GERARD WORM
Velthuijs
Korte ZEEREIZEN?
Velthuijs!
g0edk00pe marken
Stadsnieuws
Agenda
UiMcPietij,
li
Moet Ge examen doen?
Dinsdag 1 Juni 1937
De
belastingplaatjes-razzia
Kabouters in de stad
Bij het carrillon-concert
van a*s* Donderdag
Tragisch ongeval bij concert
in het Julianapark
Haven van Nieuwediep
KEIZERSTRAAT
is VANAF HEDEN
's middags tusschen
Half één EN Half fwee
Licht op voor alle voertuigen
Een Jubilaris
Nationale
reclasseeringsdag
Een breed gebaar van den heer
van Twisk
Ernstig incident in Spanje
Zal het Spaansche conflict toch
tot een Europeeschen oorlog
aanleiding geven?
Uit het politierapport
Burgerlijke Stand van Den Helder
REISBUREAU
Inschrijvingen Handelsregister
Een pessimistisch geluid over de waddenzeeharing
REISBUREAU
Lo'SpOSTBRUfi VeTTHÜÜs!
50 slachtoffers.
Naar wij nog van de desbetreffende auto
riteiten vernemen, is de buit van de belasting
ambtenaren, die j.1. Zondag op eenige plaatsen
de wielrijders aan een strenge controle onder
worpen hebben, inderdaad belangrijk geweest.
Niet minder dan 50 personen bleken op
deze enkele uren, dat men controle uitoefende,
gewogen en te licht bevonden en hadden be-
behalve het aanschaffen van een plaatje de
boete te betalen.
Ons werd in verband met deze overtre
dingen nog verzocht er de aandacht op te
willen vestigen, dat het nog steeds niet
j toegestaan is het rijwielplaatje alleen
maar b ij zich te hebben, bijv. in z'n
jaszak of op een andere, niet zichtbare
plaats aan de kleeding. Het moet dui
delijk zichtbaar bevestigd zijn, öf aan
de jasrevers öf aan de fiets. Ook dit ver
zuim leidt onherroepelijk tot boete!
u
Het programma wordt geopend, met het
bekende zeemanslied: „Het lied van de zee".
Een frissche een vroolijke wijs, van een uit
dagende tekst, vormt de prikkel bij 't hooren
van het lied. 't Is dan ook niet te verwonde
ren, dat dit lied onder het volk zoo'n ingang
heeft verkregen. Een „Prelude" (voorspel),
van W. de Vries, is het tweede nummer. Een
levendig stuk van geest en fraaie klank-
jjombinatieën van begin tot eind.
No. 3 is een „Andante Cantabilé" van de
beroemde Mechelsche eere-Stadsbeiaardier,
Jef Denijn. Het is een fijn, zangerig stuk,
rustig en van schoone melodie. Het zal den
luisteraad zeer zeker tot die behagelijkheid
stemmen, welke mede bij stille zomeravon
den, de sfeeer in het fraaie park met zich
brengt.
No. 4. Een ongekend verband tusschen
toon en woord, vormen de zeemansliederen
a. „Naar Zee" en b. „De kabels los".
Ongetwijfeld zullen de hoorders, welke al
lang de zeeën niet meer bevaren, bij het hoo
ren van deze stoere klanken, terug denken
aan de tijd, welke zij op zee hebben doorge
bracht.
No. 4c, is het overbekende wiegeliedje van
Mozart. De liefelijke tonen, zullen zeer zeker
elk daarvoor gevoelig oor stemmen tot dat
teeder gevoel, welke aan den rand van het
Wiegje zoo eigen is.
Het programma besluit met een Sonata
voor beiaard, van Jef van Hoof. Het stuk
vangt aan met zes enkele tonen na elkaar
en worden op veranderde wijze herhaald.
Hierna volgt een thema (een der grond
gedachten van het muziekstuk, in den vorm
van een klein lied) in de basklokken, terwijl
de melodiestukken, daarboven in meesterlijke
muzikale figuurtjes zich bewegen. Een ge
deelte, wat door haar prachtige harmoniën
(samenklanken van welluidende aard) een
wonderlijke stemming verwekt, volgt nu. Een
satz (deel), welke ons doet denken aan het
begin, gaat over in een meeslepende melodie.
Door de visie op de beiaardspeeltechniek van
zulk een geniaal componist, was het mogelijk,
deze muzikalegevoelens, zoo tot uitdrukking
in klanken te brengen.
Hierna worden verschillende deelen her
haald in andere toonaarden (toonaard be-
teekent: rangschikking der tonen naar een
ander begin welke veelal de voornaamste
toon in de slotsamenklank van zeker ge
deelte is, op een of andere hoogere- of lagere
toonhoogte dan die, waarmede begonnen
werd) en sluiten zich telkens meerdere tonen
aan, totdat het slot zich ontplooit in een
grootsch klokkenkoor, wat de herhaling op
krachtige wijze uit jubelt.
73-jarige man door hartverlamming
getroffen.
Gisterenavond, even voordat het concert
van het Stedelijk Muziekcorps in de tent in
het Julianapark aanving, heeft zich een tra
gisch ongeval voorgedaan.
Een der ouden van dagen, de 73-jarige heer
Meijer uit de la Reystraat, werd door een
hartverlamming getroffen. Het concert werd
eenige oogenblikken uitgesteld, en waarbij
door omstanders en politie het slachtoffer
naar het Hoofdbureau in de Prins Hendrik
laan vervoerd werd.
Later is het stoffelijk overschot naar de
woning gebracht.
31 Mei 1937.
Aangekomen van Londen en vertrokken
naar Harlingen het Eng. s.s. „Roek",
Wij vragen voor Zaterdag s
eenige Hulpverkoopsters
boven 18 jaar
Daar is belangstelling voor
Kabouters tad.
Belangstelling, omdat er ter wereld maar
weinig kaboutersteden zijn en omdat er een
hooge sprookjesmuur om de nederzetting
getrokken is. Boven die muur steken de
spitse contouren uit van torens en transen en
de daken van sprookjeshuizen, en dat alles
werkt op de verbeelding van onze jeugd,
maar niet minder op de onze...
Soms gaat daar een deurtje open. Een geel
rood-blauw paneel schuift onhoorbaar weg en
een miniatuurmenschje staat in de vreemde
wereld... En kijkt rond met glundere spleet
oogjes en wandelt weg. Fiks, deftig haast,
met z'n lange zwabberbroek en zwierige
branie-pet hoovaardig scheef op de glim
mende kuif.
In de stad ziet men de afgezant van het
rijk der dwergen na. Men blijft stilstaan en
men bespreekt de wonderen der wereld. Het
wonder, dat deze kleine menschjes zoo par
mantig doet zijn en hun de allures geeft van
Groote Menschen.
En ze rooken cigaretten en de dames knab
belen op chocolade en ze worden aangestaard,
alsof het wilde beesten waren, zóó uit de
woestijn geïmporteerd.
Ze zijn verstandig deze Kabouters, want ze
zoeken de uren uit, dat de schooljeugd achter
de groene deuren opgesloten zit en hen niet
kan achtervolgen als waren het zeldzame
variëteiten van een vreemdsoortig beest.
Later op den middag zitten ze wat uit
te blazen van de warmte in hun eigen home.
Daar waar de kanteelen zijn, en het huisje
van het schoone Sneeuwwitje en waar duizend
kleuren in het helle zonlicht blinken.
En ze rooken cigaretten en af en toe
grijpen er twee elkander van louter levens
vreugde in den kraag en dan gaat het
vechtend holderdebolder door het allang
platgetrapte gras.
Totdat de vrouwtjes er zich driftig en
vrouwelijk hebzuchtig mee bemoeien en op
hun beurt de mannetjes wegtrekken. En dan
is er een algemeene vreugde, ook bij de
vrouwtjes met hun aangezette lipjes en hun
baby-sandalen.
Later op den middag en 's avonds is het
van werken geblazen daar in het Sprookjes
stadje. Dan moet de melancholieke Buba zijn
wil buigen voor zijn centimeter-cornak, en
dan dansen 2 vrouwtjes en 2 mannetjes een
vreemdsoortige czardas in de piste, plat
getreden door duizend ponny-hoeven.
Het is een wereld op zich zelf en een
wereld, die in flagrante tegenstelling is met
de onze, tenminste wat het formaat der
dingen betreft.
Want overigens...- overigens zijn deze
kabouters getrouwe afgietsels van ons.
Hebben zij hun pleziertjes en zorgen, hun
nukken en grillen en zijn afhankelijk van de
stemming van het oogenblik.
En zóó beschouwd zijn het geen wonder-
menschjes, maar zoo gauw als men de zaak
aldus gaat zien is de aardigheid eraf. Men
moet bij dit alles zijn fantasie aan het werk
zetten. Er uw heele wereld van vroeger, van
Sneeuwwitje en haar dwergen tot Hans en
Grietje toe er bij halen en dén eerst betreedt
men hier een wereld, waarvan wij dachten,
dat die gesloten voor ons was.
Zorg dan zoo'n meialen zakdoosje mei 3
„AKKERTJES" van 20 cent bij U le hebben.
Verdrijven direct gejaagdheid, onrust,
angst - gevoel, migraine, hoofdpijn en
maken U rustig, kalm en geconcentreerd.
Maandag 1 Juni 21.40 uur
Barometerstand Den Helders 761.9
Temperatuur zeewater: 16.2
lucht: 13.7
Hoogste temperatuur lucht gisteren: 17.2
De brugwachter Van Otteren, wonende aan
de Zuidstraat, herdenkt vandaag het feit, dat
hij 25 jaar geleden voor het eerst een brug
opende.
Zooals reeds eerder in ons blad is mede
gedeeld, hebben de Reclasseeringsinstellingen
het voornemen wederom een Nationale
Reclasseeringsdag te houden, teneinde de
geldmiddelen van de Vereenigingen te ver
sterken, die in verband met de tijdsomstandig
heden het toch al moeilijk hadden en boven
dien door subsidievermindering voortdurend
worden bedreigd.
Alle instellingen doen aan deze actie mede.
Ook in onze gemeente is een Comité gevormd,
dat speciaal belast is met uitvoering van
de collecte.
Hierin hebben zitting:
Ds. W. J. F. Meiners, K. Abbenes, Mr. J.
Mulder, S. de Böck, Mevr. G. M. v. d. Hoeven-
Posthuma, Mevr. A. Langhorst-Blom, Mevr.
T. R. v. Leeuwen-v. Neuren, Adjudante M.
Semeyn, Egb. Bos, P. H. L. Maas, F. A.
Nijpels, C. Riekwel, P. Tuk, J. J. Vermeulen,
J van Zwijndrecht.
Het Secretariaat wordt waargenomen door
K. Abbenes, Hoofdgracht 17.
Personen, die zich als collectan(e) voor 5
Juni a.s. willen beschikbaar stellen, worden
verzocht zich bij het Secretariaat aan te
melden.
Radio-spreekbeurten.
Reeds uitgezonden door de VARA, Zater
dag 29 Mei van 3.15-3.30 n.m., Mr. B.
v. d. Waerden.
Heden spreekt van 7.157.35 n.m. Pater
Patricius, voor den K.R.O.
HERMAN NYPELS
KLEDINGMAGAZIJNEN DEN HELDER
UITRUSTINGEN VOOR DE TROPEN
Witte Costumes 6.50-8.50-10.50
Vraagt prijscourant.
De heer v. Twisk heeft het comité, dat
opgericht werd om belangstelling op te
wekken voor het Helder der Zee Monument
en voor de bespeling van het carillon, door
o.m. beiaardiers van buiten te laten komen,
verblijdt met de mededeeling, dat hij bereid
is een gratis filmvoorstelling te geven, waar
van de baten voor het comité zullen zijn.
Deze filmvoorstelling, die op 18 Juni a.s. zal
plaats hebben, zal o.m. bevatten het film
werk „De slag bij Waterloo". Het comité
heeft dit royale aanbod van den heer v. T.
gaarne aanvaard. De eerste carillonbespeling
met een beiaardier van buiten, zal, zooals
we reeds eerder meedeelden, plaats hebben op
den verjaardag van Z.K.H. Prins Bernhard,
op 29 Juni a.s.
Minderjarige teruggebracht.
W
Door de Amsterdamsche politie werd naar
hier teruggebracht een minderjarige, wiens
opsporing en terugbrenging de ouders was
verzocht.
van 31 Mei 1937.
BEVALLEN: M. van der HertSluiter, z.
A. F. MutsaarsBenjamin, z. G. Recourt
Wit, z. A. Teunissenvan Brederode, z. J. F.
HamSchnatmeier, z.
OVERLEDEN: J. den Bakker, (m), 58 jaar.
C. M. Meyer, (m), 53 jaar.
BETER GENRE
AUTOCAR-TRIPS
Binnen en Buitenland
T/0 POSTBRUG
Wijzigingen:
Den Helder: Broodbakkerij „Heldria",
Weezenstraat 27; overgegaan aan C. Ger-
vliet.
Schagen: C. Kaper, Loet E 185, bode
dienst; eigenaar uitgetreden.
Texel: N.V. Stoombootmij. „Texel"; be
stuurswijziging.
Wieringen: Coöp. Boerenleenbank te
Wieringen, Hofstraat 76, Den Oever; be
stuurswijziging.
STOOMBOOT MAATSCHAPPIJ NEDERLAND.
Bengkalis, u., 28 Mei v. Belawan.
Poelau Laut, 31 Mei v. Amsterdam.
Saleier, 31 Mei te Rotterdam.
Singkep, t., 30 Mei v. Port Said.
Soema, cherter, 30 Mei te Sabang.
Tarakan, t., pass. 28 Mei Gibraltar.
KON. NED. STOOMBOOT MAATSCHAPPIJ.
Agamemnon, 29 Mei v. Hamburg.
Alkmaar, t., 28 Mei v. Arica.
Aurora, 31 Mei te Amsterdam.
Baarn. u., 28 Mei te Corral.
Berenice, pass. 31 Mei Ouessant.
Breda, t., 29 Mei te Antwerpen.
Calypso, 30 Mei te Amsterdam.
Ceres, 28 Mei te Cristobal.
Clio, 29 Mei v. Cristobal.
Costa Rica, 30 Mei v. Cristobal.
Cottica. 28 Mei v. New York.
Crijnssen, 29 Mei v. Dover.
Fauna, 31 Mei te Istanboul.
Deucalion, pass. 31 Mei 's midd. 12 u. Ouessant.
Euterpe, 29 Mei v. La Pallice.
Ganymedes, 30 Mei te Candia.
Hebe, 30 Mei te Amsterdam.
Hercules, 29 Mei v. Istanboul.
Merope, 30 Mei te Hamburg.
Oberon, 29 Mei v. Malta.
Odysseus, pass. 31 Mei Brunsbuttelkoog.
Oranje Nassau, 29 Mei v. Dover.
Oranje Nassau, u., pass. 30 Mei Ouessant.
Orestes, 30 Mei v. Malta.
Orion, 29 Mei te Morphoubaai.
Orpheus, 31 Mei te Amsterdam.
Poseidon, 30 Mei te Marseille.
Rhea, 31 Mei v. Palermo.
Stella. 31 Mei v. Oran.
Tiberius, 29 Mei v. Susa.
Triton, 30 Mei te Amsterdam.
Ulysses. 29 Mei te Hamburg.
Venus, 29 Mei v. Lissabon.
KON. HOLL. LLOTD.
Montferland, u., 27 Mei v. Santos.
Salland, t., 29 Mei v. Montevideo.
Waterland, 31 Mei te Amsterdam.
KON. PAKETVAART MAATSCHAPPIJ.
Barentsz, 29 Mei v. L. Marqués.
Markus, 29 Mei 's midd. 12 u. op 15 gr. 44 min. N.B. en
41 gr. 29 min. O.L.
Minjak, 30 Mei 's midd. 12 u. op 7 gr. 5 min. N.B. en
57 gr. 54 min. O.L.
Sawahloento, 29 Mei te Bangkok.
De waddenzeeharing staat tegenwoordig wel
in de belangstelling. Verleden week mochten
wij er op, dat N. R. Crt. en Telegraaf zich
in de belangstelling. Verleden week wezen
beide met deze aangelegenheid bezig hielden.
Nu Zaterdagavond troffen we in de N.R.Crt.
een uitvoerig artikel over de Zuiderzeeharing
in de Waddenzee aan van Dr. Havinga, waar
in al weinig hoop uitstraalt, dat deze haring
soort zich in de toekomst in groote aantallen
in de Waddenzee zal laten zien, omdat de
factoren voor voortplanting daar lang niet zoo
gunstig zijn als vroeger in de Zuiderzee.
Dit lezende, dachten we dadelijk aan hetgeen
de heer Stevenson had gezegd op de jaarver
gadering van den Ned. Visschersbond in Den
Haag, toen ook hij zich pessimistisch hierover
uitliet.
We dachten toen, dat dit wat al te pessimsi-
tisch was gezien; misschien, dat bij ons de
wensch toen de vader der gedachte is geweest,
want het eigenlijk verpletterend oordeel van
Dr. Havinga, gebaseerd op wetenschappelijk
onderzoek, deed ons nu achter het oor krab
ben
Weliswaar wordt het niet uitgesloten geacht
dat er nog wel wat broed tot ontwikkeling zal
komen, maar dit zal, door de slechte broedge-
legenheid in de Waddenzee toch lang niet meer
de omvang van vroeger gaan aannemen.
Dr. Havinga schrijft, dat de grootte der
haring aanwijst, behalve dat het is op te ma
ken uit de schubben, dat deze geboren zijn,
toen er waarschijnlijk nog eenige exemplaren
in de Zuiderzee tot ontwikkeling zijn gekomen,
omdat het water daar nog van een geschikt
zoutgehalte was.
Ook dit jaar was het grootste gedeelte van
de gevangen haring van een groot type, het
geen er op wijst, dat ze van een oude jaargang
zijn. Er kwamen ook dit jaar weinig kleine
haringen voor, waaruit valt op te maken, dat
er in de Waddenzee in hun geboortejaar veel
broed niet tot zijn recht moet zijn gekomen.
Van welke zijde men de zaak ook bekijkt,
nergens opent zich een gunstig verschiet, zoo
schrijft Dr. Havinga.
Dit artikel heeft ons ook pessimistisch ge
maakt voor wat betreft het vooruitzicht der
haring in de Waddenzee.
Ondanks dat komt het ons voor, dat er nog
één glanspuntje is, dat misschien zal blijken de
stroohalm te zijn waaraan we ons nog vast
klampen, maar welke stroohalm voorloopig de
gelegenheid biedt zich er aan vast te klampen.
Dr. Havinga schrijft, dat de belangrijkste
paaiplaatsen van dit kustras lagen in de Zui
derzee, maar ook elders werden ze gevonden,
b.v. in de Oosterschelde.
En nu meenen wij te weten, dat dit jaar ook
in de Oosterschelde de vangsten haring zeer
gering zijn geweest. Omtrent de groote haring
is ons niets bekend. Hoe is het te verklaren,
dat ook daar de vangst zoo gering was dit
jaar?
Of is er misschien ook daar een ongunstiger
factor opgetreden sinds jaren, zoodat de broed-
ontwikkeling minder is geweest?
Ondenkbaar is dat ook misschien niet, want
er is, naar in de bladen vermeld heeft gestaan,
hier en daar nogal oeverafscheiding geweest,
zoodat andere stroomen misschien daar werk
zaam zijn geweest.
Alle gegevens daaromtrent ontbreken ons,
zoodat we vragender wijs te werk moeten
gaan.
Kunnen er daarom ook andere oorzaken in
het spel nog zijn?
En zou het nog niet iets beter kunnen wor
den, als eenmaal de stroomingen in de Wadden
zee geheel langs vaste banen zich hebben ge-
jes in dit watergebied ontstaan, die betere ont-
legd, zoodat er hier en daar meer rustige plek-
wikkelingsmogelijkheid voor het haringbrood
bieden
Mocht het helaas blijken in de toekomst,
dat Dr. Havinga's beschouwing uitkomt, zoo
als zijn gegevens hem die aan de hand doen,
dan zal er des te meer reden zijn, dat de
visschers worden ingeschakeld in het Zuider-
zeesteunfonds, want dan staat toch wel on-
omstootelijk vast, dat de afsluiting der Zuider
zee de visscherij in de Waddenzee enorm ten
nadeele beïnvloed heeft.
Ook in dit opzicht is het artikel van Dr.
Havinga van bijzondere waarde, ofschoon het
ook de belanghebbenden liever zou zijn geweest
dat deze gegevens Dr. Havinga tot een opti
mistische beschouwing hadden kunnen bren
gen.
Want een levend bedrijf is beter dan een
steunbestaan.
KUSTVISSCHERM.
Uit Rotterdam klinken weer waardeerende
woorden over de prachtige visch, die daar door
de kustvisscherij aan de markt zijn gebracht.
Door de ingetreden warmte waren de prijzen
weliswaar met 30 gedaald, maar toch sche
nen de kustvisschers nog wel aan aardige
besommingen te kunnen komen, dank zij deze
prachtige visch, welke ze aanbrachten.
T/0 POSTBRUG
HOLLAND—WEST-AFRIKA-LIJN.
Amstelkerk, 30 Mei te Amsterdam.
Maaskerk, t., 28 Mei v. Santa Isabel.
Reggestroom, t., 28 Mei v. Saltpond.
ROTTERDAMgCHE LLOYD.
Blitar, u., 30 Mei te Londen.
Brastagi, 30 Mei te Rotterdam.
Buitenzorg, 29 Mei v. Macasser.
Dempo, u., 31 Mei te Belawan.
Indrapoera, t., pass. 30 Mei Ouessant en wordt 1 Juni 8 u
v.m. te Rotterdam verwacht.
Kedoe, t., 30 Mei 1 u. 57 min. n.m. 70 mijl v. Neton.
Kertosono, t., 31 Mei v. Port Said.
Modjokerto, t.. 29 Mei v. Batavia.
Sibajak, t., 30 Mei v. Sabang.
Siboebondo, u., 20 Mei v. Suez.
Kedoe, t., pass. 31 Mei Dover.
STOOMVAART MIJ. OCEAAN.
Antenor, 30 Mei v. Port Said.
Phrontis, pass. 31 Mei Gibraltar.
Clytoneus, pass. 31 Mei Gibraltar.
Eurybates, 28 Mei v. Batavia.
Hector, 30 Mei v. Shanghai.
Perseus, 30 Mei te Singapore.
Phrontis, 28 Mei v. Marseille.
VEREENIGDE NEDERL. SCHEEPV. MIJ.
(HollandAfrika Lijn.)
Boschfontein, t., pass. 31 Mei Vlissingen.
Ranfontein, t., 30 Mei v. L. Marqués.
Jagersfontein, u., 29 Mei v. L. Marqués.
(HollandAustralië Lijn),
Aagtekerk, u., 31 Mei v. Mormugao.
Almkerk, t., pass. 31 Mei Dungeness.
Nijkerk, u., 31 Mei te Newcastle (N.Z.W.),
Saleier, 31 Mei te Rotterdam.
HOLLAND—AMERIKA-LIJN.
Beemsterdijk, 30 Mei 1 u. 28 min. v.m. 800 mijl W Z
Valencia.
Boschdijk, 28 Mei v. Galveston.
Damsterdük, 30 Mei v. Southampton.
Edam. 30 Mei 1000 mijl van Amfcrroise-lichtschiD
Leerdam, pass. 28 Mei Liaard. p'
Lochkatrine, 28 Mei te Vancouver
Lochmónar. 29 Mei te Vancouver.
Maadsma, 29 Mei v. New York
Veendam, u„ pass. 30 Mei Lizard.
rotterdam—zuid-amerika-lijn.
Alchiba, t„ 29 Mei te Santos.
A cyone u pass. 31 Mei Ouessant.
Alpherat, 30 Mei te Hamburg.
java—new vork-lijn.
Kota Inten, 29 Mei te Penang.
K°ta Pinang. 29 Mei te Hampton Rds
Troilus, 29 Mei v. Belawan.
emzetco lijn.
Jonge Anthony, 31 Mei Gibraltar.
Een zeer ernstig incident, waarvan wij
de gevolgen op dit oogenblik nog moeilijk
kunnen overzien, heeft zich in Spanje
voorgedaan. Het bombardeeren van den
kruiser „Deutschland" is een daad, die
alle andere wandaden, door de Spaansche
regeering tegenover buitenlandsche sche
pen gepleegd, in ernst verre overtreft.
Mochten we de laatste weken hoop koes
teren, dat mogelijk aan het conflict in
Spanje nog een einde zou komen, mede
door het Engelsche initiatief, waarvan wij
op deze plaats melding hebben gemaakt,
•die hoop is nu radicaal den bodem inge
slagen. De vrees bestaat op dit oogenblik
nog maar alleen of het Spaansche con
flict nu toch nog tot een Europeeschen
oorlog zal leiden. En dat is momenteel
lang niet ondenkbaar.
Over de schuldvraag kunnen we hier nog
niet schrijven. Beide partijen geven elkander
de schuld. Natuurlijk, het zal de vraag zijn
of men er ooit achter zal komen, wie de aan-
leidende oorzaak tot dit treurige incident is
geweest. Men weet immers nog steeds niet
wie de schuld is geweest van den wereld
oorlog, laat ons dus niet denken, dat men
morgen met zekerheid zal kunnen verklaren,
de Spaansche vliegtuigen zijn de schuld ge
weest.
Het is niet onwaarschijnlijk, dat de Duit-
sche kruiser zich op territoriaal Spaansch ge
bied heeft bevonden, maar dan in ieder geval
op Spaansch gebied, dat in handen van Franco
is. Dit kan natuurlijk geen reden zijn voor de
regeering van Valencia, de linksche regeering
dus, om zich van represaille maatregelen te
onthouden. Men heeft de vorige week nog, bij
enkele incidenten, de oorlogsschepen gewaar
schuwd niet binnen de tien mijls grens te ko
men. Heeft de Duitsche kruiser dit wel ge
daan, dan heeft hij in ieder geval met vuur
gespeeld. Met vuur spelen, dat heeft de Duit
sche regeering ook gedaan, toen zij eenige
oorlogsschepen de opdracht gaf, voor eigen
rechter te fungeeren, en de Spaansche stad
Almeria te bombardeeren. Dat zijn methoden,
die in strijd zijn met de regelen van interna
tionaal fatsoen. De juiste weg was geweest
als de Duitsche regeering zich onmiddellijk tot
de non-interventie commissie had gewend, die
een oogenblikkelijk onderzoek had kunnen
doen instellen naar dit incident, door de vele
instanties, die zij op het oogenblik rondom
Spanje heeft. Duitschland heeft de situatie
zeer veel ernstiger gemaakt, door zelf op te
treden en een bombardement te openen op
een willekeurige Spaansche stad. Dat is een
oorlogsdaad, zonder oorlogsverklaring. In on
zen tijd vindt men dat niet meer noodig. Een
oorlogsverklaring is ouderwetsch. Men slaat
er maar direct op los.
Gevaarlijk is ook de stemming In
Duitschland, waarvan de telegrammen
van gisteren melding maakten. Een oor
logspsychose zou over het Duitsche volk
gekomen zijn. Met fanfares was het ver
trek van de oorlogsschepen naar Spanje
begroet. Er heerschte een soort geest
driftige stemming! Dat is alles zeer be
denkelijk.
In Engeland en Frankrijk heeft men de
ontwikkeling van den toestand met groote
zorg gadegeslagen. De Spaansche kwestie is
plotseling in een stadium gekomen, die voor
Europa zeer gevaarlijk'kan zijn.
God behoede ons voor een Europeesche ver
wikkeling, die onder de huidige omstandig
heden een onoverzienlijke ramp zou zijn.
LIRES-PENGö's enz.
Blijkens een bij het departement van defen
sie binnengekomen telegram is Hr. Ms. „Van
Meerlant", 31 Mei te Zeebrugge aangekomen.
Bij de Werf Gusto, te Schiedam is gisteren
te water gelaten de mijnenveger „Abraham
van der Hulst". Dit is de laatste van de serie
van 8, welke voor de Koninklijke Marine "s
gebouwd.
Blijkens een op het departement van defen
sie ontvangen telegram is Hr. Ms. „Hertog
Hendrik" 29 Mei van Gibraltar vertrokken.
