VerzorgtUw duinen! raauiz in rs DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Zwun.D.A937 Onze kabinets formateur polst Drie Indië-vluchten per week J^/EERBERICHT REIST PER WACO Dc plannen van Roosevelt Opstand in Portugal? Bemiddelingspoging van den Gouverneur van Ohio Anti Brifsche befoogingen te Bethlehem Machtsuitbreiding van den Hongaarschen Rijksregent UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C, DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 65e JAARG. No. 8018 Dr. JacP. Thijsse: Konijnen en water onttrekkingen zijn de sloopers van het landschap Staatsboschbeheer greep reeds in de taak der waterleidings- maat schappijen. 1 November reeds Sluiting van de Katholieke scholen in Wurtemberg DE BILT SEINT, AUTOBUSDIENSTEN naarHOORN, EDAM,AMSTERDAM en GEHEEL WEST-FRIESLAND HELDERSCHE COURANT 4 Heden is in het Casino te Noordwijk aan zee de twaalfde monumentendag gehouden. Nadat de voorzitter van de commissie voor den monumentendag prof. Dr. A. W. Bijvanck, een openingsrede had uitgespro ken, was het woord aan dr. Jac. P. Thijsse, die een voordracht hield over: „Het duin landschap met zijn flora en fauna", Het ontstaan. Dr. Thijsse schetste in het kort het ont staan van het duin en zijn verdere lotgeval len. Onze duinen zijn een aeolische forma tie uit zeezand onder invloed van den plan tengroei. Waar plantegroei ontbreekt of vernietigd werd, kunnen duinen zich niet vormen of gaan zij te niet. Het vastleggen van het zand in de zone waar de hooge vloeden nog kunnen doordringen geschiedt door een beperkt aantal planten waaronder het biestarwegras (triticum junceum) het belangrijkst is. Wanneer de daardoor ge vormde duintjes een zekere hoogte hebben bereikt vestigen zich helm, zandhaver, e.a. planten, w.o. later de duinhoorn en vlier. In het algemeen mag gezegd worden dat de onbedorven duinen de gelegenheid ge ven voor de ontwikkeling van een merk waardige rijke en gevarieerde vegetatie, die op menige plaats haar climaxvorm bereikt in woud en wel loofwoud. Het duin heeft zich gevormd en blijft zich nog vormen als een bewogen landschap met voor ons land vrij groote hoogteverschil len en van grillige samenstelling. De duinen munten uit door een groote verscheidenheid van grondgesteldheid en ligging. Er zijn vruchtbare en onvruchtbare kalkrijke en kalkarme gronden, natte bodem hooge droge bodem, hellingen op allerlei windrichting en in allerlei hellingsgraad. Geen wonder dus, dat de duinen een ve getatie vertoonen die door haar aanpassin gen haar soortenrijkdom, en door de aanwe zigheid van zeldzame planten elk ander landschap in Nederland overtreft. De duinen zijn dus een waar lust oord en hun moderne bestemming zou moeten zijn die van een groot nationaal park aan de monden van Schelde, Maas en Rijn. Helaas heb ben zij van de vroegste tijden af, zoo lang de duinstreek door menschen is bewoond, te lijden gehad van allerlei wanbeheer. Vernietigend voor de toch zoo onontbeer lijke vegetatie was de beweiding met vee, en de aanwezigheid van het konijn. De onbe grijpelijke kortzichtigheid om ter wille van de jacht dit dier te behouden, te behoeden, zelfs aan te kweeken, kan niet genoeg wor den gelaakt. Een overbevolking aan konij nen beteekent den ondergang van nagenoeg de geheele plantenwereld. Daarmee gaat natuurlijk de dierenwereld even zeer achteruit. Iedere plantensoort heeft zijn begeleiders uit het dierenrijk, voorna melijk insecten en deze vormen weer voedsel voorraad voor de vogels. Wij zien dan ook in het konijnénduin allerlei vogelsoorten gaan deweg verdwijnen. Voorts hebben de duinen geleden door ont watering. Door allerlei oorzaken is de grond waterspiegel in de duinen tusschen Den Haag en Schoorl geldaald met bedragen van 2 tot 4 meter. De planten van de natte val leien kunnen de gewone seizoendalingen en zelfs de bekende elfjarige schommelingen van neerslag-maxima en minima gerust doorstaan. Doch een blijvend lager peil doet de plan ten van de natte pannen geheel verdwij nen, zooals dat van Den Haag tot Velzen dan ook nu het geval is. Met elkander be slaan die laagten een groot deel van het duin, meer dan de helft. Wij kunnen dus zeggen, dat de wateronttrekking het groot ste deel van het gebied beroofd heeft van een schoone en belangrijke begroeiing. Wat daarvoor in de plaats komt of kan komen staat daarbij verre ten achter. Ook voor eenigszins hooger gelegen gronden heeft een snelle daling van het grondwater een on gunstige uitwerking. Staatsboschbeheer grijpt In. Behalve door wateronttrekking hebben sommige waterleidingbedrijven het land schap ook geschaad door het systeem avn open kanalen en puttenreeksen. Alles roept om een betere verzor ging van het duin. Behalve door be strijding van het konijn en door de zorg voor het waterkapitaal vindt men die ook in doelmatige duinbeplanting. Langen tijd heeft men in dit opzicht gezocht en ge ëxperimenteerd en in het laatst van de vorige eeuw is het Staatsbosch beheer begonnen, hier doelbewust op te treden. Het ware te wenschen, dat wij aan alles wat er thans nog aan duinen is over gebleven, een dergelijk bestaan konden verzekeren. De provincie Noordholland geeft reeds het goede voorbeeld. Zij zal een groot deel van haar water be trekken uit het IJsselmeer. In haar duinen beperkt zij zich tot diep- waterwinning. In de duinen van het Staatsboschbeheer zijn duizenden hektaren aangewezen als natuurmonument en werkelijk volledig als zoodanig behandeld onder wetenschappe lijk toezicht. Het zijn de beroemde natuur monumenten in bet Schoorlsohe duin en op de Noordzee-eilandon. Van die van Texel weten wij nu al ze ker, dat zü voor de welvaart van het ei land meer te beduiden hebben, dan toen zij verpacht werden als schapenweide. Het natuurmonument Boschplaat op Terschel ling mag, en om zijn duinformaties, èn om zijn flora en fauna meetellen onder de schoonste ter wereld. Het ware te wenschen dat de departe menten van Waterstaat en Financiën ook dergelijke maatregelen troffen. Moge financiën inzien dat een bestemming als natuurmonument het behoud van het duin en zijn schoonen natuurlijken vonm voor ons Nederlanders van meer waarde is dan de rijksdaalders die te ver krijgen zijn door verkoop of ver pachting of door afzanding. r Ik acht het geenszins onmogelijk, aldus eindigde spr., dat mettertijd aan alle dui nen, van Cadzand tot Rottumeroog toe, een waardig bestaan kan worden verzekerd en wel grootendeels als ongestoord duin met volledige bestemming als natuurmonument of. waar het de waterleiding-bedrijven be treft, zoodanig geëxploiteerd dat het land schap nog groote wetenschappelijke en aesthetische waarde blijft behouden. Ir. Bijl aan het woord. Vervolgens kwam aan het woord Ir. J. G. Bijl, die zeide, dat de geologen het denk beeld, dat onze kustvlakte vroeger een diep waterbekken was, hebben verlaten. Vloedstroom krachtiger dan eb- stroom. Prof. Eug. Dubois had reeds terecht be toogd, dat bij de duinvorming iji het bij zonder aan den invloed van den vloed- stroom gedacht moest worden. De getijbe wegingen in den Atlantischen Oceaan plan ten zich door het Engelsche Kanaal in de Noordzee voort en langs onze kusten is de vloedstroom krachtiger dan de ebstroom. Gelukkigerwijs kunnen wij de eene theorie, die wel is waar de groote veranderingen in onze zeekust ver klaarde, doch ons daarnevens een onheilspellende toekomst voor oogen stelde, verwerpen, maar sinds eeu wen weten wij, dat het verstuiven van het droge zand en den afslag bij stormvloed aan de zeezijde de oor zaken zijn der afname van strand en duinen en tegen deze beide ge varen was en blijft onze verdediging gericht. Nog heden ten dage geschiedt het onder houd overeenkomstig de contracten uit de 16de eeuw waarbij vrije en onvrije duinen onderscheiden worden. Ook de onderhoudswijze bleef vrijwel on veranderd n.1. helm- en stroobepalnting en somtijds het stellen van rietschermen of stuifbinden, eenvoudige maatregelen, die mogelijkerwijs onnoodig waren, wanneer 't natuurlijk biologisch evenwicht bewaard was gebleven. Ten gevolge van een andere even- wichtsverstoring zijn nieuwe en niet minder ernstige gevaren te duchten, n.1. die welke als gevolg der water- onttrekking door de duinwaterlei dingen optreden. Vond voorheen het regenwater, voor zoo ver het niet verdampte of door de vegetatie, verbruikt werd, in de duinen geen anderen uitweg dan den bodem, waardoor het lang zaam wegzakte eenerzijds naar de geest gronden, anderzijds naar de Noordzee, het werd later in de wateraftapping opgevan gen en ten behoeve van de drinkwatervoor zieningen afgevoerd. Het waterverbruik steeg echter dermate, dat het de regenval steeds meer en in zeer belangrijke mate ging overtreffen. DE MINISTERS VAN SCHAIK EN OUD BIJ ZIJNE EXCELLENTIE. Donderdagmiddag begaf Mi nister Van Schaik zich voor een onderhoud naar onzen Kabinets formateur. Vrijdagochtend ontving Dr. Colijn Minister Oud. Het surplus werd toen onttrokken aan de zoetwatervoorraad, die zich in den onder grond der duinen bevindt. Doordat de even wichtstoestand, tusschen aan en afvoer van dit dienduinwater reeds voor het bereiken daarvan, door de waterleidingen verbroken werd, kunnen in den toekomst ernstige ge varen ontstaan. Het commissoriale rapport stelt in een scherp daglicht, hoe het zoute zeewater dat zich in den ondergrond der duinen onder het zoete water bevindt, evenmin in rust verkeert, doch tengevolge van de diepe droogmakerijen, als den Haarlemmermeer- polder, die zich achter de kuststrook bevin den, zich landwaarts, d.w.z. van de zee naar binnen beweegt. Tegen deze waterbeweging vormt het zoet waterlichaam, in de duinen boven 't zoute water gelegen, een barrière, die te deug delijker werkt, naarmate zij breeder en dik ker is, omdat daardoor de door het zeewa ter af te leggen weg langer wordt. Omge keerd zal inkrimping dier barrière door de wateronttrekking der waterleidingen de toe- strooming van zeewater bevorderen, en ver volgt het rapport: „Welk een vloek deze brakke kwel voor ons polderland is, behoeft geen betoog." In aansluiting hiermede wees spr. op de Haarlemmermeer en Wierin- germeerpolders. In de eerste, door een duinrij van de zee afgesloten, stijgt jaarlijks ongeveer 77.500.000 kg. keukenzout op. Een waarlijk niet te onderschatten hoeveelheid, doch onbeduidend t.o.v. het zoutbe- zwaar in den even grooten Wierin- germeerpolder, hetwelk onlangs door de Zuiderzeewerken voor de toekomst berekend werd op 500.000.000 kg. In feite plegen thans de waterleidingen roofbouw, doch ook hier straft het kwaad zich zelve. De onderscheiden wateraftakkin gen gaan elkaar hinderen en raken overbe last. De Amsterdamsche gemeenteraad nam onlangs het duinplassenontwerp aan, het provinciaal waterleidingbedrijf van Noord- Holland zoekt zijn heil in het IJsselmeer. Er komt dus licht aan den horizon en de tijd zal aanbreken,waarop wij de water leidingbedrijven slechts dankbaar zijn en wel omdat zij steeds uitgestrekter duigebie- den in handen verkregen en deze daardcfor tegen bebouwing en als natuurmonumen ten bewaren. BRAVO VOOR ONZE VOORTVARENDE K.L.M.I De directeur-generaal der P.T.T. te Am sterdam, is met de K.L.M. overeengekomen, om, zoodra zij over voldoende materiaal en personeel beschikking heeft, den dienst op Nederlandsch-Indië, die nu twee maal per week plaats heeft, drie maal per week te doen geschieden. Aan een gisteravond, onder presidium van den minister van Binnenlandsche Za ken, mr. J. A. de Wilde, gehouden maaltijd, ter inwijding van de nieuwe regeling, waar bij de regelmatige postweg tusschen Neder land en Insulinde van zee naar de lucht is verlegd, heeft de minister van Waterstaat Jhr. Ir. O. C. A. van Lidth de Jeude, mede gedeeld, dat hij zich met dat plan heeft vereenigd. Naar wij van de zijde der K.L.M. verna men, hoopt zij dezen dienst te doen begin nen op 1 November a.s. Hervorming hooggerechtshof wordt doorgezet. Ingrijpende sooiale verbeteringen op het program. President Roosevelt heeft gisteren op de persconferentie verklaard, dat hij vastbe sloten is, de hervorming van het hoog gerechtshof door te zetten. Hij erkende evenwel de juistheid van de verklaring van Senator Robinson, dat eenige amen dementen zouden worden ingediend, waar mede hij te kennen wilde geven, dat een compromis in deze kwestie voor de re geering aanvaardbaar zou kunnen zijn. De president stond erop, dat het wetsont werp inzake de gerechtelijke hervorming ten aanzien van de rechtbanken in hun ge heel nog in de loopende zitting van het con gres wordt aangenomen. Hij beklaagde er zich voorts over, dat het Hooggerechtshof met zomervacantie was gegaan, voordat het in verscheidene belangrijke zaken een be slissing had genomen. Tot de punten van zijn programma, die Roosevelt nog voor het einde van deze zittingsperiode afgehandeld wil zien, be- booren voorts volgens het D.N.B. nog de invoering van vaste grenzen voor loonen en werktijden, het verbod van kinderarbeid, maatregelen tegen belastingontduiking en die voor vrijwaring van den grond tegen de gevolgen van stofstormen, overstroo mingen en droogte. Op buitenlandsch-poli- tiek gebied verlangt de president in het bijzonder de ratificatie der te Buenos Aires gesloten inter-Amerikaansche verdragen, waarbij zijn „politiek van goede nabuur schap" in de praktijk moet worden toege past. Geen genoeg leerlingen meer. Met ingang van heden zijn de laatste 17 katholieke scholen in Wurttenberg opgehe ven en de 737 leerlingen dezer scholen on dergebracht op de openbare scholen. Als re den hiervoor werd volgens het Duitsche nieuwsbureau opgegeven, dat op 1 Juni in Wurttemberg nog slechts 737 leerlingen, d.i. 0,25 procent van het totale aantal van 290,412 leerlingen, het onderwijs op de con- fessioneele scholen volgde, en dat deze verdwijnende minderheid geen aanspraak meer kon maken op de instandhouding van een bijzondere schoolvorm. Geen bevestiging der geruchten Uit Gibraltar wordt gemeld, dat daar en in de nabij gelegen steden hardnekkig het gerucht de ronde doet, dat in Portugal, in verband met een revolutionaire beweging, ernstige muiterijen plaats vinden. Nader meldt Reuter dat bij de Portugee- sche ambassade te Londen geen bevestiging kon worden verkregen omtrent de geruch ten, welke te Gibraltar de ronde hebben gedaan, aangaande muiterijen in Portugal. Men verklaarde aan de ambassade, dat het zeer onwaarschijnlijk is te achten, dat de ze geruchten gegrond zouden zijn. De gouverneur van Ohio heeft de leiders van de arbeiders in de staalindustrie uitgenoodigd voor een conferentie, die, naar men hoopt de eerste schrede zal beteekenen op den weg naar regeling van de sta king, waarbij 70.000 man betrokken zijn. Doordat ook in de automobiel industrie hier en daar weder sta kingen zijn uitgebroken, is het to tale aantal stakers in de Vereenig- de Staten tot 100.000 gestegen. De stakingsbeweging heeft zich, zegt het Ilsbld.. wederom uitgebreid. Weliswaar is in de fabrieken van Good Year te Akron het werk, zooals gemeld, hervat, omdat de vakvereenigingsleiders zulks hadden ver zocht in verband met het feit, dat zij deze staking met hadden goedgekeurd. Maar anderzijds zijn in Detroit weer 11.000 aibeiders van twee fabrieken in staking ge gaan omdat de georganiseerde arbeiders niet langer tezamen wenschten te werken met ongeorganiseerde collega's. Later werd ook een fabriek van Chrysler gesloten Voorts zijn de arbeiders van de „Fisher Bo dy -fabrieken te Detroit in staking gegaan evenals <000 arbeiders van de Timken Roller Baring maatschappij. Door deze nieuwe arbeidsconflicten is het aantal stakers in de Ver. Staten thans op ongeveer 100.000 gebracht. Verwachting: zwakke tot matige zuidwestelijke tot zuidelijke wind, ged. bewolkt, weinig of geen regen, iets warmer Verdere vooruitzichten: iets war mer met toenemende kans op regen of onweer4 Barometerstand hedenmorges 8 nnr i 77.2 Wat het conflict bij de drie onafhanke lijke staalmaatschappijen betreft, waar thans wordt gestaakt, beoogt Lewis blijkbaar de ertsleveranciers aan deze onderneming af te snijden. De leiding van de „Republic Steel" heeft een lange verklaring afgelegd, waarin haar standpunt tegenover Lewis wordt uiteenge zet. O.a. wordt daarin gezegd, dat het S.W.- O.C. de vakvereeniging van Lewis, er blijk baar naar streeft, niet alleen de lakens op de arbeidsmarkt uit te deelen, maar ook als militaire dictator op te treden. De „Republic Steel Corp" weigert een industrieele staking gewapen derhand met de arbeiders uit te vechten. Met gevechten wil de maat schappij niets te maken hebben. Haar taak is de fabricage van staal. De civiele autoriteiten moeten de orde bewaren en de burgers bescher men opdat zij hun arbeid kunnen verrichten. Indien de vakvereenigingen tot militaire maatregelen overgaan, dan is dit een zaak die deze vakvereeniging en de autoriteiten betreft. In de verklaring wordt tenslotte de beschuldiging uitgesproken, dat de stakings- posten gewapend zijn en soms in het geheel niet behooren tot het personeel der maat schappij. Staking bij de ken geëindigd. Chrysler-fabrie- De 12000 arbeiders, die gisterochtend bij de Chryslerfabrieken het werk hadden neer gelegd, hebben den arbeid hervat, Arabische studenten zijn in Ita lië welkom. De viering van het feest van het Heilig Hart te Bethlehem is gisteren als voorwend sel aangegrepen voor het houden van anti- Britsche betoogingen. Door de stad trokken optochten met Arabische en Italiaansche spandoeken en vaandels in de kleuren van den H. Stoel, waarop de aanroeping van Christus werd gevolgd door de woorden: „Be scherm ons tegen het kwade Britsche impe rialisme" Er werden prospectici rondgedeeld waarin Arabische studenten voor een matig bedrag toelating tot de Italiaansche univer siteiten werd aangeboden, alsmede vergoe ding voor de kosten van levensonderhoud door de Italiaansche regeering. In de opvolging voorzien. De gisterenavond onder voorzitterschap van Daranyi bijeengekomen ministerraad heeft de laatste wijzigingen aangebracht in het wetsontwerp tot uitbreiding van de be voegdheden van den rijksregent. Volgens door een der bladen ontvangen inlichtingen zou het wetsontwerp den regent het recht van opschortend veto verleenen, zooals voor den oorlog de koning bezat. De regent zou een door het parlement goedge keurde wetstekst twee of meer keer kunnen terugzenden, eerst na den derden keer zou de tekst in elk geval geldig zijn. De wet zal verder regels vaststellen om trent de opvolging van het regentschap. De in functie zijnde regent zal een lijst opstel len van drie ministers, waaruit hij het par lement aanbeveelt den opvolger te kiezen. Het parlement zal een uit 100 leden van elk der beide Kamers bestaande commissie be noemen, welke eveneens een drietal candi- daten zal voorstellen. Bij geheime stemming zullen de beide vereenigde Kamers dan den nieuwen regent kiezen. Inlichtingen WACO Kanaalw.137, Den Helder, tel. 773

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 1