De Brabantsche Brief van Dré Strijd tusschen walvischvloten. Prestaties van Russische Zweefvliegers Catastrophe op spoor wegovergang Ulvenhout, 27 Mei 1937. Amico, Veul, heel veul heb ik oe te schrij ven. Té veul veur éénen brief en daarom, ik mot van te veuren 'n besluit nemen, zal 'k deuzen brief bepalen tot de feesten van den Fielp en z'n Kee. Ik bedoel te zeg gen: 'k laat 't lek kerste 't langste op m'n bord lig gen! Daar zal wel 'n kruimke van meegepikt worden ondertusschen, maarallee, laat ik er nie omhenen draaien: m'n Paaschbe- lofte is mee den Pinkster in volle vervul ling gegaan...! Lijk 't hoort! Ja ik heb er oe nog niks van geschre ven g'adden Fielp kwam er tusschen mee z'n bruiloft, Hein Koezijn, Hein den Leugenèèr kwam er tusschen mee z'nen dikken kop, maarDré III-is-veurgoed- op-den-hofü Veertien jaren heb ik er op gewacht! Precies! Want op 'nen schoonen dag van Mei, 1923, is ie geboren, daar op 't witte slaapkamerke in Amsterdam, lijk ik 't heb opgeschreven staan, in m'n boekske „Dré III". Ja, 'k heb 't er op nageslagen g'ad! Blad 88! Hij was 'n jaar of vier: „Wegge jaagd" bij Nonnekes. En dan lees ik: „maar ik had dan toch eindelijk mijnen zin. Mijn baaske was op den hof! Wat tierde dat jonk! 's Morgens ging ie mee, met den groen- tenwagel. Als ie moei wier, zette-'n-ik 'm in den blomkool. De klanten hielden allemaal veul van bn. Hij gaf de groenten-bennekes aan, zee beleefd: „Astebwieft, juffrouw, van Opa" en dikwijls ging ie mee me terug, mee 'nen vollen broekzak snoepgoed, dat de wijfkens 'm toegestopt hadden. 's Mdidags zat ie uren in den akker. Leerde wieën, peerdrijen, mennen van alles, wat 'nen aanstaanden boer kennen mot! Dat was m'n stille, stiekume hoop. Dat er 'nen fikschen boer uit groeien mocht. Heele uren zat ie te peerd, als Bles aan 't grazen was. Op 't lest heb ik er zelfs 'n stokske veur motten steken. Hij zou werendig kromme beentjes ge kregen hebben. Nie, dat zo'n mankement 'm in den weg gestaan zou hebben veur den boerenstiel! Maar 't manneke was zoo welgevormd en fier van postuur, 't zou zonde gewist zijn, als er wat aan gekomen was. Hij begost al Ulvenhoutsch te praten ook! „As ik groot ben en soldaat mot worden, gaai ik bij de Veld", zee-t-ie op 'nen keer. 't Was den eersten keer, dat ie blijken liet, al over de toekomst te denken. „En as ge dan van dienst komt dan komde gij bij Opa op de boerderij", zee ik er ach teraan. 'k Wou dat ge 'm gezien had, hoe toen z'n oogskes blonken! Lijk sterren! Sterre- oogskes heeft den brak. Gouwen piekskes spatten er somtijen uit, die stuk veur stuk m'n zielernent inpieken. Hij heeft dan ook de oogen van Trui en eh die oogen van heur, die hebben 't indertijd bij me „gedaan"! Letterlijk, amico, kunt ge dit lezen in „Dré III", Uitg. Broese en Peereboom N.V. Breda. Ge ziet: ik noem man en peerd. Maar ge ziet méér! M'n stiekume hoop is prontekes uitgekomen. En ik heb 't meugen beleven! Wat van 't jaar mee Paschen me beloofd wierd,t toen de klokskes van de consecratie diep 't Paaschbosch indrongen, tot in 't klokhuis van m'n zielernent, da's nou, mee den Pinkster de wezenlijke waarheid ge worden! Ik héb m'nen compagnon! Ik hèb m'nen opvolger! Dré III staat pal naast Dré 1, aan 't stuur Van den hof God zij veul gedankt! En zoo pikte-n-ik al 'nen gèèven kruimel mee van 't smakelijke brokske, da'k aan éénen kant van m'n bord geschoven heb. Volgende week 't kompleete verhaal van den intree van Dré III als lid in de leiding van onz' hofstee. Want ge verstaat zeker zóó wel, dat daar nog al iets bij kwam luien. Nou den Fielp! Z'n veertigjarige bruiloft ten minste. Lijk ik oe al geschreven had: den offici- eëlen dag viel op Maandag 24 Mei. Want hij was getrouwd Dinsdag 24 Mei 1S97, dus reken maar uit. (Ja amico, ik ben daar zoo sjecuur mee, omdat ze me verlejen jaar, bij de felicitatie's mee ons veertig-jarig feest prontjes veurrekenden, da'k m;n eigen in den dag van mijnen trouwdatum vergist had! Jaha! Ze lézen nie alleen, die abon neezen van jou, ze pellen 't allegaar nog sjecuur uit ook, om te zien wat er binnen inzit Zooals den Fielp gezeed had: drie dagen feest! Zaterdag is ie begonnen en Dinsdag morgen, als de hanen begosten te kraaien, zette-n-ie er mee spijt 'n streep onder. Hij had geren deurgefuifd tot de gouwen brui loft toe, geloof ik, want hij begost al aardig te wennen, daar aan z'n vijftig meters feest tafel, maar z n Kee begost 'tzoetekensaan af te pikken. Wij kwamen er niet van af: Trui en ik, we moesten Zaterdagavond al vast 'n klein fondamcntje komen leggen en breng Dré III maar mee, zee don Fielp: „dieën kleinen kluut oeft ok nie op 'n outie te bijten. En zoo kwamen de Zaterdagavond mee z'n drieën in de versierde bakkerij, waar 'n feesttaart op de witte tafel torende van tien verdiepingen. Dré III had 'n half uur noodig om aan dat ding gewoon te worden. Zooiets schoonsneeë, dat had ie toch nooit gedocht op Ulvenhout te vinden. Twee meterhooge lekkere frèterij, taarten als ta- felblajen, allee, 't was 'n monument, opge richt ter eere van de overlajen maag en den Fielp z'n feest, 'k Ad er nog over gedocht", zee den Fielp, om 'n dubbel zoo oog te ma ken, maar dan ak m5n bakkerij motten ver bouwen en daarveur wier den tijd veul kort! „Fielp, wel gefeli „Niks", zee-t-ie! „Daar wordt me gefeli citeerd veur Maandag; ditte zijn hallegaar veurhoefeningen veur 't heugelijke feest. „Kan die taart nie omdonderen, FielpY Neeë' Honder hons, Dré, de honderste is van gips. Tien kilo gips. De versiering is heiwit. En de rest staat daar hopgeimetseld mee vier stoelpooten, witgelakt." „Nou zuur zullen die stoelpooten en dieën gips nie worden", zee ik. „Gij wordt heerder zuur, Dré, dan die taart! Daar is hop gerekend, man! Schoon stuk werk. ee?" ,,'n Pracht! En die blommen? Daarboven? Is "dat ook suikergoed?" „Hallegaar!" „Kan ze teugen de wermte? „Ik oop van ja. De sjekade... jé, da's 't zwakke punt, Dré! Maar haffijn. laten we 'r 't beste open, 'n borreltje otn te beginnen of 'n pilske? Wijn en zukken flaauwen kul is er ok, maar.hons kent ons, ee? Da zuurballen aftreksel is veur de deftigheid „De deftigheid? Komt die ok?" „Ik verwacht den Burgemeester, meneer pastoor vaneigens, d'n baron en nog n paar deftige klanten en zoo." „Dus, Fielp, als ik 't goed snap, die taart.... die taart is jouw uithangbord, veur de reclame!" Goed gerajen, man. D'n baron staat veur de zuiveren, dus'...!" En hij knipte mee zn „horder al op oogskes, amico, of ie de stond te schrijven. „Verwerkte gij in die baronne-taart ok stoelpooten, Fielp?" „Zijde bela. .aitafeld. Dré. Daar mot. Ie me vier flesschen champagne veur geven!" ,,'n Drinkbare taart dus?" Oewie!" ','nou, schenkt dan maar 'ns in en gin zuurbailenwater!" Toen, amico. zijn we 't fondament,ie gaan leggen veur Zondag en Maandag. Zaterdag hebben we gefuifd „onder ons zooveul als de propclub, maar mee 't vrouw volk erbij, tot half twaalf in den nacht. Zondag zijn we begonnen na den eten en is er gefuifd tot elf uren en als den Fielp mee z'n Kee in de bedstee lag, dan is den Blaauwe Zondag-op-Maandagnacht de eerepoort veur den Fielp z'nen winkel gaan opbouwen. Hoe ie 't veur malkaar geprakizeerd had, weet ik nie, maar temidden, in de hoogte, had ie 'nen grooten „bril" van 't huiske ge knutseld, den deksel hing aan 'nen gier- lande temidden van de eerepoort eronder en uit den „ibril" klonk harde radiomuziek. De draden waren omwikkeld mee mastegroen, de constructie zat in de dakgoot dus van den „rommel' was niks te zien. Over den boog van d'eerepoort stond den Fielp z'n lijfspreuk, in cadetjes: „Hulven out mot hexelsior". „D'n stommen ond eet twee fouten ge speld", zee den Fielp: ,,'t is niet Hulvenout mot hexelsior! 't Huivenhout mot Hexel sior! Zonder die a's! Verder wierd er op de eerepoort vermeld in twee vergulden biertonri.ngen de jaartal len 1897—1937, terwijl links 't portret van Kee en rechts 't portret van den Fielp stond. Ze leken wel nie, maar wie konden 't anders zijn? Bovendien stond er uit den Fielp z'nen mond geschilderd, het woord „Piek!" Dus! En in den boog „Hulvenout mot hexelsi or", had den Blaauwe 'nen verkenskop ge plaatst, mee 'n heel klein hoog-hoeike tus schen de ooren. Mee gouwen krulletters stond erbij vermeld: „Ziehier 't beeld des mans in officieel gewaad, Lijk h!J vertegenwoordigt ons In den gemeenteraad! Begaafd met scherpen geest, zeer dapper en gewichtig (300 ponden weegt het beest!) beleidvol en voozichtig, Hij, edelachtbaar bakker, en man der kloeke daad, Bakt hij zijn zoete brooikes, veur ons daar in den Raad!" Nou, amico. zou ik oe kunnen gaan be schrijven de komst van B. en W. onder de schoone klanken van de Radiopolitieberich ten. 't bezwijken van de taart, (toen den Baron weg was en de order opgenomen!) de spiets van den Fielp. de serenade van de Hermonie ('t was toen, dat de bovenste ver diepingen van de taart in den grooten bas hoorn kwakten), ik zou dat allegaar kun nen gaan opschrijven, maar aan 't verhaal zou gin end komen! Ditte kan 'k oe vertellen: de bakkerij dreef in licht en pils, de muziek daverde dat muren te beven stonden, den^ Fielp blonk van vet en feestelijkheid en 't heele durp is gemoeid gewist mee deuze gebeur tenis! En op 't end, Dinsdagmergen, toen den Fielp van de wenmte alles uitgedaan had wat ie ©enigszins missen kon, behalve z'n zwarte broek en zijn hoogen hoed, toen kreeg ie 'n politieke bevlieging en hee-t-ie ons uitgeleed hoe we den anderen dag moesten... stemmen! Van alle reclamepampieren die we (nie) gelezen hadden en alle redevoeringen die hij bijgewoond had van alle partijen, had ie de schoonste woorden onthouwen, als 'nen kundigen bakker smeet ie alles in één pan. smolt 't op, tooverde ons' 'n splinter nieuw politiek gebak veur en zoo toen dat we daarom nie handers konnen, mochten, zouwen doen. dan stemmen op lijst 1. Hij sloot mee 't Wilhelmus, sloeg de maat mee 'nen stoelpoot uit de taart en deelde toen mee: ik waarschouw jullie, ik zit i.n 't stem- bro en ik zal er scherp op letten of ier ok slagers zijn, die d'ren eigen worst nie freten in 't stem-okske! Die is nog nie goed haf." En seerjeus dreigde-n-ie mee den stoel poot. En nou. amico, schei ik er af, want Dré III begint telkens „per ongeluk" teugen de tafel aan te loopen. Dus: veul groeten van Trut, Dré III en als altij, gin horke minder van oewen t. a .v. DRé. DUITSCHE INDUSTRIEELEN TEGEN HET VIERJARENPLAN. Boodschap aan Schacht. De correspondent van het Fransche blad „Journal" meldt uit Berlijn, dat liberale in- dustrieelen minister Schacht eenige weken geleden een lijvig memorandum hebben doen toekomen, waarin het vierjarige plan veroordeeld wordt en een volledige hervor ming van het economische leven wordt ver langd. Volgens geruchten zou het memoran dum: zoozeer de woede der partijleiders heb ben opgewekt, dat Ivrupp een waar ver hoor heeft moeten ondergaan. STIJGEND GEBRUIK VAN ESPERANTO OP JAARBEURS De jaarbeurs te Lyon, die reeds eenige jaren ook door middel van Esperanto recla me maakt, deelt thans mede, dat het aan tal in deze taal ontvangen brieven steeg van 337 in 1934 tot 265 in 1935 en tot 401 in 1936. Ook dit jaar gaf deze jaarbeurs een groote reclame-affiche uit met Esperanto- tekst. Plankenkoorts - aak bij filmspelers! COGNAC OF CHAMPAGNE ALS AFWEERMIDDELEN! Zoowel bij tooneel- als bij film- spelers is de meest gevreesde vijand de plankenkoorts. Met duizenden middeltjes wordt hij bestreden, maar steeds' weer opnieuw treedt hij op. Wanneer de gewone zenuw- stillende middelen, zooals valeriaan niet meer helpen, nemen zii hun toevlucht tot cognac en champagne; helpt dit nog niet, dan komen er oude ceremoniën en gebruiken aan te pas. Een scène, die men bij de opname in het filmatelier steeds opnieuw weer beleven kan: de filmspeelster heeft herhaalde ma len geoefend, de regisseur is eindelijk te vreden, de klankregisseur ook; nu nog een paar streekjes met de poederkwast, een blik in de spiegel; dan weerklinkt het signaal, het wordt doodstil in het film atelier. de filmspeelster kijkt naar de lens van de camera en wil beginnen op dat oogenblik wordt zij bleek, haar mond kan de woorden niet uiten, zij maakt een afwe rende beweging en verdwijnt plotseling zon der eenige verklaring af te leggen uit het atelier in haar kleedkamer. De regisseur haalt zijn schouders op en volgt haar: plan kenkoorts. Wat grijnst den tooneelspeler uit de donkere toeschouwersruimte toe? Men vergist zich zeer. wanneer men meent, dat plankenkoorts alleen een hindernis voor de beginnelingen is. Zeer zeker, wan neer die onzekerheid er bij komt, die het noodzakelijke gevolg is van gebrek aan practijk en ervaring, dan treden de gevol gen zeer duidelijk op den voorgrond. Wan neer de ongelukkige op het tooneel plotse ling niet meer staan of gaan kan, wanneer hij het gevoel krijgt, dat hij opeens zijn evenwicht verliest, dat dood en verderf uit de donkere toeschouwersruimte komen, ARBEID IN DEN ROZENTUIN. Bestaande wereldrecords gebro ken. Donderdag heeft de Russische zweegvlieger Iltcbenko in een zweefvliegtuig met ©en passagier aan boord een afstand afgelegd van ruim 400 K.M. en de bestuurder Rastorgef in een ander zweefvlieg tuig een afstand van bijna 650 K.M. Beide resultaten overtreffen de be staande wereldrecords. AUTOBUS MET 31 PASSAGIERS IN ROEMENIë VERONGELUKT. Op een spoorwegovergang bj{ Bra- siau (in Roemenië) is een trein op een geheel met passagiers bezette autobus ingereden. Geen der 31 in zittenden bleef ongedeerd. Zes pas sagiers werden gedood, zeven lig gen op sterven, en 18 werden ern stig gewond. dan bemerkt ook de leek wel, dat het spook van de plankenkoorts een slachtoffer gevonden heeft. Maar ook de geroutineerde tooneelspeler kent en vreest deze zenuwachtigheid, die zoowel het leven op het tooneel als in de ateliers tot een hel maakt, omdat alle wils kracht en energie door een vreeselijkc angst weggenomen wordt, welke bijna niet meer te overwinnen is. Het is zeer vaak in het geheel geen voorkeur voor sterke dran ken. wanneer de kunstenaars in hun kleed kamers een flesch cognac hebben staan: een slok alcohol overwint vaak de hinder palen, waar vele looneelspelers last van hebben. Alles begint te draaien. Vraagt men, wat er eigenlijk gebeurd is, dan krijgt men verwarde antwoorden. „Ik werd plotseling onwel", zegt de tooneel- speelster, „Alles begon rondom mij te draaien. De lens zag er zoo dreigend uit, dat ik niet meer gaan of spreken kon. Ik werd heelemaal duizelig". In de filmateliers is dit nu nog wel te overwinnen; men wacht doodeenvoudig met de opname, tot dat de filmspeler weer wat bedaard is. Maar op het tooneel kan zoo iets natuur lijk tot een catastrophe aanleiding geven, want wie een keer voor het voetlicht staat, moet spelen, wat er ook gebeurt! Het is maar een geluk, dat het publiek veel dingen niet merkt of hoort, anders zonden die kleine catastrophen nog veel vaker voorkomen, dat een tooneelspeler doodeenvoudig van het tooneel afloopt, om dat hij niet weet, wat hij verder zeggen moet. De dokter kan hier in het geheel niet helpen. De moderne psychotherapie pro beert door suggestie wel een beetje hulp te verschaffen, en af en toe helpt het ook. Ook de gebruikelijke zenuwstillende middeltjes, zooals valeriaan en dergelijke, zijn natuur lijk zeer nuttig, minder door hun onmiddol lijke uitwerking, dan wel door het feit, dat zij den tooneelspeler een zekere, in nerlijke zekerheid geven, dat hij tegen plan kenkoorts gevrijwaard is. Maar wanneer het stilte-signaal weerklinkt, waaneer de camera man wil beginnen te draaien en de oogen van den regisseur vol aan- dacht op den filmspeler rusten, dan vallen al deze middeltjes gemakke lijk in het niet, en de oude, gevrees de plankenkoorts sluit den mond en bindt als het ware de armen en becnen vast. De vriendelijke collega's. Het crgsle voor de slachtoffers is echter nog, dat de plankenkoorts tot een soort ziekte behoort, welke niemand ernstig opvat Het is eigenlijk een zeer komische toe stand tenminste voor de anderen. Een toestand, waarnaar iedereen met een verge noegd lachen kijkt, ook al staat het slacht offer duizend angsten uit. Wanneer de be minnelijke collega's ontdekt hebben, dat ie mand gemakkelijk plankenkoorts krijgt, dan is er steeds wel iemand te vinden, die nog .luist vlak voor de opname een of andere vreeselijke geschiedenis over de treurige gevolgen weet te vertellen, die eens voor gekomen zijn, toen iemand anders ook plankenkoorts had. Gewoonlijk is de onge lukkige tooneelspeler dan al verloren, en op het oogenblik, dat hij voor de lens van de caméra staat, kan hij er geen woord uit brengen, en staan de zweetdruppels' hem op het voorhoofd. Het verwekken van zekerheids- illusies. Veteranen in de tooneelspelerskunst heb ben hun eigen huis- tuin- en keukenmiddel- tjes. Gewoonlijk is het een slok cognac, ©en massa zweren bij champagne, maar dat is al meer voor de sterren. Weer andere -vol gen merkwaardige ceremonieën en gebrui ken, die ontleend zijn aan het bijgeloof der tooneelspelers. Men kan daarbij de leukste gevallen beleven, maar ook moeilijke taken krijgen om op te lossen: bijvoorbeeld, in twintig stappen naar het atelier gaan, of, tegen geen een wand stooten, of een be paalden arbeider tegen komen, en zoo voorts. Het klinkt zeer belachelijk, maar in derdaad helpt het vaak een beetje, omdat men daardoor een soort zekerheids-illusie krijgt, dat het lot gunstig tenopzichte van iemand gestemd is. Dit bijgeloof is oer-oud en zal juist uit het leven der kunstenaars niet zoo gemakkelijk te verbannen zijn. Het is eigenlijk ook niet van zoo veel belang met wat voor soort middelen men zich kalmeert. Hoofdzaak is, dat men mees- er _°yer zich zelf is, wanneer de opname egint. En omdat de plankenkoorts een ge heimzinnige, ondoorgrondelijke zaak is, mag men haar ook met duistere middelen bestrijden. Een nieuw onderwerp voor een wereldconferentie. Door hgt feit, dat de walvischvloten van jaar tot jaar beter ontwikkeld en grooter worden, is de walvisch tenslotte het slacht offer van een massaslachting geworden. Het gevaar van uitsterven is dan ook in het ge heel niet uitgesloten. Reeds in het 1930 1931 werden er 40.000 walvisschen gedood, wat natuurlijk een overproductie tot gevolg, had. Terwijl de behoefte aan traan 450.000 ton bedraagt, werd er 600.000 ton gewonnen Thans is deze kwestie het middelpunt van een internationale conferentie te Londen, waaraan elf naties deelnemen. De conferentie streeft derhalve naar een overeenkomst tusschen de vertegenwoordig de naties over een beperking van de wal- vischvangst. Verder wenscht men aan de walvischindustrie een meer economische basis te verleenen. Vooral Noorwegen en Engeland, die nog slechts weinige jaren geleden met hun ge weldige expedities van 14, resp. 12 vloten de arctis zoowel als de ant-arctis beheerschten, hebben de bovengeschetste ontwikkeling met bezorgdheid gadegeslagen. Want in den laatsten tijd hebben twee andere groote mo gendheden van het principe van de vrijheid der zeeën gebruik gemaakt en eveneens enorme walvischvloten uitgerust. Terwijl intusschen Duitschland de uitnoodiging tot deelname aan deze conferentie heeft aange nomen, is Japan thuis gebleven met de ver klaring, dat het eerst dan een overeenkomst tot beperking van de walvischvangst wil sluiten, wanneer het een even groote wal- vischvloot als Noorwegen of Engeland be zit. Ook Amerika, dat hooge invoerrechten op den import van walvischtraan heft, wil zijn behoefte in de toekomst zoo veel moge lijk zelf dekken. Deskundigen zijn intusschen Van meening, dat, ook al zou er een overeenkomst tus schen de hier vertegenwoordigde naties be reikt worden, het lot van de walvisch bin nen afzienbaren tijd bezegeld zal zijn, in dien niet de buiten de conferentie staande landen er toe besluiten, hun concurrentie strijd te staken. Slechts een algemeen® overeenkomst zou de walvisch voor het uitsterven kunnen behoeden. De landen bakkeleien, Per leger en per vloot, Zij schieten en zij snij en Eikaars bewoners dood. Doch d' aandacht der regeerders Wordt even afgeleid, Door koene Pool-beheerders, Met hun specialen strijd. Het zijn hier geen kolonies. Waarom men zwaarden wet, Doch slechts de walvischtronies, Mooi glimmend van het vet! Noorweeg' en Eng'land vingen Er nog het meeste van, Doch zien zich nu verdringen, Door Duitschland en Japan! En zóóveel visschen sneven, In 't nat van Noord en Zuid. Dat straks slechts wordt gekeven* Om een verdwenen buit! Men zal ter conferentie, In Londen zich verstaan, De walvisch pleit clementie, En laateen levertraan! LIS

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 14