Met 12 jaar
als jongmaatje naar zee
Stadsnieuws
GERilAAN
Ernstig geval
van oplichting
Woensdag 2 Juni 1937
Heldersche Courant
Tweede Blad
j)e heer Moerman vertelt uit z'n leven:
Ter visscherij wildevaarten op de
laatste 3-mastschoener
Expositie
Noorder Kunstkring'
Voor de Heldersche drieling
Nationale reclasseeringsdag
AVONDKLEDING
Sterker dan een paard,
Een echtpaar dat tal van
plaatselijke winkeliers
dupeerde
Fictieve erfenis van f 30.000
Het raadslid v* d+ Heide
Jubileerende brugwachters
Verboden standplaats
Nu spoedig bruin worden!
ïïlenlcfien
aan h ei Ukand
In rustiger atmosfeer
Er wordt getracht de strekking
van het incidentt in het belang
van den vrede, te beperken
H
Mailverzending
Johan Maurits van Nassau,
O 13, O 15 cn Hr. Ms. Hertog
Hendrik
Burgerlijke Stand van Den Helder
Raadpleeg onze advertentie
kolommen voor uw inkoopen
i—i^gwwjnii_M jinimr -
Hij woont in het Ankerpark.
In het oude huis, vlak bij de Zeevaartschool,
Vóór de nu groenende boomen, waarin de zee
bries een dartel spel met jolig slingerende
takken speelt, woont de heer Moerman: thans
vertegenwoordiger van het Bureau Wijsmul
ler, een kalme, bezadigde figuur, doch wiens
oogen nog helder staan als die van een jonge
„blik", die z'n eerste reis naar zee gemaakt
(heeft.
Een vriendelijk man. Iemand, die weinig
zegt, doch wiens oordeel hier aan de haven
hoog aangeslagen wordt. Een man, die de
zee kent van Kaapstad tot Archangel.
Er zijn er niet veel hier in Nieuwediep,
die weten, dat deze man een zeer avon
tuurlijk leven achter den rug heeft; nog
minder dat de Nederlandsche Staat hem
benoemde tot Ridder in de Orde van
Oranje Nassau en dat hij eens reizen op
sleepbooten maakte van 14 en 15 lange
maanden.
Reizen van 24000 zeemijl.....-3
Wij hebben dezer dagen een bezoek aan den
heer Moerman gebracht en hem, zij het niet
dan na veel moeite, er toe gebracht een eenigs-
zins volledig beeld te geven van zijn bewogen
levensloop.
Hieronder vindt de lezer deze kronyck, die
in feite niets anders is dan dat prachtige ver
trouwen van een Hollandschen jongen in de
zee en de scheepvaart van z'n land.
De zeeman thuis.
De heer Moerman vertelt.
In het kantoor, met aan de wanden de
vele persfoto's van zijn prominente reizen
en op de tafel de eeuwige telefoon. De
telefoon, die gaat rinkelen als daar de
Noordwester aan komt daveren over deze
kusten en als schepen den strijd moeten
aanbinden van techniek tegen elementen.
Maar nu is daar rust en zon, en thee
op de tafel, en vertelt onze gastheer uit
z'n rijke herinnering.
rAls 12-jarige naar zee
Hoe hij reeds als 12-jarige boy zich tot de
Zee aangetrokken gevoelde. De zee, die hem
als geboren Vlaardinger reeds onweerstaan
baar in haar greep geklemd hield en hem niet
meer zou loslaten. Er werd een plezierreisje
per logger gemaakt en nog vóór de jonge Dirk
13 was, ging hij met nog een aantal Vlaar-
dingers naar New Castle in Engeland, waar
de, door de reederij Christensen Schellen uit
Rotterdam aangekochte Tromp lag.
En zoo geschiedde het, dat hij nog „warm"
"van de schoolbanken z'n eerste reis maakte
met een lading hout van St. Petersburg. Twee
maanden uit en thuis.
Teruggekeerd monsterde hij op de
laatst bestaande driemastschoener te Vlaar-
dingen, de „Vrede" welk schip in ballast naar
Lissabon voer. Terug ging het, volgeladen met
Zout en kurk.
Een leven van plezier was het niet
direct... om 5 uur 's morgens uit kooi en
voorts onbeperkten werktijd. Het loon be
droeg welgeteld 4 heele guldens in de
maand plus de kost.
Toch was daar een spoedige promotie voor
den jongen Moerman; want had hij voor z'n
eerste reis nog moeten monsteren als kajuits
jongen, bij de tweede stond hij reeds ingeschre
ven als jongste lichtmatroos en werd de gage
Verhoogd tot 10 gulden per maand.
Helaasde dagen dat de Hollandsche
vlag van de „Vrede" zou waaien, waren ge
teld. Na de derde reis naar Lissabon werd
dit schip verkocht, om vanuit St. Malo voor
de visscherij bij New Foundland te gaan varen.
Waardoor onze jonge lichtmatroos automatisch
tot ridder te voet gedoemd werd.
Hij had toen geleerd wat het leven in
die dagen op de vloot beteekende. Hard
Maandag, 7 Juni a.s., vindt de opening
plaats van de jaarlijksche tentoonstelling van
onzen „Noorder Kunstkring", waarvan men
eenige bijzonderheden kan lezen op de reeds
verspreide affiches in de stad. Het ontwerp
Van het reclame-biljet is ditmaal van den heer
L. Pinkhof, den voorzitter van den Kring, en
tracht een symboliseering te geven van het
bescheiden, doch ongetwijfeld vruchtdragende
Werk van deze vereeniging.
Zooals dat reeds gewoonte geworden is, zijn
ook ditmaal eenige kunstenaars van buiten
Uitgenoodigd, en wel onze oud-stadgenoot
Lambert Simon uit Driebergen, en Paul v. d.
.Ven uit Amsterdam.
Uit den aard der zaak rekent ook thans de
Noorder Kunstkring op een zoo groot moge-
lijken toeloop van belangstellenden,
werken voor een zuur maandgeld, zelf
laden en lossen van alles wat vervoerd
werd, en weinig slapen.
Naar de visscherij.
Doch dat alles was niet in staat het zee-
mansbloed bij hem tot rust te brengen. De
zee bleef hem trekken en waar de koopvaardij
hem geen kans meer gaf, daar vond hij de vis
scherij. Tot z'n 15e jaar was het nu pezen op
de stoomloggers van de Reederij Hoogendijk.
Maand aan maand de Noordzee op, ter beug
en haringvaart. Het leven viel niet mee. Slechte
verdienste en werken als een paard.
En dus hield hij ieder gaatje in het oog en
er kwam er dan ook inderdaad op een goeden
dag een open: er was een plaats als licht
matroos op de „Goentoer" van de Rotterdam-
sche Lloyd, met welk passagiersschip hij een
6-tal reizen maakte. En zoo werd hij 17 jaar,
en klom van lichtmatroos op tot matroos.
De Lloyd werd vaarwel gezegd en de wilde
vaart gekozen en het was in dien tijd, dat er
wederom het noodige aan zijn nauti
sche kennis toegevoegd werd. Het ging van
Archangel naar New Castle, naar Bilbao, kort
om naar alle Europeesche havens.
Het was echter voorbeschikt dat Dirk
Moerman nog eenmaal op de vloot van de
Lloyd zou varen. Dat was direct na zijn wilde-
vaart-periode, toen hij monsterde op de Kediri.
Zoo werd hij 20 jaar en begreep hij, dat,
wilde hij iets bereiken, naar de Zeevaartschool
moest gaan.
Het plan rijpte en zoo geschiedde het, dat
hij op 20-jarigen leeftijd de Vlissingsche
zeevaartschool ging bezoeken om z'n der
den rang te behalen.
Comité opgericht om het gezin te
helpen.
Reeds eenige dagen geleden werd medege
deeld, dat het gezin van F. Baas, wonende
Brouwerstraat 72, is vermeerderd door de ge
boorte van een drieling.
In verband hiermede heeft zich een Comité
gevormd, bestaande uit de navolgende per
sonen:
Mevrouw S. J. Ritmeestervan der Feen;
Mevrouw J. C. W. F. van den Nieuwen-
huizenZwaanswijk
Mejuffrouw A. Klerk, verloskundige;
en de heeren:
P. A. Smits, Wethouder;
L. Bandsma, Directeur van den Dienst voor
Sociale Zaken;
M. Biichli Fest, Gemeente-geneesheer;
D. Dissel, Voorzitter van den Bond voor
Barmhartigheid.
Doel van de oprichting van dit Comité
is, om, voorzooveel noodig, regelend op te
treden met betrekking tot de giften van
hen die zich gedrongen gevoelen om op
een of andere wijze den nood in dit gezin
te lenigen.
Hierdoor toch zal het mogelijk zijn om het
geen, in verband met deze onverwachte ge
zinsvermeerdering, wordt geschonken, op de
meest doelmatige wijze ten goede te laten
komen aan de verzorging der drie kindertjes.
Met het oog hierop worden degenen die iets
willen schenken, hetzij in geld of in nature,
beleefd verzocht zich in verbinding te stellen
met Mevrouw J. C. W. F. van den Nieuwen-
huizenZwaanswijk, Prins Hendriklaan no. 15,
alhier.
Naar wij vernemen heeft de Minister van
Justitie aan de Centrale Leiding van de Natio
nale Reclasseeringsdag toestemming verleend
tot het uitschrijven van een prijsvraag.
De eventueeie baten hiervan komen, evenals
de a.s openbare collecte ten goede aan het
werk van de Reclasseeringsinstellingen.
De prijsvraag wordt gepubliceerd in de
Reclasseeringskrant, die deze week ook in onze
gemeente huis aan huis zal worden verspreid.
Niet minder dan 600 prijzen zullen voor de
goede oplossers beschikbaar worden gesteld.
Hedenavond van 7.357.50 u. n.m. zal Zijne
Excellentie Prof. Dr. J. R. Slotemaker de
Bruine, minister van Kunsten en Wetenschap
pen voor de N.C.R.V. over het nuttige werk
van de reclasseering spreken. Wij wekken onze
lezers op, deze toespraak te beluisteren.
Het Plaatselijk Comité verzoekt drin
gend, personen, die zich jils collectant(e)
vóór 5 Juni a.s. willen beschikbaar stel
len, zich bij het Secretariaat aan te mel
den. Hoofdgracht 17.
HERMAN NYPELS' Kledingmagazijnen
Den Helder
Onberispelijke pasvorm Billijke prijzen
is de trommelrem van een
Germaan. Op hellingen
of in druk verkeer bent
U daarmee veilig 1
daar heb je «vat aan
N.V. RIJWIELINDUSTRIE F 4 J. v. WERVEN. HtMll
Hoewel wij reeds sedert geruimen tijd
beschikten over gegevens in verband
staande met diverse manipulaties van een
echtpaar hier ter stede, dat het vorige jaar
een dans-studio aan het Ankerpark alhier
vestigde, meenden wij goed te doen een en
ander met den mantel der liefde te moeten
bedekken.
Daar thans evenwel blijkt, dat deze geruch
ten uitgegroeid zijn tot een publiek geheim,
meenen wij niet langer gebonden te zijn door
een wellicht reeds te lang volgehouden discre
tie en geven wij hieronder de feiten, zooals ons
die door eenige, zijdelings aan deze affaire be
trokkenen, verstrekt zijn.
Zooals reeds opgemerkt, werd door een
tweetal personen, mej. S. uit Enschede en
den heer v. R., welke tot voor kort de
functie van sergeant hij de marine vervul
de, een dans-instituut op het Ankerpark
gevestigd.
Daar het v. R. uit hoofde van zijn beroep ver
boden was neven-functies te vervullen (nadruk
kelijk door den minister van Defensie in de
wet aangegeven) was de vrouwelijke partner
gedwongen een ander, in casu een familielid
van haar, in de zaak te brengen, die gedeeltelijk
voor de organisatie zorg droeg, doch door ver
schil van meening al spoedig zijn medewerking
stopzette.
Het even danslustige als strijdbare echtpaar
heeft een groote mate van activiteit aan den
dag gelegd: bij diverse winkeliers, zoowel hier
ter stede als elders, trachtte men den meening
te doen vestigen, dat er binnenkort een formi
dabele erfenis te wachten stond en waarbij,
volgens zeggen, een bedrag van niet minder
dan 30.000 genoemd werd.
Via deze beloften poogde men nu diverse
winkeliers af te zetten en naar wij vernemen,
schijnen ook verscheidene middenstanders in
derdaad gedupeerd te zijn voor bontmantels,
meubelen, banken, loopers en dergelijke artike
len.
Eveneens was men z.g. op zoek naar een ge
schikte nieuwe studio: bij diverse bekende
stadgenooten, in het bezit van een zaal, o.a.
weg werd geïnformeerd. Dit pand zou ver
bouwd worden, doch op het laatste moment
heeft men hier een stokje voor weten te ste
ken, toen bleek, dat de heer en mevr. v. R.
reeds aan het sloopen van de banken bezig
waren..,
Intusschen was de heer v. R. uit den
dienst ontslagen voor den hierboven ge
noemde oorzaak en bleek een en ander
ruimschoots voldoende tot het ingrijpen der
justitie.
5 Mei werden beiden op het Stationsplein
door brigadier Horsman, die het onder
zoek in deze zaak leidde, gearresteerd, precies
op den dag, dat men een slotbal van het win
terseizoen wilde geven. Op 8 Mei d.a.v. werden
zij op transport naar Alkmaar gesteld; men
had toen reeds toegegeven, dat de erfenis
slechts fictief was.
Naar wij thans vernemen, zou het echtpaar
Naar wij thans vernemen, zou het echt
paar zich weder op vrije voeten bevinden,
de vrouw om gezondhedsredenen, met be
langstelling zien wij echter eerstdaags de
rechtzitting in Alkmaar tegemoet, daar wij
vermoeden, dat aldaar nog diverse belangrijke
details aan het licht zullen komen, die een hel
der licht werpen op de praktijken van eenige
personen die zich geroepen voelden als paeda-
goog hier ter stede op te treden.
Blijft voorloopig in Den Helder
wonen.
Naar wij vernemen, zal het raadslid v. d.
Heide (S.D.A.P.), die, zooals wij de vorige
week meldden, naar Alkmaar is overgeplaatst,
voorloopig voor 3 maanden in Den Helder
blijven wonen. Er zal dus de eerste maanden
nog geen vacature in den Raad zijn.
Het was niet alleen de brugwachter Van
Otteren, die gisteren zilveren jubilaris was,
doch gelijktijdig herdacht ook de brugwachter
Maigret zijn 25-jarige draaierij.
De beide jubilarissen werden gisterenmor
gen in hun woning, door den directeur van
Gemeentewerken, den heer A. Dokter, gecom
plimenteerd, die hun, namens het Gemeentebe
stuur, een envelop met inhoud, overhandigde.
De heer Dokter was vergezeld van den heer
Visser, hoofdopzichter Gemeentewerken.
De Heldersche zeedijk, het terrein van
Waterstaat, is als standplaats voor venters
verboden. Een ijsventer, dien zijn commer-
cieele belangen meer dan het verbod van
Waterstaat ter harte ging, waagde het er Zon
dagmiddag maar eens op. Het bekwam den
man echter slecht, want niet alleen werd er
een procesverbaal tegen hem opgemaakt, ook
zijn ijskar werd door de rijkspolitie in beslag
genomen.
Het was voor den ijsco-venter een onprettige
ervaring, doch de man was reeds eerder ge
waarschuwd en droeg dus de gevolgen van zijn
overtreding.
Want een blanke huid wordt rood en pijnlijk
door de zon. Gebruik daarom tijdig AMILDA-
zonnebruincrême, die Uw huid beschermt
tegen vervellen en zonnebrand en U tevens
snel mooi bruint, óók bij weinig of geen zon.
Flacon 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 25 ct.
Het is Zondag gebeurd.
Zondag, toen reeds in den prillen morgen de
zon over de landen kwam en, na eerst een
rossen kartelrand gepenseeld te hebben aan
de wolken, daar ging staan te laaien als een
vuur in een enorm blauwglazuren kelk.
Het was de man, die naar het strand ging,
op dien vroegen lentemorgen. De man, met
links in de zak van zijn blauw jasje een half
pond pinda's en rechts twee rol frujetta.
Deze man fietste door de duinen en ging
liggen aan het strand. Hij zwom omdat het
eind Mei was, en daarna kleedde hij zich aan.
En zijn vrienden kwamen en zij voetbalden den
ganschen lieven dag en riepen de meisjes na,
die langs de strandlijn flaneerden, in hun licht,
blauwe en olijfgroene strandpyama's als
geesten uit Hawaï.
De man en zijn vrienden aten sinaasappelen
en nog later op den dag kleurden zich hun
monden, bruin van het sap van noga-blokken,
die voor 5 cent 't stuk ingeslagen werden.
En toen zij moe werden hebben zij cigaret-
ten gerookt en zijn gaan slapen op het heete
zand.
Daar waren duizenden om hen heen en zij
vielen niet op. Want zij speelden het spel der
duizenden op een heeten stranddag en zij wa
ren gelukkig.
En 's avonds zijn zij wakker geworden en
met een verbrand lichaam zijn ze opgestrom
peld, de man en z'n vrienden. Er was een on
afgebroken stroom van genieters, die huis
waarts toog, want de zonnebal was aan het
zinken en de schaduwen trokken al op de
hellingen naar beneden.
En zij zijn met de anderen huiswaarts geto
gen en hadden dien nacht een droomloozen
slaap.
Zooals ook de duizenden anderen droomloos
in hun bedden lagen.
Daar was een andere man. Een lange kerel,
met een ongekamde haardos op z'n hoofd en
die dien morgen naar de duinen trok, op een
rammelende fiets.
Die man ging ook naar het strand, maar hij
liep mijlen en mijlen ver langs den waterrand.
Langs 't water, dat water... dat daar klokte
en bruischte en het lied zong van duizend ja
ren oud, doch dat altijd op zonnige lentedagen
nieuw is.
Hij liep alleen, maar hij voerde gesprekken
met vele vrienden: met de blanke sternen, die
over 'm wiekten, met de helmbossen die hem
steeds verder wenkten, met de dwaze zeester
ren in de strandplassen en de schuimdiaman-
tjes die hem in het water poogden te lokken.
Hij had geen frujetta en geen sausjes bij
zich, maar at zijn brood met kaas, en het
smaakte hem als godenspijs.
En hij ging nóg verder, tot d&ór, waar geen
sterveling meer te zien was en waar hij moe
derziel alleen was met de altijd maar achter
hem aanzingende golven en het -warrelende
diamantenschuim vóór. De warmte voelde hij
niet en nog minder de moeheid, die trachtte
in z'n beenen te klimmen.
Later op den middag keerde hij terug, want
hij was een verstandig man. Maar halverwege
is hij toen tussen het helm op de kammen gaan
liggen. Met één arm over z'n oogen en de
andere in het zand. Die leek te graven naar de
dingen, die verborgen zijn.
En de sternen kwamen over hem en
schreeuwden van verbazing over dezen een
zame, die het vroolijk lawijt ontliep. Dat
hoorde de man, want hoewel hij sliep wist hij
alles wat daar om en boven hem gebeurde. Hij
hoorde het zoete zingen van de zee en hij
hoorde de sternen en het ritsel-spatten van
het diamantschuim.
En toen de avond kwam, ging hij verder.
Langs den zeekant, en hij dacht dat de wereld
hem behoorde. De wereld van schaduw-duinen,
de zee en de roepende vogels in de duinen.
Waar de horde geweest was dien middag...
daar eindigde zijn dagdroom. Want daar lagen
de schillen van praline's en suikergoed.
Des nachts heeft hij gedroomd: een schoone
aroom van fluitende vogels en jagend schuim,
dat m het maangoud lag te stralen als een
met te omvatten kroon van louter goud.
et bekende spreekwoord, dat de pap nooit
zoo heet gegeten wordt, als ze wordt opge
diend, wordt in de Spaansche geschiedenis op
nieuw bewaarheid. Gelukkig! Men hoopt en
verwacht, dat het incident geen verdere gevol
gen zal hebben dan die van Maandag. Op zich
zelf zijn deze betreurenswaardig genoeg, maar
ais het incident daartoe waarlijk beperkt zou
blijven, mag Europa zich gelukwenschen met
dezen goeden afloop. Dat de toestand in
ternationaal tot op het kookpunt was, is zeker,
en nog is niet te zeggen of Duitschland inder
daad bevredigd is met de maatregelen, die het
genomen heeft. De Duitsche pers was gisteren
nog niet zoo in alle opzichten voldaan en ook
het feit van de solidariteit van Italië met
Duitschland geeft nog te denken.
De vraag blijft, welke motieven hebben
beide landen? Zullen ze deze gelegenheid
aangrijpen om hun eigen politiek in Spanje
te versterken? Dat zijn vragen die we op
het oogenblik nog niet kunnen beantwoor
den, maar waarvan het antwoord, zooals
men begrijpt, van de grootste beteekenis
is voor de verdere ontwikkeling van den
toestand in Spanje en in Europa.
De verzekering van Duitschen kant, dat het
bombardement van „Almeria" de eenigste re-
pressaillemaatregel is, welke het land zal
nemen, heeft tot ontspanning geleid, terwijl ook
de verklaring, dat men onder de nadering van
Spaansche oorlogsschepen, waarvan Maandag
order werd gegeven, dat .ze moesten worden
beschoten, bedoeld werd, wanneer een bedrei
ging van die zijde zou komen.
Hersteld moet nu nog worden de non-inter-
ventie-samenwerking. Die heeft een leelijke
knauw gehad en het zal de vraag zijn of
Duitschland en Italië weer spoedig bereid zul
len zijn, hun aandeel in de non-interventie voor
hun rekening te nemen. ïs dat niet het geval,
dan heeft het werk en de practische uitvoering
daarvan geen beteekenis. Niet inmenging is
uitstekend, maar dan moet die niet-inmenging
door alle mogendheden gezamenlijk toegepast
worden.
De Spaansche regeering zal wel trachten
de kwestie voor den Volkenbond uit te
vechten, maar daartegenover staat, dat
Engeland en Frankrijk de grootste voor
zichtigheid zullen betrachten om het con
flict niet buiten de Spaansche grenzen te
brengen.
Het oogenblikkelijk gevaar voor uitbreiding
van het conflict is dus geweken, maar er zitten
toch nog zooveel gevaarlijke kanten aan de
kwestie, dat er nog voldoende reden is om met
de grootste interesse de geschiedenis te volgen.
Zooals door ons gisteren is gebulliti-
neerd, kunnen er hedenmiddag brieven
verzonden worden naar Hr. Ms. „Johan
Maurits van Nassau", „O 13" en „O 15".
Laatste buslichting hoofdpostkantoor
16.15 u.
De brieven kunnen geadresseerd wor-
den aan bovengenoemde schepen, zonder
nadere plaatsaanduiding. Men denke er
evenwel over dat ze, volgens buitenland-
sche tarief gefrankeerd moeten worden,
n.1. 12% cent voor een brief tot 20 gram
en 20 cent tot 40 gram.
Brieven en andere stukken, al dan niet
voorzien van de daarvoor vastgestelde
aanwijzing, bestemd voor opvarenden I
van Hr. Ms. pantserschip „Hertog Hen-
drik" kunnen worden verzonden naar:
Horta. Laatste buslichting aan het l
hoofdpostkantoor 5 Juni 20.55.
Funchal. Laatste buslichting aan het
hoofdpostkantoor, 24 Juni 20.55; 28 l
Juni 20.55; 31 Juni 20.55.
Bordeaux. Laatste buslichting aan
het hoofdpostkantoor 12 t/m 16 Juli
dagelijks 16.15.
De stukken behooren voorzien te zijn I
van twee elkaar snijdende lijnen over
het geheele adres.
van 1 Juni 1937.
BEVALLEN: A. FaberValenteijn, z.; M
C. de Waal—Spaan, d.; M. M. Min—Ober d!
OVERLEDEN: N. Graaff, (v.), 74 jaar.'
