De „heilige" stad der Basken platgebrand De overstroomingen in I I DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Een nieuw conflict bij I Fijne Maatkleeding I Bombardement van Madrid Valencia beschoten de Nederlandsche scheeps bouw Maatschappij? De onafhankelijkheid van België Buiienlandsch Overzicht Fransche zorgen Massa-demonstratie der S.DAP. op Houtrust Engeland* het land zonder bezittingen De „Admiral von Spee" doorzoekt Engelsch schip UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 WOENSDAG 28 A P R I L 1937 65e JAARG. No. 7987 SPANJE Frère naar Den Haag HELDERSCHE COURANT BI] hun opmarsch in Baskenland hebben de nationalistische vliegers van Oeneraal Mola de „heilige" stad der Basken Guernica vrijwel geheel verwoest. De correspondent van Reuter seint, dat bij gisterenmiddag opnieuw een bezoek aan Guernica heeft gebracht. De meeste straten in het midden der stad zijn onbegaanbaar. Het lot van vele menschen, die onder de puinhoopen bedolven zijn, is nog altijd niet bekend. Talrijke lijken zullen nooit terug gevonden worden, doordat verschillende ge bouwen volkomen door het vuur verteerd zijn. Duizenden dakloozen zijn te Bilbao aangekomen. Ook boeren uit de omgeving van Guernica stroomen naar de Baskische hoofdstad. Sommige boeren vertellen, dat de Duitsche vliegtuigen, de vrouwen, die op het land werkten, met machinegeweervuur bestookten en verscheidenen harer doodden. Men meent in Bilbao, dat de meedoogen- looze verwoesting van Guernica, de „heilige stad" van Baskenland, door de vliegtuigen der opstandelingen in het hart van iederen Bask een onuitbluschbare haat tegen Mola en zijn aanhangers zal doen ontstaan. Van officieele zijde worden Duitsche vliegers er van beschuldigd een ontzettende slachting te hebben aangericht. Volgens aanvullende berichten hebben de vliegtuigen zelfs een zame boerderijen op acht kilometer afstand van Guernica gebombardeerd en in brand doen geraken, terwijl de machinegeweren op kudden schapen gericht zouden zijn. Het klooster van St. Clara, dat als ziekenhyis gebruikt werd, is met vele bewoners ver nietigd. Een ander klein ziekenhuis is ge heel verwoest: 42 gewonden, die daar ver pleegd werden, zijn om het leven gekomen. De luchtaanval geschiedde op marktdag, zoodat de stad gevuld was met boeren, die hun voortbrengselen kwamen verkoopen. De correspondent van Reuter voegt hier aan toe: „Ik heb een niet-ontplofbare brand bom opgeraapt. Het projectiel woog 800 gr. en was rijkelijk voorzien van Duitsche ade laars Guernica beschikt in het geheel niet over verdedigingsmiddelen of vliegtuigen. De gebouwen, die nog overeind staan, kun nen op de vingers van een hand geteld worden. Een groote massa rookende puin hoopen is alles, wat van de stad is overge bleven." Vreeselijke tooneelen te nica. Guer- Het bombardement van Guernica heeft acht uur geduurd. Er werden ongeveer dui zend bdmmen geworpen, voor het meeren- deel brandbommen. De vliegtuigen lieten zich tot dicht boven den grond zakken om de machinegeweren op de bevolking te, rich ten. De branden zijn nog niet gebluscht. Het aantal slachtoffers, dat nog niet vast staat, schijnt groot te zijn. Groote verliezen der regeerings troepen. Een speciale correspondent van Havas meldt: Het aantal de laatste drie dagen gemaakte krijgsgevangenen bedraagt meer dan 5000. Men weet nog niet hoe groot het totaal van de verliezen der regeeringstroe- pen is. Het is moeilijk dit getal vast te stel len. aangezien een zoo groote uitgestrekt heid terrein veroverd is. Men zal moeten afwachten, dat de generale staf uit alle aan- valssectoren volledige rapporten zal heb ben ontvangen. Over het algemeen raamt men, dat bij de regeeringstroepen tijdens de laatste drie dagen ruim 10.000 man buiten gevecht moeten zijn gesteld, waarbij een vrij hoog percentage gesneuvelden. Maan dag vond men in een enkel bosch in de om geving van F.ibar ruim 200 dooden. Op het kerkhof van Eibar waren 70 dooden opge steld, die de lovalen niet meer hadden kunnen begraven. De slag in Biscaye heeft den regeeringstroepen even groote verliezen gekost als tijdens de laatste offensieven van hun kant ten westen van Madrid. Verdere opmarsch van Mola. Een speciale correspondent van Havas seint: Gistermiddag vijf uur zijn de troepen van genearal Mola overal den rivier Duran go overgestoken: zij maakten zich van twee dorpen aan den stroom op den weg naar Erumua en Malazga meester. De genie had op verschillende punten overgangen over de rivier gebouwd en de rechtsche colonnes trokken over de Durango onder het slaken van juichkreten. Naarmate de infanteristen oprukten schoof de artillerie haar vuur naar voren en ach tervolgde de Iinksche troepen met haar granaten. Van het geheele front komen be richten over massale overgave van militie troepen. Bij de verovering van Monte Oiz in de streek van Eibar hieven verscheiden honderden militiemanschappen de armen op en liepen over naar de rerhtschen, met wa penen en bepakking. Overal vonden de rechtschen belangrijke opslagplaatsen van allerlei aard. die de Iinksche troepen in deze streek hadden aangelegd. Waarne mingsvliegtuigen melden dat er een druk verkeer hecrscht achter het front en dat de weg DurangoBilbao zwart is-van de troe pen soldaten, burgers en vee. Het bombardement van de hoofd stad. Bij het bombardement van de hoofdstad van gisteren zijn talrijke gewonden gevallen. De dooden zijn onmiddellijk weggedragen en er zijn te dien aanzien strenge consig nes gegeven, zoodat de journalisten ze niet kunnen tellen. Behalve door granaten en kogels worden vernielingen aangericht door wegspringende brokken steen, Om twaalf uur sloeg een granaat in de Calle de Se- villa door den muur van een huis, De stee- nen doorzeefden den straatweg. Verschil lende lichtgewonden werden ter plaatse verbonden. De chauffeurs hebben om den kap van hun auto's matrassen gebonden, evenals in de eerste dagen van den opstand en de voetgangers maken meer gebruik van de ondergrondsche om zich veiliger te verplaatsen. De vliegtuigen der regeering hebben verkenningsvluchten ondernomen, maar zijn er naar het schijnt nog niet in ge slaagd de batterijen, die op de hoofdstad vuren, te ontdekken. Men weet slechts bij benadering, dat zij geplaatst zijn op de hoog ten ten westen der stad. Acht rechtsche vliegtuigen hebben gisterenmorgen boven Madrid gevlogen, maar de luchtafweerka- nonnen en mitrailleurs verjoegen hen. Valencia beschoten. Om zes uur in den ochtend is volgens Havas, gisteren Valencia, de residentie stad der regeering-Caballero na haar vlucht uit Madrid, door de nationalistische zee- en luchtstrijdkrachten onder vuur genomen. Van zee uit werd de stad hevig gebom bardeerd door twee kruisers, vermoedelijk de „Canarias" en de „Baleares". De beschieting duurde 'n kwartier onge- De voorgestelde loonsverhooging van S pet. door de arbeiders ver worpen. Nieuwe onderhande lingen zullen worden aange vraagd. De metaalbewerkers, werkzaam bij de Nederlandsche Scheepsbouw maatschappij te Amsterdam en aan- 1 gesloten bij den Algemeenen Neder- landschen Metaalbewerkersbond, hebben gisterenavond te Amsterdam vergaderd en met groote meerder heid van stemmen de voorgestelde loonsverhooging verworpen. De Roomsch-Katholieke arbeiders aanvaardden haar met een kleine meerderheid. Aangezien het grootste kwantum der arbeiders aangesloten is bij den modernen bond, kan men de voorstellen als volledig verworpen beschouwen, waardoor wederom een ernstig conflict dreigt. De Metaalbond had namens de directie der Nederlandsche Scheepsbouwmaatschap pij medegedeeld, dat deze de Ioonen met 5 procent wilde verhoogen. Haar toezegging was minder verstrekkend dan die der di recties der Amsterdamsche Droogdok Maat schappij en de Nederlandsche Dokmaat schappij, welke een gunstiger wijziging in de loonschaal wilden invoeren, waardoor de loonen in de diverse groepen genivelleerd werden. De Nederlandsche Scheepsbouwmaatschap pij wenschte zich te bepalen tot een verhoo ging met vijf procent, op grond van het feit, dat volgens haar mededeeling de toe stand der maatschappij nog geenszins flo rissant is. Zij vestigt er de aandacht op, dat men thans nog bezig is met de uitvoering van orders, welke twee jaar geleden opge dragen werden en waarvoor de prijzen zoo scherp mogelijk werden vastgesteld en ge baseerd op loonen van toen. De orders, welke nu binnenkomen kunnen niet direct worden uitgevoerd, omdat het materiaal eerst na langen termijn geleverd wordt. De besturen der organisaties hadden gaar ne gezien en verwacht, dat de leden de gedane voorstellen hadden aanvaard. Zij zien het verloop van het opnieuw gerezen conflict met eenige zorg tegemoet. Een nieuwe conferentie met den Metaal- bond, als vertegenwoordiger der Nederland sche Scheepsbouw-Maatschappij, met de ar beidersorganisaties zal worden aangevraagd. veer. Volgens de eerste berichten zouden in de stad vier dooden gevallen zijn. Het aantal gewonden is groot. Aanzienlijke ma- terieele schade werd aangericht. De bevolking bleef kalm; niettemin heeft het bombardement geweldigen indruk ge maakt. HULPDIENSTEN GEORGANISEERD. President Roosevelt heeft het Roo- de Kruis, den militairen kustbewa- kingsdienst, de arbeiders der werk verschaffing en den openbaren ge zondheidsdienst gemobiliseerd, om de nieuwe overstroomingsramp, wel ke verscheidene staten teistert, te helpen bestrijden. Terwijl de toestand in Pennsylva- nië iets verbeterd is, heeft volgens Un. Press de geheele bevolking van het St. Georges-eiland haar wonin gen in allerijl moeten verlaten, daar er gevaar bestaat, dat het geheele eiland onder water komt te staan. Uit Richmond in Virginia wordt gemeld, dat daar vijf personen verdronken zijn. Bijzonder gevaarlijk is de toestand in Fredericksburg. Tal van bruggen zijn daar ingestort, terwijl de electriciteitsvoorziening van de stad is stopgezet. Bovendien is het water drie benzinetanks binnengedrongen en heeft den gevaarlijken inhoud in de stra ten der stad meegevoerd. Ernstig gevaar be staat, dat evenals bij de overstroomingen in het begin van dit jaar explosies en groote branden ontstaan. In Wheeling (West-Virginia) is de Ohio tot vijf voet boven den hoogwaterstand gestegen Het water wast bovendien nog steeds met een snelheid van ongeveer 15 centimeter per uur. Groote gebieden moeten zoo snel mogelijk worden ontruimd. Het meeste gevaar dreigt de 10.000 inwoners van het Wheeling-eiland, dat slechts door kleine dammen tegen het water beschermd wordt. Een D.N.B.-bericht uit Londen in Ontario meldt nog, dat de huidige overstroomingen de hevigste zijn sedert veertig jaar. In Lon don is het water over de dijken gestroomd die de stad beschermen. Gisteravond schatte men het aantal men schen die hun huizen hebben moeten ontrui men, op 6000. De electriciteitsvoorziening van de stad is in gevaar. De sneltrein Chicago—Montreal is giste ren op Canadeesch grondgebied in Ontario ontspoord, daar de spoordijk door het hooge water was ondermijnd. De stoker werd ge dood, terwijl de machinist zware verwondin gen bekwam. Een dokter, die zich per auto op weg had begeven om hulp te bieden, is met zijn wa gen van een brug gestort en verdronken. Duitsche meening over de be spreking te Brussel. De besprekingen, die Eden te Brussel met den Belgischen minis ter-president van Zeeland en de mi nister van buitenlandsche zaken, Spaak, gehad heeft, zijn in politieke kringen te Berlijn met aandacht ge volgd. Dat in het officieele communiqué wordt gesproken over een groote overeenkomst tusschen de opvattingen der Belgische en Britsche regeeringen, wordt toegejuicht in de verwachting, dat deze overeenkomst be trekking heeft op het indertijd door Koning Leopold genoemde „trotsche en vastbeslo ten voorbeeld van Nederland en Zwitser land". Hoe minder dubbelzinnigheid en on duidelijkheid ten aanzien van de Belgische onafhankelijkheid, des te meer is niet al leen de gedachte van den vrede in het Westen, maar ook en in de eerste plaats de veiligheid van België gediend. Uit deze opvatting vloeit ook het oordeel voort, dat men in Duitschland over de ver plichtingen van België tegenover den Vol kenbond heeft, alsmede het antwoord op de vraag of Duitschland zich bij de Britsch- Fransche verklaring kan aansluiten. Het is een politieke werkelijkheid aldus zegt men te Berlijn dat het tot dusverre on mogelijk geweest is artikel 16 van het hand vest uit te leggen in een voor ieder aanne- melijken zin. Ook in het een realiteit, dat Duitschland reeds sedert maanden aangeboden heeft de onafhankelijkheid en de onschendbaarheid van België te waarborgen. Deze werkelijkheid onderscheidt zich ech ter van de eerste, doordat zij niet voor ver schillende uitleggingen vastbaar is. Dat een werkelijke onafhankelijkheid van België zeer wel kan worden opgenomen in een wet telijk verdrag, dat Duitschland nog steeds tot stand wil brengen, heeft het Duitsche memorandum van 12 Maart, dat de moge lijkheid van een dergelijk verdrag behan delde, bewezen. De ontwikkeling van den toestand in Frankrijk baart de regeering zorg. Dezer dagen immers was er al sprake van, dat Blum, de minister-president zoo terneerge drukt was, dat hij het plan had af te tre den. De zorgen van de regeering, zijn door onredelijke eischen van den kant van de vakvereenigingen zoo groot geworden, dat ze geen uitweg meer weet, terwijl de vak- vereenigingsleiders de macht over hun le den, in vele opzichten, zijn kwijt geraakt. Men is bezweken voor eischen en kan moei lijk meer terug. Gisteren is de Fransche Kamer, zoowel als de Senaat de werkzaamheden begonnen en Vrijdag zullen interpellaties en bespre kingen over de finanieele politiek worden gehouden. Vincent Auriol zal voor de fi- nancieele commissies verschijnen, om ver klaringen af te leggen over den financiee- len toestand, die, nadat verbetering was ingetreden, als gevolg van het slagen van de leening voor de defensie, weer in ongunsti- gen zin is gewijzigd. Hier dreigen voor het kabinet al direct groote moeilijkheden, schreef de N. R. Crt. gisterenavond in een beschouwing moeilijk heden van de zijde van haar beste vrien den, althans van hen, die zich het minst over de regeering hebben te beklagen: de C.G.T. Jouhaux heeft Zondag in een rede een leening ten bedrage van 10 milli ard geëischt ten behoeve van de uitvoering van groote werken. De regeering zal hier binnen korten of langeren tijd een weigerend ant woord op moeten geven, op straffe van uittreding van de soc.-radica- len uit het Volksfront. De ernstige bezwaren, die vooral in den Sen. door de soc-radic. tegen de financieele poli tiek zijn geuit en het gemurmureer onder de soc.-radicale kiezers laten op dit stuk weinig twijfel. De socialistische-radicale partij staat op het oogenblik in het mid delpunt van Frankrijk's politieke belangstelling, want van haar hangt af, in welke richting het land ge stuurd wordt. De maand die verloojren is sedert het op reces gaan van het parlement, heeft in derdaad het tegendeel van verbetering van TOESPRAAK VAN IR. J. W. ALBARDA. Duizenden en nog eens duizenden sociaal democraten uit de residentie en de randge meenten, hebben gisterenavond in de groote tentoonstellingshal van Houtrust in massa gedemonstreerd voor vrijheid en democra tie. Talrijken konden geen toegang krijgen en hun werd medegedeeld, dat nog een tweede bijeenkomst zou worden gehouden. Ir. J. W. Albarda, voorzitter der Tweede Kamerfractie der S.D.A.P. hield een rede, waarin hij zei de N.S.B. dankbaar te zijn, dat hij ons in de gelegenheid heeft gesteld, onze krachten met die van zijn volgelingen te meten. Wij zullen toonen, dat het Neder landsche volk niet behoeft te kiezen tus schen Mussert en Moskou. De S.D.A.P. alleen had bij de Statenverkiezingen tweemaal zoo veel stemmen als de nationaal-socialisten en communisten samen. Spr. betoogde, dat de sociaal-democraten geen dictatuur zullen dulden. Wij willen leven in vrijheid, aldus de heer Albarda, in de vrijheid, welke het Nederlandsche volk tot grootere beschaving en welvaart brengt. Ook al zou een dictatuur ons welvaart kunnen brengen, dan zouden we haar afwijzen, omdat we die welvaart niet als slaven willen genieten. Wij zijn geen volk van slampampers, zooals Mussert eens heeft beweerd. Waren we dat wel, dan zou den we de vrijheid niet gaan verdedigen met al de middelen welke ons ter beschik king staan en met alle energie die in ons is. Wat is er in andere landen onder de dictatuur gebeurd? Een legerkamp van mili tairen, concentratiekampen en gevange nissen, landen spr. wees o.m. op Duitsch land waar men bang is om te leven, en dat, aldus vervolgde spr. wil men ons aandoen. Ten aanzien van Mussert merkte ir. Al barda op. dat hij nog nooit een letter in het gesprokene of geschrevene van den heer Mussert heeft gevonden, waaruit zijn econo mische. financieele en staatkundige kennis blijkt. De aanmatiging van den N.S.B.-leider die beweerde het Nederlandsche volk van het communisme te zullen redden, noemde spr. grenzeloos. Aan het slot van zijn rede betoogde de heer Albarda, dat het werk der democratie gesteld zal worden tegenover de dictatuur van het fascisme. De arbeidende massa, de gezamenlijke groepen der democratie vormen de groote macht, welke de heilige goederen van het volk zal verdedigen en bewaren. Aan het slot der bijeenkomst werd ir. Al barda een ovatie gebracht. Het totaal aantal bezoekers van deze waar lijk grootsche demonstratie is onmogelijk vanaf 4'/2 gld. p. m. Uitgebreide stalen-coll. m. coupeursbezoek op aanvraag. Vaste werkkring ver- eischt. Geheimhouding verzekerd. Br. E.M. DeZaanlander. Zaandam gezagshandhaving te zien gegeven. Wij heb ben een tiental dagen geleden hier nog in een overzicht op gewezen, n.1. op het feit dat de arbeiders die werkten aan de we reld-tentoonstelling, opnieuw de arbeid stagneerden, als de regeering niet een groot bedrag voor de uitvoering van openbare wer ken beschikbaar stelde. De bekentenis van Blum, dat hij voor de uitvoering van de veertigurige werkweek tegen zijn wil het systeem 5X8 heeft aan vaard, omdat de vakvereenigingen dat ver langden, heeft zijn prestige evenveel ge schaad, als de gebeurtenissen te Clichy zijn optimisme voor de toekomst van zijn expe riment, of het drie weken te laat openen van de Wereldtentoonstelling het geloof in de mogelijkheid van zijn eigen profetieën. Wellicht nog ernstiger dan de voortdurende verslapping van het regeeringsgezag is de machteloosheid van de leiders der vakvereenigingen tegenover hun aanhangers, die in den laatsten tijd herhaaldelijk is ge bleken en waarop we aan het begin van dit overzicht reeds wezen. Het zijn deze en dergelijke feiten, die de soc-radicalen moeten dwingen een keus te doen. Welke oplossing zoeken nu vele radica len? Zij wenschen een hervorming van het kiesrecht en nieuwe verkiezingen. Want hierin zien velen hunner den eenigen uit weg uit de moeilijkheden, die niet te veel van het aanzien van de partij verloren zal doen gaan. Overigens zijn met nieuwe verkiezingen onder vigeur van een hervormd kiesrecht de moeilijkheden voor de radicalen natuur lijk niet uit den weg geruimd. Zij zullen eerst moeten uitmaken, of zij trouw blij ven aan het bondgenootschap met politieke groepen, die de sociale hervormingen, door de huidige partijen van het Volksfront voor gestaan, in gevaar brengen door inbreuken op die vrijheden, waarvan de radicalen wel sprekende, doch op het oogenblik kwalijk- handelende verdedigers zijn. met eenige zekerheid en nauwkeurigheid te zeggen. De directie van Houtrust was van mee ning, dat het er ongeveer 20.060 geweest zul len zijn. Tusschen 28 April en 3 Mei zal Frère, de Belgische expert, die het onderzoek van Van Zeeland naar de mogelijkheid van eeii ruimer handelsverkeer, leidt, een bezoek brengen aan Den Haag voor het voeren van besp^pkingen. Naar wij vernemen, zal hij dan ook door minister-president Colijn in audiëntie wor den ontvangen. Sir Robert Horne tegen den Duitschen eisch inzake koloniën Sir Robert Horne, oud-minister van Fi nanciën, heeft gisteravond in een toespraak te Portsmouth een opmerking gemaakt over den Duitschen eisch inzake teruggaaf van koloniën. Met betrekking op de Duit sche beweringen, dat het Britsche Rijk een gesloten eenheid vormt, herinnerde hij er aan, dat Groot-Brittannië het vorige jaar voor f 32,000.000 van Duitschland heeft ge kocht, en Duitschland slechts voor f 21.000.000 van Groot Brittannië. Het Britsche Rijk kocht voor f 54.000.000 van Duitschland, Duitschland voor slechts f 42.000.000 van 't Britsche Rijk. Er is geen land, aldus Horne, dat beter kan worden beschreven als een land „zonder bezittingen", dan Groot-Brit tannië. Wij oefenen geen controle op onze dominions. Voor levensmiddelen en grond stoffen van onze dominions moeten wij be talen en Duitschland kan die langs precies denzelfden weg en op precies dezelfde ma nier verkrijgen. Te Valencia wordt gemeld, dat een onbe kend Britsch schip aangehouden is door het Duitsche oorlogsschip „Admiral von Spee" ondanks het feit, dat het Britsche schip de vlag voerde, die te kennen geeft, dat de in ternationale controle gepasseerd is. Het schip voerde aardappelzaad van Antwer pen naar Valencia. Hoewel het Britsche schip tegen de aanhouding protesteerde, stond het Duitsche oorlogsschip er op het te doorzoeken, waarna het toestemming ver leende tot voortzetting van de reis.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 1