dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
De „Deutschland
met bommen bestrooid
De winst van het P.T.T.-
bedrijf verkeerd besteed?
te
Amsterdam afgebrand
De kerkstrijd
in Duitschland
22 dooden en 60 gewonden
De ramp in het
mijnwerkersdorp in Mexico
De Russische expeditie in
het poolgebied
31 MEI 1937
65e JAARG. No. 8013
Groote opwinding in Duitschland
Hitier met spoed naar Berlijn vertrokken
De „Prins Hendrik" beschadigd
Riefen kleedhokjes brandden
als fakkels
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
BT^-
HELDERSCHE COURANT
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
MAANDAG
tt
Het Duitsche pantserschip „Deutschland", dat deelneemt
aan de non-interventie-controle en ter reede van Ibiza voor an
ker lag, is door vliegtuigen der Spaansche regeering aan
gevallen en met bommen bestookt.
Een der projectielen sloeg door het dek en doodde 22 man,
terwijl ruim 60 opvarenden werden gewond.
Verklaring der Duitsche regee
ring.
De Duitsche regeering publiceert naar aan
leiding van het gebeurde met de „Deutsch
land" de volgende verklaringen:
Nadat enkele dagen geleden ,roode" vlieg
tuigen de in de haven van Majorca lig
gende Engelsche, Duitsche en Italiaansche
schepen met bommen hadden aangevallen
en daarbij aan boord van een Italiaansch
schip zes officieren doodden, werd den Duit-
schen schepen het verdere verblijf in deze
haven ontzegd.
Zaterdag 29 Mei lag het pantserschip
.Deutschlandter reede van Ibiza. Het schip
behoort tot de voor de internationale mari
tieme controle bestaande strijdkrachten.
Niettemin werd tusschen zes en zeven uur
's avonds het schip plotseling met bommen
bestookt door twee in glijvlucht dalende
vliegtuigen der „roode" regeering van Va-
lencia".
Aangezien het schip „rust" had, bevond
de bemannig zich in de onbeschermde ruim
te in het voorschip. Een der „roode" bom
men sloeg, zooais onlangs bij het Italiaan
sche schip, in de zaal voor de officiereu, in
de cantine voor de manschappen. Twintig
dooden en drie en zeventig gewonden zijn
de gevolgen van dezen misdadigen aanslag.
Een tweede bom, aldus vervolgt het com
muniqué der Rijksregeering, trof het zijdek,
doch richtte daar slechts geringe schade
aan.
Het schip, dat volkomen gevechtsklaar
is, voer naar Gibraltar om daar de gewon
den aan land te zetten.
Het schip heeft geen schoten ge
lost op de vliegtuigen.
Nadat de „roode" regeering van Va-
lencia door de niet-inmengingscom-
missie en door de rijksregeering
twee malen gewaarschuwd was, geen
verdere aanvallen te doen op de in
dienst der internationale controle
staande schepen, dwingt deze nieu
we misdadige aanslag op een
Duitsch schip de regeering van het
Duitsche Rijk tot maatregelen, welke
zij onverwijld zal mededeelen aan de
niet-inmengingscommissie.
De „Deutschland" te Gibraltar.
Vreemde oorlogsschepen vlag
gen halfstok.
Alle Britsche en buitenlandsche oorlogs
schepen hadden de vlag halfstok hangen,
toen de Duitscher kruiser „Deutschland" de
haven binnenvoer.
De gewonden werden in allerijl naar het
ziekenhuis overgebracht. Alle dokters zijn
met spoed ontboden.
Er zijn maatregelen genomen om heden
uitvaartdiensten voor de dooden te houden.
Van de bemanning zijn 22 personen ge
dood en 60 gewond.
Hitier met spoed naar Berlijn
teruggekeerd.
Rijkskanselier Hitier is gisterenmiddag te
Berlijn teruggekeerd.
De rijkskanselier bevond zich voor de ope
ning van een landbouwtentoonstelling te
München, toen hij kennis kreeg van den
aanval der vliegtuigen van de Spaansche re
geering op het pantserschip „Deutschland
Na de opening der tentoonstelling heeft de
Führer een bespreking gehad met den te
München aangekomen rijksminister van bui
tenlandsche zaken.
Om 2 uur 35 kwam ook de opperbevelheb
ber der vloot, generaal-admiraal Raeder per
extra-vliegtuig te München aan. Hij begaf
zich direct naar Hitier, met wien hij een
diepgaande bespreking had. Om vier uur ver
liet de rijkskanselier München. Hij keerde,
in gezelschap van den rijksminister van bui
tenlandsche zaken en den opperbevelhebber
der marine, naar Berlijn terug.
Kabinetszitting te Berlijn.
De rijkskanselier heeft om half zeven een
bespreking gehad over den „misdadigen
aanslag der bolsjewisten van Valencia' op
het Duitsche pantserschip „Deutschland".
Aan deze bespreking namen deel: de rijks
minister van oorlog, generaal-veldmaar-
schalk von Blomberg, de rijksminister van
buitenlandsche zaken, baron von Neurath,
en de opperbevelhebber der oorlogsmarine,
generaal-admiraal Raeder.
De lezing der Spaansche regee
ring. Het Duitsche schip heeft
den aanval geopend.
De Spaansche regeering meldt uit
Valencia, dat het Duitsche oorlogs
schip „Deutschland" twee regeerings-
vliegtuigen onder vuur heeft geno
men.
Bedoelde vliegtuigen behoorden
tot de basis van Ibiza (Baleraren).
Zij begaven zich in de richting van
Palma de Majorca.
Het Duitsche oorlogsschip zou door vier
van de twaalf bommen, welke door de re-
geeringsvliegtuigen werden geworpen, ge
troffen zijn. Aan boord zouden zich verschei
den ontploffingen hebben voorgedaan.
Het Spaansche ministerie van landsverde
diging deelt nog mede:
Zaterdagmiddag om 5 uur hebben twee
regeeringsvliegtuigen een verkenningsvlucht
gemaakt naar de Balearen. Toen zij Ibiza
passeerden, heeft een oorlogsschip, dat zrih
op 200 M. van het havenhoofd bevond, met
groote hevigheid vuur gegeven op de beide
vliegtuigen, zonder dat deze eenigen aanval
hadden ondernomen op het schip noch op de
stad. De vliegtuigen beantwoordden 't vuur
Zij wierpen twaalf bommen van welke vier
op het schip tot ontploffing kwamen.
Volgens later opgevangen berichten betreft
het hier den Duitsóhen kruiser „Deutsch
land".
Zooals men weet, zegt het Spaansche mi
nisterie, moeten buitenlandsche oorlogssche
pen, die belast zijn met de controle zich op
ten minste tien mijl van de kust ophouden.
De „Deutschland" bevond zich in de guii
van Ibiza en nog wel dicht bij de pier. Bo
vendien is de controle bij Ibiza bij beshut
van de niet-inmengingscommissie, aldus hst
communiqué opgedragen aan een Fransch
smaldeel en had de Duitsche kruiser der
halve geen enkele opdracht ter plaatse waai
hij zich bevond.
De indruk te Londen en Parijs.
Parijs, 31 Mei. Hoewel het bericht vol
gens hetwelk de Duitsche regeering met in
gang van heden maatregelen zou nemen
ter beantwoording van het bombardement
van de „Deutschland" eerst laat bekend werd
heeft het zoowel te Parijs als te Londen
eenige bewogenheid in politieke kringen
doen ontstaan. s
Men weigert evenwel te gelooven, dat
Duitschland de verantwoordelijkheid voor
een onmiddellijke actie op zich zal nemen,
Door een dergelijk onmiddellijk optreden, al
dus zegt men, zouden ernstige internationale
gevolgen kunnen ontstaan, doordat de com
missie voor de niet-inmenging voor een vol
dongen feit geplaatst zou zijn alvorens zij in
de aangelegenheid betrokken zou zijn en
over maatregelen beraadslaagd zou kun
nen hebben.
Waarom worden de gewonnen
acht en een half millioen niet v.
loonsverhooging v.h. personeel ge
bruikt? Verlaging van het brief
port nadeelig voor de verbete
ring der personeelspositie.
In de slotzitting van het congres van den
Centralen Bond van Nederlandsch Post-Te-
legraaf- en Telefoonpersoneel (C.B.P.T.T.) te
Vlissingen, kwamen de volgende meeningen
naar voren.
Dc steeds ruimer geraamde bedrijfswinst,
de subsidies van het P.T.T.-bedrijf voor de
Indië-postvluchten, de reeks tariefsverlagin
gen, die reeds plaats vonden, kunnen naar
de meening van het congres slechts gevolgd
worden door invoering van het z.g. stui-
versport voor interloeale brieven, wanneer
tevens een einde komt aan de onderbetaling I
van het personeel.
Zeven tot achtduizend losse contract-wer
kers bij P.T.T. met lage loonen en weinig of
geen vooruitzichten vormen circa een derde
deel van het totale personeel. Onder het
overige twee-derde deel van het P.T.T.-perso-
neel leven verschillende gewettigde wen-
schen. Blijft het personeel zoo stiefmoeder
lijk bedeeid, als dit bij de post het geval is,
dan zal na de tarieisverlaging de verbete
ring van de personeelpositie opnieuw wer
den vertraagd, aangezien na tarieisverlaging
weer het bezwaar geldt, dat eerst de ver
minderde inkomsten moeten worden inge
haald.
Een verlaging van het port van zes op
vijf cent zou op zich zelf, naar de minister
van Binnenlandsche Zaken 24 November '36
in de Tweede Kamer meedeelde, aan het
P.T.T.-bedrijf twee millioen gulden per jaar
kosten!
Invoering van het stuiversport. als
mede tegemoetkoming aan de wen-
sehen van het personeel kan echter
ongetwijfeld plaats vinden, wan-
t Bij passeer en van Berlagebrug.
Het instructievaartuig „Prins Hen
drik" van het onderwijsfonds voor
de scheepvaart is in den na-avond
bij het passeeren van de Berlagebrug
licht beschadigd.
Het schip kwam van den kant van de
Ceintuurbaanbrug en voer in de richting
van den Omval.
De brugwachter had de brug, die elec-
trisch wordt bediend reeds vrijwel geheel
opgedraaid, toen het mechanisme terugscha
kelde en de klap inplaats weer omhoog
weer naar beneden ging. Een der masten
van het schip, dat een geringe snelheid had,
werd hierbij licht beschadigd, terwijl de
stag afbrak. Persoonlijke ongelukken kwa
men niet voor.
neer de Nederlandsche staat, nu
de rijksmiddelen uit de gewone
bronnen weer belangrijk ruimer
vloeien, niet langer beslag legt op
extra-winst van acht en een half
millioen gulden, welke in werkelijk.*,
heid aan het P.T.T.-bedrijf toebe
hoort.
Deze vrijwillige extra-afdracht van
het staatsbedrijf aan den Neder-
landschen Staat steunt" niet op een
bindende wettelijke verplichting.. Bij
de samenstelling van de rijksbegroo
ting is de Staat hierop evenwel in
de crisisjaren gaan rekenen hetgeen
uit budgetair oogpunt verklaarbaar
is. Het zou echter tegenover het P.
T.T.-bedrijf en zijn personeel niet
billijk zijn. als deze gegroeide usan
ce-handeling onverkort werd be
stendigd.
Wanneer door den Staat desondanks geen
algeheële of gedeeltelijke afstand van de
extra-bedrijfswinst zou worden gedaan,
mag toch verwacht worden, dat zal worden
ingezien, dat in elk geval de loon- en ar
beidsvoorwaarden van het personeel verbe
tering behoeven.
Het congres van den C.B.P.T.T. heeft de
verwachting uitgesproken, dat hiermede bij
de samenstelMng van de rijksbegrooting en
van de P.T.T.-bëgrooting tevens rekening
gehouden zal worden.
De onderneming, die eigenares is van de
mijnschachten te Tlalpujahua, (Mexico)
waar zich de ernstige instorting heeft voor
gedaan, koestert de hoop, dat het aantal
slachtoffers van de ramp de honderd niet
zal overschrijden. Het gewicht van de mod
derstroom, die zich over het dorpje uit
stortte, wordt op drie milloen ton geschat.
Tot dusverre zijn 53 dooden en 28 gewonden
gevonden. Tien der gekwetsten zijn er ern
stig aan toe.
Vrouwenbad geheel verwoest;
mannenafdeeling nog juist ge
spaard.
Een zware brand heelt Zaterdag
avond te Amsterdam een groot deel
van het Schinkelbad. gelegen bij de
Amstelveenschen weg in de asch ge
legd.
Duizenden hebben het fantastische
schouwspel gadegeslagen. De brand
weer heelt een verbitterden strijd ge
streden en tenslotte is het gelukt het
verterende vuur te stuiten, zoodat 't
linker gedeelte van het groote bad,
de mannenafdeeling, gespaard is ge
bleven. Tegen hall elf was de brand
weer zoover gevorderd, dat gevaar
voor uitbreiding geweken was.
Het zal tegen kwart voor negen zijn ge
weest, toen het vuur dat in het rieten dak
van het hoofdgebouw van het damesbad ze
telde, werd ontdekt. De laatste badgasten
waren juist weggegaan. Het prachtige zo
merweer had dien dag duizenden naar het
frissche Schinkelwater gelokt en het perso
neel had een drukken dag gehad. De hooid-
instructrice en het verdere personeel was
juist op het punt om weg te gaan, toen de
kreet „brand" in den stillen zomeravond
klonk. Direct begon nu het personeel en 'n
jongeman, J. C. de Jongh, die nog in de
buurt was, pogingen aan te wenden het vuur
te stuiten. De slangen, die anders worden
gebruikt om de perrons schoon te stuiten,
werden aangekoppeld, doch de dunne stra
len reikten niet hoog genoeg.
Met een verbijsterende snelheid
breidde de brand zich uit. Weldra
sloegen de vlammen uit het rechter
hoofdgebouwtje. De geheeie badin
richting is met riet gedekt en blijk
baar was deze dakbedekking niet
onbrandbaar gemaakt. Het was voor
de enkele burgers, die den strijd aan
vingen, een hopeloos werk
Brandweer kon niet hij den
brand komen.
Inmiddels was de brandweer gewaar
schuwd, die spoedig met veel materieel ter
plaatse was. De spuiten en materiaalwagens
van de post Amstelveenscheweg en hoofd
wacht Honthorsti'aat en van de Nieuwe Ach
tergracht waren op het tweede alarm uitge
rukt en stonden onder bevel van den com
mandant van de brandweer, den heer C. Gor-
dijn Jr. Er was veel materiaal in de omge
ving, doch het was zeer moeilijk om liet
bad te naderen langs den Amstelveenschen
weg.
Het vuur rent voort.
Aan de uiterste rechterhoek van het ge
bouw stond een motorspuit opgesteld, waar-
aan vijf slangen waren gekoppeld; ook de
babyspuit was aanwezig.
Intusschen had de brand zich schrikwek
kend uitgebreid. Het hoofdgebouw van de
vrouvvenafdeeling stond in lichtelaaie. Hoog
sloegen de vlammen op en zwaar bolderden
de rookwolken ten hemel oim langzaam af
te drijven langs den Schinkel. Gelukkig was
het een vrijwel windstille avond, anders zou
waarschijnlijk van het geheeie bad geen
houtspaander gered zijn geworden. Het
geheeie carré, gevormd door het hoofdge
bouw en kleedhokjes en gebouwd om het
damesbad. waarin midden in het water
de springtoren oprijst, zou binnen het uur
een vuurzee zijn. Meter voor meter kroop 't
vuur verder, langs de rieten bekapping,
door de dunne, kurkdrooge schotten tus-
'ehen de hokjes, onstuitbaar en verwoes
tend. Meter voor meter moest de brandweer
prijs geven an het verterende vuur. Het
was een fantastisch gezicht, gezien vanaf
de springtoren in het mannenblad. Het vuur
was zoo fel. dat in verren omtrek alles ver
licht was. Langs de Schinkeloevers en op
en langs het pad naar het bad hadden
zich duizenden Amsterdammers ongesteld,
om het zeldzame schouwspel gade te slaan.
Op de Schinkel peddelden enkele kano's,
waarvan de inzittenden van dichtbij de
ondergang van bet Schinkelbad wilden be
leven. De vlammen' weerkaatsten duizend
voudig in het zacht -rimpelende water van
de Schinkel en het bad, weerkaatsten tegen
de hooge muren van het Stadion, dat een
paar honderd meter verder staat en kleur
den de zware rookwolken, die ononderbro
ken uit het brandende riet opstegen rose.
Herloische strijd.
De brandweer behaalde een eerste succes
op het gedeelte tusschen de beide hoofd
gebouwen. Het gevaar was namelijk zeer
groot dat het vuur zou overslaan van het
hoofdgebouw van de damesafdeeiing naar
dat van de mannenafdeeling.
Met kracht werd hier gevochten en
hier was het dan ook dat het vuur
het eerst tot staan kwam. Aan de
overzijde was reeds een gedeelte
van de mannenafdeeling, die daar
direct aan de vrouwenafdeeling
aansluit door de vlammen aangetast
De brandweer paste hier het af
braaksysteem toe. Met man en
macht werd een gedeelte van de
hokjes omgehaald, terwijl brand-
wachts vanaf het dak hun- erfvij
and centimeter voor centimeter be
twistten.
Het plan gelukte en ook aan die zijde
kwam het vuur tot staan. Het was inmid
dels ruim tien uur geworden en nog steeds
laaiden uit het rechtergedeelte van de
groote badinrichting het vuur hoog op Het
nevaar dat 't geheeie bad tegen den grond
zou gaan, was echter geweken. De brand
weer kon langzamerhand met nablusschen
beginnen.
Tal van autoriteiten waren op het terrein
van den brand aanwezig.
De politie, onder leiding van hoofdinspec
teur Glasms heeft de handen vol werk ge
had om de duizenden nieuwsgierigen, die
zich per auto en per fiets naar den brand
hadden gespoed, op een afstand fe houden
en den weg vrij te laten voor het brand
weermateriaal.
Nog uren is de brandweer met bet na-
hlussrhen bezig geweest, het zal de vraag
zijn of het bad dat in deze warme da
gen noode gemist zal worden, weer zal
worden opgebouwd, daar plannen tot ver
plaatsing reeds bestonden.
De oorzaak van den brand is nog moeilijk
vast fe stellen. Waarschijnlijk heeft iemand
een peukje cigaret op het dak geworpen. De
politie stelt hier een onderzoek naar in.
t
t
t
w
Verwachting: zwakke tot matige
Westelijke tot Noordelijke
wind, betrokken tot zwaar
bewolkt, aanv. veel kans op
regen of onweer. Veel koeler
Verdere vooruitzichten: vrij koel
weer, met af en toe regen.
Barometerstand hedenmorgen 8 uur i 77.1
„Wij willen geen herderlijke brie
ven meer".
De Duitsche Minister van binnenlandsche
zaken, dr. Frick, heeft, sprekende op een bij
eenkomst van nationaai-socialisten te Bre-
men, gezegd, in dien de Katholieke kerk
wenscht te strijden, zullen wij niet terug
'deinzen.
Wij vechten met behulp van het vo]k, dat
zich zelf wil helnen. Wij hebben genoeg
gehad van herderlijke brieven. Wij willen
geen encyclieken meer zien.
De minister van onderwijs, heeft te Neu
renberg bet woord gevoerd op een onder-
wijzerscongres. Hij zeide met name, dat de
religieuze invloed op de opvoeding van deo
jeugd thans onmogelijk is geworden. Daar
om moet spoedig een einde worden gemaakt
in de rangschikking van scholen overeen
komstig de secten.
De Voelkische Beobachter schrijft: de
waarschuwing van Goehbels aan het gehee
ie katholieke stelsel moet voldoende zijn.
Duitsche kranten in Oostenrijk
verboden.
De Duitsche kranten, welke het verslag
van de rede van dr. Goehbels bevatten, zijn
in geheel Oostenrijk verboden.
De Duitsche ambassadeur von Papen,
heeft hiertegen geprotesteerd.
Ds. Niemoeller over godsdienst
en rassenvolitiek.
De bekende dominee Niemoeller van de
belijdonniskerk verklaarde, 'volgens Un. Pr.
voor een verzamelde menigte geloovigen
m l alkensee bij Spandau, dat de nationaal-
socialistische rassenpolitiek nooit bet Evan
gelie kan vervangen, wanneer de kerk nog
den naam van kerk wil behouden.
Dit, zoo betoogde hij, geldt ook, al zou
den de rasdoeleinden op zich ook nog zoo
bewonderenswaardig zijn.
Hij stelde de vraag, waarom aan de be-
hjdeniskerk niet de heropbouw der Evan
gelische kerk wordt opgedragen en gaf
zelf het antwoord, dat als volgt luidt:
„Wij komen tot de slotsom, dat de auto
riteiten zulks niet doen, wijl zij den groei
der kerk niet wenschen."
Hij voegde eraan toe: „Men wordt tot de
erkenning geforceerd, dat de meerderheid
van bet Duitsche volk de kerk niet wenscht"
verder kwam ds. Niemoeller op tegen de
nationaal-socialistische oovatting, dat de
kerk cle nationaal-socialistische nartij dank
baar moét'zijn voor de redding van het
christendom voor de vernietiging door het
bolsinwisme.
Hn zeide, dat de christelijke kerk in Rus
land niet door het bolsjewisme ineenstortte,
maar wijl zij niet op de juiste fundamen
ten stond.
Twee katholieke leiders In Ol-
denburg terechtgesteld.?
Volgens een bericht in het centraal or
gaan der Katholieke Zwitsers hebben de
twee voornaamste leiders der katholieken,
die voor de verdediging van het heilig kruis
in Oldenburg op de bres stonden, hun moe
dig gedrag met den dood moeten bekoopen.
De familieleden van deze betrokken leiders
zoo meldt de „Ostschweiz", hebben van re
gen 1 ingswege mededeeling ontvangen, op
welken dag het stoffelijk overschot dezer
Katholieke leiders werd bijgezet.
Volgens een van Schmidt ontvangen be
richt werd Zaterdagavond voor den eersten
keer een tweezijdige radioverbinding tot
stand gebracht tusschen het Noordnool-sta-
tion en het vliegtuig van Masoeroek.
Het vliegtuig van Masoeroek verkeert in
goeden staat. De bemanning is gezond en
de ijsschots is sterk.
Gisteren, Zondag, werd de ruimte vrijge
maakt voor de opstijging, waarna Masoe-
oek, bij gunstig weer naar het Noordpool-
slation zou vliegen.
y°lp®ns ee.n van den chef van het poolsta-
"apamn, ontvangen bericht zijn de
verwmteraars gereed gekomen met de los-
-ing der vliegtuigen. Zij heben hun huis
in orde gebracht. Uit sneeuw en ijs hebban
zi.i een ruimte ingericht waar zij het radio
station hebben ondergebracht. Zij richlen
een keuken in en houden zich verder bezig
met wetenschappelijken arbeid
De drift der ijsschollen duurt nog voort
De snelheid is evenwel verminderd
Alle vliegtuigen zijn volkomen in orde
