht Is Nederland geroe
pen een van de voornaamste plaatsen in te
nemen in de Duitsche handelsbetrekkingen
tnet het buitenland.
LEBRUN.
de andere uitgaven op de begrooting in
overeenstemming zijn met de zuinigheid.
De regeering heeft zoo juist haar vastbera
den wil betoond de begrooting in evenwicht
te herstellen door het verbod van nieuwe
uitgaven en de verdere bevordering van het
oeconomisch leven.
De technische voorwaarden der leening
houden een zekere veiligheid in. De minis
ter-president en de minister van financien
hebben enkele dagen geleden bijzonderheden
over de leening medegedeeld.
President I.ebrun herhaalt dan de voor
waarden voor de nieuwe leening. De plicht
en het belang gaan samen om U aan te
raden op ruime schaal aan het beroep te
beantwoorden.
Ten slotte vroeg de president de motieven
van oneenigheden te vergeten en de harts
tochten te "bedwingen. „Ik doe plechtig een
beroep op U een tijdvak aan te vangen van
vrede onder de burgers, een tiidvak, dat
reeds genoemd is „het bestand der tentoon
stelling" waarin Frankrijk de zorg moet heb
ben den gasten een vredig onthaal te berei
den."
Liet succes van de leening zal voor een
groot deel bijdragen tot verhooging van het
prestige van Frankrijk in de wereld.
„Waarde medeburgers, aldus besloot de
president, ik verzoek U met aandrang er
aan deel te nemen in volkomen loyaliteit
en volledig vertrouwen".
Het spervuur te hevig.
De geweldige stoot van de Franco
troepen in de richting van de stad
Guadaiajara is, na een aanvanke
lijk zeer groot succes, vastgeloopen
op het moorddadig spervuyr der re-
geeringstroepen.
Ook een tegenaanval der volks-
fronters in den driehoek Boihuega-
Valdearenas-Trijusque heeft de aan
vallers genoopt hun opmarsch te
staken.
Aan den linkeroever van Jarama werd gis
teren en vanochtend hevig gevochten. Het
resultaat hiervan is nog niet bekend.
In de universiteitswijk hebben de Volks
fronttroepen een van de belangrijkste nesten
van tegenstand vernietigd. Reeds eenige
dagen waren bij bezig met het aanleggen
van een mijngang; heden werd daarin een
lading dynamiet tot ontploffing gebracht.
De troepen bezetten onmiddellijk den gesla
gen trechter, waarin zij de lijken van 140
tegenstanders vonden.
Het hoofdkwartier te Madrid deelt mede,
dat uit de inlichtingen welke de Italiaan-
sche krijgsgevangenen hebben verstrekt, op
gemaakt kon worden, hoe de Italiaansche
divisies, waarvan materieel en personeel,
tot het hoogste commando, van Italiaansche
nationaliteit zijn, zijn samengesteld. Het
hoofdkwartier voegt hieraan toe, dat het
deelnemen van Italië aan den strijd van
groot belang is. Gebleken is dat verscheidene
divisies, uitstekend georganiseerd, zich in
Spanje bevonden. Het oppercommando over
de Italiaansche troepen wordt uitgeoefend
door generaal Manzini; de divisies worden
gecommandeerd dor de generaals Bergon-
zoli, Nuvoloni en Coppi. Deze divisies be-
hooren allen tot de zwarthemden-orgamsa-
tie, behalve een, welke tot het geregelde le
ger behoort.
Omtrent de gevangenen zeide de gene
raal: Het zijn in den oorlog geharde solda
ten die den veldtocht in Abessinië hebben
meegemaakt.
100 bommenwerpers in actie.
De ongelooflijke snelheid waarmede de op
marsch van Franco's troepen, die met het
modernste materiaal zijn uitgerust is ver-
loopen, schrijft Un. Press in hooge mate
toe aan de uitstekende voorbereiding van
de aanvallen door het luchtwapen. Ruim
honderd bombardementsvliegtuigen moeten
door Franco op het Guadalajara-front in ac
tie zijn gebracht.
Volgens binnengekomen berichten, wer
den reeds honderden tonnen sterk explosie
ve bommen op de troepenconcentraties van
de regeeringstroepen neergeworpen.
Jachtvliegtuigen van de witten waagden
zich tot ver in het achterland van den vijand
en wierpen daar vlugschriften uit, waarin
de bevolking wordt aangespoord zich bij de
nationale beweging aan te sluiten. Op de
vlugschriften was o.a. te lezen: „De interna
tionalen hebben zich aan de Komintern ver
kocht". en „De rooden staan in Moskou's
soldij".
Heden wordt het Duitsche ant
woord te Londen overhandigd.
Reuter meent te weten, dat het antwoord
van Duitschland op de Britsche nota ten
aanzien van het Verdrag van Locarno waar
schijnlijk heden zal worden overhandigd.
De indruk, welke men algemeen in politieke
kringen krijgt, schijnt niet dat het antwoord
tegemoet zal komen aan de verwezenlijking
der onderhandelingen met het oog op een
pact voor het Westen.
In half officieele kringen zegt men, dat
een pact voor het Westen uitsluitend een
pact voor het Westen moet zijn en dat
Duitschland geen voorbehouden dient te
maken, indien Europa er in zou slagen zich
te ontdoen van het militaire beginsel in
Europa en pogingen in het werk zou stel
len ten aanzien van behoorlijke vredesvoor
waarden.
Veel schijnt thans af te hangen van wat
Duitschland behoorlijke waarborgen noemt.
De Duitsche voorbehouden zullen waar
schijnlijk zoodanig zijn, dat hoewel Hitier op
verschillende manieren Belgie, Nederland
en Zwitserland waarborgen heeft gegeven,
Frankrijk en Groot Brittannie niet bereid
schijnen te zijn België te ontslaan van de
waarborgen, welke bij het Verdrag van
Locarno op zich had genomen.
Tegen voor Amerika beleedigen-
de artikelen in de bladen.
Cordell Huil, de minister van buitenland-
sche zaken, heeft, volgens Reuter, den am
bassadeur der Vereenigde Staten te Berlijn,
Dodd, opdracht gegeven krachtig bij den
rijks-minister van buitenlandsche zaken te
protesteeren, naar aanleiding van de onlangs
in de Duitsche pers gepubliceerde artikelen
over de Ver. Staten.
Dodd zal verklaren, dat de regeering der
Ver. Staten ten hoogste verwonderd is over
de woedende aanvallen in de Duitsche bla
den over het incident betreffende den bur
gemeester van New York.
De aandacht van Huil werd op deze pers
campagne gevestigd door mevr. Stephen
Wise, de vrouw van den bekenden rabbijn,
presidente der vrouwenafdeeling van het
Amerikaansche Joodsche congres, waar La
Guardia het woord voerde.
De verhouding tusschen Duitsch
land en Engeland.
We hebben in ons overzicht van gisteren
gewezen op de nieuwe groepeeringen, die
zich in en buiten Europa steeds sterker gaan
afteekenen en die, behalve een goede zijde
ook dezen gevaarlijken kant hebben, dat de
twee groepen die zich vormen zich scherper
tegenover elkaar kunnen gaan stellen, waar
door het gevaar van een explosie wordt ver
groot.
Engeland, dat zich de laatste jaren
geroepen voelt als vredesapostel op
te treden, zij het dan een vredesa
postel, die tot de tanden gewapend is
zoekt ook Duitschland in zijn plan
nen te betrekken. Het zou inderdaad
voor Europa een zegen zijn als
Duitschland tot een Westelijk Lo-
camo toetrad, omdat daardoor de
spanning Duitschland-Engeland
Frankrijk, belangrijk zou verminde
ren. Maar of het zoo ver zal komen?
Duitschland kan het niet verkrop
pen dat Engeland zoo weinig oor
heeft voor zijn koloniale wenschen.
Zoo schreef de N. R. Crt. gisteren o.m.:
Het geluk van Duitschland schijnt zich te
keeren. Tot dusverre bleek de tijd steeds een
welkome medewerker, maar het gaat er nu
uitzien, alsof de tijd ten nadeele van Duitsch
land zal gaan werken. De versterking van
de Engelsche weermacht, de wijziging van
de Engelsche houding in het algemeen en
ten aanzien van het koloniale vraagstuk in
het bijzonder, dit alles moet voor Hitier, die
zich altijd van samenwerking met Engeland
veel had voorgesteld, allerminst aangenaam
zijn.
V. Ribbentrop moge tijdens zijn kort ver
blijf in Duitschland de Duitsche koloniale
wenschen nog eens in het publiek onder
streept hebben, schrijft het blad, hij vindt
bij zijn terugkeer een Engeland, dat minder
dan ooit van plan is hierin te treden. Het
blad wijst dan nog eens uitvoeriger op het
Engelsche standpunt, dat onze lezers ken
nen. Duitschland heeft waarlijk niet veel
te verwachten van Engeland in koloniaal
opzicht en dit kan, we schreven het eerder
nog oorzaak zijn van tal van moeilijkheden,
omdat er iets redelijks zit in den Duitschen
wensch.
Engeland's belangstelling gat voor het
oogenblik vooral naar een Westelijk pact uit
Het heeft er Duitschland reeds aan herin
nerd, dat het nog geen antwoord heeft ge
geven op de Engelsche nota van 19 Novem
ber j.1. ter zake van het openen van onder
handelingen over een veiligheidspact voor
het Westen, dat het Locarno-pact zou kun
nen vervangen. En het moet gezegd worden,
dat in dit opzicht de kansen op overeen
stemming, schoon niet groot, toch gunsti
ger zijn, dan in het kol. vraagstuk.
Duitschland zou, naar men meent te weten
het antwoord op de Engelsche nota spoedig
overhandigen en von Ribbentrop zal zeker
met de voornaamste gedachten bekend zijn.
Dit antwoord zal stellig niet geheel afwij
zend zijn, want Duitschland heeft er te
veel belang bij te trachten inderdaad een sa
menwerking met Engeland tot stand te bren
gen.
Engeland heeft de last van de leiding on
der zeer moeilijke omstandigheden op zich
genomen. Zijn verantwoordelijkheid is zeer
groot, want hoe het er in de komende jaren
uit zal zien, zal in sterke mate van zijn
beslissingen afhangen.
De verantwoordelijkheid, of Duitsch
land tot een explosie zal komen, be
rust niet enkel bij dat land. Zij be
rust ook bij hen, die na den wereld
oorlog verdragen hebben gedicteerd
welke thans vrij algemeen als mis
grepen worden beschouwd ook al
zouden die verdragen vermoedelijk
nog veel draconischer zijn geweest,
indien de overwonnenen overwin
naars waren geworden.
Dit is een waarheid die sterker tot het ge
weten van Europa moest gaan spreken, voor
dat het te laat is.
Italië's dictator Mussolini zal een bezoek
brengen aan de Italiaansche kolonie aan de
overzijde der Middellandsche Zee, Libye.
De Duce heeft zich daartoe aan boord
begeven van de Italiaansche kruiser „Pola".
Ondanks het slechte weer verloopt de reis
vlot. Het schip wordt hedenochtend te To-
brouk verwacht. Maarschalk Balbo, de gou
verneur van Libye is daar gisteren per vlieg
tuig aangekomen om Mussolini te ontvan
gen.
Mussolini staat in een voortdurend con
tact met Rome. Gisteren heeft hij met ad
miraal Cavagnari alle verblijven van den
kruiser bezichtigd.
Maarschalk Balbo vestigt in een bood
schap aan de Arabische bevolking van Li
bye de aandacht op de beteekenis van het
bezoek van Mussolini voor de Arabieren.
Door zijn overwinning op den „Leeuw van
Juda" heeft Mussolini de macht van Rome
en daarmede van alle volkeren aan de Mid
dellandsche Zee versterkt en nieuw aanzien
geschonken. Als beschermer van den Islam
voert hij zijn koloniale politiek met vaste
hand, van welke politiek de materieele en
moreele ontwikkeling van de bevolking het
voornaamste doel is.
BOUWPROGRAMMA VAN 80
OORLOGSBODEMS.
Sir Samuel Hoare heeft in het
Lagerhuis de marine-begrooting in
gediend. Hij zeide hierbij o.a.: „Ik
vraag u dit jaar de uitgaven voor
de marine toe te staan, welke in
totaal honderd millioen pond ster
ling bedragen. Het bouwprogramma
omvat tachtig oorlogsbodems". Te
zamen met de schepen, welke ver
leden jaar op stapel zijn gezet zul
len derhalve einde van dit jaar 148
nieuwe oorlogsschepen op de helling
staan, waarvan vijf slagschepen vier
vliegtuigmoederschepen en zeventien
kruisers. Dit is een redelijk pro
gramma. Aangezien eenige jaren
niets is gedaan, is men thans ver
plicht in twee of drie jaar samen
te vatten hetgeen normaal in tien
jaar gedaan moest worden.
In de toekomst kan geen rivaliteit meer
bestaan tusschen de Amerikaansche en
Britsche vloot en evenmin zal een bewape
ningswedloop ter zee bestaan tusschen En
geland en Duitschland De minister voegde
hieraan toe, dat de marine van meening is,
dat de beste vorm van verdediging een ver-
metelen aanval is. In de huidige omstan
digheden is het voor een moderne marine
van essentieel belang te beschikken over
oen sterke luchtmacht, de zee- en lucht
macht vullen elkaar aan.
Sprekende over den bouw van nieuwe
HOARE.
kruisers zeide Hoare dat het gevaar van
aanvallen uit de lucht grondig bestudeerd
is en een tegenactie is ontworpen.
Het doel hiervan is de vloot in het alge
meen en de kruisers in het bijzonder het
minst aantrekkelijke doelwit te maken
voor een vijandelijke luchtmacht.
Ten aanzien van de toekomst van de be
wapening ter zee, zeide Sir Samuel dat er
alle reden- is om te hopen dat-het verdrag
van Londen van 1936 door een voldoend
aantal mogendheden zal worden aangenomen
om Engeland toe te staan 't te ratificeeren.
Hoare verklaarde verder dat volgens de
inlichtingen, welke hij heeft ontvangen het
program kan en zal worden uitgevoerd en
dat, wanneer de schepen gereed zullen zijn,
ook het personeel gereed zal zijn om deze
schepen te bemannen.
Tenslotte zeide Hoare nog dat Groot-Brit-
tannie een vloot moet hebben, sterk genoeg
om het hoofd te bieden aan de verantwoor
delijkheid van het rijk op het Oostelijk en
Westelijk halfrond, want indien de over-
zeesche verbindingslijnen van het Britsche
imperium zouden zijn doorgesneden, dan
zou dit het einde van het rijk beteekenen.
Het eerste eskader zal langs de kust van
Tripoli worden gestationneerd.
De „Pola" die gelijk bekend, wordt geës
corteerd door de kruisers „Gorizia", „Zara"
en „Fiumc" ontmoette voor Syracuse de
kruisers „Trento" „Triesto" en „Bolzano".
Dit eerste eskader staat onder bevel van
admiraal Umberto Bucci.
Gistermiddag zijn ten Zuiden van het
schiereiland manoeuvres tegen het tweede
eskader, dat onder bevel staat van de Ro
meo Berjotti, begonnen.
Het tweede eskader bestaat uit lichte
kruisers, verkenners, duikbooten en water
vliegtuigen.
OBSTRUCTIE DER REXISTEN.
De Belgische Senaat heeft volgens Belga
gistermiddag beraadslaagd over het wets
ontwerp, waarbij tusschentijdsche verkiezin
gen worden verboden in geval het „niet toe
vallige" vacatures betreft.
Senator Gillon bracht rapport uit, waarbij
hij concludeerde, dat het wenschelijk is het
wetsontwerp aan te nemen.
De rexistische senatoren interrumpeerden
onophoudelijk. Hun systematische obstructie
bracht eenige opwinding teweeg.
Aan het eind van zijn uiteenzet
ting werd Gillon langdurig toege
juicht door de meerderheid van den
senaat, hetgeen den rexistischen se
nator graaf Degrünne dermate ont
stemde, dat hij den liberalen senator
Catteau, die naast de bank der rexis
tische senatoren zijn plaats heeft, 'n
oorvijg gaf.
Dit was het sein tot een vechtpartij,
zooals men in den Senaat nog nim
mer heeft aanschouwd.
De liberale en socialistische senatoren
schaarden zich om Catteau. Sommige sena
toren sprongen op de lessenaars. Er wer
den vuistslagen gewisseld. De deurwaarders
konden niets uitrichten. De president is de
situatie niet meer meester en hij schorst de
vergadering. Desondanks houdt het kabaal
aan. Men hoort graaf Degrünne de woor
den toeroepen: „noble crapule".
De openbare en perstribunes worden ont
ruimd, terwijl aan het tumult nog geen ein
de komt.
Wanneer de vergadering ten slotte wordt
hervat, deelt de president mede, dat de in
cidenten zijn bijgelegd, daar de liberale se
natoren hun voorstellen hebben ingetrokken
en graaf Degrünne zijn spijt betuigd heeft
over zijn optreden.
De Senaat zet dan zijn beraadslagingen
over het wetsontwerp voort en brengt mi
nister-president Van Zeeland bij diens bin
nentreden in de zaal een langdurige en har
telijke ovatie.
Minister-president Van Zeeland heeft in
den Senaat het woord gevoerd om te ver
zekeren, dat hij zich bij de tusschentijdsche
verkiezing te Brussel candidaat zal laten
stellen buiten iedere partij en buiten iedere
beinvloeding.
Wetsontwerp aangenomen.
De Senaat heeft daarna met 114 tegen 16
stemmen, bij twee onthoudingen, het wets
ontwerp aangenomen, krachtens hetwelk
tusschentijdsche verkiezingen in geval de
vacature „niet toevallig" is, verboden zul
len zijn.