dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Engeland als redder
der non-interventie
In een Spaansche
gevangenis
Russen
Luchtaanval op
Madrid
in Calïfornië geland
N.V. WACO - Hoorn
Britsch bemiddelingsplan
openbaar gemaakt
Geen patrouillediensten meer ter zee
Nationale
zweefvliegwedstrijden
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
Conflict van Krakau geëindigd
Damstukken
van oud brood
UL/EERBERICHT
DE BILT SEINT.
SPANJE
Zij vlogen San Francisco voorbij
HELDERSCHE COURANT
DONDERDAG
15 JULI 1937
65e JAARG. No. 8052
Erkenning van de rechten van
oorlogvoerenden, mits vrijwilli
gers worden teruggetrokken.
De nieuwe Britsche voorstellen tot
herstel van het toezicht op de niet-
inmenging, die gisteren aan zes en
twintig leden der commissie over
handigd zijn, bevatten de volgende
bepalingen:
1. het stelsel van waarnemers aan
boord van de schepen, die naar
Spanje varen, wordt gehandhaafd.
Het stelsel van vlootcontrole (pa-
touilledienst wordt echter afge
schaft. Ter vervanging daarvan zou
den waarnemers in de Spaansche
havens geplaatst worden, die tot
taak zouden hebben, verslag uit te
brengen over de in Spanje aanko
mende ladingen.
2. Het toezicht aan
wordt hersteld.
de grenzen
3. Beiden partijen in Spanje wor
den, met zekere beperkingen, de
rechten van oorlogvoerenden toege
kend, maar slechts, nadat de com
missie voor de niet-inmenging een
stemmig zal hebben toegestemd in
het terugtrekken der vrijwilligers,
zooals omschreven is in het verslag
der technische commissie, en nadat
men het er over eens zal zijn, dat 't
vertrek der vrijwilligers op bevre
digende wijze voortgang vindt.
De rechten van oorlogvoerenden zouden
worden toegestaan met voorbehoud van de
volgende beperkingen:
1. De lijst van smokkelwaren zou moeten
samenvallen met die van de goederen, wel
ker invoer verboden is krachtens de over
eenkomst van niet-inmenging.
2. De schepen, die de controlevlag voeren
en een waarnemer aan boord hebben, zou
den niet onder de uitoefening der rechten
van oorlogvoerenden vallen, evenmin als de
schepen, die langs de Spaansche kust varen,
doch geen Spaansche havens aandoen.
3. Daarentegen zou elk schip, dat, al of
niet de controlevlag voerend, een niet
neutrale taak verricht, zooals het vervoer
van troepen of het overbrengen van seinen
van militaire waarde, onder de uitoefening
dezer rechten vallen. Dit zou ook van toe
passing zijn op vaartuigen, die een genoti
ficeerde en effectieve blokkade trachten te
breken.
Met betrekking tot bovengenoemde bepa
lingen doet men opmerken, dat de waar
nemer slechts het recht heeft aangifte te
doen van schendingen van de niet-inmen-
gingsovereenkomst en dat het niet billijk
zou zijn, wanneer men de oorlogvoerenden
zou verhinderen schepen te praaien, die de
overeenkomst schenden, zelfs al zou er een
waarnemer aan hoord zijn. Het voorstel is
geopperd den landen, die niet in de com
missie vertegenwoordigd zijn, te verzoeken
den partij en de rechten van oorlogvoe
renden toe te staan, en de bepaling te ma
ken, dat de schepen van deze landen ge
machtigd zijn in de controlehavens waar
nemers aan boord te nemen, indien zij dat
wemschen. Men hoont bovendien, dat de
commissie zal besluiten biede partijen in
Spanje te polsen over een plan. volgens
hetwelk op de Spaansche vliegvelden waar
nemers geplaatst zouden worden om de
'anding van uit het buitenland komende
militaire vliegtuigen te verhinderen.
Ten slotte wenscht men, dat schepen uit
landen, die niet bii de overeenkomst van
niet-inmenging zijn aangesloten, geen ver
boden goederen uit welke haven ook ver
boeren. De zaak is, dat eenige landen wet
ten hebben afgekondigd, waarbij de uitvoer
van wapenen aan boord van hun schepen
\orboden wordt, indien deze vaartuigen ui
?e nationale havens vertrekken, doch niet
indien zij uit vreemde havens uitvaren.
Wen hoopt, dat deze wetgevingen op den
hondslag van het Britsche plan. zullen
gorden uitgebreid tot schepen, die uit
buitenlandsche havens vertrekken.
He Britsche voorstellen maken het noo-
mg. dat de Britsche regeering onderhande
lingen voert over verschillende aangelegen
hRden. In de eerste plaats' moet van beide
Moetijen in Spanje toestemming worden
yerkregen tot het plaatsen van waarnemeis
m de Spaansche havens. In de tvveci
maats moet haar toestemming voor net xe-
r"gtrekken der vrijwilligers worden vci-
*0rven en in de derde plaats moet over
stemming bereikt worden over de vooi-
k'aarden, waarop de rechten van oorlog
voerenden kunnen worden toegekend.
Men is te Londen van meening, dat deze
voorstellen een redelijke poging beteekenen
te voldoen aan de Fransche verlangens
eenerzijds en de Duitsche en Italiaansche
wenschen anderzijds.
Bii mislukking van dit plan ziet
Europa zich geplaatst voor een
ernstige situatie.
In de inleiding op de Britsche voorstellen
wordt o.m. toegegeven, dat het plan een
compromis is en dat het slechts kans op
slagen heeft, indien het door de belangheb
bende regeeringen wordt aanvaard in den
geest van het compromis.
Alle in de commissie vertegenwoordigde
naties hebben thans de gelegenheid den
wensch. welken zij herhaaldelijk tot uit
drukking hebben gebracht de niet-inmen
ging voort te zetten, in vervulling te doen
gaan.
Tenzij zich een grooter geest van inter
nationale samenwerking dan in het verle
den openbaart, zal het plan mislukken en
zullen de naties van Europa zich geplaatst
zien tegenover een nieuwe situatie, welke
oneindig gevaarlijker is.
Duitsche meening.
Men houdt zich te Berlijn zeer gereser
veerd ten aanzien van de Britsche voor
stellen, waarmede men zich overigens wel
schijnt te kunnen vereenigen, met uitzonde
ring echter van de terugroeping der vrijwil
ligers, daar men betwijfelt of Valencia ge
noeg autoriteit bezit om de vrijwilligers te
doen terugtrekken.
Het conflict tusschen den aartsbisschop
van Krakau en de Poolsche regeering is bij
gelegd. Mgr. Sapieha heeft de Poolsche re
geering een derde schrijven gezonden, waar
mee de regeering genoegen heeft genomen.
De kwestie zal thans niet door een buiten
gewone vergadering van het parlement wor
den behandeld.
WERELDTENTOONSTELLING IN MEXICO.
20 November 1939 moet zij ge
opend worden.
President Cardenas heeft bij decreet aan
een groep onder leiding van den vroegeren
president der republiek Pascual Ortiz, ver
gunning verleend voor het uitwerken van
plannen en het voorbereiden eener wereld
tentoonstelling in de stad Mexico.
De tentoonstelling zou 20 November 1939
geopend moeten worden.
Een onderhoud met den kapi
tein van de „Andra".
Ten kantore van het Nederlandsche Be
vrachtingskantoor te Rotterdam hebben wij
gistermiddag een onderhoud gehad met den
gezagvoerder van het stoomschip „Andra",
den heer L. Drachten, wiens schip, zooals
bekend, op April bij de Spaansche kust
in den grond is geboord.
De bemanning van de „Andra" is op 5
Juni jl. te Rotterdam tex-uggekeerd, bij wel
ke gelegenheid wij een onderhoud hadden
met den eex-stcn stuurman. Het verhaal, dat
de stuurman ons deed over den plotselingen
aanval van een gewapenden treiler, waar
bij de „Andra" zoodanig in de machineka
mer wörd getroffen, dat twee opvarenden
gedood werden, waarna de overige leden
van de bemanning in de reddingboot gin
gen, werd ons door den kapitein geheel be
vestigd. Eveneens bevestigde hij hoe na
een onderzoek op de „Andi'a", toen de op-
vai-enden aan boord van den treiler waren
genomen, zijn schip, dat na den eersten
treffer was blijven drijven, tot zinken werd
gebracht.
De kapitein vestigde er bij het re
laas, dat hij ons deed, nog eens de
aandacht op, dat de „Andra" de ha
ven van Santander verlaten had en
in ballast voer. Naar Santander had
hij, zoo zeide hij, levensmiddelen ge
bracht en op de vaart naar deze ha
ven had hij niet de minste moeite
gehad. Schepen van de Franco-partij
waren zelfs niet te zien geweest.
Toen wij eenmaal in de reddingboot wa
ren, aldus zeide de kapitein, viel er vol
gens mij geen gevaar meer te duchten. Had
men ons willen ombrengen, dan had men ons
schip direct in den grond kunnen boren of
had men op ons kunnen schieten, toen wij
in de boot gingen. Dat ons leven geen ge
vaar liep, bleek ook toen wij aan boord van
den treiler waren genoTjjj'-i en later op den
hulpkruiser, die ons té Sao Sebastian aan
wal bracht. Wij werden wel als gevangenen
behandeld, maar daarom was de behandeling
niet direct slecht.
Te San Sebastian werden we in de gevan
genis opgesloten, waar we al gauw bezoek
kregen van den Nederlandschen consul.
Twee en twintig dagen heeft de bemanning
in deze gevangenis in cellen gezeten. Op de
vraag of de behandeling slecht was, zeide
de kapitein dit te moeten ontkennen. Het
was wel doodvervelend in deze gevangenis
en de Spaansche begrippen over hygiëne zijn
wel heel anders dan bij ons te lande, maar
ten slotte, aldus de kapitein, moet gezegd
worden, dat wij zeker niet anders dan de
overige gevangenen werden behandeld.
Het was in de gevangenis te San Sebas
tian zeer vol en daarom werd de bemanning,
nadat de consul hiertoe had medegewerkt,
overgebracht naar de gevangenis te Tolosa.
Daar kwam men met alle twee-en-twintig
op een groote zaal bijeen. De mannen hiel
den er den moed in met af en toe gymna
stiek te doen en kaart te spelen met de kaar
ten, die een der Poolsche stokers teekenrie.
Ook werd er een dambord gemaakt en wer
den er schijven vervaardigd van oud brood.
Over de voedselvoorziening had de kapi
tein niet te klagen. Met geld, dat men van
de maatschappij had, kon men voedsel la
ten koopen. Dikwijls liet men sla en sardien
tjes halen.
Van de bemanning waren bij den aanval
op de „Andx-a" twee opvarenden gewond.
Deze zijn te San Sebastian door een dokter,
die ook een gevangene was, behandeld. Een
van deze gewonden, de eerste machinist,
had men aanvankelijk niet in behandeling
genomen, maar toen de kapitein hierom ver
zocht, geschiedde het ten slotte.
Uitgaande van de onaanvechtbare stelling,
dat een gevangenis nu eenmaal geen hotel
is, meende de kapitein niet te mogen zeggen,
dat hij en zijn mannen in Spanje slecht be
handeld zijn.
Toen de bemanning terug mocht naar
Nederland kreeg de kapitein verlof in een
hotel te wonen. De consul maakte een en
ander voor hem in orde. In dit hotel heeft
de heer Drachten het eveneens goed gehad.
Op de vraag, waarom hij langer in Spanje
heeft moeten blijven antwoordde de kapitein
dat men hem pas later heeft laten vertrek
ken om eerst nog allerlei officieele verkla
ringen af te leggen. Het afnemen van ver-
hooren.en het opstellen van verklaringen
nam altijd veel tijd in beslag. De Spaansche
mentaliteit, aldus de kapitein, is nu een
maal zoo, dat men er alles in een uiterst
langzaam tempo afdoet. Uit naam van zijn
maatschappij heeft de kapitein bovendien
geprotesteerd tegen 't in den grond boren
vn de „Andi'a" Wat er van deze protesten
terecht zal komen, evenals van een eisch
tot schadeloosstelling, kan nog moeilijk ge
zegd worden.
Zaterdag j.1. kreeg kapitein Drachten de
nxededeeling, dat hij Spanje mocht verlaten.
Er moesten toen nog eenige papieren in
orde gebracht worden, zoodat hij eerst
Maandag de reis kon aanvangen. Hierbij is
hij door een officier tot aan de grens bege
leid.
Wat de reden geweest kan zijn, dat de
„Andra" die in ballast voer en die tevoren
alleen maar levensmiddelen naar Santander
Verwachting; zwakke zuidooste
lijke tot westelijke wind,
aanv. licht, later toenemend
bewolkt, droog weer, be
houdens kans op onweer,
vooral in het zuiden, aanv.
warm.
Verdere vooruitzichten; toene
mende kans op onweer en
koeler.
had gebracht, in den grond werd geboord,
kon kapitein Drachten niet vermoeden. Het
was hem een raadsel, waarom het schip,
als men het verdacht vond, niet was opge
bracht, zooals met andere schepen is ge
beurd. De kapitein heeft wel gevraagd, waar
om de „Andra" beschoten was en tot zinken
gebracht, maar op deze vragen kreeg hij
geen antwoord. Van vluchten was ook
geen sprake geweest, want bij het eerste
schot van den treiler heeft de „Andra" bij
gedraaid.
De kapitein meende als eenige verklaring
voor het optreden van de Spanjaarden te
kunnen vinden, dat men op den treiler in
zenuwachtigheid te vroeg en misschien abu
sievelijk raak heeft geschoten.
Aldus het relaas van kapitein Drachten,
dat aansluit op de mededeelingen van den
eersten stuurman, die evenals de andei'e
opvarenden bij zijn aankomst over de be
handeling in de gevangenis liever wilde zwij
gen, zoolang de kapitein nog niet tex-ugge-
keerd was.
Rechtschen zouden nu in de
meerderheid zijn. Verliezen
der rcaeeringstroepen arraamd
op 24.000 man. Weinig actie
op het Noordelijke front.
Gisterenavond half zes vlogen een
twaalftal dx-iemotorige jachtvlieg
tuigen der opstandelingen over
Madrid, waarop het luchtafweerge
schut in werking werd gebracht, ter
wijl de jachtvliegtuigen der regee-
ringstroepen de achtervolging der
vijandelijke toestellen inzetten. Ex-
ontstond een luchtgevecht en de
jachtvliegtuigen der opstandelingen,
die de bombardementsvliegtuigen
beschermden, namen de -vlucht.
Het groote hoofdkwartier van de troepen
van Fx-anco heeft medegedeeld dat in het
Noorden kleinere vuurgevechten zijn gcle-
vei'd. Aan het centrale front zijn de troepen
van Fx-anco in Aragon opgerukt en de
aanvallen der regeeringstroepen bij Madrid
zijn afgeslagen. De i'egeei-ingstx-oepen leden
LANGE-AFSTAND RECORD MET
BIJNA 2000 K.M. VERBETERD.
62 UUR ONAFGEBROKEN IN DE
LUCHT.
De Russische Poolvliegers zijn te
15 uur Greenwichtijd op een veld 5
K.M. ten westen van San Jacinto en
130 K.M. ten Oosten van Los Ange-
les geland.
Zij hebben het wereldrecord voor
den langsten afstand in rechte lijn
verbeterd: een afstand van 10.860
K.M. hebben zij afgelegd in 61 uur.
Een der benzinetanks scheen te lek
ken. De vliegers zijn gezond en wel.
Het oude record stond op naam van de
Franschen Codos en Rossi met 9.104.7 K.M.
en is derhalve verbeterd met 1.700 K.M.
De kruissnelheid bedroeg 200 K.M. Tijdens
dezen tocht is de bemanning van het vlieg
tuig voortdurend in draadloos contact ge
weest met de aarde, ondanks het slechte
weer, dat in het Poolgebied hecrschte en on
danks de sneeuwstormen.
De vliegers hebben vei'klaard, dat
zij het goed maken. Hun toestel is ge
heel in orde. Zij zullen trachten de
militaire luchtbasis van Machficld
(Rivex-side, Californië) te bereiken,
een afstand van 25 K.M. Van dit
vliegveld waren militairen hun tege
moet gevloden.
Er heeft een tijdlang ongerustheid ge-
heerscht over het lot der koene vlicgex-s, om
dat de radio van het vliegtuig zweeg en men
niet wist, wat er aan haperde. Van alle-kan
ten werd reeds hulp geboden voor de opspo
ring, toen nlotseling het bericht van de vei
lige landing kwam.
De Russische consul. Gukhman, was al per
Vliegtuig naar Bakersfield gegaan. De United
Airlines had een toestel uit Los Angeles doen
opstijgen en de radiostations waren alle in
de weer. Gelukkig bleek de ongerustheid on
tijdig en ieder kan zich nu verheugen over
het geweldige succes.
Reeds bij hun vertrek hadden de Russen
meegedeeld, dat zij in ieder geval San Fran
cisco wilden bereiken en zoo mogelijk door
wilden vliegen naar San Diego op de grens
van Mexico en Californië.
Toen zij nu San Francisco nader
den, vxoegen zij naar de weersom
standigheden boven Californië,
waaruit men opmaakte, dat zij hun
tocht inderdaad tot San Diego wil
den voortzetten. Zoo vlogen zij dus
San Francisco voorbij en zijn ten
slotte gedaald, omdat zij, volgens
mededeeling van den sovjet-gezant
op grondgebied der Vereenigde Sta
ten wilden dalen. De bewolking
was zóó dicht, dat twee uur is ge
zocht naar een landingsplaats. De
officieele tijd van de vlucht is 62
uur 17 minuten.
President Roosevelt heeft den Sovjet-Rus-
sischen vliegers telegrafisch zijn gelukwen-
schen doen toekomen met hun prestatie.
Het vliegtuig.
Hot vliegtuig ANT 25, waarin de vlucht
volbracht is, is een laagdekker. De span
ning van de vleugels bedraagt 34 meter, het
verschil .van de .vleugellengte en -breedte
13 metex-. De vleugeloppervlakte bedraagt
88 M2.
De vleugels van het vliegtuig hebben nog
een bijzondere eigenschap, meldt de N.R.C.
De benzinei'esci'voirs elk heeft een lengte
van 7 meter vormen een onderdeel in de
vleugclconstructie en vormen daarmee een
geheel, zoodat zij ook een deel van de be
lasting dragen.
Verder heeft het Aei-o-hydx-o-dynamische
Centx-aal Instituut te Moskou een systeem
uitgewex-kt om een daling van het met wie
len voox-ziene vliegtuig ANT 25 .op het wa
ter mogelijk te maken. Onder leiding van
ingenieur Lebedet zijn speciale ballons, uit
licht geimpx-egneerde stof geconsti-ueei'd, die
binnen in den vleugel en de voorzijde ter
weerszijden vand en motor zijn aangebracht
De ballons zijn op zoodanige wijze verbon
den, dat de vlicgtuigbestuurder deze gedu
rende de vlucht gelijktijdig binnen 2 mi
nuten met luent kan vullen.
Daarvoor dient hij met een der voeten het
pedaal van 'n voor dat doel geconstrueerde
blaasbalg in te drukken. In het geval van.
een noodlanding op het water beveiligt dit
systeem gedurende langen tijd het vliegtuig
tegen zinken.
De ANT 25 is het eerste Russische vliegtuig
met intrekbare wielen en olie-schokbrekers.
De motor M 34 van 950 P.K. (12 cylindei-s),
die zich wederom voortreffelijk schijnt te
hebben gehouden, is er op geconstrueerd om
80 a 100 uren achtereen te -draaien. Hoogte
verschillen. temperatuursverschillen of voch
tigheid van de lucht oefenen geen invloed
op het functionneeren van den motor, die
bovendien zuinig loopt.
De radius van het vliegtuig bedraagt on
geveer 12.000 K.M.
Vanaf heden Zomerdienstregeling
Onze uitgebreide dienst- en
tariefregeling a 5 cent ver-
krijgbaar bij de chauffeurs
hier aanzienlijke verliezen. Wel 24000 man
aan dooden, gewonden en gevangenen.
Ten aanzien van de luchtmacht wei'd me
degedeeld, dat de berichten van de regee-
rixxg over overwinningen van de regeerings-
luchtmacht onjuist zijn. De rechtsclie lucht
macht verloor vijf toestellen tegen 61 vlieg
tuigen van de regeering welke omlaag wer-
den geschoten.
Gevangen genomen vliegeniers van de re
geering hebben mert*"- '™td dat de regee-
ringsluchtmacht gedemoraliseerd was dooi
de zware verliezen.
Radio Nacional weet nog te melden, dat
tijdens het geheele linksche offensief, da'
volgens de rechtschen volkomen misluk'
is, 57 regeeringsvliegtuigen wei-den neerge
haald.
Het is Dinsdag voor het eerst
sedert negen dagen betrekkelijk rus
tig aan het Madrileensche front ge
weest. Er kwam een einde aan den
heftigen dx-uk der linksche tx-oepen
op de stellingen van Franco.
De rechtsche troepen bereidden hun bases
voor en konden gemakkelijk eenige punten
der linksche loopgraven tusschen Quijox-na
en Brunete bezetten.
De ï-echtsche generale staf is van mee
ning dat de vijand in dezen sector weinig
troepen heeft gelaten. De rechtsche lucht
macht heeft talrijke bommen laten vallen op
den weg, die komende uit het Noorden,
langs Valdemorillo en Villanueva de la Ca
nada uitloopt op den groöten weg van San
Martin de Valde Iglesias naar Madx-id. Men
heeft weinig tanks gezien en de linksche
luchtmacht was veel minder in actie. In
de lucht zijn de rechtschen meester.
Alle Nederlandsche zweefvlie
gers 14 dagen op Teuge bijeen.
In zweefvliegkringen is aller aandacht ge
spannen op de gx-oote nationale zweefvlieg
wedstrijden, welke onder auspiciën van den
Bond van Nederl. Zweefvliegclubs van 24
Juli tot 7 Augustus a.s. op het vliegveld
Teuge, tusschen Deventer en Apeldoorn, ge
houden zullen worden
De deelneming is buitengewoon groot,
meer dan twintig zweefvliegers zullen el
kaar de prijzen betwisten, waaronder de
„keien" uit Nederland, zooals Jan Hoek
stra, Ir. Oyens, v. d. Meer, Jhr. Boreel,
Koch, J. Wijkens enz., zoodat gezegd kan
worden, dat practisch gespxoken alle be
langrijke Nederlandsche zweefvlieger op
Teuge zullen zijn.
Behalve de bekende Gninau Baby's zal
zoo goed als zeker ook de Rhoen Bussard
van de Amsterdamsche club voor zweefvlie
gen naar Teuge komen, terwijl er groote
kans is, dat een nieuwe Condor den dezer
dagen verongelukte „Blauwe Vogel" van de
Haagschc club voor zweefvliegen zal ver
vangen.
De wedstrijden bestaan uit twee gedeel
ten, nl. die om den wisselprijs, het zilveren
zweefvliegtuig en om den „Grooten prijs
van Teuge".
Voor het eerst zullen ook geldprijzen wor
den toegekend. Een gedeelte van de geld
prijzen komt in handen van den winnaar
en de rest aan de .vereeniging, welke hij
vertegenwoordigt.
