dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Kritieke finantieele
toestand in Frankrijk
Bilbao nog niet
gevallen
Monsterprocessen in
Aziatisch Rusland
Bliim moet de belastingschroef aandraaien
Disconto-verhooging iei
verdediging van de franc
Nieuwe Britsche
bombardementsvliegtuigen
Prinses en Prins heden
avond voor de radio
Rupsenparade
N.V. WACO - Hoorn
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
15 JUNI 1937
65e JAARG. No. 8026
SPANJE
Regeering blijft in de stad
Ministers bij
H-M. de Koningin
Weerbericht
DE BILT SEINTi
De splitsing van Palestina
zeker 1
Esperanto-menu's
HELDERSCHE COURANT
DINSDAG
De gevolgen der uitvoering van het Volksfrontprogram in Frank
rijk gaan zich thans ernstig doen gevoelen. De geldmiddelen van
de schatkist zijn uitgeput. Er rest nog slechts een mogelijkheid
tot het opnemen van 22 millioen ongedekte voorschotten bij de
Staatsbank en dan is de koek op.
Frankrijk is aan het eind van zijn sociale experiment.
Hiermede is natuurlijk niet gezegd, dat
Blum en de zijnen thans de moeilijke weg
terug zullen gaan, die van versobering en
aanpassing. Maar vast staat, dat het pro
gram gestrand is op de logica der feiten.
Men kan het program van het Volksfront
voortzetten. Ongetwijfeld! Want men heeft
de macht in handen.
De reserves zijn echter uitgeput en dus
zullen de lasten in den vorm van belastingen
en kapitaalheffingen stijgen, naarmate de ar
beidersmassa's meer bevredigd worden in
hun streven naar korteren arbeidstijd en
hoogere loonen.
Deze gang van zaken is volkomen in strijd
met vroegere verzekeringen van het Kabinet.
Herhaaldelijk is gezegd, dat in geen ge
val zou worden overgegaan tot belasting-
verhooging. Ja men zegde zelfs verlaging
van lasten toe.
De regeering Blum maakt dan ook
een ernstige crisis door, want het
is lang niet zeker, dat de radicalen
en communisten belastingverhoo-
gingen zullen accepteeren.
Tot overmaat van ramp vertoonen zich
teekenen van ongerustheid op de beurs. De
staatsfondsen zijn tot afbraakprijzen ge
daald en de franc staat aan ernstige aan
vallen bloot, zoodat de regeering zich giste
ren genoodzaakt zag de discontrokoers tot
6 te verhoogen.
Ook alweer geen maatregel, die bevorde-
lijk is aan een prijsverlaging.
Men zoekt thans in regeeringskringen
naar de schuldigen en het is geen wonoder
dat de bankiers en grootindustrieelen het
ontgelden moeten.
Hoewel deze groepen ongetwijfeld hun me
dewerking aan de volksfrontregeering ont
houden, is die houding aan den anderen
kant toch weer zoo onbegrijpelijk niet, om
dat Blum en de zijnen zich zeer slecht heb
ben gehouden aan hun beloften bij het af
sluiten der groote leeping.
Van een „pauze" is bitter weinig terecht
gekomen.
Darenboven mag men zich afvragen of de
bedoelde groepen, werkelijk in staat zouden
zijn de fondsen te verschaffen, welke de re
geering in staat zouden stellen aan de
eischen der vakvereenigingen te voldoen.
Hier is twijfel gerechtvaardigd.
Zitting van het kabinet.
De Kabinetsraad was gisteren uitsluitend
gewijd aan het financieele probleem en was
van bijzonder politiek belang. Vincent Au-
riol gaf een uiteenzetting van den finan-
cieelen toestand, de crisis van de schatkist
en de monetaire malaise. Hij deed de mid
delen aan de hand, welke hij toepassen
wil om daarin te voorzien.
Om de directe noodige middelen
voor de betalingen op den vervalda
tum van het tweede kwartaal bijeen
te brengen, is de minister voorne
mens over te gaan tot een heraan
passing der tarieven, der directe en
indirecte belastingen, teneinde een
meerdere opbrengst van ongeveer 5
mililard te verkrijgen.
Deze maatregelen zouden slechts neerko
men op een aanpassing der heffingen aan
devaluatie van 1 October jl. Voorts werd aan
dacht gewijd aan maatregelen betreffende
de munt en aan de wisselmarkt. Auriol zou
de Kamer machtiging willen vragen om bij
decreet en binnen een streng beperkt kader
alle maatregelen te nemen voor de verdedi
ging van den frank en het openbare crediet.
Controle op de wisselmarkt wil de regee
ring niet invoeren. Wel zal gezocht worden
naar middelen om den uitvoer van Fransch
kapitaal naar het buitenland te stuiten door
een passende controle op de bankoperaties,
die beperkt moeten blijven tot normale be
hoeften van den economischen ruil. Ter ver
dediging van den frank zou de regeering
verder gemachtigd moeten zijn de Bank van
Frankrijk een verhooging te vragen van do
voorschotten aan den Staat. De radicale mi
nisters aanvaardden dit gedeelte van het
program niet zonder debatten, terwijl zij er
ook eenige wijziging in aanbrengen. Heden
middag zal Blum bij de Kamer zijn finan
cieel ontwerp kunnen indienen en daar
dringende behandeling van kunnen vragen.
Het parlement zou verzocht worden voor het
einde van de week zich over de voorstellen
uit te spreken.
RECHTSCHEN REEDS IN DE
BUITENWIJKEN?
Ook gisteren bleven de troepen
van Franco krachtig opdringen in
de richting van Bilbao. De rechtsche
vliegtuigen vlogen bijna zonder op
houden over de stad en lieten bom
men vallen, waardoor aanzienlijke
schade werd veroorzaakt en slacht
offers vielen, aldus Havas.
De Baskische regeering is perma
nent in vergadering bijeen. Onjuist
zijn de geruchten, dat zij haar zetel
naar Santander heeft verplaatst en
zij zal dit ook niet doen. Gisteravond
toch heeft het persbureau van de
Baskische regeering een communi
qué uitgegeven, waarin wordt ge
zegd, dat de regeering unaniem
heeft besloten in de Baskische
hoofdstad te blijven.
Gisteravond deden ook onbevestig
de geruchten de ronde, dat de regee
ring te Bilbao reeds onderhandelin-
ger had geopend over de overgave
van de stad. De diplomatieke redac
teur van de Londensche Evening
Standard wist te vertellen, dat een
vertegenwoordiger van Aguirre, den
president der Baskische regeering,
in Franco's hoofdkwartier was aan-
Qekomen, en voorwaarden had over
handigd onder welke de regeering
bereid was de stad over te geven.
Geheime onderhandelingen waren
hierop gevolgd, waarbij kerkelijke
autoriteiten uit beide kampen hun
hulp hadden verleend Franco zou
een onvoorwaardelijke overgave ge-
eischt hebben, waarbij genade zou
worden geschonken aan alle com
battanten, terwijl de politieke en mi
litaire leiders zich voor een krijgs
raad te verantwoorden zouden heb
ben. Deze laatste eisch kon door de
andere partij echter niet worden in
gewilligd.
De vertegenwoordiger der Baski
sche regeering te Londen heeft dit
gerucht later tegengesproken.
Radio Nacional heeft gisteravond
om tien uur twintig gemeld, dat vol
gens de laatste berichten uit Bis-
kaye de opmarsch snel wordt voort
gezet. De rechtsche vlag wappert op
verscheidene huizen van Bilbao.
Radio Durango meldt, dat de opstan
delingentroepen een heele colonne
„separatisten" gevangen genomen
hebben. De strijd wordt op het oogen-
blik gevoerd in de buitenwijk van
Bilbao, die op het punt schijnt te
staan in handen der aanvallers te
geraken.
Een telegram van Reuter meidtf
Gisteravond duurden de gevechten,
welke den geheelen dag zijn gele
verd in de heuvels die ten Oosten
van Bilbao deze stad in de onmid
dellijke nabijheid beheerschen, nog
onverminderd voort. De heuvelkam,
waarom het hier gaat, bestaat uit 3
bergen: de Santo Domingo, de San
ta Marina en de Cucusburur. Zon
dag hebben de rechtschen zich reeds
meester gemaakt van de beide laat
ste, waarna zij hun offensief verder
totdat de Basken na een verbitter
den tegenstand ook van de Santo
Domingo zijn verdreven. Maar dit
was slechts van korten duur, want
aanstonds wisten de Basken na een
tegen aanval den berg te heroveren
en de gevechten ter plaatse zijn nog
niet tot een einde gekomen. Te Bil
bao was gisteren het gedonder der
kanonnen en de ontploffing der gra
naten niet van de lucht.
Bevolking verlaat de stad.
Te Bayonne is een Spaansche treiler aan
gekomen met vier passagiers, die belast zijn
met een missie bij de officieele delegatie der
Baskische regeering, die daar sedert het vo
rige jaar zetelt.
Volgens deze passagiers zouden de
rechtschen nog verscheidene kilome
ters van Bilbao verwijderd zijn. Geen
hunner geloofde, dat de Baskische
hoofdstad zou worden overgegeven,
en nog minder, dat de stad spoedig
zou worden bezet. Veeleer zou de
bezetting huis voor huis moeten ge
schieden, en de strijd gaan gelijken
op dien te Oviedo en Madrid.
Twintigduizend vrouwen en kinderen
en mannen boven den dienstplichtigen
leeftijd zijn gisteravond uit Bilbao ge-
evacueerd naar Santander met vracht
auto's en verscheidene schepen. Aan de
schepen is Britsche vlootbeschenmiing
verleend.
Het Britsche schip „Warrior" is gister
avond eveneens de haven van Bayonne
binmengeloopen en heeft tweehonderd
Spaansche vluchtelingen uit Bilbao, meest
kinderen en zieken, aan land gezet. De reis
was zonder incidenten verloopen.
De Baskische regeering treft voorberei
dingen om Bilbao onder dwang te doen
ontruimen, meldt Un. Press.
De wegen naar Santander zijn reeds vol
menschen. vooral vrouwen en kinderen, die
met bedden, huisraad en vee de omgeving
van de stad verlaten.
Aguirre doet beroep op de mo
gendheden.
Naar het persbureau van de Baskische
regeering meldt, heeft Aguirre, de president
der Baskische regeering', een boodschap
gericht tot de hoofden van de regeeringen
van Frankrijk, Engeland, Nederland, Bel
gië. Zweden, Noorwegen, Denemarken. Rus
land, de Vereenigde Staten, Mexico, Tsje-
choslowakije, Polen, Hongarije, Roemenië,
Egypte, Ierland, Argentinië, Chili, Peru,
Bolivië, Paraguay, Ecuador, Venezuela
en Zwitserland, waarin hij o.a. zegt:
„Sedert 75 dagen zijn meer dan honderd
Duitscbe vliegtuigen met Marokkaansche
huurlingen en vrijwilligers van het staande
lege- dezer landen bezig onze steden en dor
pen te verwoesten en de bewoners te ver
moorden. Wij hadden gemeend, dat door
het afschuwelijke bombardement van Du
rango en Guernica een rem zou zijn gezet
op den alvernielenden haat tegen ons volk,
die in de hand gewerkt wordt door de on
verklaarbare moeizaamheid der internatio
nale besprekingen, waarbij de landen, die
men democratisch noemt en die doorgaan
voor de beschermers van de edelste men
schelijke gevoelens zich bovendien aan de
zijde van hen, die tegelijkertijd vredes-
wenschen uiten en tegen ons volk het
moorddadigste materiaal en talrijke legi
oenen strijders in het veld sturen.
Het Baskische volk, dat zich sedert on
heugelijke tijden door zijn vredelievgndheid
en arbeidzaam heeft onderscheiden en de
bakermat was van de oudste democratie
der wereld, slaat met verwondering het
overleg gade van de zoogenaamde beschaaf
de volken.
Madrid moet ontruimd worden.
Generaal Miaja heeft gisteren een
order bekend gemaakt, waarbij de
onmiddellijke ontruiming van Ma
drid door de burgerbevolking wordt
voorgeschreven. De ontruiming zal
dienen te geschieden in deze volg
orde:
.1. Lieden afkomstig uit de provin
cies, die door'Franco bezet zijn;
2. lieden afkomstig uit de provin
cie Madrid;
3. lieden afkomstig uit de onmid
dellijke omstreken van Madrid.
In deze order wordt de medewer
king der politieke en vakorganisa
ties gevraagd om den maatregel te
doen uitvoeren,
Rechtsche vliegers hebben aan het front
van Guarlarrama een lange proclamatie neer
geworpen, waarin zij een spoedigen aanval
op Madrid aankondigen met „tienduizenden
manschappen en geschut van alle kalibers".
Regeeringstroepen vorderen in
Guadalajara.
In den sector van de brug der Franschen
en Carabanchel is gistermorgen hevig ge
weervuur gegeven. Na eenige verkenningen
wisten de regeeringstroepen hun stellingen
eenigszins vooruit te schuiven. Op enliele
punten trokken de troepen terug, nadat mij
nen tot ontploffing waren gekomen, die bij
na geheel het Casa de Labor vernielden.
In het Noorden van de provincie Guadala
jara bezetten de regeeringstroepen eenige
stellingen in de sectoren Almadrones en Los
Inviernas»
Gistermorgen heeft H.M. de Koningin de
ministers Jhr. Ir. O. L. A. van Lidth de
Jeude, Mr. P. J. Oud en Jhr. Mr. A. C. D.
de Graeff in het Paleis op den Dam te Am
sterdam ontvangen.
Dr. Colijn ontving nog in conferentie den
heer Ch. J. I. M. Weiter, oud-minister van
Koloniën en Mr. M. P. L. Steenberghe, oud
minister van Economische Zaken.
95 doodvonnissen in enkele we
ken.
Volgens het te Chabarowsk ver
schijnend dagblad „Tichookeanskaja
Swjesda" heeft kort geleden te Swo-
bodnoje in het sovjet-Russische Ver
re Oosten, voor een speciale recht
bank van het opperste militaire ge
rechtshof der sovjet-unie een vierde
monster-proces plaats gehad, waarbij
wederom spoorwegpersoneel, ditmaal
van den Amur-spoorweg, van „Trotz-
kiïsme", sabotage en spionnage ten
gunste van Japan werd beschuldigd.
Alle één-en-twintig beklaagden wer
den ter dood veroordeeld. Het von
nis is inmiddels reeds voltrokken.
In drie weken tijds zijn in 't gebied van
Chabarowsk volgens de mededeelingen van
genoemd blad, in totaal 95 doodvonnissen
voltrokken.
Ook dit vierde proces in het verre Oosten
wordt door de pers te Moskou doodgezwe
gen.
Geruchten.
Het gerucht, dat Agranov, de adjunct
commissaris van binnenlandsche zaken en
Prokofiev, de adjunct-commissaris van ver
keerswezen, gearresteerd zouden zijn, wordt
van officieele zijde niet bevestigd. Het is
echter waarschijnlijk, dat deze arrestaties
verricht zijn. Agranov was bovendien vei
ligheidscommissaris van den eersten rang,
evenals Gamarik.
Iwan Tevossian is tot adjunct-commissaris
van de verdedigings-industrieën benoemd,
't Gerucht van deze benoeming heeft 'n an
der gerucht doen ontstaan, n.1. dat van de
arrestatie van Muklevitch of van Michel
Kaganovitch, broeder van Lazare Kagano-
vitch, den commissaris van verkeerswezen
Het is echter niet waarschijnlijk, dat deze
gearresteerd zou zijn.
Verder deed het gerucht de ronde, zonder
dat het mogelijk was dit te controleeren, dat
de leider van de Oostzee-vloot en generaal
Lewandpwski de commandant van het
militaire district van Trans-kaukasiië, even
eens gearresteerd zouden zijn.
Geruchten omtrent de arrestatie van 20
Duitsche communisten en 80 Hongaarsche
communisten zijn eveneens oncontroleer
baar.
Ondanks het gerucht dat mevrouw Lit-
winoff gearresteerd zou zijn, schijnt het dat
deze zich nog steeds te Sverdlowks in den
Oeral bevindt.
Rosengolz ontheven uit functie
van Volkscommissaris van Bui-
tenlandschen handel.
Er is een verordening gepubliceerd van 't
presidium van het Centraal executief comi
té der USSR, waarbij Rosengolz ontheven
wordt van zijn functie van volkscommissa
ris voor den buitenlandschen handel wegens
overplaatsing en het aanvaarden van ande
re werkzaamheden.
Snelheden tot 449 k.m.
Het D.N.P. verneemt uit Londen:
De luchtmedewerker van de Morning Post
heeft mét. toestemming van het Engelsche
ministerie van luchtvaart een aantal bijzon
derheden openbaar gemaakt over de nieuw
ste typen van de Engelsche Luchtmacht.
Het nieuwe type Bristol-Blenheim, een
tweemotorige z.g. medium-bomber, zou het
snelste van de nieuwe bombardeervliegtui
gen zijn. De maximum-snelheid bedraagt
ongeveer 449 k.m. per uur. Op een hoogte
van 4500 m. Het volgende type is eveneens
een medium-bomber, n.1. de Feirey Battle
een vliegtuig met één motor, welks maxi
mum snelheid op 5000 M. hoogte 417 k.m.
per uur bedraagt. De Vickers Weelesley is
een één-motorig bombardeervliegtuig, dat
speciaal voor lange afstandsvluchten is ge
bouwd. Dit vliegtuig heeft een maximum
snelheid van 026 k.m. per uur op een
hoogte van 2G00 m. en 311 k.m. per uur op
een hoogte van 6500 m. De beide nieuwe ty
pen zware bombardeervliegtuigen, n.1. de
Handlev Page Harrow en de Armstrong
Whitworth Whitley bereiken onder gun
stige omstandigheden een uursnelheid van
320 k.m. Bij volledige belasting weegt een
dergelijk vliegtuig meer dan tien ton.
De sterkste bewapening heeft de Handlev
Page Harrow met vier machinegeweren,
twee in één toren. De medinm-bombers heb
ben elk twee machinegeweren.
De belasting van deze vliegtuigen wordt
streng geheim gehouden. Van beteekenis
is de toevoeging aan het bericht, dat deze
tvpen vliegtuigen in geval van nood op
groote schaal kunnen geproduceerd, op de
zelfde wijze als de productie van auto's
aan den loopenden band.
Verwachting: zwakke tot matige
noordwestelijke tot zuidwes
telijke wind, half tot zwaar
bewolkt, weinig of geen re
gen, weinig verandering in
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: koel
weer, met weinig of geen
regen.
Barometerstand hedenmorgen 8 nnr i 77.2
Toespraak tot de Amsterdam-
sche burgerij.
De Prins en de Prinses hebben bij het
afscheid op het Centraal Station aan den
burgemeester meegedeeld, dat zij zich voor
stellen hedenavond, vermoedelijk omstreeks
half negen, per radio het woord tot de Am-
sterdamsche burgerij te richten. Het juiste
uur zal nader bekend worden gemaakt.
KIND OVER BOORD GESLAGEN EN
VERDRONKEN.
De schipper C. D. van het schip „Salut"
heeft bij de politie te Nijmegen aangifte ge
daan, dat in de rivier de Waal voor de stad
Nijmegen het 12-jarig zoontje van schipper
A. M. V. van de „Adrianus" uit Waspik, over
boord is geslagen en verdronken,
Geef hun vijf jaren den tijd1.
Teneinde aan de geschillen tusschen Jo
den en Arabieren in Palestina voorgoed
een einde te maken, bestaan er, zooals wij
onlangs mededeelden sinds eenigen tijd
plannen Palestina in tweeën te splitsen, n.1.
in een Joodschen en een Arahischen Staat.
Thans vermeldt de „Daily Herald" dat
er meer teekening in deze plannen begint
te komen. Zelfs wordt met stelligheid be
weerd, dat de splitsing van het rijk zeker
is.
Het voorstel van de staatscommissie tot
verdeeling van het Rijk vond bij de Joden
en bij een klein deel der Arabieren geen
gunstig onthaal.
De Engelsche regeering zal, naar wij ver
nemen hiermee rekening houden en niet
aanstonds den knoop doorhakken. Vijf ja
ren krijgen beide volken den tijd om een
anderen weg te vinden, die tot orde en
rust in Palestina leiden kan. Overigens is
deze termijn bedoeld voor de voorbereiding
op de volkerenverhuizing, indien de partijen
onverzoenlijk mochten blijken.
De rupsen zetten ondanks alle actiest,
die het oo hun leven hebben gemunt,
hun massa-maaltijd in de kruinen der
hooge Amsterdamsche hoornen onverdroten
voort. Zij deinzen daarbij voor geen moei
lijkheden terug. Zoo bijv. in de beroemde
bocht van de Heerengracht. Daar wordt,
de opmarsch der diertjes, die boom na
boom kaal vreten op wreede wijze gestuit,
doordat de boorwenrii tijdelijk is onderbro
ken. Doch de kruipende, wriemelende
schare laat zich niet uit het veld slaan en
zoo kan men thans boven op den rand van
de schutting, welke langs den wal is ge
plaatst. ware rupsenstoeten aanschouwen,
die zich traag voortbewegen naar het lok
kende groen aan de andere zijde der
gracht. Rupsenparade
De verbreiding der
in Nederland.
wereldtaal
In navolging van het voorbeeld te Amster
dam, zijn nu ook in de stationsrestauraties
te Den Haag in Esperanto vertaalde spijs-
lijsten voor de reizigers beschikbaar. De di
rectie der Nederlandsche Spoorwegen heeft
haar goedkeuring gegeven aan alle stations
restaurateurs, die eventueel deze lijsten ook
willen invoeren.
Vanaf heden Zomerdiensfregeling
Onze uitgebreide dienst- en
tariefregeling a 5 cent ver*
krijgbaar bij de chauffeurs
