Een vergeten gedenkteeken
in onze stad
/Lqenda
Brand
in de Duinen
Hr. Afs. O 13
De oproeping voor 't
examen thuis gekregen?
hedenmiddag terug j
Dinsdag 8 Juni 1937
De „De Rayter-gedenkplaat" aan het Havenplein
in deplorabelen toestand
Met enthousiasme onthuld en even snel door het
nageslacht vergeten
Heldersche Courant
Tweede Blad
Vliegtuig van „De Kooy"
ramt grasmaaimachine
Pro Patria organiseert
weer een loop door
de hoofdstraten
De „Privé verpleegster"
Toenadering tusschen
Duitschland-Italië en de
non - interventiecommissie
HERMAN NYPELS'
Uati de duideiieti,
Oude man door warmte bevangen
Opening „Noorder Kunstkring"
Het ware een leugen te beweren, dat
wij, Nieuwediepers, rijkelijk vorzien zijn 1
van monumenten, gedenkteekenen en
andere souvenirs, aan onze groote man-
nen en hun daden gewijd.
Eer het tegendeel is waar en de vreem- j
deling, die zich herwaarts geroepen voelt,
louter en alleen ter bewondering van ons
monumentendom, zal het aantal onge- i
twijfeld op de vingers van z'n rechter-
hand kunnen aftellen.
Te meer kan het daarom verdrieten, i
nu blijkt, dat ook een onderdeel van dit j
geringe aantal in discrediet geraakt is j
bij de desbetreffende autoriteiten, een
onderdeel, dat met name in deze dagen
juist op erkenning aanspraak maakt.
Perceel Havenplein no. 6.
Dezer dagen over het Havenplein fiet
send, kwamen bovenstaande, minder pret
tige gedachten in ons brein, en wel bjj
het aanschouwen van 't gedenkteeken,
dat zich aan de pui van het perceel no. 6,
een lunchroom, bevindt. Genoemd ge
denkteeken bestaat uit een wit marmeren
plaat, waarop met letteren, welke eens
zwart gepenseeld waren, geschreven stond
waartoe zij diende en wie de heeren
waren, die 30 jaar geleden het initiatief
anmen, de nagedachtenis van onzen groot
sten zeeheld te eeren.
Wat de kronyck zegt.
Voor bijzonderheden hieromtrent hebben
wij één der vergeelde jaargangen uit ons
archief opgehaald en lazen daarin de navol
gende bijzonderheden, die ongetwijfeld ook nu
nog iets tot ons te zeggen hebben.
Op 12 Juni 1907 schrijft de secretaris der
Plaatselijke Commissie voor een Nationale
De Ruyter-Hulde, de heer M. Wijt, o.a. naar
aanleiding van de groote feestplannen, die
voor de deur stonden:
Het Comité heeft dan ook met belang
stelling gezien, hoe allerwege met ijver ge
repeteerd wordt en dat zoodoende deze hulde
van het Nederlandsche volk in al zijn standen
en lagen naar wensch kan slagen. Wij wen-
schen nog, na 300 jaar, hulde te bren
gen aan De Ruyter als mensch, als ervaren
zeeman, als bekwaam vlootvoogd en als den
Redder des Vaderlands.
Het is dien dag tevens 241 jaar geleden,
dat De Ruyter een zijner grootste overwin
ningen behaalde, na een hardnekkigen aan
houdenden zeestrijd, die noch in de oudere
geschiedenis, noch in de nieuwere haar
wedergave vindt wat den duur van het ge
vecht aangaat4
Een grandioos feest.
En het werd een feesteen grandioos
feest van spontaan beleven der nagedachte
nis van één der grootste mannen van Neêr-
lands historie.
En de kronyckschrijver zegt er van:
't Was gisteren (14 Juni) feest in Helder,
feest ter herdenking van De Ruyter's 300sten
geboortedag. Hoewel het feest hier ter stede
een tweetal maanden later werd gevierd dan
in andere plaatsen van ons land, was de op
gewektheid en het enthousiasme er niet min
der om. Begrijpelijk is zulks in een plaats
als de onze, waar een groot deel der bevol
king min of meer betrokken is bij de marine.
Het was dan ook een feestdag in den waren
zin des woords, waaraan de gehéele bevolking
deelnam en dit kon, omdat bijna alle werk
zaamheden gestaakt waren. Van den vroegen
morgen tot den laten avond waren de met
vlaggen getooide straten gevuld met een
vroolijke menigte. Geen enkele wanklank ver
brak de feestvreugde en wij kunnen met
genoegen constateeren, dat den 14 Juni 1907
in Helder een goedgeslaagd De Ruyterfeest
is gevierd, dank zij de flinke voorbereiding
en de ordelijkheid der burgerij.
De onthulling.
En wat de onthulling der gedenkplaat be
treft:
De heer Wijt zegt, na een aanhef, waarin
liij de grootheid van den admiraal bezingt.
het is dan ook mijn heilige overtuiging,
dat ook in den tegenwoordigen trjd nog, voor
al voor het jonge, komende geslacht, een
heilige en veredelende invloed moet hebben,
nader kennis te maken met De Ruyter,
waarom het mij een zeer gelukkige geda.chte
geleek hier op dit plein een plaat te plaat
sen, als een herinnering aan deze hulde aan
den grooten held, opdat ook het nageslach
moge worden aangespoord om nader kennis
te maken met dezen grooten vaderlander,
dezen eminenten zeeman, dezen hoogst ver
dienstelijken zeeofficier, die wel door alle
tijden heen het grootste sieraad onzer KomnK-
lijke Marine zal blijven.
Wat men zeker wist
Ik weet, dat deze gedenkplaat met
liefde en zorg onderhouden zal blijven en
het zal blijven een schoone hulde aan
Mlchiel Adriaanszoon De Ruyter. En
hiermee verklaar ik deze gedenkplaat
namens het Plaatselijk Comit. voor een
Nationale De Ruyter-hulde te aanvaar
den en draag haar over aan de Hel
dersche burgerij. Ik verzoek bjj dezen
het vlagdoek weg te trekken, opdat de
laatste scheidsmuur moge vallen, die den
steen aan Uwe blikken onttrekt.
Na deze toespraak werd de vlag, die aan
den gevel van het huis van den heer Julius
Huf was bevestigd, verwijderd, en aan het
oog van de toeschouwers vertoonde zich een
marmeren gedenkplaat, waarop het volgende
was gebeiteld:
1607—1907.
Deze gedenkplaat is geplaatst ter herinne
ring aan de feestelijke herdenking te Helder
van den 300sten geboortedag van Michiel
Adriaensz. de Ruyter bij gelegenheid van den
historisch enintocht van den grooten admiraal
op 14 Juni 1907, voorstellende zijne komst ter
reede Texel ter aanvaarding van het opper
bevel over 's-lands vloot op 16 Augustus 1665
in den 2en Engelschen oorlog.
Onthuld door het Plaatselijk Comité te
Helder in tegenwoordigheid van duizenden
belangstellenden.
A. J. J. van Stejjn, Burgemeester, Eere
voorzitter.
Het Bestuur:
3. H. Zeeman
M. Wijt
C. Adriaanse
H. M. Beeckman
De Comm. v. d. Hist.
Optocht:
H. J. Boldlngh
L. H. Feenders
A. F. G. Croese
3. 3. Pantekoek
Zoo was het eenseen blinkende ge
denkplaat aan den gevel, vlak bij de haven.
Het nageslacht zou haar in eere houden.
En wat is er op 7 Juni 1937, dus bijna 30
jaar na dato, van overgebleven?
Een groezelig stuk marmer, met een aan
tal onleesbare graveeringen, waaruit bijna
geen naam meer te maken is. Alleen die van
den heer Wijt is door de weergoden gespaard
en prijkt er nog in min of meerdere duide
lijkheid. De rest is verdwenen.
Trouwens, men ziet de plaat niet meer.
Zij is gedeeltelijk verborgen achter de mar
kies, die de zon uit pand nummero 6 moet
houden.
Het is onachtzaamheid, maar waar blijven
wij nu met onze hulde en waardeering voor
onze groote zeehelden?
Onbenutte gelegenheden.
Wij hebben eenige gelegenheden onbenut
gelaten: was daar geen kans geweest, toen
onze nieuwe kruiser de haven van Nieuwe-
diep binnenkwam en er in onze stad groote
vreugde was.
Of bij het vertrek van den kruiser, die den
naam draagt van dezen titaan, uit de haven
van Nieuwediep.
Men heeft de gelegenheid, tot tweemaal toe
geboden niet benut en het is jammer.
Maar tenslottehet is altijd nog
beter ten halve gekeerd dan ten heele
gedwaald, zoodat wij in deze adviseeren:
restaureer alsnog deze gedenkplaat. Het
is een plicht die wij niet alleen verschul
digd zijn aan de nagedachtenis van De
Ruyter maar ook aan de faam van
Neêrlands eerste marinestad in den lande.
Wij zijn er van overtuigd, dat deze
woorden gehoord zullen worden door hen,
die maatregelen zullen kunnen nemen en
dat een 30-jarig euvel alsnog verholpen
worde.
Natuurhistorisch Museum. Elke week:
eiken Woensdagmiddag van 35 uur, eiken
Zaterdagavond van 710 uur, den eersten
Woensdag van elke maand van 810 uur,
den eersten Zondag van elke maand van
35 u.
LICHT OP VOOR ALLE VOERTUIGEN
Dinsdag 8 Juni 21.49 uur
Barometerstand Den Helder 761.5
Temperatuur zeewater 16.0
Temperatuur lucht 16.0
Temperatuur lucht van gisteren 23.6
GESLAAGD: Te Utrecht slaagde de heer
H. J. Mooij voor het diploma Betontechnicus-
staticus.
Vliegtuig licht beschadigd. Een
der paarden afgemaakt.
Gistermiddag te half drie heeft zich op
het terrein van vliegkamp „De Kooy"
met een der vliegtuigen een niet ernstig
ongeval voorgedaan, waarvan een paard
het slachtoffer geworden is.
Op genoemd tijdstip taxiede een der les-
vliegtuigen, de S. 14, waarin zich alleen een
leerling-vlieger bevond, over het veld, met
het plan op te stijgen.
Op een gegeven oogenblik voelde de be
stuurder een vrij hevigen schok, tengevolge
waarvan het vliegtuig over één kant sloeg.
Het bleek, dat een zich ter plaatse be
vindende grasmaaimaschine van den
pachter van het terrein, den heer Van der
Veer, in minder gewenschte aanraking
met het vliegtuig geweest was. Het vlieg
tuig werd licht beschadigd, doch erger
was het gesteld met een der paarden, die
zich voor de machine bevonden. Dit was
ernstig gewond aan den onderkaak, zoo
dat het wenschelijk was het direct af
te maken.
De vliegenier zelf mankeerde niet het
minste letsel.
Het ongeval gebeurde in een hoek van het
terrein, waarop men reeds gedurende ver
scheidene dagen het hooge gras aan het weg
maaien is. Vermoedelijk is de bestuurder, die
eerst sedert eenige dagen ..los" was. even de
kluts kwijt geweest, tengevolge waarvan het
ongelukje geschiedde.
MIM
Hr. Ms. O 13 wordt heden-
m
I middag, om ongeveer 6 uurj
j in onze haven verwacht.
t
Een voorstelling van T.AV.E.N. U.
ten bate van de
Heldersche drieling
Op 29 Juni a.s.
Aangemoedigd door het succes, dat de
Gymnastiek-Ver. „Pro Patria" geoogst heeft
toen zij bjj gelegenheid van het Prinselijk
huwelijk in Januari j.1. een loop heeft gehou
den door de hoofdstraten der gemeente, heeft
het bestuur besloten den wedstrijd te her
halen op den verjaardag van den Prins op
Dinsdag 29 Juni a.s. Het ligt in de bedoeling
dezen wedstrijd dan jaarlijks op dezen datum
te houden, in denzelfden geest van de Vondel
park-estafette-, singelloopen, enz. in andere
gemeenten.
Groote deelname?
Door de vriendelijke medewerking en toe
stemming der betrokken officieele instanties
en mede door het voor athletiek zoo bijzonder
gunstige tijdstip (veel beter dan de laatst
leden loop in Januari), mag verwacht wor
den, dat de deelname veel grooter zal zijn
dan de vorige maal.
Wat groote sportgebeurtenissen aangaat,
worden wij in den kop van Noord-Holland
niet verwend en daarom mag verwacht wor
den, dat ieder die de athletiek een goed hart
toedraagt, zich zal beijveren de deelname zoo
groot mogelijk te doen worden vooral daar
inschrijving voor ieder persoon, vereeniging of
groep is opengesteld tegen een laag inschrijf
geld.
Het tijdstip is zoo gekozen, dat ieder in de
gelegenheid is mede te doen, n.1. negen uur in
den avond. Behalve de ploegen, die de vorige
maal meeliepen, kwamen nu reeds van enkele
middelbare scholen toezegging van deelname.
Ook werden reeds prijzen beschikbaar gesteld;
mochten nog meerdere personen een prijs wil
len geven, dan wordt dit gaarne besproken
door L. D. de Snayer, Laan 1, en A. Veen,
Spoorstraat 70, die tevens alle gewenschte
inlichtingen geven.
Verdere mededeelingen volgen later, hoofd
zaak is nu, dat gegadigden zich gaan gereed
maken voor den grooten strijd over de onge
veer tweeduizend meter van onze winkel
straten.
Het is een verbazend sympathiek idee ge
weest van onze Heldersche Tooneelvereeni-
ging „T.A.V.E.N.U." om spontaan aan het
comité, dat zich gevormd heeft om gelden in
te zamelen voor de Heldersche drieling, een
voorstelling aan te bieden, waarvan de baten
bestemd zijn voor het drietal peuters. Een
gelukkige keuze deed T.A.V.E.N.U. met de
„Privé-verpleegster", een stuk, dat zelfs bij
een temperatuur boven de zeventig graden,
nog boeit en amuseert. Een stuk, dat ieder,
zonder eenigen aanstoot kan zien.
Het comité heeft het spontane aanbod van
T.A.V.E.N.U. dankbaar aanvaard en ver
wacht, dat „Casino" Donderdag van de vol
gende week vol zal zijn. Een verwachting, die
we durven onderschrijven, gezien de sympa
thie, die onze Heldersche Tooneelvereeniging
bij onze stadgenooten heeft en niet het minst
voor het goede doel, dat met deze voorstelling
beoogd wordt.
De bedoeling toch van het plaatselijk
comité voor hulp aan de drieling is, een
fondsje te vormen, dat uitsluitend voor
de drie kinderen zal worden gebruikt,
want al is men dankbaar voor wat het
Heldersche publiek deed en voor de gif
ten, die van buiten kwamen, als we
eenige maanden verder zijn, dan is men
het gebeuren in de Brouwerstraat ver
geten en staan de vader en moeder alleen
voor de zorgen van de opvoeding van hun
drieling. Zorgen, die door de maatschap
pelijke omstandigheden, waarin het gezin
verkeert, niet gering zullen zijn.
Mevr. Van den Nieuwenhuizen nu beheert
het fondsje, dat gevormd wordt en zal zich
blijven interesseeren voor de Heldersche drie
ling, zoodat als de nood aan den man komt
en de kinderen b.v. extra voeding noodig heb
ben of wanneer er geld ontbreekt voor nood
zakelijke kleeding of andere uitgaven, die
door het gezin onmogelijk gedragen kunnen
worden, het fondsje aangesproken kan wor
den. Maar dan moet het niet in de eerste
maanden uitgeput worden. Laat dus ieder zijn
steentje bijdragen. De moeders, die zelf voor
de opvoeding van hun kleintjes te zorgen
hebben, weten maar al te goed, wat dat finan
cieel vraagt. De steunregeling, waarin het
gezin deelt, is niet van dien aard, dat daarin
voorzien is.
Het bijdragen van een steentje wordt ons
op deze wijze al zeer gemakkelijk gemaakt,
niet alleen dus dat men zijn gave schenkt,
doch men bereidt zich daarvoor tevens een
genoeglijken avond.
Morgen wordt de kaartverkoop voor de
voorstelling van volgende week Donderdag
geopend. Er zullen een beperkt aantal kaar
ten beschikbaar worden gesteld voor den prijs
van 50 cent, een groot aantal voor 30 cent.
Aan de volgende adressen zijn kaarten ver
krijgbaar:
Boekhandel:
Duinker, Spoorstraat.
Spruit, Kanaalweg.
Schreuder, Koningstraat.
Boendermaker, Koningdwarsstraat.
Aan het kantoor van de Heldersche Courant.
In het sigarenmagazijn van de firma Worm-
houdt, Spoorstraat.
Sigarenmagazijn K. Blom, Dijkstraat 14.
Bij den heer Prins, Weststraat 106, en bij de
Firma Schellinger, Van Galenstraat.
Drogisterij C. W. Boonen, Brakkeveldweg.
Fa. Hoogenbosch, kantoorboekhandel, Zuid
straat, hulppostkantoor.
Ongeveer 300 vierkante meter
duinlandschap een prooi
der vlammen
lederen dag, haast tot vervelens toe, wordt
men door de pers en radio in deze dagen ge
waarschuwd in de duinen en bosschen de
uiterste zorgvuldigheid met vuur te betrach
ten, teneinde zooveel mogelijk te verhinderen,
dat ons natuurschoon vernield wordt door het
vuur, aangestoken door achteloos weggewor
pen eindjes cigaret of andere oorzaken.
Dat deze herhaalde waarschuwing in
derdaad noodzakelijk is, werd gisteren
wederom bewezen.
In de duinen, ongeveer 1500 meter
voorbij de uitspanning „Duinoord" van
den heer Klop, brak brand uit, tenge
volge waarvan een kleine 300 vierkante
meter duin in een zwart-verkoolde vlakte
herschapen werd.
De oorzaak is onbekend
Het was de heer Keyzer, welke zich fiet
sende in de richting Callantsoog bevond, die
te ongeveer kwart over 7 op genoemde hoogte
tegen de duinen vuur meende te bespeuren.
Bij nader onderzoek bleek dat inderdaad een
gedeelte van het duinen in brand stond, en
daar hij meende, dat het voor één persoon
niet doenlijk was, het vuur te dooven, begaf
hij zich zoo snel mogelijk naar genoemde uit
spanning, om aldaar Den Helder op te bellen.
Direct hierna vertrok vanaf het Hoofd
bureau de motorspuit.
Inmiddels zat men in de duinen ook
niet. Met name Dirk de Graaf, de land
bouwer, die in de eerste hofsteden na de
bocht woont, had zich reeds naar boven
begeven, gewapend met een platte schop
en ving den strijd tegen het knetterende
en laaiende vuur aan.
Ook eenige andere aanwezigen volgden dit
systeem en inderdaad bleek al spoedig, dat
men er wel in slagen zou het vuur te beper
ken. Een gelukkige omstandigheid was hier
bij, dat het op de duinen vrijwel windstil was,
zoodat de vlammen slechts langzaam door
vraten.
Toen dan ook de brandweer ter plaatse
verscheen was het leed al nagenoeg geleden.
Toch werd een slang in de sloot vóór de dui
nen gelegd en aangevangen met de nablus-
sching. Het bleek, dat de capaciteit van den
motor inderdaad toereikend is voor de zeer
behoorlijke hoogte van niet minder dan 15
meter.
Al spoedig hierna was ieder gevaar gewe
ken en staakte men het blusschingswerk.
Toen bleek, dat zich een kleine 300
vierkante meter van het duinlandschap in
verkoolden staat bevond: een geblakerd,
stinkend stuk duin, dat een onooglijk
contrast vormt met de in zomerweelde
liggende omgeving.
Het is jammer voor deze duinen, ook al
had de omvang van ernstiger formaat kunnen
zijn, jammer, omdat ook déze duinbrand
waarschijnlijk voorkomen had kunnen wor
den, indien de, natuurlijk onbekende, dader
iets minder roekeloos met het vuur was om
gegaan en tevens omdat de zwarte plek in de
groene duinen het geheele jaar zichtbaar zal
blijven.
Vermelden wij nog, dat de blussching bij
gewoond werd door burgemeester Ritmeester,
den commissaris van Politie, den heer Van
der Hoeven, en den heer Dokter.
Een woord van waardeering voor het
doortastend optreden van De Graaf, aan
wiens toedoen het waarschijnlijk te dan
ken is, dat erger voorkomen werd.
En een les voor hen, die meenen,
dat de steeds-herhaalde waarschuwingen
overbodig zijnl - -
H et is de ernstige bedoeling van Engeland,
om Duitschland en Italië, weer zoo spoedig
mogelijk op te nemen in de non-interventie
commissie, om daardoor de contróle weer vol
ledig te kunnen uitoefenen. Er waren toch
bij de contróle reeds verschillende gebreken
en de mogelijkheid om langs een of anderen
weg Spanje binnen te komen, bestond nog
steeds, niettegenstaande het contróle-net,
rondom Spanje. Maar door het voorloopig uit
treden van Duitschland en Italië was er een
hiaat ontstaan, dat ook de arbeid van de
overigen zijn waarde ontnam.
De bespreking, die Engeland voert,
verloopt tot nog toe naar wensch. Er is
aan beide zijden de wil elkaar zooveel
mogelijk tegemoet te treden en tén aan
zien van één punt zijn zij het reeds vol
komen eens geworden: zoowel Duitsch
land als Italië hebben toegestemd in het
instellen van veiligheidszones, d.w.z. dat
zij zich verbinden dat hun oorlogsbodems,
die toezicht uitoefenen op de controle der
non-invertentie-commissie, zich strikt zul
len ophouden in bepaalde, hun aangewe
zen zones.
Wanneer de oorlogsschepen zich aan deze
bepaling houden en de Spaansche regeering,
zoowel als Franco, eerbiedigen deze zóne, dan
is al een heele stap in de goede richting be
reikt. Het gevaar voor een nieuwen aanval
wordt, daardoor immers belangrijk vermin
derd.
Maar er is nog een tweede punt, dat om
een oplossing yraagt, wanneer n.1. toch een
oorlogsschip gebombardeerd zou worden.
Welke maatregelen dienen dan te worden
genomen? Mag men behalve zich tegen
den aanvaller verdedigen, ook eigenmachtig
represailles nemen? Duitschland en Italië
willen daarop bevestigend antwoorden. Enge
land en Frankrijk roepen hen een krachtig
neen toe. Het recht van wettige zelfverdedi
ging zal niemand ontzegd worden, zoo rede
neert Londen, maar represailles dient men
niet te nemen. De uitbreiding wordt daardoor
immers zoo gevaarlijk veel grooter.
Berlijn en Rome zullen nu met elkaar te
rade gaan, of zij op deze voorwaarden het
contact met de non-interventie-commissie
kunnen herstellen.
KLEDINGMAGAZIJNEN DEN HELDER
Uniform-lakens per Meter. Voor
wederverkoopers engrosprjjzen.
u-ool de (Ütideïen!
Woensdagmiddag wordt er in Tivoü
een kinderprogramma gedraaid. Natuur
lijk! Maar een kinder-programma van
zeer bijzondere samenstelling. De heer van
Twisk is er in geslaagd op eenige films
beslag te leggen, die onze jeugd zullen
boeien en amuseeren. Er zullen eenige
gekleurde sprookjes worden vertoond, er
zal een teekenfilmpje draaien. Ook zal er
een film zijn, waarbij ze hun buik zullen
vasthouden van het lachen.
U komt natuurlijk ook met uw kinderen,
morgenmiddag om twee uur In Tivoli.
Het wordt een prettige middag en de ge
heele opbrengst is bestemd voor de
Heldersche Drieling.
Een middag vhn de kinderenvóór
de kinderen.
Entrée-prjjs zaal 0.10, balcon 0.25.
Gistermorgen half 11 wandelde in de Cali-
forniestraat de bejaarde heer van Os, woon
achtig aldaar; op het oogenblik, dat hij bij
den hoek van de Breewaterstraat over wilde
steken, werd hij plotseling door de warmte
bevangen en stortte achterover. Diverse, toe
vallig aanwezigen, schoten toe, het bleek dat
de oude heer een vrij hevig bloedende wonde
aan het achterhoofd opgeloopen had.
Door den heer G. Band werd geneeskundige
hulp ingeroepen en spoedig was dr. Büchli
Fest ter plaatse, die het slachtoffer verbond.
Naar wij vernamen zou er geen gevolgen te
vreezen zijn.
Hedenavond te 8 uur heeft In Musis Sacrum
de officieele opening plaats der tentoonstel
ling van den „Noorder Kunstkring".
De opening zal geschieden door den burge
meester.
Maakt Ge U bewust of onbewust een
