Laat Italië Oostenrijk los?
Nieuw passagiersschip
voor de Mij. Nederland
Deladier pleit
voor vrijhandel
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Venetië leverde weinig
resultaat op
Buitenlandsch
Overzicht
De onrust in Polen
Duitschland en de wereld-
vredesconferentie
REIST PER WACO
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
ZATERDAG
24 A P R I L 19 3 7
65e JAARG. No. 7984
Oostenrijk in de armen van
Duitschland gedreven
De gelocaliseerde Spaansche
burgeroorlog
V oetbalwedstrijd
Zwitserland-Duitschland
autobusdiensten
HELDERSCHE COURANT
Hoewel het officieele communiqué, dat wij hieronder af
drukken, in zeer voorzichtige bewoordingen is vervat en het
de nadruk legt op de Italiaan sche-Oostenrijksche vriend
schap, is het wel zeker, dat men in Oostenrijksche kringen
alles behalve tevreden is over de resultaten van de confe
rentie te Venetië.
Mussolini heeft blijkbaar Schuschnigg te verstaan gege
ven, dat Oostenrijk een hecht cement moest vormen in de
as Berlijn-Rome en dus zonder de medewerking en goedkeu
ring van Duitschland geen vriendschap sluiten met diens
vijand Tsjecho-Slowakije.
Het ziet er naar uit alsof Oostenrijk tot
een gedwongen vriendschap met het Derde
Rijk is gedoemd.
Het kleine landje staat eenzaam temidden
van twee groote buren, die door ideologische
banden verbonden blijkbaar een sterk front
tegen de democratische landen willen vor
men.
Bij deze zienswijze sluit geheel aan het
sensationeele artikel van den hoofdredacteur
van de Giornale d' Italia, die uit Venetië
aan zijn blad meldt, dat de besprekingen
tusschen Mussolini en Schuschnigg vooral
geloopen hebben o,ver de buurlanden van
Oostenrijk en in het bijzonder over Duitsch
land. De hoofdredacteur is in staat te verze
keren, dat, dank zij de Italiaansche mede
werking, zekere nog bestaande wrijvingen
tusschen Oostenrijk en Duitschland binnen
kort zullen worden weggenómen.
De nationaal-socialisten zullen, vol
gens hem, weldra in Oostenrijk wor
den geroepen tot het deelen van de
verantwoordelijkheid met het vader-
landsche front, wat de eerste stap
zal zijn naar een rechtstreeksche
deelneming aan de regeering.
Men kan zelfs zeer binnenkort de benoe
ming verwachten van een nationaal-socia-
listischen vertegenwoordiger in het vader-
landsche front, die met Schuschnigg en Zer-
natto zal zoeken naar een oplossing voor
alle hangende vraagstukken tusschen de
beide nationale bewegingen.
Wat betreft de betrekkingen tusschen Oos
tenrijk en Zuid-Slavië, zégt Gayda, dat er
tusschen Weenen en Belgrado geenerlei ge
schil bestaat, behoudens het verzet in Zuid-
Slavië tegen de restauratie van de Ilabsbur-
gers, doch daar deze kwestie geen actu-
eele beteekenis heeft, staat niets de schep
ping van nauwere en profijtelijker betrek
kingen tusschen beide landen in den weg.
Tusschen Oostenrijk en Roemenië bestaan
er slechts oeconomische geschillen, die niet
zoo ernstig zijn, of zij zijn voor regeling
vatbaar.
Het contrast tusschen Weenen en Praag
draagt daarentegen een -politiek karakter en
is gelegen in de sterk anti-Duitsche richt
snoeren van Tsjechoslowakije, waarmede
Oostenrijk een Duitsche staat en onderteeke
naar van de accoorden met Berlijn en Rome
zich niet kan vereenigen. Dit beteekent ech
ter niet, dat Oostenrijk zijn betrekkingen
met Tsjechoslowakije moet verbreken, inte
gendeel, zij kunnen op oeconomisch terrein
worden uitgebreid.
Het vraagstuk der restauratie van de mo
narchie is bij de besprekingen nauwelijks
aangeroerd, temeer omdat officieel is vast
gesteld dat het niet van actueel belang is.
Wat betreft de uitbreiding van de proto
collen van Rome tot andere Donaulanden,
waarvan 't officieele commnunique spreekt
schrijft de hoofdredacteur van het Giornala
d'Italia, dat dit meer in het bijzonder op
Zuid Slavië slaat.
Het officieele communiqué.
Na afloop van de besprekingen tusschen
Mussolini en Schuschnigg is het volgende
communiqué gepubliceerd:
Tijdens hun ontmoeting te Venetië heb
ben de Italiaansche cn de Oostenrijksche re-
geeringschef verschillende besprekingen ge
voerd, geinspireerd door de hartelijke
vriendschap, die Italië en Oostenrijk ver
bindt. Zij hebben zoowel de betrekkingen
van Italië en Oostenrijk met andere landen,
als de vraagstukken, die rechtstreeks de
beide landen betreffen, besproken. De Duce
sn Schuschnigg hebben met voldoening
vastgesteld, dat de zienswijzen der beide re-
peeringen volkomen met elkander in over
eenstemming zijn, en bij deze gelegenheid
de beginselen gevestigd, waarop hun
vriendschappelijke betrekkingen gebaseerd
zijn. Zoo hebben zij o.a. opnieuw de gun
stige resultaten gereleveerd van de toepas
sing der protocollen van Rome. die in
volkomen overeenstemming met Hongarije is
geschied, en het vertrouwen uitgesproken
dat hun samenwerking zal bijdragen tot
versteviging der vriendschapsbanden tus
schen Oostenrijk en Italië. Tevens hebben
zij de overtuiging geuit, dat deze samen
werking zal leiden tot het gemeenschappe
lijk doel, d.w.z. de voorwaarden te schep
pen voor een algemeene organisatie van
het Donaubekken. Zij zijn ervan over
tuigd, dat deze organisatie niet met goed
gevolg ontworpen en verwezenlijkt kan
worden zonder de daadwerkelijke deelne
ming van Duitschland.
Zij zijn er voorts van overtuigd, dat de pro
tocollen van Rome, die onder bepaalde voor
waarden, die voor ieder geval moeten wor
den vastgesteld, eveneens voor andere lan
den open staan, alsmede de pacten, die ver
leden jaar door Oostenrijk en Italië met
Duitschland gesloten zijn, en het onlangs
gesloten accoord tusschen Italië en Joego
slavië, geschikt zijn, een gunstige ontwik
keling van den toestand in Midden Europa
te waarborgen, in het belang van de deelne
mende landen, evenals in het algemeen be
lang van den vrede in Europa.
De Oostenrijksche bondskanselier heeft
van deze gelegenheid gebruik gemaakt om
met den Duce uitvoerig van gedachten te
wisselen over de kwestie der economische
betrekkingen tusschen Italië cn Oostenrijk
en te wijzen op de belangrijke bijdrage, die
Italië geleverd heeft tot den economisehen
wederopbouw van Oostenrijk, dank zij het
drukke goederenverkeer tusschen Italië en
Oostenrijk.
De beide regeeringschefs besloten op de
zen weg voort te gaan.
BELANGRIJKE ORDER VOOR DE
N.V. NEDERLANDSCHE SCHEEPS-
BOUW-MIJ.
In een persconferentie ten kantore
van de Maatschappij, heeft een der
directeuren van de Stoomvaart-Mij.
„Nederland", de heer J. F. van Hen
gel, een hoogst belangrijke mededee-
ling gedaan: de vloot der Maat
schappij zal worden uitgebreid met
een nieuw passagiersschip, waarvan
de bouwkosten twaalf a dertien mil-
lioen gulden bedragen.
Dit bij de N.V. Nederlandsche
scheepsbouw te bouwen motor-passa
giersschip zal een bruto-register-ton-
nage hebben van 20.000 ton en wor
den voortbewogen door drie schroe
ven.
De reisduur zal door dit schip 4 da
gen worden bekort.
Na ampele overwegingen is deze belang
rijke beslissing door de Maatschappij geno
men. De scheepvaart is opgeleefd en den
laatsten tijd moet de „Nederland" met haar
scheepsruimte woekeren.
Aan het einde van het vorige jaar, aldus
deelde de heer Van Hengel mede, werden
door ons na zeer uitvoerige studie, prijzen
overeengekomen met de N.V. Nederlandsche
Scheepsbouwmaatschappij voor den eventu-
eelen bouw van een nieuw en snel passa
giersschip en met Gebr. Sulzer te Winter-
thur voor den eventueelen bouw van de
hoofd-hulpmotoren voor dit schip. Daar er
op dat tijdstip verschillende bedrijfsfactoren
waren, waarom het niet mogelijk was tot
definitieve bestelling van het schip over te
gaan, werd tegen de overeengekomen prij
zen een optie voor den bouw genomen. Te
gen betaling van een schadevergoeding zou
de Maatschappij „Nederland" het overeenge-
komende kunnen annuleeren, indien de om
standigheden daartoe onverhoopt aanleiding
mochten geven.
Gunstige vooruitzichten.
Het verheugt ons daarom, zoo ver
volgde de heer Van Hengel, thans te
kunnen mededeelen, dat de ontwik
keling der omstandigheden voor ons
Pleidooi tegen protectionnisme-
De Fransche Minister van Landsverdedi
ging, Deladier, heeft te Manchester aan een
hem aangeboden noenmaal, aangericht door
het genootschap „Groot-Brittanje-Frankrijk"
een redevoering uitgesproken, waarin hij
aanving met tot uiting te brengen hoezeer
hij gehecht is aan het ideaal der vrijheid
en hoezeer de overeenstemming tusschen
Engeland en Frankrijk noodig is voor het
behoud van den vrede in Europa.
Zijn rede voortzettende, herinnerde Dela
dier er aan hoe de groote econoom en in
dustrieel, de waarachtige staatsman, Richard
Cobden, in een bijzonder verwarden tijd in
het bestaan van Engeland, naar voren
bracht, dat alle moeilijkheden der industrie
en van cfen handel, de ellende des volks
en de tweedracht tusschen de volken, hun
diepe oorzaken vonden in een overmaat van
protectionnisme, in de belemmeringen van
de vrijheid van handel, een verouderde poli
tiek, zooals hij zeide, die geinspireerd werd
door zelfzuchtige belangen.
DELADIER.
Voor driekwart van den aardbol echter
heeft de overmaat aan protectionnisme, de
economische zelfzucht, nieuwe kracht gekre
gen. Onder verschillende benamingen wor
den de opvattingen van door den Staat ge
leide economie, van economische autarkie
gepropageerd, welke opvattingen nu eens
naar de politieke dictatuur leiden, dan weer
zich als een gevolg daarvan voordoen.
Hoe groot de huidige moeilijkheden ook
mogen zijn, men moet niet wanhopen aan
de rede. Spr. is van meening, dat alleen de
vrijheid den vooruitgang verzekert der men-
schelijke maatschappijen.
Tegen het gevoelen in van hen, die slechts
heil zien in een verheffing van de kracht
en een verlaging van de rede, is spr. van
meening, dat de wettelijke beschaving, ge
grondvest op vrijheidsliefde, op eerbied voor
de menschelijke persoon, op vertrouwen in
de waarde der vrije initiatieven, waard is
verdedigd te worden.
Spr. protesteerde vervolgens tegen de
baatzuchtige propaganda, die de Franschen
als verscheurd door burgerlijke tweedracht,
of als op het punt staande in den af
grond van het communisme te storten,
voorstelt. Frankrijk is even gehecht aan de
openbare orde als aan zijn nationale onaf
hankelijkheid.
Deladier herinnert er aan welke inspan
ning Groot-Brittanje en Frankrijk zich ge
troost hebben ten behoeve van een vermin
dering der bewapeningen. „Thans, zoo voeg
de hij hieraan toe, is het noodzakelijk, dat
de landen der democratie zelf hun eigen
verdediging verzekeren. De wereld weet,
dat hun militaire strijdkrachten nooit an
ders dan in dienst van den vrede gebruikt
zullen worden. Maar slechts naar mate zij
in staat zullen zijn den vrede te verdedi
gen door eigen inspanning, zal hun oproep
Zullen de groote mogendheden
verder bemiddelen?
Door het actief in werking treden van het
controle-stelsel aan de Spaansche grenzen,
is de burgeroorlog in Spanje nu althans ge-
localiseerd. De mogendheden, die den strijd
om den ideologischen kant dien zij heeft,
gaarne wee wilden vechten, hebben nu niet
den moed om verder te bemiddelen. Zelfs
Italië, dat de non-interventie zoo lang mo
gelijk tegen gehouden heeft, houdt zich
koest. Het schijnt er bepaald niets voor te
gevoelen opnieuw voor het oog van de we
reld als verdragsschender gekwalificeerd te
worden. Het binnensmokkelen van wape
nen of vrijwilligers kan nu niet geschieden,
zonder dat het door de controle-agenten
wordt geconstateerd en hoewel deze niet
de bevoegdheid, een schip, dat met contra
bande de Spaansche grens nadert, tegen te
houden, wil op het oogenblik toch geen
enkele mogendheid als overtreder van de
non-interventie- overeenkomst gebrandmerkt
worden.
De waarde van het controle-stelsel is van
moreelen aard, schreef het Hbl. gisteren.
En daar zit hem de kneep. De overtreder
stelt zich schuldig tegenover de wereld en
zelfs al zullen de mogendheden niet kracht
dadig tegen den schender der overeenkomst
optreden Abessinië heeft ons in dat opzicht
immers wel iets te leeren gegeven men
wil het risico toch niet loopen gelukkig!
Het Britsche initiatief, voor de
non-interventie, krachtig gesteund
door de Fransche regeering, heeft
dus momenteel wel iets bereikt en
het gevaar voor verwikkelingen ten
gevolge van den Spaanschen strijd,
naar den achtergrond geschoven,
hoewel het nog niet geheel geweken
is.
De tweede stap, die nu ondernomen moet
worden is den strijd, binnen de Spaansche
grenzen, tot stilstand te brengen. Reeds
vroeger is er sprake geweest van een inter
ventie van de groote mogendheden, maar
de strijdende partijen voelden daar al bitter
weinig voor. De strijd is wellicht in een te-
ver gevorderd stadium, dan dat men nog
met vrucht kan bemiddelen.
Het Hbl. gaf daar gisterenavond zijn
meening over in een hoofdartikel, waaruit
wij hieronder een en ander citeeren:
Valencia verklaart, dat het besluit tot
het instellen van de controle in strijd is
met de elementaire regelen van het inter
nationale recht en geeft het voornemen te
kennen, dat het zijn eigen gang zal gaan.
Franco zijnerzijds heeft Maandagavond,
vrijwel tezelfder tijd, dat de de controle
van kracht werd, een decreet onderteekend
waarbij de Spaansche Phalanx en de Rc-
quetes (de Carlisten) worden vereenigd tot
een nationale partij, geheeten Falange Es-
panola y Tradicionalista, onder, genraal
Franco. In dit decreet ziet men een teeken
der rechtschen, dat zij ervan overtuigd zijn
dat zij uiteindelijk de overwinning zullen
behalen en een stilzwijgende afwijzing van
voorstellen tot arbitrage of bemiddeling.
De kans is dus, volgens deze beschouwing
nog niet groot dat men met resultaat zal
bemiddelen.
ten slotte kans hebben gehoord te worden
en begrepen door allen.
Wij voelen haat tegen geen enkel
volk, hoe ook zijn politiek regime
zij. Wij wenschen in tegendeel allen
volkeren loyaal de hand toe te ste
ken. Wil echter dit groote werk suc
ces hebben, dan is het noodzakelijk,
dat dit gebaar nooit uitgelegd kan
worden als een teeken van zwak
heid of als een bekentenis van
onmacht. In tegendeel is het van be
lang, dat men goed weet. dat het
ingegeven wordt door de rede al
leen en dat wij in staat zijn onder
alle omstandigheden zelf onze vrij
heid en onafhankelijkheid te verze
keren.
Gij kunt er zeker van zijn, dat Frankrijk
bereid is tot de meest oprechte samenwer
king met uw land in den strijd voor men
schelijke vrijheid cn vrede. Nooit is Frank-
rijks vriendschap voor het volk van Groot
Brittanje zoo diep, zoo levendig ge
weest als thans."
Nieuwe aanslag in universiteit.
Zoowel aan de Handels- als aan de Tech
nische Hoogeschool te Warschau zijn weer
bommen tot ontploffing gebracht, welke
aanzienlijke materieele schade aanrichtten.
Mijnwerkersstaking geëindigd.
De mijnwerkersstaking te Chorzow, waar
de arbeiders de mijnen bezet hadden, is gis
teravond geëindigd en het werk zal heden
worden hervat. De voornaamste eischen der
mijnwerkers zijn ingewilligd.
Na tusschenkomst van detachementen po
litie uit Warschau hebben de 300 werkloo-
zen, die het gemeentehuis van Radom bezet
hadden, dit gebouw ontruimd.
Mutatie in de leiding der Oppo
sitie-partij.
Maciej" Rataj, de voorzitter van de boe
ren- en volkspartij, heeft zijn functies neer
gelegd, welke hij heeft waargenomen we
gens het verblijf van den feitelijken leider
bedrijf het ons thans mogelijk ge
maakt heeft tot definitieve bestelling
van een nieuw passagiersschip over
te kunnen gaan. Binnen enkele da
gen zullen de contracten met de
Nederlandsche Scheepsbouw-Maat-
schappij en Gebr. Sulzer worden ge-
teekend.
Het wordt een fraai, uiterst snel en
in alle opzichten modern schip, dat
door de groote snelheid Indië
over zee weer dichter bij Nederland
zal brengen.
Afmetingen.
De hoofdafmetingen van dit schip van een
nieuw type zijn: Lengte op de lastlijn 630
voet, breedte op de lastlijn 83,6 voet en holte
tot schottendek 38.4 voet. Het schip, dat
slechts één schoorsteen en één laadmast zal
voeren, zal over een dienstvaart van 21 mijl
kunnen beschikken, waarvoor 27.000 APK
noodig zijn.
In 13 dagen zal het traject Genua—Sabang
worden afgelegd. Veertien dagen zal de reis
naar Balawan duren, in 15 dagen wordt Sin
gapore bereikt en het geheele passagierstra
ject Genua—Batavia zal 16 dagen in beslag
nemen. Een winst van vier dagen, daar de
mailschepen van de „Nederland" nu 20 da
gen doen over het traject Genua—Batavia.
De opstelling van de motoren zal geschie
den door de N.V, Werkspoor en de N.V. Ne
derlandsche Dok-Maatschappij te Amster
dam.
Het schip zal worden ingericht voor het
vervoer van 513 passagiers le en 2e klasse,
li8 passagiers 3e klasse en 52 passagiers 4e
klasse.
Het bouwbedrag wordt geheel uit eigen
middelen betaald. De datum van oplevering
is vastgesteld op 1 Juli 1939 Een naam voor
het schip, dat de „Johan de Wit", die na de
ramp van de „P. C. Hooft", weer dienst deed,
zal vervangen, is nog niet vastgesteld. Voor-
loopig zal het onder het werfnummer N S M
no. 270 staan.
Dank zij de genomen optie kan het schip
voor 12 a 13 millioen worden geleverd.
Thans zouden de bouwkosten 27 pet. hoo-
ger zijn. De kielplaat zal waarschijnlijk ein
de Juni of begin Juli worden gelegd
Ter vergelijking geven wij enkele'cijfers.
Be snelheid van de mailschepen „Olden-
barnevelt Marnix" en „Huygens' bedraagt
16%. mijl. Het sneller maken van dit type
schepen is met mogelijk. De „Oldenbarne-
de „Marnix" hebben een bruto-re-
gister-tonnage van 19.000 ton en zijn inge
richt voor 574 le en 2e klasse passagiers, 64
passagiers 3e klasse en 48 passagiers 4e
klasse. De lengte van die schepen bedraagt
609 voet de breedte 74.9 voet en de holte
39.8 voet.
De heer Van Hengel besloot met de me-
dedeeling, dat door de aanschaffing van dit
nieuwe schip de Zeppelinplannen geenszins
op den achtergrond zijn gekomen.
dezer partij, Witos, in Tsjecho-Slowakije.
Het vei luidt, dat hij zal worden vervangen
door Mikolajczik. In politieke kringen ver
zekert men, dat Rataj zou hebben moeten
aftreden met het oog op geheime verbindin
gen. welke hij den laatsten tijd zou hebben
onderhouden met vertegenwoordigers van 't
nationale blok.
De nieuwe president zou de krachtige op
positie der partij tegen de regeering voort
zetten.
Fuehrer is het met Baldwin eens,
Duitschland's standpunt ten op
zichte van een wereldconferentie.
Naar aanleiding van de verklaring van
Baldwin in het Britsche Lagerhuis over
het standpunt van Engeland ten aanzien
Van een wereld-vredesconferentie, schrijft de
Deutsche diplomatisch-politische korres-
pondenz: Wanneer Baldwin daarbij van
het beginsel uitgaat, dat een dergelijke con
ferentie ook werkelijk kans op succes moet
hebben en voldoende voorbereid moet zijn
dan komt dit volkomen overeen met het
Duitsche standpunt in deze kwestie. In het
onderhoud met Lansbury heeft de Fuehrer
er den nadruk op gelegd, dat Duitschland,
zooals vanzelf spreekt, zich niet van inter
nationale samenwerking afzijdig zal houden
voor zoover uitzicht op succes bestaat. Dat
beteekent, dat ook Duitschland evenals En
geland, in het belang der zaak een zorgvul
dige voorbereiding beslist noodig acht, wil
practische en vruchtdragende arbeid gele
verd worden. Dat een dergelijk standpunt
thans algemeen niet meer als een soort po
litiek van de lange baan wordt beschouwd
doch integendeel als de uiting van een ver-
antwoordings-bewuste politiek die uit de ver
gissingen en fouten van het verleden de
noodige consequenties trekt, is een aanzien
lijke stap voorwaarts, die de oplossing van
de te regelen vraagstukken ongetwijfeld
kan vergemakkelijken.
Op 2 Mei te Zuerich.
Op 2 Mei a.s. zal Zwitserland voor de
twintigste maal tegen Duitschland spelen,
ditmaal té Zuerich Het Zwitsersche
.elftal is als volgt samengesteld:
Doel: Bizzozero (Lugano)
Achter: Minelli (Grasshoppers) en Leh-
mann, (Lausanne)
Midden: Guinchard (Servette), Vernati
(Grashoppers) en Loertscher (Servettte)
\oor: Bickei (Grasshoppers), Paul Aebi
(Young Boys), Karcher (Lucern) Xam
Abegglen (Grasshoppers) en George Aebi
(Servette).
naar HOORN, EDAM, AMSTERDAM
en GEHEEL WEST-FRIESLAND
Inlichtingen WACO,
Kanaalw. 137, Den Helder, tel. 773