„Critieke tijden zijn voorbij"
Rondom de
Nankau-pas
De
eenenvijftigste
draad
Huizen van 4000
jaar oud
Frankrijk heeft tekort aan
mijnwerkers
Oppositie tegen Roosevelt's
sociale plannen
BENESJ
Van de Berlijnsche Zuiveltentoonstelling
Fransche brieven vliegen rond
de wereld
Engelsche arbeiders
vragen hulp voor Spanje
Koning Faroek verloofd
KORT VERHAAL
HET BRANDPUNT DER GEVECH
TEN IN HET NOORDEN.
Onze V.P.B.-correspondent te Peiping, die
het gebied rondom den Nankau-pas deze
strategisch zoo belangrijke sleutelstelling in
Noord-China, om welker bezit thans verwoed
wordt gevochten uit eigen aanschouwing
kent, schrijft hierover het volgende:
Het Nankaugetbergte ten Noorden van
Peiping met den boven het dal van de Ku
peikowrivier gelegen Nankau-pas beheerscht
de spoorlijn in PeipingKalgan. Deze lijn
is de belangrijkste verbinding tusschen de
oude Chineesche Keizerstad en de provincie
Tsjahar.
Doch bovendien heeft de Nankau-
pas als snijpunt van de beide Oost
vleugels van den Grooten Chinee-
schen Muur een buitengewone strate
gische beteekenis, daar hij de toe
gangspoort vormt van de vruchtbare,
rondom Peiping gelegen provincies
over de woestijn Gobi naar Buiten-
Mongolië en Siberië.
Een berucht traject.
Bij de Noord-Westpoort van Peiping, de
^Isi Chih Men, stapt men in den trein, die
tweemaal per week over den Nankau-pas
naar Kalgan gaat en die in den laatsten tijd
meer bekend staat als „Kalgan-express". Een
weidsche naam, die weinig gerechtvaardigd
wordt door de drie a vier personenwagens
met restauratierijtuig, waaruit deze trein be
staat. Toch stelt het Chineesche personeel
alles in het werk, het den reizigers op dit
traject, dat sedert de bezetting van Jehol
door de Japanners en den opstand van ge
neraal Feng in Kalgan eenigszins in een
kwaden reuk is komen te staan, zoo aange
naam mogelijk te maken. Als de uitgestrek
te rijstvelden uit het gezicht verdwijnen en
de steile bergwanden komen opdoemen, ko
men de Chinaboys altijd even vriendelijk
glimlachend in de coupé's met gekoeld
bier rond en brengen op de deur van de
coupé een bordje met de namen van de rei
zigers aan, alsof zij op deze wijze de berg
geesten wilden bezweren.
Duizendjarige metselkolk nog onge
schonden.
Na nog geen uren sporen door het dal van
de rivier de Kupeikow, verschijnt de conduc
teur aan de deur van de coupé en roept naar
binnen: „Over tien minuten uitstappen voor
den Grooten Muur!"
„Nu al
Verbaasd kijken de passagiers een van
hun medereizigers, een consulair ambtenaar,
aan, die bereidwillig inlichtingen geeft.
„Eigenlijk is dit hier nog niet de echte
Groote Muur! Die kruist eerst ten Noorden
van den pas bij Kalgan onze route, de zooge
naamde Dzingis Khan-lijn, die van Jehol
diep het binnenland van Azië ingaat. Doch
het is nu eenmaal gewoonte geworden, om
den Europeeschen reizigers meer het Zuide
lijk deel te laten zien, dat gemakkelijker te
bereiken is."
Als het geweldige bouwwerk, dat zich over
de bergruggen slingert, even later in het ge
zicht komt, stopt de trein en de reizigers
stappen uit. Een half uur gaat het bergop.
Eindelijk staan wij voor dit wereldwonder.
Men stoot met zijn stok tegen de steenen
van den wachttoren, maar de duizend jaar
oude metselkalk houdt de steenen nog ste
vig bijeen.
Legenden rondom Keizer Ch'.
„Weet U", vertelt de Chineesche gids, „dat
volgens de overleveringen juist op deze
plaats een mensch begraven is geworden?
En als wij hem vragend aanzien, gaat hij
verder: „Toen Keizer CH", de stichter van
den Grooten Muur, hier 700.000 krijgsgevan
genen en misdadigers bijeen had gebracht
om met den bouw te beginnen, liet hij een
waarzegger komen. Deze keek in de sterren
en luisterde naar den wind. „Tien duizend
man moet Gij in den Muur laten begra
ven, edele vorst", zoo luidde zijn uitspraak,
„dan kan uw werk slagen!" De KeizeV moet
toen lang overlegd hebben en omdat een
graf van tienduizend menschen, hem toch
wel wat al te kras was, gaf hij het bevel:
„Dezen eenen man hier doop ik op dit oo-
genblik met den naam van Tienduizend
man. Grijpt hem! En metselt hem in, daar
'waar hij 10.000 menschen een graf wilde
bereiden!"
Gevaarlijke zandstormen.
Bij Hwailai wordt de bergketen on
derbroken en door de opening ziet men
over het Hoenhodal in de richting van
Kalgan. Als een eindelooze steenen slang
met hier en daar knobbelachtige verdikkin
gen, die wel door den tijd geschonden, doch
nog geenszins vervallen zijn, loopt de Dzjin-
gis Khanmuur over de toppen en passen
van het gebergte. Onmiddellijk achter den
muur ligt de vlakte van Kaigan, het voor
gebied van de Gobiwoestijn. Het is 'n kaal
door heete woestijnwinden geteisterd hoog-
plateau. Het stof is er de eeuwige vijand
van mensch en dier. Sedert een halve
eeuw strijden de dokters in de streek ron
dom Kalgan tegen de blindheid. Bijna alle
mannen, die genoodzaakt zijn, dag en nacht
in de zandstormen die over het land razen,
bij de kudden te blijven, lijden aan infec-
tueuse huid- en oogziekten.
Toen generaal Feng nog in Kalgan resi
deerde lagen bovendien de karavaanstati
ons en de woestijn wegen als uitgestorven.
Ieder vreesde den oorlog eerst met Ja
pan, toen met Nanking. Sedert zijn ver
trek waren handel en verkeer juist weer
wat opgebloeid, doch thans is het door het
hernieuwd uitbreken der vijandelijkheden
tusschen China en Japan alles weer angst
en onzekerheid in deze streken.
Maar boudt het kruit droog!
Op zijn reis naar Olmütz heeft de presi
dent van Tsjechoslowakije, Dr. Benesj, in
Hradisj een rede gehouden, waarin hij de
meening te kennen gaf, dat de critieke tij
den van de ontwikkeling in Europa na den
wereldoorlog, thans als voorbij beschouwd
kunnen worden. Tevens gaf hij uiting aan
de hoop, dat Europa thans gespaard moge
blijve voor nieuwe ernstige gebeurtenissen
op het gebied der buitenlandsche politiek en
Sporen van oude Noorsehe be
schaving gevonden.
In het Noordelijk deel van Noorwegen zijn
den laatsten tijd, onder leiding van de con
servatoren Gjessing en Nummedal, interes
sante opgravingen verricht, welke waar
schijnlijk teruggaan tot het begin van het
steenen tijdperk. Daarbij heeft men te Karle-
botn in de YarangerFjord sporen gevonden
van menschelijke verblijven van ongeveer
4.000 jaar geleden.
Op deze plek moet, in dat verwijderde tijd
perk, een stad, althans een conglomeraat van
huizen gestaan hebben. Rondom een kreek
heeft men 72 fundeeringen van huizen ge
teld, sommigen in vierkanten, anderen in
een ronden vorm. Iets verder trof men 27
andere sporen van woningen aan, alsmede
gereedschappen uit Leisteen, messen, speer
punten, scherven van aardewerk, keuken
gerei, enz.
De voorwerpen dragen het kenmerk van
door Noren en niet door Lappen vervaardigd
te zijn, zoodat men aldaar sporen meent te
hebben gevonden van de oude Noorsche be
schaving. Finmarken geniet reeds geruimen
tijd vermaardheid in Europeesche kringen
van oudheidkundigen.
DE NANKAU-PAS.
DR. BENESJ.
in het bijzonder voor een gewapend conflict.
De verschillen in de bestuursvormen der
Europeesche Staten, aldus Benesj, zullen in
de komende jaren de spanning niet meer
doen stijgen, omdat reeds overal zich de
overtuiging begint te nestelen, dat de bin-
nenlandsche toestanden der verschillende
landen niet gewijzigd worden door een druk
van buiten af.
Desondanks, zoo vervolgde de pre
sident, dwingen de toestanden van
het oogenblik ons, om op alle moge
lijke ontwikkelingen voorbereid te
zijn. Al rekenen wij ook niet op een
oorlog voor de naaste toekomst, wij
willen ons er toch op voorbereiden.
In zake de minderheden verklaarde
Benesj o.a. het volgende:
Wanneer de nationale minderheden alles
verkrijgen wat zij noodig hebben, mag als
voorwaarde gesteld worden, dat zij het zelf
klaarspelen, onze geheele openbare meening
te overtuigen van hun trouw ten opzichte
van de idealen der democratie.
Volgens dit bericht heeft Dr. Benesj met
geen woord gerept over het verbreken der
diplomatieke betrekkingen met Portugal.
In verband met de Parijsche wereldten
toonstelling heeft de Fransche luchtver-
keersmaatschappij Air France besloten een
groote zending brieven voor philatelistische
doeleinden de wereld rond te doen vliegen.
Tegen het einde van November zullen de
enveloppen via Parijs over Hongkong, New-
York en Natal of in omgekeerde richting
verstuurd worden.
In Engeland willen zij de 40-uri-
ge werkweek ingevoerd zien.
De algemeene raad der Engelsche vakver-
eenigingen publiceert het jaarverslag, dat op
6 September zal worden voorgelegd aan het
congres, dat te Norwich zal worden gehou
den. De twee voornaamste punten, welke in
het verslag worden behandeld, zijn de Spaan-
sche kwestie en de kwestie der veertiguren
week.
Franco-overwinning: een slag voor
de democratie.
Ten aanzien van de eerste kwestie ver
klaart het rapport o.m.i
„Onze politiek was steeds de Spaansche
regeering het recht te verzekeren, dat de in
ternationale wetgeving haar toestaat te
eischen. Zij hehben nooit het principe van
neutraliteit aanvaard, maar het falen der
niet-inmengingsovereenkomst heeft ons op
24 Juni 1937 tot het hesluit gebracht druk te
oefenen op de regeeringen, opdat de wettige
regeering van Spanje in het buitenland de
wapens kunnen koopen, waaraan zij behoefte
heeft voor de verdediging van haar grondge
bied en haar rechten. Een overwinning der
opstandelingen zou een ernstigen slag toe
brengen aan de democratie in de geheele
wereld."
Na herinnerd te hehben aan de hulp, welke
de Engelsche vakvereenigingen hebben ver
leend aan het fonds van internationale soli
dariteit tot hulpverleening aan de Spanjaar
den de Engelschen hebben 37.000 pond van
de 126.000 pond bijeengebracht gaat het
verslag over tot de behandeling van bin-
nenlandsche kwesties, met name van de
veertigurenweek.
Regeering afwijzend tegenover
40-urenweek.
Het geeft een opsomming van de voorstel
len, welke te dier zake door de vakvereeni
gingen zijn gedaan, welke voorstellen
„slechts een negatieve houding van de zijde
der regeering hebben ontmoet". Het rapport
betreurt deze houding en voegt hieraan toe:
„Wij zijn van meening, dat deze politiek te
betreuren is en het prestige van Engeland
in de oogen van de andere naties kan ver
minderen."
Steenkolenproductie reeds terug-
geloopen.
Er heerscht in Frankrijk een tekort aan
mijnwerkers. De drie mijnwerkersvakbon-
den hebben in verband daarmede een be
roep gedaan op de Fransche arbeiders, het
zij zij in de mijnen gewerkt hebben of niet,
waarbij zij hen wijzen op het groote aantal
vacatures zoowel voor werklieden boven als
onder den grond in het mijnbedrijf.
Deze oproep is verricht op het verzoek
van de regeering, aangezien men den Fran-
schen arbeiders eerst een kans wi'1 geven,
alvorens buitenlandsche werkkrachten in
dienst te nemen.
Het tekort aan arbeidskrachten komt
reeds tot uiting in een geleidelijke vermin
dering der productie van de Fransche
steenkolenmijnen. In de eerste zes maanden
van dit jaar is bijna een millioen ton steen
kool minder uit de mijnen gehaald dan in
dezefde periode van verleden jaar.
John. D. Hamilton, de voorzitter van het
Amerikaansche republikeinsche nationale
comité, heeft als zijn meening te kennen ge
geven, dat de republikeinen een goede kans
maken om bij de 't volgend jaar te houden
verkiezingen voor het congres een flinken ze
telwinst te behalen. Hamilton noemde de lei
ding van de democraten een mislukking. Hij
gaf een opsomming van de activiteit der re
publikeinsche partij tijdens de eerste zit
tingsperiode van het 75e congres en bracht
hulde aan de minderheidspartij voor haar
medewerking aan het schrappen van Roose
velt's wet inzake de reorganisatie van het
hooggerechtshof en voor haar met succes be
kroonde aanvallen op andere punten van 't
program der „New Deal".
Hamilton zeide voorts, dat. hij, als voor
zitter van het republikeinsche nationale co-
Te Berlijn wordt op het oogenblik een groo
te Zuiveltentoonstelling gehouden, welke
Zaterdagavond werd geopend. Boven: Groote
kazen worden met de cirkelzaag in stuk
ken gesneden. Links: een botermachine met
een inhoud voor 6000 liter room en een
vermogen van een ton boter.
mité, Roosevelt's plan inzake het Hoogge
rechtshof wenschte te zien verworpen, we
gens het politieke voordeel dat de oppositie
hiermede behaalt, wanneer het volk inziet
dat de aan het bewind zijnde partij een po
ging onderneemt inbreuk te maken op zijn,
rechten.
Gelijk bekend, heeft Roosevelt moeilijkhe
den in de democratische partij. De republi
keinen zouden nu, naar verluidt^gaarnezien
dat de democratische oppositie zich onder
leiding van Jefferson met hen vereenigde om
samen Roosevelt's sociale plannen de „New
Deal' 'ten val te brengen.
Een schoone Turksche zijn aan
staande vrouw.
Geruchten omtrent de verloving van Ko
ning Faroek van Egypte zijn thans beves
tigd. Zijn verloving is officieel bekend ge
maakt.
Koning Faroek van Egypte.
De verloofde draagt den Turk&chen naam
Safinase. Zij is een buitengewoon knap
meisje. Haar vader is rechter aan het ge
mengde hof van appèl en haar grootvader
is de oud-iminister-president Mohamed'
Pasja Said. Haar moeder is eere-dame van
de Koningin-Moeder.
Safinase is zestien jaar oud.
door John Paul.
Zuchtend spreidde de chef van Scotland
Yard de omvangrijke acte voor den bezoe
ker uit. Nu kunt U het zelf zien, Mr.
Brown! Bijna tweehonderd kantjes vol met
procesverbalen, getuigenverklaringen, in
lichtingen en toch, het laatste beslissende
bewijs ontbreekt. Ik zou graag met U over
deze zaak spreken. U hebt ons menigen goe
den dienst bewezen en dit geval is ver
schrikkelijk gecompliceerd.
Hoezoo? vroeg de detective met toe
nemende interesse. De politiechef schoof
zenuwachtig op zijn stoel heen en weer. Om
dat wij den moordenaar hehben en hem
toch niet kunnen beschuldigen.
Harrv Brown schudde teleurgesteld het
hoofd. En dat noemt U gecompliceerd? Als
U den man al hebt, moet het toch heel ge
makkelijk zijn, hem door de mand te laten
vallen. Iedere misdadiger laat toch sporen
achter of maakt fouten, die hem verraden.
Dat is het nu juist, verklaarde de po
litiechef wanhopig, deze John Murdock heeft
nog hoegenaamd geen sporen achtergelaten
of maar de kleinste fout begaan. Hij ont
kent eenvoudig alles en wij kunnen niets
bewijzen tegen hem. En toch zou ik mijn
hoofd erom willen verwedden, dat hij den
armen Lord Chatters vermoord heeft.
De detective klopte bedachtzaam zijn pijn
uit. Geen sporen? zeide hij dan hoofdschud
dend, dat kan werkelijk niet, waarde heer!
Er moet toch ergens een vingerafdruk zijn.
Maar U hebt die nog niet gevonden!
De beambte van Scotland Yard trok een I voegde er droogjes aan toe:
verongelijkt gezicht. Voordat het lijk van I Alleen om U te toonen, dat de zaak hee-
Lord Chatters aan land spoelde, had het
dagenlang in de Theems gedreven. De Lord
is door een enkelen krachtigen slag, waar
schijnlijk met een hamer, gedood. De moor
denaar kleedde hem toen geheel uit en naai
de hem in een beddelaken en wierp hem in
het water. Er waren vanzelfsprekend geen
vingerafdrukken meer te ontdekken, omdat
de stroom alles afgespoeld had. Waar wilt
U dan de sporen vandaan halen?
Mr. Brown staarde een oogenblik naden
kend voor zich uit. Wat is de grond van
Uw verdenking van John Murdock?
Wij hebben vastgesteld, dat bij de laatste
was, met wien Lord Chatters gesproken
had. Lord Chatters was een liefhebber van
oud porcelein en Murdock handelde daarin.
Op den bewusten dag werd de Lord nog
gezien, toen hij den winkel van Murdock
binnenging. Daarna heeft niemand hem
meer gezien.
En Murdock?
Toen Murdock gearresteerd werd, begon
hij hard te lachen. Hij vroeg of de politie
idioot geworden was. De Lord had zijn
winkel, volgens hem gezond en wel verla
ten, wat er daarna met hem gebeurd, was,
dat ging hem niet aan. Wij doorzochten den
winkel, de woning, de kelder maar von
den niets van de kleeren noch van het ge
stolen geld, vanzelfsprekend ook geen
bloedvlekken of andere sporen van de mis
daad. Murdock had alle sporen zoo gron
dig verwijderd, dat wij niets verder kwa
men. Ik nam hem dagen achtereen verhoo-
ren af. confronteerde hem met alle getui
gen, die het slachtoffer wel den winkel had
den zien ingaan, maar niet meer zien uit
komen, ik wees hem op zijn grenzenlooze
gierigheid maar alles tevergeefs, ik kon
hem tot geen bekentenis krijgen. Bewijzen,
zei hij telkens weer. Bewijzen moet U heb
ben, zonder bewijzen kunt U mij niets
doen
Harry Brown stond plotseling rechtop.
Ik neem het geval over, zei hij kort en
lemaal niet zoo gecompliceerd is, als U wel
denkt, maar juist erg eenvoudig. Wacht U
morgenmiddag op mij hier in deze kamer.
Good bye!!
De politiechef keek ongeduldig naar de
klok. Precies om twaalf uur werd er op de
deur geklopt. Harry Brown trad binnen.
De chef sprong op. Nu?
Laat den man voorkomen, gebood de de
tective.
John Murdock werd gebracht De detec
tive nam een tijdlang het harde gezicht van
den gearresteerde op. Kom eens dichterbij,
John Murdock, begon hij dan vriendelijk,
ik heb hier iets, dat U wel zal interesseeren
Hij legde een stuk grauw, sterk uitgewas-
schen linnen op den tafel.
Kent U dat misschien?
Murdock bekeek het onverschillig. Oh,
dat heeft men mij al zoo vaak voorgehou
den. Daarin dreef toch immers die ver-
wenschte Lord in de Theems.
Juist, bevestigde de detective. Daarna
bracht hij een dergelijk, maar beter uitziend
stuk te voorschijn. Nu moet U me ook eens
zeggen, of U dit soms kent?
Van dat soort goed is er veel, knorde de
verdachte onwillig, ik geloof, dat ig zelf
thuis ook zulk beddegoed heb.
Dat klopt alweer, bevestigde de detective
ik heb het namelijk uit Uw slaapkamer.
En wat het merkwaardigste ervan is: deze
beide stukken linnen zijn van eenzelfde
kwaliteit! Kunt U daaruit geen gevolgtrek
king maken.
De gevangene trilde met geen wimper.
Hoogstens deze, dat alle menschen die zulk
beddegoed hebben, verdacht moeten wor
den. En dat zal wel half Londen zijn. Ge
feliciteerd met deze meesterlijke ontdek
king!
Dank U, antwoordde Harry Brown hof
felijk, maar U feliciteert mij te vroeg. Ik
ben nog niet klaar.
H',j boorde zijn blik in de oogen van den
ander. U weet waarschijnlijk niet, John
Murdock, dat de machines, die deze goed-
koope stof vervaardigen nooit geheel nauw-
keurig werken. Zoo ontstaan zeer kleine
onregelmatigheden, die men ongetwijfeld
met het bloote oog niet kan ontdekken.
Maar met de microscoop ontdekt men ze
wel, John Murdock
Murdocks gezicht verloor plotseling zijn
cynische uitdrukking. Als vastgenageld
hing hij aan de lippen van den detective.
Ik heb eerst het laken onderzocht, waarin
het lijk geweest is. Daarbij heb ik vast
gesteld, dat op iedere vier draden een roode
ingeweven is. Na de een en vijftigsten
draad echter wisselt de volgorde, daar is
een onregelmatigheid in geslopen want
nu volgt eerst op iederen vijfden witte
draad een roode. Deze een en vijftigste
draad heeft U verraden, John Murdock. Be-
ken. U is Lord Chatters moordenaar!!
Lijkbleek, de handen krampachtig om de
leuning van de stoel geklemd, stond de ge
vangene daar.
Ja, stootte hij eindelijk toonloos uit,
ja, ik ben het geweest ik heb Chatters
vermoord
Ubenteen genie! riep de politiechef geest
nttig uit, toen zij weer alleen waren, nie
mand anders zou op het idee gekomen zijn,
net weefsel te onderzoeken. Harrv Brown
weerde af.
hJ?C} 'S beelemaal mijn idee niet geweest,
het te onderzoeken.
Maar
ripü6aeen en viifti^s,en draad is niets an
dere dan een uitvinding van mij, een kleine
ten vaden schurk door de mand te la-
mom! p(l!','ecbef zat minutenlang met open
detprttvo .n m weer sloot, was de
zaam u-p ^efdwenen. En slechts een lang
de Diin vPn'eHendurO0kw0lkje "it de gelief-
Harrv r beambte toonde aan, dat
denvprHphTh een zi'ner geniale da-
roemd l-p, L hem met recht zoo be
roemd gemaakt hebben.