VOLKSWELVAART. MOET OMHOOG N.V*V+ adresseert aan Dn Colijn Van boomstam tot krant Een nieuwe crisis op komst? Woensdagsche Mijmerij Rembrandt slachtoffer van Duitsche kunst- „zuivering" Chioeesche vluchtelingen te Batavia ontscheept Geen ordening ten koste van democratischen staatsvorm Beurskoersen vallen gestadig Nog steeds liquidaties in Amerika Heb den moed met Duitschland te confereeren! Opruiing in Midden-Java Miaktn Keres en Fine winnen Reportage van hart tot hart. De beschaving is gered: De Olympische hardlooper Lovelock heeft vóór en ia een zware training het kloppen van zijn hart op een gramofoon- plaat laten vastleggen. De gramofoonplaat werd j.1. Vrijdagavond uitgezonden, en zoo hoorden Lovelock's bewonderaars aan de Kaap zijn hartslag; sterker zoo juicht het blad, waaraan ik dit ontleen dan wanneer zij zijn borst hadden afgeluisterd met oor of stethoscoop. Dit laatste is natuurlijk maar bij manier van spreken. Er is in het Britsche Rijk niemand geweest, die werke.\jk het plan heeft gekoesterd een reis van drie weken te maken, om aan Lovelock's borst zijn hartslag te komen beluisteren. Ik wil het tenminste hopen; men kan tegenwoordig nooit heelemaal zeker van iets zijn. Ja, dat was een groote, heerlijke gebeur tenis. Zelden heeft een bericht mij zoo ont roerd. Het was weer goed, te leven; Lovelock's harteklop is voor de eeuwigheid bewaard gebleven. Hij gaf door den aether het dreunende tempo aan, waarmede de Menschheid onweerhoudbaar voortschrijdt op den weg der volmaking. De radio, geschenk der goden, heeft haar hoogste zege behaald in dienst der huma niteit; wij hebben het hart van den hard looper hooren bonzen. En wat doen onze omroepen? Brengen ook zij ons nader tot onze groote mannen en vrouwen? Hebben we in onze huiskamer ooit het snorren vernomen van Willy den Ouden's lievelingspoes Is er ooit een gramofoon-opname ge maakt van den monoloog, dien Buziau voert bij het aantrekken van zijn smoking overhemd, op een oogenblik, dat hij zich onbespied waant? Is ooit de liefelijke gavotte der dartele waterdruppels tot ons oor doorgedrongen, neerregenend uit een koude douche op Rie Mastenbroek's athletische figuur, na een poedelpartij in het vale Maaswater? Neen, niets van dit alles. Men iaat onze helden en sterren banale woorden in de microfoon zeggen, waaraan de „human touch", de menschelijke noot, geheel vreemd is. En d i e is het juist, waar de mensch van onze eeuw behoefte aan heeft. Men laat Han Hollander liedjes zingen; het eenige effect is, dat men hoort hoeveel beter hij het doet dan Maurice Chevalier, maar brengt het ons nader tot de intimiteit van zijn persoon? Geen sprake van. De hartslag van Lovelock moge onze radio-mandarijnen wakker bonzen. Wij wenschen het krassen te hooren van de pen, waarmede Bakhuys zijn contract met de voetbalclub in Rheims teekent. Dkt is actueele radioreportage. Wij willen hooren hoe Lou Bandy zijn tanden poetst en als wij dan op de planken zijn gebit zien flikkeren, zuilen wij het ge voel hebben, dat het ook een beetje van óns is. Wij verlangen Van Egmond te hooren touwtjespringen, hem te bewonderen om zijn spartaansche training en wij willen hem uit de verte een hartigen slok toe drinken, en een tweeden omdat h ij het niet mag. Wij wenschen het ruischen te hoorep, veroorzaakt doordat Bob Glendenning Puck van Heel's kuitspieren masseert in de pauze van een internationale voetbalmatch, en het zal het bloed van den waren sport liefhebber ahter de kachel sneller doen stroomen. Wij willen in onze huiskamer Bep van Ki'averen hooren hijgen, terwijl hij oefent met zijn sparring partner, en in sympathie met hem medehjjgen in dezelfde cadans. Wij wilen hooren wat Louis Davids tegen zijn lintje fluistert en Euwe tegen den trouwen kater van Aljechin. Zoolang Louis van Tulder niet zijn keel- drankje voor de microfoon heeft gegorgeld en we niet den nachtkus hebben gehoord, dien de heer Lotsy aan zijn kinderen geeft, heeft de radio haar cultureele taak niet vervuld. Dat heeft het Engelsche voor beeld ons geleerd. En laten onze omroepen zich dat voor gezegd houden! Het Nederlandsch Verbond van Vakver- eenigingen heeft, zooals wij in een gedeelte van onzen oplaag gisteren reeds meldden, een uitvoerig toegelicht adres gezonden aan den minister van Staat, minister van Al- gemeene Zaken, voorzitter van den Raad van ministers, dr. H. Colijn, waarin het, nu een nieuwe vier-jarige parlementaire periode is aangevangen, de aandacht ves tigt op de noodzakelijkheid van economi sche ordening. Het adres constateert, dat thans alom theorieën en gedachten ingang vinden, die in de plaats van de absolute bedrijfsvrij- heid grootere gebondenheid van het eco nomisch leven wenschen te stellen. Anderzijds wordt veel, wat vroeger be- drijfsconcentratie, beperking der concurren tie, kartelvorming enz. heette en meestal op brandschatting van de consumenten neerkwam, thans aangediend als „orde ning". Het één noch het ander kan aan de tot standkoming van een werkelijke ordening van het economisch leven bevordelijk zijn, omdat het de op zich zelf juiste gedachte van een grootere gebondenheid van het economisch leven in discrediet kan brengen. In de toelichting, die den omvang heeft van een uitvoerig rapport, zet het N.V.V.bestuur uiteen, dat het als het voornaamste doel van de or dening beschouwt het scheppen van een zoo groot mogelijk evenwicht tusschen productie en verbruik, ten einde aldus de noodlottigen opeen volging van hausse en crisis zoo veel mogelijk te voorkomen en een zoo groot mogelijken welstand en en bestaanszekerheid voor de groo te massa van ons volk te bereiken. Voorts wordt opgemerkt, dat aan de onvermijdelijke economische ordening het groote goed van den democratischen rechts staat niet mag worden opgeofferd en zulks ook niet noodig is. De bezwaren tegen de autoritaire en cor poratieve stroomingen worden in de toe lichting breedvoerig uiteengezet. Door de Overheid moeten de organen in het leven worden geroepen, die de ordening bedrijfsgewijze tot stand kunnen brengen. In deze organen dienen niet alleen ver- tegenwoordigers van ondernemers maar ook vertegenwoordigers van afnemers (onder wie distribuanten), consumenten en over heid een plaats te krijgen. Samenvattend, worden de volgende maat regelen urgent geacht: a. Herziening van de bestaande bedrijfs- radenwet, in dien zin, dat: 1. De instelling van bedrijfsraden in alle daarvoor in aanmerking komende bedrijfs takken dwingend wordt voorgesclu'even, 2. De bedrijfsraden de bevoegdheid krijgen zich ook met de regeling van de economi sche, technische en commorcieele aangele genheden van het eigen bedrijf bezig te houden. 3. Aan deze raden, zoowel voor het so ciale als voor het economische terrein, ver ordenende bevoegdheid wordt gegeven, met dien verstande, dat de uit te vaardigen ver ordeningen aan de goedkeuring van hoo- gerhand onderworpen blijven. 4. De sociale taak van de bedrijfs raden, zooals deze in de bestaande wet is omschreven, wordt uitgebreid tot bemoeiingen op het gebied van de opneming van jeugdttge werk krachten in het bedrijf, de ontslag regeling, de regeling van den werk tijd en de uitvoering der sociale wetgeving. B. Wijziging van de thans bestaande Ves- tigingswet-Middenstandsbcdrijvee en van het Ontwerp-Vestigingswet-industrie, zooda nig, dat: 1. De toelating van nieuwe ondernemin gen mede afhankelijk wordt van de vraag, of er behoefte aan deze nieuwe onderne mingen bestaat. 2. De werking van deze wetten (of van een eventueele nieuwe wet) uitgebreid wordt tot het geheele bedrijfsleven. 3. De uitvoering van de wet wordt ge legd in handen van de bedrijfsraden. c. Reorganisatie van den bestaanden eco- nomiischen Raad; deze zou o.m. controle moeten uitoefenen over genoemde bedrijfs raden, doch is niet bedoeld als een economi sche kamer naast de bestaande volksverte genwoordiging; hij dient ondergeschikt te blijven aan regeering en volksvertegenwoor diging. In afwachting van de totstandkoming der bovenomschreven ordening, geeft het N.V.V. de volgende maatregelen aan om alvast tot een gelijkmatiger verloop van de conjunc tuur te komen. Stichting van een conjunctuurbu reau; Het onder gemecnschapsbe- hecr brengen van de Nederlandschc bank, controle op de credietverlee- ning der particuliere banken, een openbare werken-, een belasting- en een financieele politiek, die gericht is op tempering van de conjunc- t u u rsc homrn cl i n ge n. Met nadruk wijzen zij cr op, dat de be drijfsgewijze ordening gecompleteerd dient te worden door maatregelen, welke op uit breiding van de werkgelegenheid in ons land zijn gericlxt, In onafgebroken tempo rolt het blanke papierlint voort. Grootste courantenmachine in Nederland. De Vereenigde Koninklijke Papier-Fabrie ken der firma Van Gelder Zonen zijn de eenige, die in één harer fabrieken te Renkum en vooral in de fabriek te Veisen in Neder land krantenpapier vervaardigen. Toen men verleden jaar eindelijk tegemoet kon komen aan de reeds lang gc\oelde behoefte van productie-uitbreiding en bovendien moder niseering van het bedrijf gewenscht was, is men resoluut overgegaan tot den bouw van een nieuw fabrieksgedeelte, om daar een der modernste machines neer te zetten met de grootste bestaande productiecapaciteit. De machine zou geheel electrisch worden gedre ven en de regelbare draaistroom-collector- motoren moesten in Duitschland besteld wor den, terwijl de orders voor de luchtverver- sching enz., geheel in Nederland geplaatst werden. In de modern gebouwde 122 meter lange machinehal staat thans de nieuwe papiermachine, die zelf een lengte heeft van 83 meter, opgesteld. Plichtsgetrouw levert zij honderddui zend kilogram papier per dag, of bij na vijfmaal zooveel als de oude pa piermachines, die in de oudere fa- brieksgedeelten echter ook nog hun aanzienlijk aandeel in de Nederland- sche krantenpapierproductie leve ren. Per dag leze men als per etmaal, want de papierindustrie is een continubedrijf en ononderbroken rollen de overwikkelma- chines aan het einde van do hal den lan gen papierlooper tot. de zware rollen, zoo als zij, na door den kalander te zijn ge gaan en op maat te zijn gesneden aan de dagbladdrukkerijen worden geleverdSlechts 'des Zaterdagsavonds te elf uur wordt de machine stopgezet en wordt het werk ge staakt tot Maandagmorgen zeven uur. Dan rolt de breedc papierband weer aan. Natuurlijk moet deze papier stroom ergens gevoed worden. Deze voeding geschiedt aan den anderen kant van de 85 meter lange machine, waar de pap van houtstof, gemengd met slechts 18 pet. cellulose en 6 pet. chinaclay, op den breeden roteerenden band van fijn koper gaas wordt gespoten. De grondstof. In de houtstoffabri'èk ziet men nog de bekende grondstof, de op maat gezaagde stukken boomstam, meestal van den fijn- spar, door een zuiger met oliedruk tegen een snel roteerenden slijpsteen geperst, die onder toevoeging van zeer veel water het hout tot heele fijne houtstof slijpt. Het door de wrijving heet geworden water komt met de houtslijp als een dunne pap uit deze machine en gaat door verschillende zeven en wordt op verschillende wijzen ge raffineerd en daarna weer ingedikt, om dan in een voorraadkuip bewaard te wor den. De houtstoffahriek te Veisen heeft een capaciteit van 750.000 kg. per week en om twee slijpers aan het werk te houden is een motor van 1700 p.k. noodig. De houtstof wordt gemengd met cellu lose en chinaclay en eventueel met een anilinekleurstof en wordt dan op inge nieuze wijze gelijk verdeeld op een snel voortbewegend koperdoek geperst. Een groot gedeelte van het water wordt O)) deze wijze aan de papachtige massa ont trekken, en de band zonder einde passeert op verschillende plaatsen vacuumbuizen, die de waterdamp welke van het papier afkomt, opzuigt. De natte papierbaan wordt dan verder geleid over zeer breede viltbanden zonder eind, die telkens opnieuw gedroogd worden en het papier door een groot aan tal droogt .rammels leiden, zoodat aan het eind van de lange machine vrijwel alle vocht aan de papierbaan onttrokken en het papier over den kalanderrol kan wor den geleid, waardoor het een glad opper vlak krijgt, terwijl het om gesatineerd te worden nog over een satineerkalander ge leid kan worden. Ten slotte snijdt de Bo- buneuse de rollen op de gewenschte breedte cn deze kunnen vervolgens ingepakt wor den, waarna zij met behulp van een inge nieus stelsel van eenvoudige transportwa gentjes en kranen in de vrachtauto's of op de vrachtbooten terecht komen. Het spreekt vanzelf, dat tijdens de fabricage de papierbaan voortdu rend gecontroleerd wordt, en niet temin doet het wonderlijk aan wan neer men in do reusachtige ruimte het gevaarte in werking ziet en niet meer dan een half dozijn arlxuders noodig zijn om toezicht te houden en het gecompliceerde stelsel van rollen, trommels en walsen te bedie nen, waar het papier doorheen loopt met een snelheid van ruim 20 k.m. per uur. Dat wil echter niet zeggen, dat de papierindustrie uit een oogpunt van tewerkstelling niet belangrijk zou zijn. Het is slechts de wonderlijke papierma chine, die bijna automatisch al het werk verricht, mits de pompen, die de houtstof- pap in de welfbak pompen, maar blijven functioneeren. De nevenafdeelingen eischen echter voortdurend een groot aantal ar beidskrachten. Het hout moet worden aan gevoerd, moet met handkracht in de slijpers worden gebracht, de elecfrische installatie is een groote afdeeling op zichzelf onder leiding van een electrotechnisch ingenieur en de grootste nauwkeurigheid is hier ge boden omdat de afzonderlijke motoren, die de verschillende doelen der groote machine aandrijven, nauwkeurig synchroon moeten loopen. Voorts staat te Veisen naast de papierfabriek de cellulose fabriek, die bij na een millioen kilogram cellulose per week produceert, alle bedrijven van de Koninklijke Papierfabrieken van cellulose voorziet en een der grootste cellulosefa- brieken van Europa is. In totaal werken dan ook alleen te Veisen meer dan 800 ar beiders en employés. Vooral te Veisen ligt de fabriek zeer gunstig voor den aanvoer van grondstoffen, hoofdzakelijk hout uit Zweden, Finland, Rusland en ook uit Canada. In reusachtige stapels ligt op het terrein tusschen het Noordzcekanaal cn de fabrieksgebouwen de houtvoorraad, die weldra onherkenbaar ver anderd als papier de fabriek zal verlaten. Titels van zijn schilderijen ver anderd. Driehonderd Joodsche schilderijen op de zwarte lijst. Meer dan 300 Duitsche schilders, beeld houwers cn andere kunstenaars zullen voor een groot deel hun levensonderhoud verlie zen als gevolg van Goering's zuiveringsac tie in de kunst. Hun namen zoo verneemt de Jewish Chronicle van 10 Sept. j.1. zijn door het Rijksministerie van Opvoeding ge plaatst op een zwarte lijst. Het gevolg hier van zal zijn, dat zij van overheidswege geen opdrachten meer zullen ontvangen. De Dailv Express doet medodeeling van de gevolgen, die de zuiveringsactie ook voor het museum te Keulen heeft gehad, waar de autoriteiten hun best hebben ge daan, de schilderijenverzameling van alle semiotische invloeden te ontdoen. Een schilderstuk van Rembrandt van een roodharigen Joodschen .jon gen heeft men een andere naam ge geven; het heet thans „Portret van Titus, zoon van den kunstenaar". Een groot schilderij, waaraan Rem brandt zelf de naam „De Rabbijn" gaf, heeft deze naam niet mogen behouden; de autoriteiten van het Derde Rijk noemden het .Portret van een ouden man." Waarmee men dan den Joodschen invloed uit deze schilderijenverzameling verdwe nen acht Intusschen verheugt zich de tentoonstel ling van „Ontaarde Kunst" te Miinchen nog steeds in de toenemende belangstelling van het Duitsche publiek; men heeft reeds het cijfer van één millioen als bezoekersaantal gepubliceerd, terwijl daarentegen over het bezoek aan de tegelijkertijd plaats vinden de tentoonstelling van „Echte Duitsche Kunst" van officieele zijde nog steeds geen gegevens zijn bekend gemaakt In flagranten tegenspraak met de alom opduikende hoopvolle berich ten over een opleving in zaken, is de loop der effectenkoersen van New- York. Het is alsof men, evenals in 1929, in Wallstreet plotseling alle vertrouwen in de huidige beurssitu- atie heeft verloren. Het is zeer moeilijk om de juiste gron den te vinden, waardoor het wantrouwen wordt gedragen, maar een feit is het, dat het beleggend publiek de fondsen op de markt blijft gooien, met als gevolg, een gestadig afbrokkelen der koersen. Bij gebrek aan nieuwe factoren, die de Amsterdamsche effectenbeurs op de een af andere wijze zouden kunnen beïnvloeden, wordt op het oogenblik speciaal acht ge slagen op het koersverloop van New-York, zoodat ook te onzent een bedenkelijke in zinking der noteeringen valt te consta- teeren. Op Wallstreet valt hoegenaamd geen peil te trekken, want telkens wanneer men meent, dat het liquidatieproces is afgewik keld, wordt men verrast door berichten, welke gewag maken van verdere realisa ties. Het feit, dat de Amerikaansche schat kist een bedrag van driehonderd millioen dollar uit het inactieve goudfonds zal vrij maken, teneinde daardoor de politiek van goedkoop geld in de hand te werken, is meerendeèls gunstig uitgelegd en aanvan kelijk riep dat Maandag te New York eenige vraag te voorschijn. Nadien echter kreeg het aanbod weer zoodanig de over hand. dat de koerswinsten, welke tegen 't einde van de achter ons liggende week waren behaald, grootendcels of geheel verloren gingen. Voor de reacties van den laatsten tijd worden verschillende oorzaken genoemd, doch desniettemin is het moeilijk zich een goed oordeel te vormen van de krachten, welke op het oogenblik op de Amerikaansche beurzen inwerken. De algemeene economische toestand in de Ver eenigde Staten is nog lang niet on bevredigend, zoodat de kleine te leurstelling, veroorzaakt door het tot nog toe uitblijven van de groo te herfstopleving, waarop men had gerekend, niet als de werkelijke oorzaak van het onbemoedigende verloop van Wallstreet kan worden gekenmerkt. Het Amerikaansche publiek is weliswaar verontrust door de vérgaande overheidsbe moeiingen en de beurscontrolcmaatregelen, terwijl het tevens nog beducht is voor ar- beidsmoeilijkheden. doch deze factoren zijn niet vad vandaag of gisteren en hadden reeds veel van hun invloed verloren. Daar om verdiept men zich in gissingen om trent de minder grijplrare motieven, die het beurssentünent hebben ondermijnd en de onzekerheid dienaangaande komt aan de koersontwikkeling niet ten goede, Zuid-Afrika geneigd. Hitler's kolonietaon- ger te bevredigen. „Ik ben van meening, dat Zuid- Afrika deel zou nemen aan een al gemeen accoord inzake teruggave der koloniën aan Duitschland, in dien hierdoor geen afbreuk zou worden gedaan aan de veiligheid van Zuid-Afrika", aldus heeft de hoogc commissaris van Zuid-Afrika te Londen, te Water, in een vraag gesprek verklaard. „Bij een met de tegenwoordige snelheid voortschrij dende herbewapening, die ons steeds nader brengt tot de uiteinde lijke crisis, moeten wij den moed hebben, ons met Duitschland aan de conferentietafel te zetten om dit vraagstuk te bespreken. Zuid-Afri ka zou bereid zijn, dit te doen, en ik ben er zeker van, dat het resul taat een oplossing zou zijn, welke bevredigend is voor Duitschland, zoowel als voor de mandaatsmo- gendheden". OSZE OOST Toen de veilige haven in zicht kwam, ontstond groote vreugde op de „Tjisaroea." Onder zeer groote belangstelling van Chineesche zijde en in tegen woordigheid van leiders van de Ja va—ChinaJapan lijn, en tal van autoriteiten arriveerde gisterenmor gen te Batavia de „Tjisaroea" met 177 vluchtelingen uit Shanghai en 142 uit Amioi aan boord. ,Vele families waren vol spanning, een tender was buitengaats met relaties van de aankomenden de „Tjisaroea" tegemoet ge varen. Aan boord van 't schip zelf heerseh- te groote vreugde, toen de passagiers, die zich reeds gepakt en gezakt op dek bevon- de, Tandjong Priok in de verte zagen on- doemen. Het grootste deel van de nog in Ned. Indië op het schip aanwezige vluch telingen uit Shanghai bestond uit studenten van de „China University" totaal 153 Eeni- gen van hen hebben het luchtbombardement op 19 Augustus meegemaakt. Het schoolge bouw was toen echter practis'ch' reeds ont ruimd en slechts enkele studenten waren er nog aanwezig om hun eigendommen weg; te halen. Van deze studenten zouden er twee, beiden uit Nederlandsch-Indië af komstig, zijn gedood. De gezagvoerder van de „Tjisaroea" heeft aan Ancta medegedeeld, dat bij hot ver trek van Sjanghai 1.251 vluchtelingen, onge rekend kleine kinderen, aan boord waren. Het grootste deel hiervan debarkeerde te Hongkong, waar het schip, een etmaal, na de groote typhoon aankwam. In Hongkong werden 142 vluchtelingen uit Arnoi over genomen, die door de „Tjinegara" waren aangebracht. De haven van Hongkong, zoo vertelde de gezagvoerder, lx>od door de ver woesting een versohrikkelijken aanblik. De reis van de „Tjisaroea" is verder zon der eenig incident verloopen. Tijdens het verblijf te Shanghai lag het schip circa acht mijl van Woosoeng, waar de Jaapnsche oor logsschepen lagen. Daardoor heeft mep van den eigenlijken strijd weinig gezien. Uiteraard hoorde men wel vliegtuigen en het gedonder van de artillerie, doch de „Tjisaroea" lag veiVg, mede omdat ver schillende voorzorgsmaatregelen waren ge nomen. Zoo was het schip ruimschoots voor zien van nationale kenteekenen. Drie en twintig personen gear resteerd. Het inheemsch bestuur te Klaten ontving in begin September spionnen-berichten, dat in het onderdistrict Tjawas de bevolking werd opgeruid door propagandisten van de Pcrkocmpoelan Kaoelon Soerakarta. Deze propagandisten werkten door middel van huisbezoek. Twee leiders en 21 andere per sonen waren hierbij betrokken. Men wekte de bevolking op tot omverwerping van het gezag en stichting van een nieuw rijk. Het bestuur heeft onmiddellijk ingegrepen en arresteerde 23 personen, waarvan er 21 la ter op vrije voeten werden gesteld. De an dere twee zijn voor een nader verhoor naar Solo opgezonden. FlohrReshevski afgebroken. De achtkamp is gisteren voortgezet te Ba den bij Weenen. De resultaten van de par tijen, gespeeld in de vijfde ronde, zijn: Flohr—Rcshevsky afgebroken. Keres— Eliskases 10 FinePetrov 10 Capablanca—Ragozin niet gespeeld. De stand luidt: 1. cn 2. Keres cn Fine ieder 3 'A punt. 3. en 4. Reshevsky en Flohr 3 punten plus 1 afgebroken partij. 5. Capablanca 2 punten (uit vier partijen). 6. Ragozin 1'A punt (uit vier partijen) 7. Eliskases 1 punt Petrov Vt punt

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 3