China doet beroep
op Genève
Japanneezen dringen in
het Noorden op
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Bruid gearresteerd
Varkens-geschil nog
niet uit de wereld
Bestelauto in
Friesland verongelukt
Vliegtuigen helpen bij
Hartstochtelijk pleidooi van Wellington Koo
De Fransche franc blijft
dalen
Anarchie in Asturië
bescherming tegen piraten
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
DONDERDAG
16 SEPTEMBER 1937
65e JAARG. No. 8106
CHINA
SPANJE
Eden voelt er
niet veel voor
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CHT
DE BILT SEINT:
Per WACO'Touringcar
naar de Opening van
mt de Staten Generaal,
■i Met bezoek aan Westland
Inlichtingen Waco, Kanaalw.l37,tel. 773
Dr. Deterding en de
Veehouderij centrale
HELDERSCHE COURANT
Nadat de Hongaarsche gedelegeer
de zijn verklaring had afgelegd, nam
de Chineesche vertegenwoordiger,
Wellington Koo, het woord om te
protesteeren tegen den Japanschen
aanval in Noord-Ghina en bij Sjang
hai. Ten spijt van alle nadeelen, die
het heeft, heeft China zich gedwon
gen gezien zich te verzetten tegen
den gewapenden inval, aldus Well.
Koo. Hij gaf voorbeelden van de stel
selmatige vernietiging van men-
schenlevens en goederen en protes
teerde er tegen, dat de Japanneezen
de internationale concessie als basis
voor militaire doeleinden gebruiken.
Op dit oogenblik aldus vervolgde
hij is de toestand in het verre
oosten buitengewoon ernstig. Japan,
dat door de oorlogszuchtige partij
beheerscht wordt, heeft openlijk zijn
toevlucht tot wapengeweld genomen
en heeft zijn groote, machtige oor
logsmachine in beweging gebracht
om China te veroveren en te regee-
ren.
De Chineesche afgevaardigde bestreed de
door Japan aangevoerde motieven: overbe
volking en behoefte aan grondstoffen. Hij
herinnerde er aan, dat zijn land zich meer
dan eens bereid verklaard heeft op econo
misch gebied met Japan samen te werken,
doch dat de goede bedoelingen van China
altijd zijn afgewezen door de Japansche
politiek van de „gepantserde vuist". Deze
politiek streeft niet slechts naar de verove
ring van China, maar ook naar de vernie
tiging van buitenlandsche belangen en naar
de verdrijving van Europa en Amerika uit
hun bezittingen in Azië.
Het is duidelijk, aldus Koo, dat China,
door weerstand te bieden, niet alleen zijn
eigen gebied verdedigt, maar ook de. belan
gen en rechten der andere mogendheden
beschermt. Indien de Chineesche pogingen
zouden mislukken door gebrek aan steun
van het grootste instituut, dat aan den vrede
gewijd is en van de mogendheden, zou de
Japansche agressie weldra ook die mogend-
heden bedreigen, zoodat zij in haar eigen
verdediging zouden moeten voorzien.
Wellington Koo bezag daarna de moreele
zijde van de kwestie en verklaarde, dat de
verdragen en het pact, dat men plechtig
gesloten heeft, geëerbiedigd moeten worden
Om te beginnen moet strenge afkeuring
worden uitgesproken over deze politiek van
voortdurende agressie, die tot een duide
lijke schending van het internationale
recht en van de verdragsverplichtingen
wordt. Vervolgens moet de illegale blok
kade der Chineesche kusten, die een aan
slag op gevestigde scheepvaart- en han
delsrechten beteekent, uitdrukkelijk veroor
deeld worden. Spr. sprak de hoop uit, dat
men ook de verschrikkingen der luchtbom
bardementen, door Japansche vliegtuigen
gericht tegen Chineesche non-combattanten
en vreemdelingen, zal veroordeelen. De toe
stand in Europa staat niet los van de situ
atie in het Verre Oosten: hij vloeit voort
uit het feit, dat men het pact heeft doen
eerbiedigen tijdens de crisis in Mandsjoe-
rije. De vrede is ondeelbaar en zijn hand
having is een zaak van algemeen belang.
Indien het door de Japansche
agressie geschapen probleem in het
Verre Oosten op bevredigende wijze
wordt opgelost door toepassing van
de beginselen van het pact, zal dat
zeer zeker een heilzame uitwerking
op Europa hebben en den weg voor
een Europeesche regeling voorbe
reiden.
Het beginsel van gemeenschappelijke vei
ligheid, dat aan het pact ten grondslag ligt,
is de eenige logische en stevige basis van
elk vredesstelsel. De toestand in het Verre
Oosten vraagt snelle maatregelen van den
Volkenbond.
De Raad heeft thans te beslissen of hijzelf
de kwestie wil onderzoeken en maatrege
len nemen, of de Volkenbondsvergadering
er in wil kennen of de kwestie verwijzen
naar de consultatieve commissie, die in
1935 door de vergadering ingesteld is voor
het Japansch-Chineesche conflict, aldus be
sloot Wellington Koo, wiens rede met een
hartelijk applaus werd begroet.
De Japanneezen verklaren sinds
den aanvang van hun offensief in
Noord-China vijftien K.M. te zijn op
gerukt op het diepste punt en acht
K.M. elders over een front van 125
K.M., dat zich uitstrekt van de bergen
ten westen van de spoorlijn Pei-
pingHankau tot een punt op 50
K.M. ten westen van Tientsin. De Ja
panneezen kwamen eerst tot staan
aan den oever van de rivier Tsjoe-
man, op een twintigtal K.M. van de
spoorlijn, die een Chineesch steun
punt vormt. De Chineezen, zoo voegt
men hieraan toe, bevinden zich in ge
vaar te worden omsingeld tengevolge
van verscheidene Japansche opmar-
schen op ver van elkaar liggende
punten.
In de nabijheid van Koean hebben de Chi
neezen de Japansche linies doorbroken. Na
een feilen strijd, die den geheelen dag duur
de, werden zij tenslotte weer teruggeslagen.
Na den aftocht van vier Chineesche divi
sies, hebben de Japanners de linie ten westen
van Koean bereikt. In den sector van Koean
hebben de Japanneezen de rivier Hun, die
400 meter breed is, overgestoken.
Onder dekking van een verschrikkelijk
Spervuur van hun geschut, dat de Chineesche
loopgraven wegvaagde, doorwaadde de Ja
pansche cavalerie de rivier, waarna de ge
motoriseerde eenheden, gevolgd door de ar
tillerie, met behulp van pontons de overzijde
bereikten. Japansche verkenners, die zwem
mend de rivier waren overgestoken, hebben
de operatie vergemakkelijkt. De Japanneezen
zetten thans hun opmarsch voort, zonder
rustpoos te nemen en maken daarbij ge
bruik van tanks in het vlakke terrein van
de vlakte van Hopei.
Aan het front van Sjanghai heerscht
betrekkelijke rust.
Gisteren was het aan alle fronfen van
Sjanghai betrekkelijk rustig. Naar verluidt
worden de Japansche troepen gereorgani
seerd voor een aanval op de nieuwe Chinee
sche verdedigingslinies. De ontscheping van
nieuwe Japansche troepen aan de Jangtse
tusschen Ljoeho en Lotien wijst op het voor
nemen der Japanneezen den rechtervleugel
te versterken. In den afgeloopen nacht is ver
bitterd gestreden in den sector van Lotien,
waar de Japanneezen het front eenige hon
derden meters vooruit konden schuiven.
Cholera onder de Japanneezen.
De woordvoerder der Japansche marine
heeft medegedeeld, dat 200 Japansche solda
ten door cholera zijn aangeast van wie 65
zijn bezweken. De epidemie bleef beperkt tot
de streek van Pausjan.
Een Chineesch succes?
Gemeld wordt, dat de Chineezen Hsing-
tsji aan den spoorweg TientsinPoekau
hebben hernomen en naar Matsjang opruk
ken.
Bijna koers van
franc bereikt.
Belgischen
Gisteren heeft het Fransche devies weer
voor een groote verrassing gezorgd, door
een nieuwe niet onaanzienlijke daling. Deze
daling, hoewel door velen sinds lang ge
vreesd, is toch nog vrij onverwachts geko
men, want Dinsdag is zij zeker niet te voor
zien geweest.
De steun, die van de zijde van het Fran
sche Egalisatiefonds werd geboden, bleek te
weinig ingrijpend te zijn, dan dat de koers
daling, die natuurlijk in de eerste plaats
te Londen tot uitdrukking kwam, waar de
omzetten het grootste zijn, kon worden te
gengehouden.
De koers opende hier op f 6.48, liep daar
na terug tot 6.38 en omstreeks 12 uur was
een koers van 6.25 a 6.28 bereikt.
Men brengt de koersdaling ten deele in
verband met Groote Verzoendag, wanneer
vele zaken gesloten zijn en dus niet aan den
handel kunnen deelnemen.
De voornaamste oorzaak zal echter wel
zijn, dat de politieke toestand weer minder
gunstig wordt beoordeeld. Ook maakt de
voortdurende stijging van het indexcijfer der
goederenprijzen een ongunstigen indruk,
omdat hierdoor de positie van Frankrijk
uiterst moeilijk wordt.
De koers in termijnfrancs kwam onge
veer op de hoogte van de noteering der
Belgische francs. Het hooge disagio voor
termijnfrancs wijst er veel op, dat men in
beurskringen weinig vertrouwen heeft in de
economische positie van Frankrijk.
Valencia gebombardeerd.
De Francotroepen hebben na een
bij Leon behaalde overwinning den
weg vrij naar Gijon.
De Voz de Espana verneemt uit
Santander, dat de anarchisten in
Asturië verschillende gemeentebe
sturen hebben afgezet en talrijke
gemeentelijke functionarissen gefu
silleerd hebben. De republikeinsche
besturen werden door anarchisti
sche commissies vervangen.
Vijf uit Palma afkomstige vliegtuigen
der opstandelingen hebben de haven en
omgeving van Valencia gebombardeerd. Zij
lieten tien bommen vallen, die schade heb
ben aangericht en ook slachtoffers maak
ten, doch men weet nog niet hoeveel. De
aanval duurde van 8 uur des avonds tot
half elf. De luchtafweerbatterijen hebben
een levendig vuur op de vliegtuigen geo
pend. Drie toestellen waren gedurende
eenigen tijd gevangen in de lichtbundels
der zoeklichten. Zij waren zeer goed te zien.
De hemel was trouwens wolkenloos en de
maan scheen helder.
Voorts wordt gemeld, dat Franco de
lichting 1929 heeft gemobiliseerd, waarbij
alle 29-jarige mannen voor den militairen
diens^ worden opgeroepen.
Weinig aotie hij Aragon.
De strijd aan het front van Aragon bleef
beperkt tot den sector van Val de Esca-
lera, waar de rechtschen na een kort ge
vecht hun tegenstanders verdreven uit een
stelling, waarvan dezen zich den vorigen
dag meester hadden gemaakt.
Wielrijder gedood. Chauf
feur en passagier zwaar ge
wond.
Gisteravond reed een groote bestelauto
van de firma van Doorn te Groningen, ge
laden met stukgoederen, van Groningen
naar Leeuwarden.
Plotseling zwenkte de wagen op
den Frieschen Straatweg bij Sla-
perstil, gem. Hoogkerk, met onver
minderde vaart sterk naar links,
raakte eerst een juist passeeren-
den wielrijder, botste vervolgens te
gen een boom en vloog daarna in
brand. De fietser, de 24-jarige
smidsknecht J. Westerhof uit Leeg-
kerk, die van zijn werk te Aduard
op weg naar huis was, werd ver
scheidene meters weggeslingerd.
Door omwonenden, die kwamen
toesnellen, werd hij na eenig zoeken
in een sloot gevonden, doch bleek
reeds overleden te zijn.
De 24-jarige bestuurder van de bestel
auto, de Vreeze uit Groningen en een naast
hem zittende vriend, H. Postema, uit Zuid-
horn, die voor plezier meereed, wisten zich
hoewel zwaar gewond, uit de geheel ver
nielde en brandende cabine te werken. De
Vreeze kon nog mededeelen, dat er iets
aan de stuurinrichting had gehaperd, doch
daarna verloor hij het bewustzijn. Verschei
dene doktoren uit de omgeving verleenden
hulp, waarna de beide zwaar gewonden
naar het academisch ziekenhuis te Gronin
gen werden vervoerd. Het parket onder lei
ding van mr. Meindersma stelde ter plaat
se een onderzoek in.
Men zou probeeren de gewonden nog
's avonds een verhoor af te nemen.
De^bestelauto en de lading is geheel door
het vuur verwoest.
De bruidegom nam het nogal kalm
op. Familie ging de politie te lijf.
Een zeventienjarig meisje te Amsterdam,
dat aan de zorgen van den voogdijraad was
toevertrouwd en in een inrichting werd
verpleegd, was korten tijd geleden daaruit
ontvlucht. Zij hield zich verborgen voor dc
politie en voor men haar op kon sporen,
vernam men, dat zij gisteren te Amsterdam
in het huwelijk zou treden. Dit zou ten ge
volge hebben, dat zij meerderjarig werd,
waardoor zij aan het toezicht van den
voogdijraad onttrokken zou worden en de
ontzetting uit de ouderlijke macht geen
voortgang zou hebben. De ouders hadden het
huwelijk gearrangeerd. Om dit te voorko
men, heeft de voogdijraad ingegrepen.
Twee rechercheurs verschenen voor
de huwelijksvoltrekking in de trouw
kamer en arresteerden de jonge
bruid om haar weer naar het ge
sticht terug te brengen.
De bruidegom, die pas achttien jaar is,
nam het geval kalm op, doch de familieleden
dachten er anders over, zij begonnen met
stoelen naar de politie te smijten. De agenten
weerden zich duchtig met den gummistok.
Al vechtende kwamen beide partijen in de
gangen van het stadhuis en tenslotte op
straat terecht, waar het publiek in geamu
seerde spanning de scène, die natuurlijk niet
een nederlaag voor de bruilofsgasten eindig
de.
Het bruidje werd tenslotte via het bureau
der kinderpolitie weer naar het gesticht te
ruggebracht, de bruidegom en enkele der
familieleden kregen een proces-verbaal.
MIDDELLANDSCHE ZEE.
Italië wil nog eens over het
Accoord van Nyon spreken.
Het Engelsche ministerie van
luchtvaart deelt mede, dat een es
kader verkenningsvliegtuigen he
den vertrekt van de basis Felix-
stowe naar Malta om deel te nemen
aan het controleplan voor de Mid-
dellandsche Zee. Een tweede eskader,
dat thans gestationeerd is te Pem-
broke Doek zal later eveneens naar
Malta gaan.
De Italiaansche bladen leggen den nadruk
op de onaanvaardbaarheid van de besluiten
van Nyon, doch wijzen tevens de opvatting
van de hand, volgens welke men op een
dood punt zou zijn gekomen. De niet-inmen-
gingscommissie is het aangewezen orgaan
om de kwestie te bespreken.
In de onmiddellijke omgeving van Eden
verklaarde men gisterenavond:
„Er kan geen sprake van zijn het
accoord van Nyon wederom in be
spreking te brengen. Onze eenige
zorg is de toepassing er van te ver
sterken."
Verwachting: Krahtige tot ma
tige Zuidwestelijke tot Wes
telijke wind, zwaar bewolkt
met tijdelijke opklaringen,
waarschijnlijk eenige regen
buien, aanvankelijk zachter,
later weinig verandering in
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Het doel blijft de deelneming van Italië
te verkrijgen. Men is echter van meening,
dat alleen een krachtige vastbeslotenheid
van Frankrijk en Engeland, die een catego
risch mandaat hebben van de deelnemende
mogendheden Rome er toe kan brengen zijn
legitiem deel te aanvaarden van de verant
woordelijkheden bij de onderdrukking der
zeeschuimerij.
Voorts wijst men er op, dat een uitbreiding
van de zones, die voor deelneming van Ita
lië gereserveerd zijn, zou kunnen geschieden
door raadplegingen langs diplomatieken weg,
terwijl een absolute pariteit van Rome het
noodig zou maken, dat de conferentie op
nieuw bijeen zou komen. In beide gevallen
echter zou eerst tusschen de mogendheden,
die het accoord van Nyon onderteekend
hebben, overleg moeten zijn gepleegd en
overeenstemming zijn verkregen.
Te Londen worden echter, naar Reuter
verneemt, de berichten ongegrond genoemd,
die er melding van maakten, dat groot-Brit-
tanje van oordeel zou zijn, dat het onuitvoer
baar zijn zou Italië een belangrijk deel te
doen nemen in het patrouillesysteem tegen
de zeeschuimerij.
Wie was die „Zwitsersclie firma"?
Eerste Kamerlid Pont vraagt li-
guidatie der veehouderij-centrale.
De heer Pont, lid der Eerste Kamer heeft
de volgende schriftelijke vragen gesteld aan
den minister van economische zaken:
Indien, gelijk de minister in zijn ant
woord op de op 26 Augustus j.1. ingezonden
vragen van het lid der Tweede Kamer, den
heer van der Weijden, betreffende levering
van varkens door de veehouderij centrale ver
klaart, niet aan een bepaalde firma werd
geleverd, doch wel eenige verkooptransac
ties werden afgesloten met „een" Zwitsersch
importconsortium, waarbij een prijsver
schil van ongeveer 22% overigens wordt er
kend, hoe is dan de naam van dit consorti
um, daar de minister in zijn verder betoog
namelijk wel spreekt van het „genoemde"
consortium, doch nalaat den naam te noe
men?
Indien aan het nader te noemen Zwit
sersch consortium werd verkocht, waarbij
de Nederlandsche N.V. Zilversmit en Pin
to's Handelmaatschappij te Rotterdam zich
slechts met het toezicht op dezen export be
lastte, waarom werden dan de facturen door
de veehouderijcentrale ten name van ge
noemde Nederlandsche Vennootschap uit
geschreven?
Indien het juist is, dat verwach
tingen omtrent toekomstig gunsti
ger transacties met Zwitserland den
bedongen prijs aannemelijk deden
zijn, hoe vallen deze verwachtingen
dan te rijmen met de door de regee
ring gevoerde politiek van produc
tiebeperking, waardoor een blijven
de verovering van nieuwe markten
wegens een alsdan noodwendig te
voorzien tekort aan varkens tot de
onmogelijkheden behoort, en derhal
ve het verkoopen van de betreffen
de partijen tegen prijzen, welke be
langrijk lager beneden die, welke el
ders konden worden gemaakt, wei
nig zakelijk schijnt?
Acht de minister het niet veleer aangewe
zen om voor onzen afzet steeds de hoogste
markten te benutten, wanneer het er niet
om gaat een markt blijvend te veroveren?
Was dr. Deterding op het oogenblik, dat
hij genoegen nam met een prijsreductie van
f 0.03 per kg. (de helft van het verschil
tusschen f 0.40 en f 0.34) er mede bekend,
dat, gelijk uit het antwoord van den
minister blijkt door de veehouderij cen
trale ook voor f 0.32 en f 0.30 was ver
kocht?
Zoo neen, is hier dan wel sprake van
een correcte halveering van het prijsver
schil en is de minister niet van oordeel, dat
waar hij in het midden laat of dr. Deterding
recht had op dit prijsverschil, hetgeen er
op zou wijzen, dat de voorwaarden van een
dergelijke belangrijke transactie niet wer
den vastgelegd, doch verzekert, dat zijn
ambtsvoorganger, met het oog op het zeer
hooge bedrag der reeds aangekochte land
bouwproducten, derhalve uit waardeering
voor dr. Deterding's ingrijpen om te gera
ken tot hoogere landbouw-, tuinbouw- en
veeteeltprijzen, op de reductie van f 0.03
was ingegaan, een dergelijke handelwijze in
het algemeen afkeuring verdient, en in het
bijzonder wanneer personen die, als dr. De
terding, zich voor hun vaderland zeer ver
dienstelijk hebben gemaakt, daarvan het
slachtoffer worden?
Is de minister verder niet van oor
deel, dat bij al dien dr. Deterding
geen recht kon doen gelden op een
berekening der varkens tegen den
laagsten prijs, waarop ze aan wel
ken „buitenlandschen" afnemer
dan ook zouden worden verkocht, de
alsdan onverplicht toegestane re
ductie van f 0.03 feitelijk het ka
rakter draagt van een geschenk ten
koste der landbouwcrisiscentrale
derhalve van de boeren-leveranciers
tot wier steun dr. Deterding's aan-
koopen juist zouden strekken?
Indien daarentegen dr. Deterding krach
tens gemaakte overeenkomst wel aanspraak
kon doen gelden op dezen laagsten prijs, is
dan deze maatstaf niet slechts op de var
kens zij het ook achteraf en slechts ten
deele toegepast, doch ook op de overige
door of namens hem aangekochte produc
ten?
Is de regeering niet van oordeel, dat, waar
uit het antwoord van den minister wel is
gebleken, hoezeer de veerhouderijcentrale
op hpiangrijke punten gefaald heeft, het
geen er eenerzijds niet toe kan hebben bij
gedragen om den eerbied voor de overheid
te versterken en anderzijds tot de overtui
ging moet hebben geleid, dat de economi
sche nadeelen dezer centrale voor de boe
ren grooter zijn dan de beweerde voor
deden, het in het welbegrepen landsbelang
moet worden geacht ten spoedigste tot li
quidatie der veehouderijcentrale te beslui
ten?
