De oprichting van
een gemeentelijk lyceum
Ag£nda
De kermisweek
Texel
Het college van B. en W. betoont er zich
een warm voorstander van
'Woensdag 23 Juni 1937
Aanvang der cursussen 1 September?
Tweede Blad
Wij publiceer en hierbij in aan
sluiting op onze vorige berich
ten de voornaamste gegevens
uit het voorstel van B en W
aan den Raad tot oprichting
van een Gemeentelijk Lyceum
Bijdragen voor buiten-leerlingen
Gelijk schoolgeld H.B.S. en
Handelschool
1 September a.s. de oprichting 1
De cursus in Oude Talen
B. en W. pleiten voor oprichting
r
Gemeentebestuur stelt voor om
de Handelsschool om te zetten
in een H.B.S» a
Freek Vermotent
Het visschen
in de Zandvaart en in
den Krommen Tocht
Definitief vertrek
van het raadslid A, v» d. Heide
Voor de Heldersche
drieling
50 jaar Rijksdienst
Rijwielbclastingmerkcn hebben
nog steeds waarde
Dagen van hoogspanning
Duitschland wordt ongeduldig
HERMAN NYPELS'
De tocht
van de oud-redders
Oostercd
Uitstapje Zangvereeniging
Nieuwbouw
Lepelaars
Op 24 Maart 1936 heeft een daarvoor
samengesteld comité van actie, onder
overlegging van een groot aantal-
adhaesie-betuiging, zoowel van stadge-
nooten als van personen uit omliggende
gemeenten en van personen, die uit
hoofde van hun beroep zich vermoede
lijk in deze gemeente zullen vestigen
(vooral uit Marinekringen), onder aan
dacht van het College van B. en W. ge
bracht de wenschelijkheid, om in deze
gemeente de gelegenheid open te stellen
voor het verkrijgen van gymnasiaal on
derwijs.
B. en W. schrijven thans aan den Raad
o.m.:
De behoefte aan gymnasiaal onderwijs,
doet zich in deze gemeente steeds meer ge
voelen, vooral nu te Malang en te Soerabaia
lycea gevestigd zijn. Vóór dat bovenaange
haald schrijven dan ook bij ons was inge
komen, hadden wij de vraag, of in deze ge
meente tot het geven van gymnasiaal onder
wijs zou kunnen worden overgegaan, reeds
in onderzoek.
Geruimen tijd heeft de beantwoording van-
bovengenoemde vraag ons bezig gehouden,
niet, omdat wij niet overtuigd waren van de
wenschelijkheid om in deze gemeente tot de
oprichting van meerbedoelde onderwijsinstel
ling te komen, maar wel, omdat zeer ernstig
moest worden overwogen of de gedachte
samenwerking moest worden gezocht met de
Rijks H.B.S. of met de Gemeentelijke Hoo-
gere Handelsschool.
Na zeer ernstige overweging en na
een bespreking van deze aangelegenheid
met de betrokken inspecteurs, zijn wij tot
de conclusie gekomen, dat, nu de Ge
meentelijke Hoogere Handelsschool met
ingang van 1 September a.s. zal wor
den omgezet in een H.B.S. A, het de
voorkeur verdient de gymnasiale afdee-
deeoling te verbinden aan deze school
en niet aan de Rijks H.B.S.
Meerdere motieven hebben ons tot deze
conclusie geleid. De twee voornaamste daar
van zijn echter wel, dat dan geen vermen
ging van rijks- en gemeentelijke onderwijs
inrichtingen plaats heeft, en dat het voor de
financiën der gemeente voordeeliger is.
B. en W. hebben een finantieel overzicht
overgelegd, waaruit blijkt wat de voordeelen
Voor de gemeente zijn.
Bij het samenstellen van dit overzicht zijn
zij er onder andere van uitgegaan:
a. dat de cursus in Oude Talen, verbonden
aan de R.H.B.S. wordt opgeheven;
b. dat een gymnasiale afdeeling In het
leven wordt geroepen, omvattende vier leer
jaren (klasse III tot en met VI) na een met
de H.B.S. A gecombineerden onderbouw van
twee leerjaren (klassen I en II);
c. dat de gymnasiale afdeeling (III tot en
met VI) in totaal zal worden bezocht door 40
leerlingen;
d. dat van deze 40 leerlingen er 5 afkom
stig zijn uit andere gemeenten, van welke, on
afhankelijk van het door de ouders verschul
digde schoolgeld, een bijdrage van 200 per
leerling wordt gevorderd;
e. dat een schoolgeld zal worden geheven,
gelijk aan dat der R.H.B.S.;
f. dat vervalt de bijdrage aan de gemeente
Alkmaar ten behoeve van leerlingen uit deze
gemeente, die het gymnasium aldaar bezoeken,
g. dat de salarissen zullen worden toege
kend overeenkomstig de desbetreffende rijks
regeling;
h. dat van de te heffen schoolgelden, even
als in Wageningen, 10 SLSLn ket Rijk zal moe
ten worden afgestaan.
B. en W. meenen hierbij nog te moeten op
merken ten aanzien van d:
dat de bijdrage der buitengemeenten ad
200 niet verschuldigd is krachtens wettelijk
voorschrift. Zulks zou wel het geval zijn, in
dien de gemeehte rijkssubsidie in de kosten van
de gymnasiale afdeeling, overeenkomstig de
bepalingen van artikel 8 quater der hooger on
derwijswet, zou ontvangen. De gemeente zal
evenwel niet voor subsidie van het rijk in aan
merking komen en is dientengevolge, blijkens
artikel 8 ter van genoemde wet, niet verplic t
leerlingen uit andere gemeenten toe te laten.
Een zoodanige toelating verhoogt evenwel de
levensvatbaarheid dezer inrichting van on ei
wijs, waarom naar onze meening buitenleerlin
gen niet moeten worden geweerd.
Hun toelating zal echter, nu de wet hier
in niet voorziet, onzes inziens afhankelijk
moeten worden gesteld van de bereidver
klaring der besturen van de woongemeen-
ten om per leerling en per jaar een bedrag
van 200 in de kas dezer gemeente te stor
ten. Zulk een bijdrage (veelal tot een hoo
ger bedrag dan 200) zijn die gemeenten
ingevolge de wet eveneens verschuldigd,
indien kinderen hunner ingezetenen elders
een van rijkswege gesubsidieerd gymna
sium bezoeken, terwijl daarbij niet uit het
oog mag worden verloren, dat indien de
leerlingen uit een buitengemeente een
H.B.S. zouden bezoeken, door die gemeen
te, ingevolge het bepaalde bij artikel 36
quater der Middelbaar Onderwijswet, even
eens een bijdrage verschuldigd zal zijn.
Een aantal van 5 buitenleerlingen achten
wij onder deze omstandigheden niet te hoog
geraamd.
e. dat het ons wenschelijk voorkomt, dat de
schoolgeldregeling van de Hoogere Handels
school, nu deze school wordt omgezet in een
H.B.S. A, zal worden herzien in dien zin, dat
een schoolgeld wordt geheven, gelijk aan dat
voor de R.H.B.S. Het jou naar onze meening,
afgescheiden nog van de vraag of van rijks
wege geen voorschriften zijn te verwachten,
waarbij de verplichting wordt opgelegd tot het
heffen voor beide inrichtingen van een gelijk
schoolgeld, niet juist zijn door middel van een
lager te heffen schoolgeld concurreerend met
de R.H.B.S. op te treden. Voor de gymnasiale
afdeeling dient het schoolgeld dan gelijk te
zijn aan dat van de H.B.S.
In afwachting van de door U te nemen
beslissing, hebben wij ons omtrent deze
aangelegenheid reeds gewend tot den Mi
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, omdat het ons gewenscht voor
komt, dat de oprichting van de gymnasiale
afdeeling reeds met ingang van 1 Septem
ber a.s. zal plaats hebben.
Gezien het standpunt door den Minister in
genomen ten aanzien van de gemeente Wage
ningen, meenen wij te mogen aannemen, dat
ook ten aanzien van onze gemeente geen moei
lijkheden in den weg zullen worden gelegd.
Voor de gemeente Wageningen is de
voorwaarde gesteld, dat de gemeente aan
het Rijk één tiende van de te ontvangen
schoolgelden moet afstaan. Bij de door ons
gemaakte kostenraming is er rekening
mede gehouden, dat ook voor onze gemeen
te die voorwaarde gesteld zal worden.
Het verdient naar onze meening aanbeveling
met ingang van 1 September a.s. met de in
stelling van de gymnasiale afdeeling aan te
vangen door het vormen van een derde klasse
en zoo telkens na een jaar een klasse meer.
De inrichting zal dan zelf haar bestaansrecht
kunnen bewijzen.
Een oplossing moet dan echter gezocht wor
den voor de leerlingen, die thans den cursus
in de Oude Talen, welke cursus vanzelfspre
kend zal moeten verdwijnen, bezoeken. Vol
gens opgave van den Directeur van dezen cur
sus zou het aantal leerlingen met 1 September
a.s. vermoedelijk bedragen;
voor afdeeling I: 6,
voor afdeeling II: 3,
voor afdeeling III: geen.
Voor de 6 leerlingen, welke in afdeeling I
zouden worden geplaatst, behoeven geen maat
regelen te worden genomen. Voor de 3 leerlin
gen van afdeeling II is dit anders.
Wij zijn van oordeel, dat de leeraar aan den
cursus voor oude talen kan overgaan naar de
gymnasiale afdeeling. Aan laatstgenoemde on
derwijsinrichting zullen aan hem echter, indien
alleen een derde klasse wordt gevormd, ge
durende het eerste jaar, slechts 15 lesuren wor
den opgedragen, terwijl hem, op grond van de
garantiebepalingen der voor hem geldende
salarisregeling, voor 26 lesuren salaris zal
moeten worden uitbetaald. Naast deze 15 les
uren dient de betrokken leeraar zonder verhoo
ging van salaris, aan bedoelde leerlingen de
noodige lessen te geven buiten de lesuren aan
de R.H.B.S. Op een van onzentwege gestelde
vraag Jbeeft de leeraar verklaard daartegen
geen bezwaren te hebben.
Op grond van het vorenstaande aar
zelen wjj niet U voor te stellen tot de
oprichting van een gemeentelijke gym
nasiale afdeeling, in combinatie met de
gemeentelijke H.B.S. A, over te gaan, en
zulks met ingang van 1 September 1937.
Naar onze volle overtuiging is daarmede
voor onze gemeente een zeer groot be
lang gediend, dat ook financieel uitvoer
baar is. Naast de belangen van het on
derwijs is ook het geheele gemeente
belang bij de oprichting van een gymna
siale afdeeling nauw betrokken, omdat
Natuurhistorisch Museum. Elke week:
eiken Woensdagmiddag van 35 uur, eiken
Zaterdagavond van 710 uur, den eersten
Woensdag van elke maand van 810 uur,
den eersten Zondag van elke maand van
35 u.
Barometerstand Den Helder 761.0
Temperatuur zeewater 15.6
Temperatuur lucht 14.8
Hoogste temperatuur lucht gisteren 13.9
Laagste temperatuur lucht gisteren 13.9
Hoogwater (heden) 7.50 20.05
Laagwater (heden) 5.10 14.00
Hoogwater (Donderdag) 8.20 20.45
Laagwater (Donderdag) 2.45 14.45
Licht op (heden) 21.55
de instandhouding van een inrichting
van voorbereidend hooger onderwijs de
aantrekkelijkheid der gemeente als plaats
van vestiging gunstig zal beïnvloeden.
B. en W. teekenen ten slotte nog aan:
l
a. dat de gymnasiale afdeeling met de ge
meentelijke H.B.S. A zullen worden gehuisvest
in het gebouw, waarin thans laatstgenoemde
onderwijsinstelling ondergebracht is. Daarvoor
zal, indien het lyceum twee jaren bestaat, of bij
eerdere klasse-splitsing na één jaar, een vrij
geringe verbouwing moeten plaats hebben,
waarvan de kosten door den Directeur van Ge
meentewerken op 3300 3700 worden ge
raamd;
b. dat de directeur en de leeraar aan den
cursus Oude Talen niet behoeven te worden
ontslagen, omdat deze telkens voor een cursus
jaar worden benoemd;
c. dat de Commissie van Bijstand voor het
Onderwijs zich met ons voorstel geheel kan
vereenigen;
d. dat naast het gemeentelijk lyceum ook
de kweekschool voor onderwijzers (essen) zal
kunnen blijven bestaan en ln het gebouw aan
de Hoofdgracht ondergebracht kan blijven, zon
der dat de kosten voor die onderwijsinrichting
hooger zullen worden.
Uit de wet van 22 April 1937, volgt, dat de
in deze gemeente gevestigde Hoogere Handels
school met vijfjarigen cursus in haar tegen-
woordigen vorm niet kan worden gehandhaafd.
Zij zal dienen te worden omgezet in een
Handelsdagschool met drie- of vierjarigen
cursus of en daartoe opent dezelfde wijzi
gingswet de mogelijkheid in een Hoogere
Burgerschool A, welke een vijfjarigen cursus
moet hebben. Het gewijzigde artikel 16 der
Middelbaar Onderwijswet geeft het verschil
in karakter tusschen een H.B.S. A en een
H.B.S. B aan als volgt: „Aan de Hoogere
Burgerschool A staat het onderwijs in de
maatschappelijke vakken en de talen, aan de
Hoogere Burgerschool B het onderwijs in de
wis- en natuurkundige vakken op den voor
grond",
Wat nu betreft de keuze van inrichting,
waarin de tegenwoordige Hoogere Han
delsschool dient te worden omgezet, mee
nen B. en W. in elk opzicht de voorkeur
te moeten geven aan de H.B.S. A. Zou
toch de Handelsschool gehandhaafd blij
ven, dan zou die slechts mogen bestaan
uit een drie- of een vierjarigen cursus. Dit
nu zou een niet geringe achteruitgang in
beteekenis van deze school zijn. Daaren
tegen pleit nog voor omzetting in een
H.B.S. A, de omstandigheid, dat het pro
gramma van de hier gevestigde Hoogere
Handelsschool reeds thans bijna geheel
voldoet aan de eischen voor een H.B.S. A.
(Het algemeen leerplan voor deze soort
van scholen is vastgesteld bij Koninklijk
Besluit van 27 Mei 1937, Staatsblad no.
363),
Aangenomen mag worden, dat ook voor de
nieuwe onderwijsinrichting rijkssubsidie zal
worden ontvangen.
B. en W. teekenen hierbij nog aan, dat het
in hun voornemen ligt de schoolgeldregeling
in overeenstemming te brengen met de bepa
lingen betreffende de schoolgeldheffing voor
Hoogere Burgerscholen.
Op grond van het vorenstaande stellen
B. en W. voor te besluiten tot omzetting
van de hoogere handelsschool alhier in
een hoogere burgerschool A, zulks te
rekenen met ingang van 1 September
1937.
In den leeftijd van 26 jaar is gisteren
morgen overleden de heer F. Vermoten. De
heer Vermoten heeft de laatste jaren in onze
krant de Kruiswoord-puzzle-rubriek ver
zorgd. Nadat wij hem verzochten de leiding
van deze rubriek op zich te nemen, is de
belangstelling daarvoor van den kant van
onze lezers zeer gegroeid. Tal van onze abon-
né's heeft hij door zijn vaak scherpzinnige
puzzles heel wat aangenamen en leerzame
uurtjes bezorgd. De laatste maanden was hij,
door lichamelijke omstandigheden, daartoe
niet meer in staat en heeft een goede ken
nis tijdelijk zijn taak overgenomen. Een sloo-
pende ziekte heeft nu aan dit jonge leven,
een einde gemaakt. In volkomen overgave
heeft de heer Vermoten zijn lichamelijk
lijden gedragen, totdat hij gisterenmorgen
rustig heenging. Zij ziekbed was, voor de vele
vrienden die hem regelmatig bezochten, een
getuigenis van zijn sterk en blijmoedig ge
loof.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot heeft plaats Vrijdagmiddag, ver
trek uit het sterfhuis, Gasstraat 3, 's mid
dags 1 uur,
Een principieele beslissing uitgelokt.
Er heerscht in de kringen der sport-
visschers reeds langen tijd onzekerheid of
het visschen in de Zandvaart en in den
z.g. Krommen Tocht vrij is, ja dan neen.
Om een principieele beslissing uit te
lokken hebben twee leden van de Helder-
sche Sportvereeniging proces verbaal
tegen zich laten op maken, de heer
C. Timmens wegens het visschen in de
Zandvaart en de heer D. den Brasem
wegens idem in den z.g. Krommen Tocht.
Gisteren zijn deze zaken voor het Kan
tongerecht alhier voor geweest. Tot een
uitspraak is het echter niet gekomen,
daar de kantonrechter, Mr. Sickenga,
zich eerst ter plaatse wil overtuigen.
27 Juli a.s. komen deze verbalen opnieuw
in openbare zitting voor het Kanton
gerecht en de mannen van H.S.V. zullen
dus tot minstens dien datum op een
uitspraak moeten wachten.
Gedurende de a.s. feestweek, die inplaats
van de kermis van 5 tot en met 11 Juli in
onze gemeente zal plaats hebben, zullen vol
gens de gehouden verpachting de navolgende
inrichtingen een standplaats innemen.
Op den Singel:
Een Skooter-autodrome van G. A. Hom-
merson en een Vroolijk Rad van C. M. Ver
molen Zn.
Op het Helden der Zeeplein:
Een kindercaroussel van A. van Dam; een
Té te a Queu van C. M. Vermolen Zn.; een
Rupscaroussel van G. A. Hommerson; een
Acrobatentent (Globe) van H. Korinke; een
Rijwielbaan van D. Boersma; een Derbyren-
nen van J. Dirks; een Schiettent van D.
Boersma; twee Gebakkramen van M. de
Weyer en M. Sipkema; een Nougatkraam
van R. Kooistra; een Koekhaktent van P.
Mul; een Vliegbomspel van D. Veen en een
Vogelpiek en eenige knikker- en vliegbom-
spelen van J. F. Vale.
Op de Kerkgracht:
De groote Beignetskraam van Th. L. Goe
man.
Op het Koningsplein:
Een Rijwielbaantje van A. v. d. Veen; een
Wafelkraam van W. Loggen; een Gebak
kraam van J. Verwijk en een Nougatkraam
van M. Winkels.
In de Prins Hendriklaan en op het Stations
plein:
Een Draaimolen van H. van Leeuwen; een
Waggelkamer van A. v. d. Veen; eén Lach
spiegeltent, een Zwemattractïe én een Hoepla
tent van A. H. Beekvelt; een Gebakkraam
van A. Goosen; een Kunstglasblazerij van C.
J. Schaap; een Suikerspinmachine van J. J.
Groninger; een Home-trainer van J. Schröder;
een Nougat-Suikerkraam van W. J. de Boer;
twee Speelgoedkramen van J. Fierlier en J.
Koene en eenige kleinere inrichtingen of
kramen.
Wat wegblijft en nieuw is.
Zooals de lezer(es) opvalt missen wij dit
jaar de Stoomcaroussel en zullen ook niet
verschijnen de Zweefmolen, de Schommel
schuitjes en de Turksche schop. Eenige
nieuwere attracties zijn daarvoor ditmaal in
de plaats gekomen. Het Vroolijk Rad, de in
richting die buitengewoon op de lachspieren
werkt, is thans weer present.
Wij vernamen nog, dat verder de mogelijk
heid bestaat dat aan eenige stadgenooten hier
en daar nog een staanplaats bij verpachting
zal worden toegewezen, aan exploitanten van
buiten de gemeente zal geen staanplaats wor
den verleend.
De exploitanten van onze plaatselijke groote
inrichtingen zullen ook weder komen met een
programma dat past in het kader der feest
week, waarop wij nog wel nader terugkomen.
Naar aanleiding van vorige berichten in
ons blad over het vertrek van het s.d.
raadslid A. v. d. Heide naar Alkmaar,
kunnen we thans mededeelen, dat dit ver
trek definitief 15 Juli a.s. zal plaats vin
den. De raadszetel van den heer Van de
Heide zal door den heer G. Dol, die reeds
in een vroegere periode raadslid is ge
weest, bezet worden.
In de lijst voor de verantwoording voor de
Heldersche drieling staat o.a.: Leerl. Dans-
inst. Schaap, dit moet zijn: „Leerlingen Dans-
inst. „Mouton",
IT
De heer J. J. de Groot, beambte op het
Bureau Zeemilitie te Den Helder, zal 29 Juni
a.s. den dag herdenken, dat hij voor 50 jaar
in Rijksdienst trad.
Een bewoner van de Joubertstraat deed
aangifte, dat van zijn r:i\v, 1 de el elri^che
lamp en het belastingm.il; zijn cnt,.;c.nd.
Eiropa leeft weer in dagen van hoog
spanning. We hebben in ons overzicht van
Maandag gewezen op de moeilijkheid voor
Londen inzake een beslissing in de laatste
z.g. aanval op een Duitschen oorlogsbodem,
door Spaansche onderzeebooten. Dit geval
kon wel eens beslissend worden voor de non
interventie-commissie. Lord Plymouth heeft
reeds een onbarmhartig oordeel gegeven over
de non-interventie en heeft eigenlijk ronduit
verklaard, dat de arbeid op een groote teleur
stelling is uitgeloopen, omdat er zooveel door
de mazen van het net geslopen is, dat de
non-interventie weinig of niets om het lijf
heeft. Aan beide kanten van Span'e zijn de
wapenen en het oorlogsmateriaal het land
binnen blijven stroomen. Men zal dus krach
tiger op moeten treden of het faillissement
over de non-interventie-commissie zal moe
ten worden uitgesproken.
Duitschland is niet benauwd om de com
missie te torpedeeren en staat vol ongeduld
te wachten op de maatregelen van de com
missie. Welke maatregelen? Men weet im
mers nog steeds niet of er inderdaad een
aanval heeft plaats gehad en of deze aanval
dan nog wel het werk is geweest van de
regeering te Valencia. De mogelijkheid be
staat evengoed, dat Franco's officieren zich
vergist hebben, of... opzettelijk een Duitsche
actie hebben willen uitlokken. Het gaat
Franco op het oogenblik immers tamelijk
voor den wand en hulp van Duitschland zou
het zeker niet ondienstig zijn.
Duitschland heeft de zaak voor Londen
niet eenvoudiger gemaakt, door op het
laatste oogenblik het bezoek van v. Neu-
rath, de Duitsche minister van buiten-
landsche zaken, waarover wij de vorige
week schreven, zonder eenige grondige
motiveering uit te stellen.
Te Londen is men allesbehalve gesticht
over dit plotseling afzeggen, temeer waar
een van de punten, waarover bij v. Neurath's
bezoek zou worden gesproken, juist de be
scherming van de Britsche en Duitsche be
langen in de Spaansche wateren was.
Het is geen tactische zet van de Duitsche
regeering, dit uitstel van het bezoek aan
Londen en het vergemakkelijkt de goede re
geling niet en die is toch zoo noodzakelijk
om het conflict te localiseeren, wat van het
grootste belang voor Europa en de wereld is.
Spanje blijft nog steeds als een donderwolk
boven ons werelddeel hangen. Drijft de bui
over of zal hij zich ontladen? Dat is de
groote vraag, waarmee we ons hebben bezig
te houden.
KLEDINGMAGAZIJNEN DEN HELDER
Chauffeurs uniformen, Kelnerskledirg
Dienstuniformen. Speciale aanbiedingen
De vereeniging „Moed Volharding en Zelf
opoffering', verzoekt onds de autobezitters,
die zoo vriendelijk zijn, om morgen hun
wagen af te staan voor den tocht met de oud
redders naar Hilversum, om half negen op
het Helden der Zeeplein present te willen zijn.
De Zangvereeniging „Hosannah" te Oos
terend, die onder leiding staat van den direc
teur, den heer R. v. d. Vis, maakt thans
onder geleide van Ds. Kok een tweedaagsch
uitstapje naar Harderwijk. Het gezelschap
vertrok Dinsdagavond met de eerste boot van
Texel en zal hedenavond met den laatsten
bootdienst terugkeeren.
De heer Jb. Drijver, aannemer te Oosterend,
is voornemens in de Hoekstraat aldaar een
nieuwe woning te bouwen, die bestemd zal
worden tot woning van den onderwijzer van
de School met den Bijbel, die is aangesteld
inplaats van den heer W. Bakker W.Lz. De
woning zal worden gebouwd naast het huis
van den heer H. Mulder.
Reeds geruimen tijd worden in den po'.r
„Het Noorden" bij het kanaal tusschen den
molen en „Eutopia" lepelaars waargenomen.
Hoewel men nog geen nesten heeft kunnen
ontdekken, vermoedt men toch, dat de vogels
c'aar in de nabijheid verblijven, ze worden er
steeds gezien.
