Ayenda
&adónieuw~6
De eerste schooldag
Donderdag 2 September 1937
Tweede Blad
Wedstrijden tusschen
Gorch Fock-
Frissche Morgen
Gclukwenschen
van dc Duitsche officieren
De Kon» Marinekapel
naar Almelo
Een model
van Hr. Ms. De Ruyter
Zondagsschool Ned. Herv. Kerk
Burgerlijke Stand van Den Helder
Landrotten
op de „Gorch Fock
De Duitsche officieren als gasten
van hun Hollandsche collega's
Sarrasani komt
Officiëele opening en inzegening
van het nieuwe R.K. Militaire
Tehuis
De dagelijks terugkeerende
rijwieldiefstallen
Aanrijding
De gevolgen van een ruzie
Hengelsportvereeniging
„Den Helder"
Van onze adverteerders
Uitstapje van Sperwerklanten
Zeilexercitie op de
„Gorch Fock"
China en Rusland
HERMAN NYPELS'
KLEDINGMAGAZIJNEN DEN HELDER
Vischafslag Den Helder
Al dagenlang, al wekenlang was die eerste
schoolgang niet uit hun gedachten geweest.
„Mams, hoeveel nachtjes slapen nog..."
Wat hebben ze het dikwijls gevraagd. En
moeder telde af, in eigenlijk evengroote span
ning als haar kleine meid of jongen zelf.
Alle ooms en tantes wisten het, dat
Marietje of Nini, Jaap of Keesje, naar „groote
school' zouden gaan. De kleintjes vonden het
een groote gebeurtenis in hun leven. Ze besef
ten er onwillekeurig iets van, dat het nu uit
zou zijn met hun vrije spel. En al was er
de bekoring voor het nieuwe, het gewichtige
van de „groote school", er was toch ook
vrees voor het onbekende, het weg zijn van
moeder, het niet meer kunnen spelen.
Toen kwam de groote dag. Het was een
Stralende zonnedag, een dagje om naar strand
of naar de duinen te gaan. Maar daarvan was
geen spraek meer. De heele familie was er
vroeger voor opgestaan. Het Zondagsche
jurkje of het Zondagsche pak mocht aan. Dat
gaf iets feestelijks aan den eersten gang.
Moeder kleedde zich ook. Er zat een brok
Scheiding. Er kwam nu een ander in het
in haar keel. Ze voelde het als de eerste
leven van haar kind. Een ander, die beteeke-
nis zou krijgen in het doen en laten van haar
kleintje. Tot nog toe had ze de liefde en het
vertrouwen alleen gehad. Nu zou het worden:
„Moeder de juffrouw zegt, dat het zoo moet."
En veel van dat kleine kinderhartje zou open
gaan voor de juffrouw op school.
De gang naar school was niet gemakkelijk.
Niet voor de kleintjes en niet voor de
moeders.
Ze deden druk die moeders om niet toe te
willen geven aan dat gevoel van weemoedig
heid. Ze waren stil die dreumessen en kropen
kleintjes tegen moeder aan. Kleuterkinderen
nog. De een met een prachtig etui, vol pot-
looden met felle kleuren en een fijn inktvlak
en een liniaaltje en andere gewichtige dingen,
die thuis wel honderdmaal bekeken, en ge
toond waren. Nu hing het stil in het kleine
handje.
De groote jongens van de school, die van
de vijfde en zesde klasse, heeren met plus
fours, keken met onverschillige gezichten
naar dat kindergedoe en naar hun moeders.
Zij waren de kerels van ervaring, de weg naar
de maatschappij lag bijna voor hen open. Nog
een paar jaar
Toen ging de cyrene. Een scherpe, harde
onverbiddellijke klank.
-Loslaten moeder, die kleine, dat is de eisch
van het leven!
Moeder klemt steviger het handje in haar
hand. En de peuter daar beneden kijkt eens
naar boven, 't Valt toch niet mee. De breede
schooldeur staat open. De grooteren dringen
naar binnen, maken een grapje met de con
ciërge, de vertrouwde van iederen school
jongen.
Dan komen de moeders met de nieuwe
lingen. De juffrouw van de eerste klas wacht
ze op. Ze strijkt de kleintjes eens door het
haar of onder de kin. Spreekt een bemoedi
gend woord en zet ze in de bank.
Moeder blijft wachten voor de klas, ze kan
niet wegkomen. Ze lacht, maar het is niet
van harte', ze knikt vriendelijk tegèn haar
peuter, maar die ziet wel, dat er iets in
moeders oogen is, dat anders is als gewoon
lijk. En ze zitten daar, met benepen snoetjes.
Èn enkele houdt het niet uit, begint te snik
ken en wil weg. Dan weet de juffrouw, die
vreemde nieuwe juffrouw, met een zacht
woord het kleintje weer in de bank te krijgen.
Moeder krijgt een stille wenk, dat ze heen
moet gaan.
Loslaten, moeder, dat is noodig voor uw
kind om zelfstandig te worden, dat is noodig
voor u, om te leeren begrijpen, dat het slechts
geleende panden zijn.
Achter in de klas zit een blondje, met
oogen als sterren zoo stralend en naast haar
een kleine jongen, die onwennig, niet naar
zijn buurmeisje kijkt.
„O, moeder, had die kleine meid thuis ge
zegd, ik heb gehoord, dat je op die school
naast een jongen moet zitten."
„Welnee, kind, had moeder gesust, dat is
niet waar."
Nu zat haar kleine meid daar, de eenigste
die naast een jongen gezet was. Hoe of het
leven je ook te pakken kan nemen
Hedenmiddag zullen een aantal leden van
de bemanning van het Duitsche oplei
dingsschip „Gorch Fock" zwemmen bij
de „Frissche Morgen", terwijl heden
avond een polowedstrijd gespeeld zal
worden tusschen een zevental van de
„Gorch Fock" en „Frissche Morgen I".
De opstelling van F. M. I is:
Kreukniet
Kruisdijk Ernens v. d. Bogaerde
Schekkerman J- Baarda
H. Wildenberg
Reserves: W. Th. Wildenberg, Duif, W.
Uyleman.
Het belooft een spannende wedstrijd te
worden, daar gisteren het Duitsche team met
3—1 van de Adelborsten heeft gewonnen. Dat
de jonkers over goede polospelers beschikken
is bekend en toonden zij ook op Koninginne
dag.
Gisterenavond werd bij de F. M. de Wis
selbeker voor dames verzwommen. Deze
beker was beschikbaar gesteld door den heer
A. J. de Vries, bestuurslid van de Frissche
Morgen. De deelname was helaas niet groot
en het waren in hoofdzaak pasbeginnende
zwemsters, die in de baan kwamen.
De 12-jarige Jo van der Reyden wist voor
dit jaar op den beker beslag te leggen. Zij
zwom de 100 m borstcrawl in den voor
haar zeer fraaien tijd van 1 min 34.2 sec.
Het vertrek van de Duitsche
bark.
Het vertrek van de „Gorch Fock" zal
waarschijnlijk plaats hebben Zaterdag
morgen 7 uur.
Ter gelegenheid van den ver
jaardag van H.M. de Koningin.
Van de gelegenheid tot complimen-
teeren op het commandement der
j Marine, ter gelegenheid van den ver-
jaardag van H.M. de Koningin, heeft
Dinsdagmorgen ook de commandant
van de „Gorch Fock" gebruik gemaakt,
I die de gelukwenschen namens de Duit-
sche marine aanbood.
Voor deze hoffelijkheid heeft de vice-
admiraal den commandant bedankt.
Gisterenmorgen heeft de vice-admi-
I raai, door den officier van piket, den
commandant van de „Gorch Fock"
laten bedanken voor het pavoiseeren
van de bark op 31 Augustus.
Zaterdag wordt te Almelo een landdag ge
houden, waarbij onze Marinekapel de muzi
kale illustratie zou verzorgen. Aanvankelijk
zou de Marinekapel reeds Vrijdagavond een
concert geven in de stad, doch daar juist op
dien dag de installatie van de pas benoemde
adelborsten" plaats vindt, zal van dit avond
concert wel niets komen. Dienst gaat nu een
maal voor.
Bezoek voor officieren en adel
borsten.
Morgenochtend van 10 tot 12 uur zal
aan officieren en adelborsten gelegenheid
worden gegeven tot bezichtiging van de
Duitsche bark.
De Ver. „Onze Vloot" heeft succes geboekt
met het uitschrijven van haar wedstrijd in het
bouwen van een model van Hr. Ms. „De
Ruyter". Er zijn in onze stad verschillenden
geweest, die zich aan de opgave hebben ge
waagd en hun vrije avonden hebben doorge
bracht, door zich te verdiepen in de proble
men die het vraagstuk bood en de practische
toepassing daarvan op hun model. Verschil
lende van die modellen zijn min of meer ge
slaagd. Een heel geslaagde vinden we op het
oogenblik uitgestald in de étalage van den
boekhandel van den, heer v. d. Haagen, Spoor
straat. Het model is gemaakt door den oud
instructeur van de marine, J. Kwekel. Het is
tot in de kleinste bijzonderheden nauwkeurig
en gemaakt op schaal 1 200. De heer Kwekel
heeft zijn model geplaats in een glazen vitrine
waarin het goed tot zijn recht komt.
Er zal zeker belangstelling zijn voor dit
knappe stukje werk.
Onder verwijzing naar de desbetreffende ad
vertentie vestigen wij er de aandacht op, dat
de aanvang der lessen van de Zondagsschool
der Ned. Herv. Kerk plaats heeft op a.s. Zon
dag in de openbare scholen Parallelweg, Oost-
slootstraat en Oude Helder.
Voor bijzonderheden zie men de advertentie.
van 1 September 1937.
ONDERTROUWD: L. Orelio en C. A. J.
Rozemond; W. J. Maartens en G. A. van Bre-
derode; G. Jordens en W. Koete".; A. Brinks-
ma en T. Kok; W. A. Arents en M. C. van
Kralingen; P. Swaters en Th. J. Mos.
BEVALLEN: H. M. F. A. van Schaik
Tiessen, z. m
OVERLEDEN: P. W. Filmer, (m.), 65 j.
Groote belangstelling.
Gistermiddag te half 5 was het publiek in
de gelegenheid een kijkje te nemen aan
boord van de „Gorch Fock" en hoewel te
voorzien was dat de belangstelling groot zou
zijn, nam zij verrassende vormen aan.
Zeker meer dan duizend Jutters hadden
zich in qeue opgesteld voor de driemaster
en werden door enkele politieagenten in
groepjes doorgelaten. Op het schip verzorg
den de Duitschers de verdere ontvangst en
we kunnen niet anders zeggen, dan dat deze
naar ieders genoegen was. Wat men vroeg
kreeg men prompt uitgelegd en niets was den
cadetten te veel.
Zoodat ook dit bezoek de reede gelegde
vriendschapsbanden weer in niet onbelangrijke
mate verstevigd heeft.
Dinsdagmiddag hebben de commandant en
de Duitsche officieren onofficieel aan een
vriendschappelijke maaltijd aangezeten met
Hollandsche collega's, in de Marineclub.
Eenige jongere officieren hebben 's avonds
een dansavond bijgewoond in „Musis Sacrum".
Naar wij vernemen zal het wereldbekende
circus Sarrasani van 20 t.m. 24 September
een bezoek brengen aan onze stad. Het circus
zal geplaatst worden op een weiland aan de
Javastraat.
Door circusliefhebbers zal dit bericht met
instemming worden vernomen, omdat Sarra
sani op dit gebied het beste van het beste
geeft.
Wij lezen in „Stella Maris", dat op Vrijdag
17 September a.s., 's avonds om acht uur, het
Tehuis in de Prins Hendriklaan zal worden
ingezegend en officieel geopend.
Iédere Katholieke marineman is hierbij ge-
inviteerd.
Een bewoner van de Cornelis Ditostraat
deed aangifte, dat hij sedert Zaterdag zijn
rijwiel vermist.
Een bewoner van den Kanaalweg, die zijn
rijwiel op zijn erf had staan, moest tot de
conclusie komen, dat rijwieldieven ook hier
zijn karretjes wel konden vinden.
Door de politie werd op den zeedijk een rij
wiel aangetroffen, dat hier onbeheerd stond.
Dit rijwiel is in tusschen door den eigenaar
afgehaald. Het belastingmerk was echter ver
dwenen.
Gisterenmiddag had op het Helden der Zee
plein een aanrijding plaats tusschen twee per
sonenauto's. Persoonlijke ongelukken kwamen
niet voor. De bumper van de eene auto werd
afgerukt, terwijl de zijkant van de andere
auto werd beschadigd.
Vannacht betrad een bewoner'van de Bin
nenhaven met een hevig bloedende hoofdwond
het Hoofdbureau. De man verklaarde, dat hij
's middag3 ruzie had gehad met enkele per
sonen. Toen hij gisterenavond door de Lange-
straat reed werd hem plotseling een stuk glas
naar het hoofd geworpen. De man kon na op
het hoofdbureau verbonden te zijn, naar zijn
woning gebracht worden.
LACHENDE WINNARESSEN IN PARIJS.
Bij de studenten-wereldspelen in Parijs heb
ben de Duitsche vertegenwoordigers(sters)
op 24 nationaliteiten een overweldigende ge
zamenlijke zege behaald op Frankrijk en
Hongarije. Hier ziet men de wereldkampioen
hordenloop, mejuffrouw Dempel (Weimar)
toen zij tesamen met mejuffrouw Westphal,
die tweede geworden was, voor de jubelende
bijvalsbetuigingen van de Duitsche kolonie
danken. Rechts de derde in deze overwinning,
mejuffrouw Whitehead (Engeland).
Weet gij hengelsportelingen,
Vier September is de dag,
Dat gij, niemand uitgezonderd,
Heel veel visch verschalken mag?
Moeder zit met smart te wachten,
Als gij thuis komt van den strijd.
Laat ze vroolijk naar U kijken.
Laat ze niet uit puren nijd:
U gaan zeggen, hengelaartje,
Waar is nu je groote baars.
Jij vischt wel met groote woorden,
Maar die lap ik aan mijn laars.
Toont, dat gij als hengelaar steeds,
En als lid van H.S.V.
Niet met oridermaatsche baars komt,
Dan pas is de zaak O.Ké.
Naast je hengelsport-ideeën,
Maak je onze leuze waar:
't Aantal leden steeds vergrooten,
Ja, dan is het voor elkaar.
Jan Mens.
Met vijf autobussen zijn de Sperwerklanten
een dezer dagen op stap geweest naar Fries
land. 's Morgens om 8.45 u. werd vertrokken
in de beste stemming en 's avonds om 11 u.
keerde men terug, met gezang en gejubel.
Van den heelen tocht werd een film ge
maakt, die dezen winter in een van de
plaatselijke theaters vertoond zal worden.
Elke passagier ontving'een blikje ananas,
gratis aangeboden door de fima v. Melle. Het
werd een prachtige, afwisselende tocht, waar
door de menschen 's avonds hoogst voldaan
weer in de stad terugkeerden. De dankbe
tuiging, elders in dit blad opgenomen, is het
beste bewijs, dat de menschen uitzien naar
een volgenduitstapje.
19e eeuwsche sfeer in onze haven.
Bejaarde marineklanten halen hun
hart op.
Gistermorgen kwart voor 10.
Op de Gorch Fock is alle hens aan dek:
de hoogbootsman staat met een megafoon in
z'n hand om een serie bevelen te gaan uit
bulderen. De zeilen zitten nog vastgesjord,
maar lang zal het niet meer duren, want er
staat een zeilexercitie op het program, een
attentie welke de commandant van den bark
den commandant van het Koninklijk Instituut
heeft bewezen.
En met hem een groot aantal oud-marine
klanten, dei een schouwspel hebben mogen
gadeslaan, die hun al datgene weer liet zien,
waar hun harten nog steeds vol van zijn: een
volgetuigde bark, wel niet koersend voor een
stevigen bries, maar dan toch volgetuigd. Een
zeldzaam schouwspel in onze Nieuwediepsche
haven.
Toen wij op de haven kwamen was de exer
citie reeds in vollen gang: onder aan den
steiger, boven op den weg, bij de Zeedok-
sluis, kortom, overal stonden de belangstel
lenden te genieten van het unieke schouw
spel. Niet in het minst de Jonkers van het
Instituut, die er kennelijk „stil" van waren.
Maar behalve de Jonkers waren daar heel
wat oud-onderofficieren van de Nederlandsche
marine, die zich nog opperbest konden herin
neren de tijden, dat we met geen onderzeeërs
en kruisers naar de Oost voeren, doch het
deden met houten zeilers in vele maanden...
Verscheidene keeren hadden wij de „Gorch
De zeilen worden geborgen.
Fotobureau „Modern".
Fock" reeds gezien, maar steeds met de
masten en ra's zonder zeilen.
En zie, de metamorfose was volkomen: zoo
volkomen, dat men zich onwillekeurig ver
plaatste in een tijd die ver achter ons ligt. De
zeiltijd. Als een ranke vogels lag zij daar: als
het ware klaar tot wegvliegen, de zee op,
het wijde blauw in, van horizon tot horizon.
Welk een schouwspel: aan de ra's de
dwarsscheepsche zeilen, aan de boegspriet
en tusschen de masten (benevens aan
bezaansboom) de langscheepsche.
Alle zeilen werden losgemaakt en bij
gezet, terwijl de hoogbootsman de enorme
lappen op diverse wijzen liet brassen: bij
den wind, halve wind, voor den wind. Dan
weer zeilen reeven, gijen, gorden en bij
zetten.
Het was een schoon gezicht, deze Duit
sche cadetten aan het werk te zien. Hoe
ze als de bekende katten het want enter
den. Hoe ze daar in de ra's klauterden,
in de looppas... en hoog boven het spiegel
gladde waterdek van de haven, als kleine
miniaturen met hun voeten in de paarden
steunden.
Het duurde niet zoo heel lang, want ze
weten wat tempo is, deze jongens van de
„Gorch Fock": maar niet spoedig zullen we
vergeten de opvallend kwieke wijze waarop
hier de gewone dwarszeilen losgegooid wer
den, de langscheepsche vrijgemaakt en de
bram- en boven bramzeilen bijgezet. Een
kranig stuk werk.
We hebben nog even met een der onder
officieren een praatje gemaakt en deze wees
er op dat niets aan dek machinaal geschiedt.
Alles, maar dan ook alles gebeurt met de
hand. Trouwens... een machine zou het zeker
niet sneller konden doen.
Ook hoorden we nog, dat de hoogbootsman
van de „Gorch Fock het bestaat van de groote
mast aan stuurboord naar boven te klauteren,
en via de zaling aan bakboord neer te gaan
in den tijd van46 seconden. En het is
geen bluf!
Zeilexercitie op de „Gorch Fock": zij die het
geluk hadden het te aanschouwen, zullen het
zeker niet spoedig vergeten,
r\ ls ren verrassing is Zondag de mededeeling
van het sluiten van een niet aanvalsverdrag
tusschen China en Rusland gekomen. Een ver
rassing, hoewel er de vorige week in die rich
ting toeh reeds eenige geruchten geloopen
hadden. De bedoeling van het sluiten van dit
verdrag is niet erg duidelijk.
Het merkwaardigste van het geval is, dat
China, wel verre van zijn heil te zoeken in
het communisme, dit met kracht heeft be
streden, schrijft de „Nw. Rott. Crt." in een
beschouwing naar aanleiding van deze ver
dragssluiting. Het heele streven van de regee
ring te Nanking is gericht op een nationaal
herstel, zoowel buiten Japanschen als buiten
Russischen invloed.
Door Japans onbehouwen optreden
krijgt men nu den paradoxalen toestand,
dat het China drijft in de richting, waar
voor het dit land juist wil behoeden, en
dat China, hoewel het zulks zelf ook niet
wil, noodgedwongen dien kant uit gaat.
Het is moeilijk zich voor te stellen, wat
China van dit verdrag verwacht. Het zal wel
niet gelooven, dat het hiermee de, laat on3
nu maar zeggen, geestelijke infiltratie van het
communisme een dam zal opwerpen. Om
steun te verkrijgen van Rusland zal het China
ook wel niet te doen zijn, d.w.z. dat het wel
niet zal verwachten, dat Rusland te zijnen
behoeve Japan den oorlog zal verklaren, ter
wijl het materieelen steun in den vorm van
oorlogsbehoeften ook zonder dit verdrag wel
zou hebben verkregen, al bestaat natuurlijk
de mogelijkheid, dat Rusland in dezen juist
een middel tot pressie op China heeft gevon
den om tot het aangaan van een dergelijke
overeenkomst te geraken.
In strijd met deze veronderstelling is echter;
wat het Duitsche nieuwsbureau van f Chinee-
schen kant verneemt, n.1., dat reeds een jaar
lang met Moskou over een dergelijk verdrag
werd onderhandeld en dat de huidige gebeur
tenissen Nanking aanleiding hebben gegeven
er thans spoed mee te betrachten.
Volgens dit bericht zou China toch tot zijn
besluit zijn gekomen uit vrees, dat het com
munisme van de huidige moeilijkheden ge
bruik zou maken, niet om Chineesch gebied
aan te tasten, maar om van binnen uit China
voor zijn beginselen te veroveren. De gebrui
ken van de Russische propapanda kennende,
lijkt het ons naïef te veronderstellen, dat een.
dergelijk verdrag een dusdanig streven zou
kunnen onderdrukken.
Het eenige voordeel, dat Nanking misschien
van het verdrag heeft te verwachten is van
middellijken aard, d.w.z. dat hierdoor de com-'
munistische scharen in China tot steun van
ganscher harte aan den strijd tegen Japan
zullen worden bewogen, maar of deze anders
zou zijn uitgebleven, is ook nog de vraag.
Hoe men de zaak ook bekijkt, zegt de „Nw.
Rott. Crt.", men komt steeds weer tot da
conclusie, dat het voordeel van dit Russisch-
Chineesche verdrag geheel aan Russischen
kant is en dat China beter zou hebben gedaan
de onderhandelingen, als zij toch traineerden,
nog maar een tijdje langer te rekken.
Gemaakte Heren- en Kinderkleding
Moderne keuze in alle prijzen
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks van 912 en van 13.30—
17 u. Zaterdags van 912 uur.
Bioscopen
Rialto-theater, Spoorstraat, aanvang half 8:
„Born to dance".
Tivoli-theater, Spoorstraat: aanvang half 8:
„De aangebeden Vrouw" en „Dat wat ja
niet bent".
Witte Bioscoop, Koningstraat, aanvang half 8:
„Oproer in San Antonio" en „Circus".
Zaterdag 4 September.
Feestavond dansen Gymn.-ver. „Pro Pa-
tria", Badpaviljoen, 8 uur.
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Hoog water (heden)
Laagwater (heden)
Hoog water (Vrijdag)
Laag water (Vrijdag)
Licht op (heden)
5.45 18.45
12.10 0.20
6.50 1945
13.25
20.22
Barometerstand Den Helder 760.7
Temperatuur zeewater 18.4
Temperatuur lucht 18.1
Hoogste temp. lucht gisteren 22.7
Laagste temp. lucht gisteren 17.5
GESLAAGD: voor examen wiskunde L.O.
onze stadgenoot, de heer H. Korrelboom.
1 September.
Aangebracht door korders:
Tongen p. kg 1.13—0.98
Slips 0.92—0.84
Tarbot 0.75
Schol le soort p. k. 7.205.80
Schol 2e soort 3.701.70
Schar 2.00—1.20
Bot 4.50—3.25
Kreeft p. stuk 2.20—1.50
Door garnalenvisschers:
Levende garnalen p. lit 1.35
