Chineezen dringen
spanners terug
de
5 Arbeiders getroffen
gloeiend zink
door
Genève contra Mussolini
Ds. tan Dtiyl bedreigd
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Tocie»»*.™
Mussolini weer thuis
Vliegtuig op groep
menschen gevallen
Oudste christenvolk
heeft geen onderdak
Zware slag voor
UITGAVE: ItV.DRUCKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50
Japan's luthtnacht blijft steden bedreigen
Marineboei in zinkpot
geëxplodeerd
Resolutie inzake
Spanje aangenomen
Dit nummer bevat 8 pagina's
Duitschc bclijdeniskerk
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Was de microfoon een
electriseermachine 1
"UI
LDERSCHE COURANT
POSTGIROREKENING 16066 65e JAARG. No. 8119
Bij nafoteljke te|enaanval wor
den dt Japnneeten uit juist
verovejde itellingen verdreven.
De Chineeschi stelingen bi] Sjang
hai worden selert irie dagen dooi
de Japansche latteiijen te land en
meer dan twidig Japansche oor
logsbodems onder vuur genomen.
Bovendien worien wortduiend aan
vallen door vliigtuijen gedaan.
Japansche marinetroepen hebben
een aanval gedaan op de Patsoe-
brug bij het Noorder station, doch
deze aanval koi door de Chineezen
worden afgeslagen. Ook tusschen
Lioenhang en Lotien werden hevige
gevechten geleverd, waarbij de Ja
pansche legerleiding tanl-afdeelin-
gen in het vuur bracht. Ook hier
slaagden de aanvallers ei niet in
de verdedigers te verdrijven. Naar
verluidt werden.twee tanks luiten
gevecht gesteld.
Japansche vliegtuigen bestookten 'de ver
der achterwaarts gelegen stellingen;der Chi
neezen, waarbij naai verluidt te Kasjing
een Japansch vliegtuig omlaag werd ge
schoten.
Weliswaar werden Kier en daar versterkte
Chineesche stollingen, vernield, doch tij wer
den onmiddellijk herteld. De „Hindenburg-
linie" werd op geen enkele plaats doorbro
ken.
De Chineezen zijn er overigens
niet alleen in geslaagd alle aanval
len af te slaan, doch aj hebben de
Japanners bij d? wijken Tsjapei
ie» Hongkioe zelfs, teruggedreven.
eert tocfat langs 'de Noordelijke trens
(ter Internationale Nederzetting constiteer-
Üe de correspondent van Ilavas namelijk, dat
de Japanners in den nacht Van Woensdag
bp Donderdag tengevolge van een Chinee-
schen tegenaanval 150 in. in Oostelijkeirich-
ting hadden moeten terugtrekken.
De Britsche soldaten, die lx-last zijn mêt
8e bewaking van de Internationale Neder
zetting en die ooggetuigen waren van dit
treffen, verklaarden, dat^e Chineesche tirail
leurs de Japanners uit de ramen der omlig
gende huizen bestookten. De Japanners wer
den gedwongen hun aldus onhoudbaar ge
worden'stellingen, die zj dien dag en den
vorigen dag ten koste vai aanzienlijke ver
liezen hadden veroverd, te ontruimen en
niettegenstaande hun bttere bewapening
moesten zij terugtrekken.
De ondernomen pogingtn om 'de Chinee
zen weer te verdrijven, mislukten, ondanks
het feit, dat de Japanners werden gesteund
door artillerie. De Japaniche luchtmacht
kan hier niet ingrijpen, aangezien dit te ge
vaarlijk zou zijn voor de internationale ne
derzetting.
Japan dringt steeds verder in
Noord-China door.
Door de Inneming van Fantsping en Taï-
ving, ten zuiden van den binnensten ring
yan den grooten muur, bedieigt, volgens een
bericht uit Japansche bron,;een gedeelte der
Japansche strijdkrachten, die in Sjansi ope-
reeren, den flank der Chineesche troepen,
die den pas van Yenmem verdedigen.
De voorhoede der Japansche troepen in
het gebied van den spoorweg Tientsin-Poe-
TIEN DOODEN IN ITALIë.
In de Italiaansche oorlogshaven
Spezzia in de provincie Genua heeft
een zeer ernstig vliegongeluk plaats
gehad, dat aan tien personen het
leven heeft gekost.
Een laag vliegend militair watervliegtuig,
dat wilde dalen, aldus Un. Press', raakte
met een punt van een zijner vleugels het
dak van een kleine loods, waardoor het
omlaag stortte, middén in een groep leer
lingen van de scheepsbouwschool.
Het vliegtuig schoof na zijn val nog en
kele meters voort over den grond, eeniige
der leerlingen meekleepend. Daarop ont
plofte de*benzine-tank en oogenblikkelijk
was het toestel een zee van loeiende
vlammen. De piloot, de mecanicien en zes
der leerlingen werden op slag gedood.
Twee andere leerlingen overleden in het
ziekenhuis, waarhee* zij waren overge
bracht, aan de bekomen verwondingen.
Voorts zijn nog een tiental personen naar
het. ziekenhuis vervoerd, van wie eenigen
zeer zware verwondingen hebben opgeloo-
ipeh:
kau, heeft Toengkwan bereikt, dat 25 k.m.
ver in de provincie Sjantoeng is gelegen.
Een andere Japansche afdeeling bezette
Sinhsjen, ten westen van den spoorweg, na
twee Chineesche divisies verslagen te heb
ben. De voornaamste Japansche strijdkrach
ten in Hopei hebben geen vorderingen ge
maakt.
Bombardementen onvermijdelijk
zegt Tokio.
Het departement van buitenlandsche za
ken te Tokio heeft den tekst gepubliceerd
van het Japansche antwoord op de nota
van den Amerikaanschen minister van
buitenlandsche zaken, gedateerd 22 Sept.
In dit antwoord wordt er op gewezen, dat
het bombardeeren van troepen en militaire
inrichtingen in en rondom Nanking dat on
gekend sterke verdedigingsposities bezit on
vermijdelijk is De bombardementen worden
niet willekeurig uitgevoerd op non-com
battanten, deze worden voorat gewaar
schuwd.
Aan het antwoord wordt toegevoegd, dat
er geen enkele wijziging is gekomen in de
Japansche politiek van eerbiediging der
rechten van een derde mogendheid en van
de belangen, de levens, en de bezittingen
van vreemdelingen.
Tenslotte wordt de hoop uitgedrukt, dat
de Vereenigde Staten met de Japansche
regeering te dien opzichte zullen samen
werken.
De „New York Times" meldt, dat
ïn politie kringen te Washington
het Japansche antwoord op de Ame-
rikaansche nota ten aanzien van de
luchtaanvallen op Chineesche ste
den onbevredigend wordt geacht.
Volgens het blad zal thans een ge-
dachtenwisseling met de andere
mogendheden, die geprotesteerd heb
ben, volgen.
oudste Christenvolk" der aarde, dat sinds
den oorlog in zoo uitermate ellendige om
standigheden verkeert en zijn hulp aan de
Entente met dakloosheid en ondergang be-
koopen moet. De volkenbondsraad consta
teerde, dat het ondanks ijverig zoeken door
een raadscommissie gedurende vier iaren
niet gelukt was om een geschikt gebied voor
de huisvesting der Assyriërs te vinden. Men
gaf het zoeken op. De reeds zeer gedecimeer
de restanten van de Assyriërs zullen kun
nen blijven waar ze zijn, omdat zij nergens
anders heen kunnen en men zal trachten
het verblijf hun daar zoo dragelijk mogelijk
te maken; ze vertoeven deels is Syrië, deels
in Irak,
De Duce stuurt zijn portret in
zilveren lijst aan Hitier.
Om half zeven kondigden kanon
schoten, sirenes en klokgelui te
Rome de komst aan van den trein,
waarmede Mussolini te Rome terug
keerde. De bevolking had den Duce
een grootsche ontvangst bereid, en
bij het verlaten van het station werd
hij stormachtig toegejuicht door
een ontzaglijke menschenmenigte.
In een open auto begaf Mussolini, naast
wien Ciano gezeten was, zich naar het Pa-
lazzo Venezia, waar zich opnieuw een groote
menigte verdrong om den Duce toe te jui
chen. Van het balkon van liet Palazzo Ve
nezia hield Mussolini een korte toespraak,
waarin hij zeide: ik heb van Duitschland
en van mijn gesprekken met den Fuehrer
een diepen indruk en onuitwischbare herin
neringen meegenomen. De Italiaansch-
Duitsehe vriendschap, die bezegeld is in de
politiek van de as RomeBerlijn, is in deze
dagen doorgedrongen in het hart der beide
landen en zal daarin blijven.
De doeleinden dezer vriendschap zijn de
nauwe solidairiteit tusschen de beide re
voluties, de wedergeboorte van Europa,
en een vrede tusschen de volken, die dezen
naam waardig zijn.
De Italiaansche ambassaderaad,
graaf Magistrati heeft in opdracht
van Mussolini aan Hitlor een in
zilver gelijst portret van den Duce
overhandigd, voorzien van de woor
den: „Aan den Führer en Kanse
lier van het Derde Rijk Adolf Hit-
Ier in hartelijke vriendschap. Mus
solini".
Toen Mussolini gistermorgen den Duit-
schen bodem verliet heeft hij in een tele
gram zijn uitnoodiging aan Hitier om naar
Italië te komen, herhaald.
De Führer zou de uitnoodiging inmid
dels hebben aanvaard. Een datum is nog
niet vastgesteld, maar men vermoedt, dat
het bezoek wel zeer spoedig zal plaats
vinden.
Volkenbond Iaat Assyriërs in den
steek.
De 99ste zitting van den Volkenbondsraad
te Genève heeft onder den nieuwen voorzit
ter Deltbos met België, Irak en Peru aan
de raadstafel in plaats van Spanje, Turkije
en Chili) definitief afgedaan met de quaes-
tie dei; huisvesting .van de Assyriërs, het
Ernstig ongeluk in
Doetinchem.
fabriek te
Tegen het einde der werkzaamhe
den heeft zich gisterenmiddag in de
emaillefabriek „Beccon" te Doe
tinchem een ernstig ongeluk voor
gedaan, waarbij vijf arbeiders wer
den gewond, van wie vier ernstig.
De arbeiders waren bezig met het
verzinken van boeien, bestemd
voor de marine, toen bij het weer
inlaten van een boei in de zink
pot, het toestel uit elkaar sprong.
De stukken werden weggeslingerd,
terwijl het gloeiende vloeibare zink
in alle richtingen stroomde en spat
te. De zinkpot was geheel gevuld en
bevatte 1500 kg. van deze gloeiende
massa, welke een temperatuur had
van meer dan 500 graden.
Vijf arbeiders werden door de heete me
taalmassa getroffen en liepen ernstige brand
wonden op.
De 24-jarige H. Eltink uit 's-Heerenberg
was er het ergst aan toe. Hij was geheel
met brandwonden overdekt en is in bewus-
teloozen toestand naar het R. K. Ziekenhuis
te Doetinchem overgebracht, waar hem de
H. Sacrementen der sten enden zijn toege
diend.
Eveneens zijn met zware brandwonden
naar het ziekenhuis vervoerd de arbeiders
G. Eltink, een broer van eerstgenoemde,
Messing en Esman, allen uit de gemeente
Bergh. De 30-jarige Masselink uit Terborg
kreeg wonden aan hals en linkerarm en
kon na verbonden te zijn, huiswaarts kee-
ren.
Over de oorzaak van het gebeurde tast
men nog in het duister. Vermoed wordt, dat
in de boei vocht was achtergebleven, dat
door de groóte hitte in stoom is omgezet,
waardoor de boei uit elkaar is gesprongen.
De kracht der explosie was zoo groot, dat
een balk van 15 c.m. geheel is doorgeknapt.
Een begin van brand werd met snelblus-
schers bedwongen.
Geen sprake van afschaffing der
niet-inmenging, doch integendeel,
van wederinvoering", zegt Delbos.
De politieke commissie van den
Volkenbond is met een ontwerp
resolutie inzake de Spaansche
kwestie gereed gekomen en heeft
deze aangenomen. De resolutie,
welke thans naar de Assemblee gaat
bevat bedekte beschuldigingen aan
het adres van Italië.
Het zegt o.a. dat ondanks de pogingen van
de meeste leden, waaraan de Volkenbonds
vergadering hulde brengt, de niet-inmen-
gingscommissie van Londen niet alleen erin
is gefaald, het terugtrekken van niet-Spaan-
sche strijders, die aan de strijd in Spanje
deelnemen, te verzekeren, doch dat men
thans het bestaan op Spaansch grondgebied
van ware buitenlandsche legercorpsen moet
vaststellen, hetgeen een buitenlandsche in
menging in Spaansche zaken beteekent.
en doet verder;
Een beroep op de regeeringen, die
zich alle gelijkelijk moeten bekomme
ren om de handhaving van de Eu-
ropeesche vrede, teneinde een nieu
we en eerlijke poging in deze zin
te ondernemen, en stelt vast, dat,
wanneer dit resultaat niet binnen
korten tijd verkregen zou kunnen
worden, de Volkenbondsleden, die
tot de niet-inmengingsovereenkomst
zijn toegetreden, het einde van deze
niet-inmengingspolitiek in overwe
ging zullen nemen.
Theologische cursussen en confe
renties verboden.
De chef der Duitsohe rijkspolitie
Himmler, heeft krachtens de wet
tot bescherming van staat en volk
alle seminaria, arbeidsgemeenschap
pen, examencommissies en studen
ten-organisaties der belijdeniskerk
ontbonden en alle door deze geor
ganiseerde theologische cursussen en
conferenties verboden.
In de motiveering van deze beschikking
van Himmler heet het. „dat de door de or-
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Zuidoostelijke tot Noord
oostelijke wind, nevelig tot
licht of half bewolkt, weinig
of geen neerslag, weinig
verandering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Toene
mende bewolking, later kans
op regen.
ganen der z.g. Belijdeniskerk sinds geruimen
tijd aangenomen houding, om de door den
staat gestichte instellingen te negeeren en
zelf voor de opleiding van toekomstige pre
dikanten te zorgen en examens af te nemen,
een opzettelijke oppositie inhoudt tegen de
verordening tot uitvoering van de wet tot
bescherming van de Duitsche Evangelische
Kerk.
Het decreet is wel de zwaarste slag, die de
belijdende kerk nog ooit is toegebracht, zegt
Henter. Het decreet belemmert het geestelijk
leven dezer kerk op zeer ernstige wijze.
Naar Havas nog opmerkt, ontneemt men
aan de Belijdende Kerk door dit verbod iede
re mogelijkheid om dominees te vormen.
Het decreet van Himmler schijnt ook een
verbod in te houden van protestantsche mid
delbare scholen.
Naar in welingelichte kringen verluidt,
zijn de verwachtingen, die sommige katho
lieken blijkbaar nog koesterden, dat de ont
moeting tusschen Hitier en Mussolini de
moeilijkheden der Kerk zouden verlichten,
niet in vervulling gegaan, schrijft Un. Press
Men meent daar te weten, dat dit probleem
slechts betrekkelijk kort onderwerp van ge
sprek is geweest en dat de duce de posi
tie der Katholieke Kerk in Duitschland te
zeer een interne kwestie vond.
Men meent echter niet, dat een verscher
ping van het conflict onvermijdelijk is. Men
zegt, dat de nuntius. Z. H. Exc. mgr. Orse-
nigo, die de situatie thans met de leidende
kerkelijke instanties bespreekt, besloten is,
met de Duitsche regeering te overleggen
over een modus vivendi.
Ondertusschen zou de Duitsche pers, naar
vernomen wordt, instructies hebben, eenige
reserve te betrachten aangaande kerkelijke
aangelegenheden.
Hoe 't ontslag van den predikant
tot stand kwam.
„Mussert doorziet de gevolgen van
zijn gedrag niet", zegt mr. Pont.
Het oud-Eerste Kamerlid van de NSB, mr.
D. F. Pont, heeft dezer dagen enkele pers
vertegenwoordigers uitgenoodigd teneinde
hun een uiteenzetting te geven van hetgeen
de laatste dagen in de NSB is voorgevallen.
De heer Pont wenschte er, volgens
het Hsb., den nadruk op te leggen,
dat de houding van ir. Mussert zélf,
hem er toe genoopt heeft, aan de
zaak openbaarheid te geven. Hij 'is
van ooi-deel, dat men zich in Utrecht
niet aan de afspraak gehouden heeft.
Ik was den laatsten tijd chef van het
kabinet van. ir. .Mussert (trad in Sept. '37 als
zoodanig in functie), hetgeen beteekent: se
cretaris der beweging; van Geelkerken is
thans plaatsvervangend leider.
Over de wijze waarop ds. van Duyl op
Zondagmiddag 19 September te Hilversum
door de heeren Mussert en van Geelkerken,
tot zijn ontslag zou zijn gebracht, vertelde
mr. Pont dat daar pl.m. 2K uur de sterkste
pressie op ds. v. D. is uitgeoefend; hij moest
bedanken als lid van de NSB en al zijn
functies ter beschikking stellen.
En wel op grond van enkele voor
vallen uit zijn particuliere leven, die
onvereenigbaar zouden zijn met de
beginselen der NSB. Deki hij dit
niet, dan zou men tot publicatie van
zijn geval overgaan.
Hieraan werd toegevoegd, dat het desbe
treffende bericht reeds bij het Alg. Ned. Pers
bureau aanwezig was. Toen ds. v. D. be-
dankte, werd dit bericht ongedaan gemaakt.
Op een ter zaken gestelde vraag, antwoord
de de heer Pont, dat men ds. Van Duyl een
zesmaandelijksche toelage heeft laten behou
den; deze toelage beliep f 350 per maand.
Mr. Pont springt voor ds. v. Duyl
in de bres.
Maandagochtend (20 Sept) vervolgde mr.
Pont, heb ik toen aan den heer v. Duyl in
Utrecht de vraag gesteld, of er van die be
schuldiging ook maar iets waar was. Hij gaf
daarop zijn eerewoord, dat er niets van waar
was. Toen ik die verklaring had, ben ik
naar het hoofdkwartier gegaan.
Het rechtsgevoel van Mussert.
De heer Mussert verklaarde mij, dat hij
niet wist of de klacht tegen v. Duyl juist
was en dat het hem ook niets kon schelen.
Het feit alleen, dat er een klacht was inge
diend, maakte, dat ds. van Duyl geen Eerste
Kamerlid kon zijn.
Ir. Mussert wilde het plezier van
Ds. v. Duyl niet bederven.
Ik heb, aldus mr. Pont, toen getracht hem
duidelijk te maken, dat men iemand op losse
gronden niet mag beschuldigen en dat de
zaak eerst onderzocht moest worden! Ir.
Mussert antwoordde daarop, dat het daar
voor al te laat was, want de beslissing was
Zondags al genomen. Hij deelde mij vervol
gens mede, dat de klacht reeds enkele we
ken eerder was ingekomen. Ik heb hem toen
gevraagd, hoe het dan mogelijk was dat b'J
tijdens een propaganda-tournée op een boot
tocht in Friesland, (begin September waar
bij v. Duyl, Mussert en ik aanwezig waren)
en waar dus alle gelegenheid was er met
v. D. over te spreken, dit niet gedaan heeft''
Ir. Mussert aldus mr. Pont antwoordde
toen, volkomen serieus, dat hij daarover wel
gedacht had, maar dat hij het pleizier vat!
ds. Van Duyl niet had willen bederven!
Ik heb hem toen nogmaals ge
vraagd waarom de beslissing 's Zon
dags was geforceerd, waarop de lei
der antwoordde, dat ds. Van Duyl
had kunnen eischen de zaak voor
den Hoogen Raad van Discipline
te brengen, maar dat een Veroordee
ling van te voren reeds vast stond.
Dit was aan v, D. medegedeeld.
De microfoon-kwestie.
Vervolgens heb ik gevraagd wat er waar
was van de microfoon? Hierop antwoordde
ir. Mussert woordelijk: „Dat is een zaak
apart, daar hebben we het niet over en dat
gaat u niet aan."
Mr. Pont deelde voorts mede, dat de
heer Valckenier Kips Zaterdagmiddag 18
September de microfoon-draden toevallig in
een boekenkast, waarin hij een boek zocht,
ontdekte. Van een der hoogere, thans nog
in functie zijnde, functionarissen werd mij
echter dezer dagen, aldus mr. Pont, mede
gedeeld, dat dit geen microfoon was; het
zou een electriceer-machine voor den heer
Van Geelkerken zijn.
Hoogverraad van mr. Pont.
Aan den heer Mussert heb ik toen
verklaard geen vertrouwen in zijn
leiding te kunnen stellen, en ook dat
ik wenschte te bedanken, waarop hij
antwoordde, dat hij dan de scherp
ste maatregelen zou nemen, omdat
ik mij dan schuldig maakte aan
hoogverraad.
Waarop ik repliceerde dat ik volkomen
vrijwillig was toegetreden tot de N.S.B. en
dus ook volkomen het recht had uit te tre
den. Ik heb toen ook bedankt als lid der
Eerste Kamer. Nogmaals heb ik gewezen op
de maatregelen tegen ds. v. D., waarop de
heer Mussert nog opmerkte; „Bovendien
heeft v. D. zich schuldig gemaakt aan on
trouw aan den leider en getracht de bewe
ging te ondermijnen".
Mr. Pont meent, dat de heer Van Duvl
zich ongetwijfeld zou willen neerleggen bij
de uitspraak van den eere-raad. Hij besloot
zijn mededeelingen met de opmerking dat
n1uUr'?estfd was d00r de toepassing
der N.S.B.-beginseien in de pr act ijk cn
f;°l ,en00Sa^'ie,en *e,ijk deze in t „Na
tionaal Dagblad en in „Volk en Vaderland"
verschijnen, waardoor de beweging in geheel
Un/honnh,T 'S *estuurd dan in de bedoe-
omo ini j8elegen van hen, die door idea
lisme tot die beweging zijn toegetreden.
V tl stelden hem ten slotte deze vraag:
paanr U persoonliik- dat Mussert weg zal
„Als hij begreep wat er thans geschade,
dait zou hij zich vrijwillig teruqtrekken!
Maar ik geloef niet, dat hij de consequen
ties van ziia optreden overziet!"
