De „heilige" stad der Basken
platgebrand
De overstroomingen in
I
I
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Een nieuw conflict bij
I Fijne Maatkleeding I
Bombardement
van Madrid
Valencia beschoten
de Nederlandsche scheeps
bouw Maatschappij?
De onafhankelijkheid van
België
Buiienlandsch
Overzicht
Fransche zorgen
Massa-demonstratie der
S.DAP. op Houtrust
Engeland* het land
zonder bezittingen
De „Admiral von Spee"
doorzoekt Engelsch schip
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
WOENSDAG
28 A P R I L 1937
65e JAARG. No. 7987
SPANJE
Frère naar Den Haag
HELDERSCHE COURANT
BI] hun opmarsch in Baskenland
hebben de nationalistische vliegers
van Oeneraal Mola de „heilige" stad
der Basken Guernica vrijwel geheel
verwoest.
De correspondent van Reuter seint, dat
bij gisterenmiddag opnieuw een bezoek aan
Guernica heeft gebracht. De meeste straten
in het midden der stad zijn onbegaanbaar.
Het lot van vele menschen, die onder de
puinhoopen bedolven zijn, is nog altijd niet
bekend. Talrijke lijken zullen nooit terug
gevonden worden, doordat verschillende ge
bouwen volkomen door het vuur verteerd
zijn. Duizenden dakloozen zijn te Bilbao
aangekomen. Ook boeren uit de omgeving
van Guernica stroomen naar de Baskische
hoofdstad. Sommige boeren vertellen, dat
de Duitsche vliegtuigen, de vrouwen, die op
het land werkten, met machinegeweervuur
bestookten en verscheidenen harer doodden.
Men meent in Bilbao, dat de meedoogen-
looze verwoesting van Guernica, de „heilige
stad" van Baskenland, door de vliegtuigen
der opstandelingen in het hart van iederen
Bask een onuitbluschbare haat tegen Mola
en zijn aanhangers zal doen ontstaan. Van
officieele zijde worden Duitsche vliegers er
van beschuldigd een ontzettende slachting
te hebben aangericht. Volgens aanvullende
berichten hebben de vliegtuigen zelfs een
zame boerderijen op acht kilometer afstand
van Guernica gebombardeerd en in brand
doen geraken, terwijl de machinegeweren op
kudden schapen gericht zouden zijn. Het
klooster van St. Clara, dat als ziekenhyis
gebruikt werd, is met vele bewoners ver
nietigd. Een ander klein ziekenhuis is ge
heel verwoest: 42 gewonden, die daar ver
pleegd werden, zijn om het leven gekomen.
De luchtaanval geschiedde op marktdag,
zoodat de stad gevuld was met boeren, die
hun voortbrengselen kwamen verkoopen.
De correspondent van Reuter voegt hier
aan toe: „Ik heb een niet-ontplofbare brand
bom opgeraapt. Het projectiel woog 800 gr.
en was rijkelijk voorzien van Duitsche ade
laars Guernica beschikt in het geheel niet
over verdedigingsmiddelen of vliegtuigen.
De gebouwen, die nog overeind staan, kun
nen op de vingers van een hand geteld
worden. Een groote massa rookende puin
hoopen is alles, wat van de stad is overge
bleven."
Vreeselijke tooneelen te
nica.
Guer-
Het bombardement van Guernica heeft
acht uur geduurd. Er werden ongeveer dui
zend bdmmen geworpen, voor het meeren-
deel brandbommen. De vliegtuigen lieten
zich tot dicht boven den grond zakken om
de machinegeweren op de bevolking te, rich
ten. De branden zijn nog niet gebluscht.
Het aantal slachtoffers, dat nog niet vast
staat, schijnt groot te zijn.
Groote verliezen der regeerings
troepen.
Een speciale correspondent van Havas
meldt: Het aantal de laatste drie dagen
gemaakte krijgsgevangenen bedraagt meer
dan 5000. Men weet nog niet hoe groot het
totaal van de verliezen der regeeringstroe-
pen is. Het is moeilijk dit getal vast te stel
len. aangezien een zoo groote uitgestrekt
heid terrein veroverd is. Men zal moeten
afwachten, dat de generale staf uit alle aan-
valssectoren volledige rapporten zal heb
ben ontvangen. Over het algemeen raamt
men, dat bij de regeeringstroepen tijdens de
laatste drie dagen ruim 10.000 man buiten
gevecht moeten zijn gesteld, waarbij een
vrij hoog percentage gesneuvelden. Maan
dag vond men in een enkel bosch in de om
geving van F.ibar ruim 200 dooden. Op het
kerkhof van Eibar waren 70 dooden opge
steld, die de lovalen niet meer hadden
kunnen begraven. De slag in Biscaye heeft
den regeeringstroepen even groote verliezen
gekost als tijdens de laatste offensieven
van hun kant ten westen van Madrid.
Verdere opmarsch van Mola.
Een speciale correspondent van Havas
seint: Gistermiddag vijf uur zijn de troepen
van genearal Mola overal den rivier Duran
go overgestoken: zij maakten zich van twee
dorpen aan den stroom op den weg naar
Erumua en Malazga meester. De genie had
op verschillende punten overgangen over de
rivier gebouwd en de rechtsche colonnes
trokken over de Durango onder het slaken
van juichkreten.
Naarmate de infanteristen oprukten schoof
de artillerie haar vuur naar voren en ach
tervolgde de Iinksche troepen met haar
granaten. Van het geheele front komen be
richten over massale overgave van militie
troepen. Bij de verovering van Monte Oiz
in de streek van Eibar hieven verscheiden
honderden militiemanschappen de armen op
en liepen over naar de rerhtschen, met wa
penen en bepakking. Overal vonden de
rechtschen belangrijke opslagplaatsen van
allerlei aard. die de Iinksche troepen in
deze streek hadden aangelegd. Waarne
mingsvliegtuigen melden dat er een druk
verkeer hecrscht achter het front en dat de
weg DurangoBilbao zwart is-van de troe
pen soldaten, burgers en vee.
Het bombardement van de hoofd
stad.
Bij het bombardement van de hoofdstad
van gisteren zijn talrijke gewonden gevallen.
De dooden zijn onmiddellijk weggedragen
en er zijn te dien aanzien strenge consig
nes gegeven, zoodat de journalisten ze niet
kunnen tellen. Behalve door granaten en
kogels worden vernielingen aangericht door
wegspringende brokken steen, Om twaalf
uur sloeg een granaat in de Calle de Se-
villa door den muur van een huis, De stee-
nen doorzeefden den straatweg. Verschil
lende lichtgewonden werden ter plaatse
verbonden. De chauffeurs hebben om den
kap van hun auto's matrassen gebonden,
evenals in de eerste dagen van den opstand
en de voetgangers maken meer gebruik
van de ondergrondsche om zich veiliger te
verplaatsen. De vliegtuigen der regeering
hebben verkenningsvluchten ondernomen,
maar zijn er naar het schijnt nog niet in ge
slaagd de batterijen, die op de hoofdstad
vuren, te ontdekken. Men weet slechts bij
benadering, dat zij geplaatst zijn op de hoog
ten ten westen der stad. Acht rechtsche
vliegtuigen hebben gisterenmorgen boven
Madrid gevlogen, maar de luchtafweerka-
nonnen en mitrailleurs verjoegen hen.
Valencia beschoten.
Om zes uur in den ochtend is volgens
Havas, gisteren Valencia, de residentie stad
der regeering-Caballero na haar vlucht uit
Madrid, door de nationalistische zee- en
luchtstrijdkrachten onder vuur genomen.
Van zee uit werd de stad hevig gebom
bardeerd door twee kruisers, vermoedelijk
de „Canarias" en de „Baleares".
De beschieting duurde 'n kwartier onge-
De voorgestelde loonsverhooging
van S pet. door de arbeiders ver
worpen. Nieuwe onderhande
lingen zullen worden aange
vraagd.
De metaalbewerkers, werkzaam bij
de Nederlandsche Scheepsbouw
maatschappij te Amsterdam en aan- 1
gesloten bij den Algemeenen Neder-
landschen Metaalbewerkersbond,
hebben gisterenavond te Amsterdam
vergaderd en met groote meerder
heid van stemmen de voorgestelde
loonsverhooging verworpen.
De Roomsch-Katholieke arbeiders
aanvaardden haar met een kleine
meerderheid. Aangezien het grootste
kwantum der arbeiders aangesloten
is bij den modernen bond, kan men
de voorstellen als volledig verworpen
beschouwen, waardoor wederom een
ernstig conflict dreigt.
De Metaalbond had namens de directie
der Nederlandsche Scheepsbouwmaatschap
pij medegedeeld, dat deze de Ioonen met 5
procent wilde verhoogen. Haar toezegging
was minder verstrekkend dan die der di
recties der Amsterdamsche Droogdok Maat
schappij en de Nederlandsche Dokmaat
schappij, welke een gunstiger wijziging in
de loonschaal wilden invoeren, waardoor de
loonen in de diverse groepen genivelleerd
werden.
De Nederlandsche Scheepsbouwmaatschap
pij wenschte zich te bepalen tot een verhoo
ging met vijf procent, op grond van het feit,
dat volgens haar mededeeling de toe
stand der maatschappij nog geenszins flo
rissant is. Zij vestigt er de aandacht op, dat
men thans nog bezig is met de uitvoering
van orders, welke twee jaar geleden opge
dragen werden en waarvoor de prijzen zoo
scherp mogelijk werden vastgesteld en ge
baseerd op loonen van toen.
De orders, welke nu binnenkomen kunnen
niet direct worden uitgevoerd, omdat het
materiaal eerst na langen termijn geleverd
wordt.
De besturen der organisaties hadden gaar
ne gezien en verwacht, dat de leden de
gedane voorstellen hadden aanvaard. Zij
zien het verloop van het opnieuw gerezen
conflict met eenige zorg tegemoet.
Een nieuwe conferentie met den Metaal-
bond, als vertegenwoordiger der Nederland
sche Scheepsbouw-Maatschappij, met de ar
beidersorganisaties zal worden aangevraagd.
veer. Volgens de eerste berichten zouden
in de stad vier dooden gevallen zijn. Het
aantal gewonden is groot. Aanzienlijke ma-
terieele schade werd aangericht.
De bevolking bleef kalm; niettemin heeft
het bombardement geweldigen indruk ge
maakt.
HULPDIENSTEN GEORGANISEERD.
President Roosevelt heeft het Roo-
de Kruis, den militairen kustbewa-
kingsdienst, de arbeiders der werk
verschaffing en den openbaren ge
zondheidsdienst gemobiliseerd, om
de nieuwe overstroomingsramp, wel
ke verscheidene staten teistert, te
helpen bestrijden.
Terwijl de toestand in Pennsylva-
nië iets verbeterd is, heeft volgens
Un. Press de geheele bevolking van
het St. Georges-eiland haar wonin
gen in allerijl moeten verlaten, daar
er gevaar bestaat, dat het geheele
eiland onder water komt te staan.
Uit Richmond in Virginia wordt gemeld,
dat daar vijf personen verdronken zijn.
Bijzonder gevaarlijk is de toestand in
Fredericksburg. Tal van bruggen zijn daar
ingestort, terwijl de electriciteitsvoorziening
van de stad is stopgezet. Bovendien is het
water drie benzinetanks binnengedrongen
en heeft den gevaarlijken inhoud in de stra
ten der stad meegevoerd. Ernstig gevaar be
staat, dat evenals bij de overstroomingen in
het begin van dit jaar explosies en groote
branden ontstaan.
In Wheeling (West-Virginia) is de Ohio tot
vijf voet boven den hoogwaterstand gestegen
Het water wast bovendien nog steeds met
een snelheid van ongeveer 15 centimeter per
uur.
Groote gebieden moeten zoo snel mogelijk
worden ontruimd. Het meeste gevaar dreigt
de 10.000 inwoners van het Wheeling-eiland,
dat slechts door kleine dammen tegen het
water beschermd wordt.
Een D.N.B.-bericht uit Londen in Ontario
meldt nog, dat de huidige overstroomingen
de hevigste zijn sedert veertig jaar. In Lon
don is het water over de dijken gestroomd
die de stad beschermen.
Gisteravond schatte men het aantal men
schen die hun huizen hebben moeten ontrui
men, op 6000. De electriciteitsvoorziening
van de stad is in gevaar.
De sneltrein Chicago—Montreal is giste
ren op Canadeesch grondgebied in Ontario
ontspoord, daar de spoordijk door het hooge
water was ondermijnd. De stoker werd ge
dood, terwijl de machinist zware verwondin
gen bekwam.
Een dokter, die zich per auto op weg had
begeven om hulp te bieden, is met zijn wa
gen van een brug gestort en verdronken.
Duitsche meening over de be
spreking te Brussel.
De besprekingen, die Eden te
Brussel met den Belgischen minis
ter-president van Zeeland en de mi
nister van buitenlandsche zaken,
Spaak, gehad heeft, zijn in politieke
kringen te Berlijn met aandacht ge
volgd.
Dat in het officieele communiqué wordt
gesproken over een groote overeenkomst
tusschen de opvattingen der Belgische en
Britsche regeeringen, wordt toegejuicht in
de verwachting, dat deze overeenkomst be
trekking heeft op het indertijd door Koning
Leopold genoemde „trotsche en vastbeslo
ten voorbeeld van Nederland en Zwitser
land". Hoe minder dubbelzinnigheid en on
duidelijkheid ten aanzien van de Belgische
onafhankelijkheid, des te meer is niet al
leen de gedachte van den vrede in het
Westen, maar ook en in de eerste plaats
de veiligheid van België gediend.
Uit deze opvatting vloeit ook het oordeel
voort, dat men in Duitschland over de ver
plichtingen van België tegenover den Vol
kenbond heeft, alsmede het antwoord op de
vraag of Duitschland zich bij de Britsch-
Fransche verklaring kan aansluiten. Het is
een politieke werkelijkheid aldus zegt
men te Berlijn dat het tot dusverre on
mogelijk geweest is artikel 16 van het hand
vest uit te leggen in een voor ieder aanne-
melijken zin.
Ook in het een realiteit, dat Duitschland
reeds sedert maanden aangeboden heeft de
onafhankelijkheid en de onschendbaarheid
van België te waarborgen.
Deze werkelijkheid onderscheidt zich ech
ter van de eerste, doordat zij niet voor ver
schillende uitleggingen vastbaar is. Dat een
werkelijke onafhankelijkheid van België
zeer wel kan worden opgenomen in een wet
telijk verdrag, dat Duitschland nog steeds
tot stand wil brengen, heeft het Duitsche
memorandum van 12 Maart, dat de moge
lijkheid van een dergelijk verdrag behan
delde, bewezen.
De ontwikkeling van den toestand in
Frankrijk baart de regeering zorg. Dezer
dagen immers was er al sprake van, dat
Blum, de minister-president zoo terneerge
drukt was, dat hij het plan had af te tre
den. De zorgen van de regeering, zijn door
onredelijke eischen van den kant van de
vakvereenigingen zoo groot geworden, dat
ze geen uitweg meer weet, terwijl de vak-
vereenigingsleiders de macht over hun le
den, in vele opzichten, zijn kwijt geraakt.
Men is bezweken voor eischen en kan moei
lijk meer terug.
Gisteren is de Fransche Kamer, zoowel
als de Senaat de werkzaamheden begonnen
en Vrijdag zullen interpellaties en bespre
kingen over de finanieele politiek worden
gehouden. Vincent Auriol zal voor de fi-
nancieele commissies verschijnen, om ver
klaringen af te leggen over den financiee-
len toestand, die, nadat verbetering was
ingetreden, als gevolg van het slagen van de
leening voor de defensie, weer in ongunsti-
gen zin is gewijzigd.
Hier dreigen voor het kabinet al direct
groote moeilijkheden, schreef de N. R. Crt.
gisterenavond in een beschouwing moeilijk
heden van de zijde van haar beste vrien
den, althans van hen, die zich het minst
over de regeering hebben te beklagen: de
C.G.T.
Jouhaux heeft Zondag in een rede
een leening ten bedrage van 10 milli
ard geëischt ten behoeve van de
uitvoering van groote werken. De
regeering zal hier binnen korten
of langeren tijd een weigerend ant
woord op moeten geven, op straffe
van uittreding van de soc.-radica-
len uit het Volksfront.
De ernstige bezwaren, die vooral in den Sen.
door de soc-radic. tegen de financieele poli
tiek zijn geuit en het gemurmureer onder
de soc.-radicale kiezers laten op dit stuk
weinig twijfel.
De socialistische-radicale partij
staat op het oogenblik in het mid
delpunt van Frankrijk's politieke
belangstelling, want van haar hangt
af, in welke richting het land ge
stuurd wordt.
De maand die verloojren is sedert het
op reces gaan van het parlement, heeft in
derdaad het tegendeel van verbetering van
TOESPRAAK VAN IR. J. W. ALBARDA.
Duizenden en nog eens duizenden sociaal
democraten uit de residentie en de randge
meenten, hebben gisterenavond in de groote
tentoonstellingshal van Houtrust in massa
gedemonstreerd voor vrijheid en democra
tie.
Talrijken konden geen toegang krijgen en
hun werd medegedeeld, dat nog een tweede
bijeenkomst zou worden gehouden.
Ir. J. W. Albarda, voorzitter der Tweede
Kamerfractie der S.D.A.P. hield een rede,
waarin hij zei de N.S.B. dankbaar te zijn,
dat hij ons in de gelegenheid heeft gesteld,
onze krachten met die van zijn volgelingen
te meten. Wij zullen toonen, dat het Neder
landsche volk niet behoeft te kiezen tus
schen Mussert en Moskou. De S.D.A.P. alleen
had bij de Statenverkiezingen tweemaal zoo
veel stemmen als de nationaal-socialisten en
communisten samen. Spr. betoogde, dat de
sociaal-democraten geen dictatuur zullen
dulden. Wij willen leven in vrijheid, aldus
de heer Albarda, in de vrijheid, welke het
Nederlandsche volk tot grootere beschaving
en welvaart brengt. Ook al zou een dictatuur
ons welvaart kunnen brengen, dan zouden
we haar afwijzen, omdat we die welvaart
niet als slaven willen genieten. Wij zijn geen
volk van slampampers, zooals Mussert eens
heeft beweerd. Waren we dat wel, dan zou
den we de vrijheid niet gaan verdedigen
met al de middelen welke ons ter beschik
king staan en met alle energie die in ons is.
Wat is er in andere landen onder de
dictatuur gebeurd? Een legerkamp van mili
tairen, concentratiekampen en gevange
nissen, landen spr. wees o.m. op Duitsch
land waar men bang is om te leven, en
dat, aldus vervolgde spr. wil men ons
aandoen.
Ten aanzien van Mussert merkte ir. Al
barda op. dat hij nog nooit een letter in
het gesprokene of geschrevene van den heer
Mussert heeft gevonden, waaruit zijn econo
mische. financieele en staatkundige kennis
blijkt. De aanmatiging van den N.S.B.-leider
die beweerde het Nederlandsche volk van
het communisme te zullen redden, noemde
spr. grenzeloos.
Aan het slot van zijn rede betoogde de
heer Albarda, dat het werk der democratie
gesteld zal worden tegenover de dictatuur
van het fascisme.
De arbeidende massa, de gezamenlijke
groepen der democratie vormen de groote
macht, welke de heilige goederen van het
volk zal verdedigen en bewaren.
Aan het slot der bijeenkomst werd ir. Al
barda een ovatie gebracht.
Het totaal aantal bezoekers van deze waar
lijk grootsche demonstratie is onmogelijk
vanaf 4'/2 gld. p. m. Uitgebreide
stalen-coll. m. coupeursbezoek op
aanvraag. Vaste werkkring ver-
eischt. Geheimhouding verzekerd.
Br. E.M. DeZaanlander. Zaandam
gezagshandhaving te zien gegeven. Wij heb
ben een tiental dagen geleden hier nog in
een overzicht op gewezen, n.1. op het feit
dat de arbeiders die werkten aan de we
reld-tentoonstelling, opnieuw de arbeid
stagneerden, als de regeering niet een groot
bedrag voor de uitvoering van openbare wer
ken beschikbaar stelde.
De bekentenis van Blum, dat hij voor de
uitvoering van de veertigurige werkweek
tegen zijn wil het systeem 5X8 heeft aan
vaard, omdat de vakvereenigingen dat ver
langden, heeft zijn prestige evenveel ge
schaad, als de gebeurtenissen te Clichy zijn
optimisme voor de toekomst van zijn expe
riment, of het drie weken te laat openen
van de Wereldtentoonstelling het geloof in
de mogelijkheid van zijn eigen profetieën.
Wellicht nog ernstiger dan de
voortdurende verslapping van het
regeeringsgezag is de machteloosheid
van de leiders der vakvereenigingen
tegenover hun aanhangers, die in
den laatsten tijd herhaaldelijk is ge
bleken en waarop we aan het begin
van dit overzicht reeds wezen.
Het zijn deze en dergelijke feiten, die de
soc-radicalen moeten dwingen een keus te
doen.
Welke oplossing zoeken nu vele radica
len? Zij wenschen een hervorming van het
kiesrecht en nieuwe verkiezingen. Want
hierin zien velen hunner den eenigen uit
weg uit de moeilijkheden, die niet te veel
van het aanzien van de partij verloren zal
doen gaan.
Overigens zijn met nieuwe verkiezingen
onder vigeur van een hervormd kiesrecht
de moeilijkheden voor de radicalen natuur
lijk niet uit den weg geruimd. Zij zullen
eerst moeten uitmaken, of zij trouw blij
ven aan het bondgenootschap met politieke
groepen, die de sociale hervormingen, door
de huidige partijen van het Volksfront voor
gestaan, in gevaar brengen door inbreuken
op die vrijheden, waarvan de radicalen wel
sprekende, doch op het oogenblik kwalijk-
handelende verdedigers zijn.
met eenige zekerheid en nauwkeurigheid
te zeggen.
De directie van Houtrust was van mee
ning, dat het er ongeveer 20.060 geweest zul
len zijn.
Tusschen 28 April en 3 Mei zal Frère, de
Belgische expert, die het onderzoek van
Van Zeeland naar de mogelijkheid van eeii
ruimer handelsverkeer, leidt, een bezoek
brengen aan Den Haag voor het voeren van
besp^pkingen.
Naar wij vernemen, zal hij dan ook door
minister-president Colijn in audiëntie wor
den ontvangen.
Sir Robert Horne tegen den
Duitschen eisch inzake koloniën
Sir Robert Horne, oud-minister van Fi
nanciën, heeft gisteravond in een toespraak
te Portsmouth een opmerking gemaakt
over den Duitschen eisch inzake teruggaaf
van koloniën. Met betrekking op de Duit
sche beweringen, dat het Britsche Rijk een
gesloten eenheid vormt, herinnerde hij er
aan, dat Groot-Brittannië het vorige jaar
voor f 32,000.000 van Duitschland heeft ge
kocht, en Duitschland slechts voor f 21.000.000
van Groot Brittannië. Het Britsche Rijk
kocht voor f 54.000.000 van Duitschland,
Duitschland voor slechts f 42.000.000 van 't
Britsche Rijk. Er is geen land, aldus Horne,
dat beter kan worden beschreven als een
land „zonder bezittingen", dan Groot-Brit
tannië. Wij oefenen geen controle op onze
dominions. Voor levensmiddelen en grond
stoffen van onze dominions moeten wij be
talen en Duitschland kan die langs precies
denzelfden weg en op precies dezelfde ma
nier verkrijgen.
Te Valencia wordt gemeld, dat een onbe
kend Britsch schip aangehouden is door het
Duitsche oorlogsschip „Admiral von Spee"
ondanks het feit, dat het Britsche schip de
vlag voerde, die te kennen geeft, dat de in
ternationale controle gepasseerd is. Het
schip voerde aardappelzaad van Antwer
pen naar Valencia. Hoewel het Britsche
schip tegen de aanhouding protesteerde,
stond het Duitsche oorlogsschip er op het te
doorzoeken, waarna het toestemming ver
leende tot voortzetting van de reis.