Winterhulp voor
werkloozen
Mussert voor ultimatum
gesteld?
Toestand in Palestina
zeer verscherpt
Wintertijd
is weer daar
Engeland en Frankrijk
zetten door
Japanners bij SjangLai
teruggedrongen
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Beroep op het Nederlandsche volk
N.V. WACO - Hoorn
Opperste Arabische Comité onwettig verklaard
Vannacht de klok
1 uur terug!
Brand aan boord
ZATERDAG
Er dreigt gebrek voor de komende maanden
Ds. van Duyl met valsch
dreigement geprest
Hooge ambtenaren gearresteerd
De vrijwilligerskwestie in Spanje
Italië voelt niet voor praten
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Kwantoengleger rukt
snel op in het Noorden
heldersche courant
T
UITGAVE: N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50'.
POSTGIROREKENING 16066
2 OCTOBER 1937
65e JAARG. No. 8120
De minister van sociale zaken zegt in een
circulaire aan de gemeentebesturen o.m.:
IfJ'n cirulaire van 16 September j.1.
-UW7 ue?e.in keTlnis met mijn be
slissing inzake het in bet leven roepen van
een spaarregeling voor ondersteunde en te
werkgestelde werkloozen, welke regeling de
betrokkenen in staat zal stellen na verloop
van eenigen tijd practisch resultaat te
Krijgen, aangezien zij de benoodigde goede
ren eerst zullen kunnen bekomen, als het
bedrag, dat zij hebben gespaard, tezamen
met den bijslag van de overheid gelijk is
aan de waarde der goederen.
Te kort aan levensbehoeften.
Voor "de eerste wintermaanden zullen de
bedoelde personen derhalve, door deze rege
ling op zichzelf, nog niet meer kunnen be
komen dan den normalen B-steun. Zooals ik
reeds in mijn circulaire van 16 September
j.1. opmerkte, dreigt echter, nu de werkloos
heid zoo lang duurt, in onderscheidene ge
zinnen meer en meer achterstand ter zake
van kleeding, schoeisel en dekking te ont
staan. In de wintermaanden zal een tekort
aan deze goederen zich vanzelfsprekend het
sterkst doen gevoelen. Kon dan ook reeds in
de komende wintermaanden dus in de pe
riode, waarin de betrokkenen nog niet uit
hun gespaarde gelden, vermeerderd met den
overheidsbijslag, de benoodigde goederen
kunnen bekomen een extra verstrekking
van B-steun goederen plaats vinden, dan
zouden de betrokkenen daarmee zijn gebaat.
Zooals reeds is aangekondigd, heeft de re-
geering gemeend voor de overbrugging van
het hiervoor bedoelde tusschenliggende tijd
vak een beroep op het Nederlandsche volk
te moeten doen.
De regeering heeft gemeend daartoe vrij
heid te kunnen vinden op grond van de vol
gende overwegingen:
Dit speciale beroep op het Nederlandsche
volk om een gave te offeren ten behoeve
van de werklooze landgenooten, geschiedt
slechts eenmaal.
Een aansporing.
Het' pogen van 'de ondersteunde en tewerk
gestelde werkloozen om door wekelijksche af
zondering van een bedragje van hun van
zelfsprekend soberen steun te trachten zelf
nog zooveel mogelijk in de zoo dringende be
hoefte aan ldeeding, schoeisel en beddegoed
te voorzien, zal voor het niet werklooze deel
van het Nederlandsche volk een aansporing
zijn deze hulpbehoevende landgenooten bij
hun pogen te steunen en het mogelijk te ma
ken dat reeds in de eerste wintermaanden
benoodigde goederen worden aangeschaft.
Het doel, waarvoor thans een offer zal
worden gevraagd, leent zich bij uitstek voor
een gave uit dankbaarheid, dat men zelf
voor den geesel der werkloosheid is gespaard
gebleven, en in het algemeen voor een gave
uit medegevoel voor den nood van den me
deburger, die in de kracht van zijn leven uit
het bedrijfsleven is nitgestooten on daardoor
noodgedwongen van andere hulp
lijk is.
Medewerking der gemeentebe
sturen.
Voor de inzameling van gelden voor bet
genoemde doel roept de d® in
medewerking van de gemeentebesturen in.
np plaatselijke actie dient uit te gaan
van'hS'S fcomi.é of '°d°er
den B-steun, met dien verstande, da
leiding komt te berusten bi] den burge
meester dan wel een d.cr,w®,Octo-
De te voeren actie vindt plaats inUcto-
ber. De minister beschouwt dezeinzame
linsr van algemeen landelijken aard en nj
dLrom a.
uiterlijk in de week van 1 14.1400
1937 te storten op postrekening ir-
van het kleeding-, schoeisel- en dekking
fonds.
Het in totaal- ingekomen bedrag zal in
'den loop van November ovcr de genmenten,
die aan de inzameling hebben medeg
werkt, worden verdeeld.
Verdeeling.
Deze verdeeling zal als volgt geschieden:
De gemeenten, die aan de actie hebben
deelgenomen, ontvangen als vaste mtkee
ring 10 van het in eigen gemeente in
gezamelde bedrag, terwijl b'et on(jSKe.
totaal overblijvende bedrag po -P
wijze over de deelgenomen be
meenten wordt verdeeld, naar -yovember
aantal gezinshoofden, dat op - - jaj_
in de gemeente overeenkomstig
re van 16 September spaart.
Alleen die gemeenten zullen uit de inger
zamelde gelden een deel ontvangen,
aan de inzameling ']ebbe!?,
terwijl de ingezamelde gelden uitsluitend
ten goede zullen komen aan ^je
steunde en tewerkgestelde werkloozen, die
overeenkomstig de regeling
circulaire van 16 September jL voor klee
ding, schoeisel en dekking sparen.
Het benoodigde kwartje.
Er zullen zich, zoo zegt de minister ver
der. gevallen kunnen voordoen, waarin het
den betrokkenen onmogelijk is om 25 cent
van hun steun of werkverschaffingsloon
voor het besproken doel te reserveeren. De
minister denkt hierbij in het bijzonder aan
de groote gezinnen met kleine kinderen,
die geen tegemoetkoming ontvangen inge
volge de regeling voor toekenning van 'n
extra-bijslag aan meerderjarige verdiend
hebbende kinderen. De minister heeft er
geen bezwaar tegen, dat in die gevallen
het kwartje, dat de ondersteunde of tewerk
gestelde moet reserveeren, wordt betaald
door de diaconie, het parochiaal armbe-
sturu of een liefdadigheidsvereeniging.
Personen, die hun gave rechtstreeks bij
het departement van Sociale zaken willen
storten, kunnen zulks doen op de hiervoor
genoemde postrekening. Voorzoover deze
gaven zijn te beschouwen als afkomstig uit
een bepaalde gemeente, zullen zij, met het
oog op de hiervoren bedoelde 10 vaste
uitkeering. bij de indeeling. als daaruit af
komstig worden aangemerkt.
Met ingang van 3 October winter-
dienst. Zomerdianstregeling 1937
blijft onveranderd gehandhaafd als
winterdienstregeling.
Dienstregelingen a 5 cent verkrijg
baar bij onze chauffeurs.
•-»
De afvalligen treden het fatsoen
met de voeten.
De predikant moet rust nemen.
Naar aanleiding van de verkla
ring van mr. D. F. Pont, dat ds.
van Duyl bedreigd is met de mede-
deeling, dat er reeds op het Alge
meen Ned. Persbur. 'n bericht aanwe
zig was over redenen voor zijn even
tueel aftreden, welk bericht onge
daan gemaakt zou zijn geworden,
toen ds. van Duyl bedankte, deelt
de directie van het Algemeen Neaer-
landsch Persbureau mede, dat om
trent ds. van Duyl nimmer aan het
A.N.P. een bericht is ter hand ge
steld noch teruggevraagd.
In een verslag van een onderhoud met mr.
D. Pont, schreef de N.R.Ct. dezer dagen het
volgende:
Alle leidende figuren zonder uit
zondering twijfelen aan het sla
gen van de N.S.B onder ir. Mus
sert. Er is dan ook gedurende het
bezinningskamp, dat eenigen tijd
geleden plaats vond, een bijeenkomst
beraamd van de hooge functionaris
sen, waarin besproken zou worden
een verzoek aan ir. Mussert om als
leider weg te gaan. Deze bijeen
komst heeft echter toen geen door
gang gevonden.
Naar aanleiding hiervan meldt het Utr.
Dgbl. van gisterenavond.
Het initiatief tot deze bijeenkomst ging
uit v. d. heer van Geelkerken, plaatsvervan
ger van ir. Mussert, en de bijeenkomst zou
in diens landhuis te Lunteren worden ge
houden.
Van Geelkerken stelde zich voor,
dat tot dit doel bij hem zouden sa
menkomen de heeren van Duyl,
Pont, Farkerck en Koster, en geza
menlijk zou men dan aan Mussert
een ultimatum richten.
Het Opperste Arabische Comité in Palestina is door de Engelsche
autoriteiten tot onwettige vereeniging verklaard, en een aantal vooraan
staande leden zijn gearresteerd om verbannen te worden, o.a. Khalidi,
de burgemeester van Jeruzalem. De directeur van de Bank van Arabië
is eveneens gearresteerd. De grenzen zouden streng bewaakt worden
en alle automobielen worden doorzocht.
In een officieel communiqué wordt er op gewezen, dat het terrorisme
de laatste vier maanden in Palestina is toegenomen. In verband met
de moorden, die onlangs gepleegd zijn op Britsche ambtenaren, heeft
men het noodig geoordeeld op te treden tegen bepaalde personen,
wier activiteit de handhaving van de openbare veiligheid in Palesti
na belemmerde en die moreel verantwoordelijk moeten worden geacht
voor deze gebeurtenissen. Het communiqué maakt verder melding van
de maatregelen, die tegen het Opperste Arabische Comité zijn geno
men en zegt ten slotte, dat de Groot-Moefti van Jeruzalem van zijn
functie is ontheven.
Ongerustheid neemt weer af.
Hoesseini, voorzitter der Arabische Partij
is te Beersjeba gearresteerd.
Er zijn tal van huiszoekingen en arresta
ties verricht, doch, nu het publiek van de
gebeurtenissen op de hoogte is, neemt de
ongerustheid af. De commissaris van het
district Jeruzalem heeft een rondschrijven
tot de kranten gericht, waarin hij mededeelt,
dat een censor benoemd is en dat het publi-
ceeren van berichten of commentaren buiten
de officieele mededeelingen verboden is.
Khalidi en Foead Saba zijn aan
boord van den kruiser „Sussex" ge
bracht. Dit schip zal, wanneer de
arrestaties geëindigd zijn, zee kiezen
naar de Seychellen, een eilanden
groep in den Indischen Oceaan. Bij
de Arabische Bank zijn talrijke be
langrijke documenten in beslag geno
men. Men zegt, dat de Moefti, zoodra
hij van de Britsche maatregelen
hoorde, alle poorten, die toegang
geven tot het gebied van de moskee
liet sluiten en zijn lijfgarde, be
staande uit 200 aanhangers, mobili
seerde.
Het vertrek van een Britsch regiment naar
Egypte is op het laatste oogenblik uitge
steld.
De post waarvan de groot-moefti van Jeru
zalem ontheven is, is die van voorzitter van
den oppersten Mohammedaanschen raad.
Op last van Londen.
Het drastische ingrijpen in Palestina is,
naar thans van officieele zijde wordt
bericht, geschied op last van het
Britsche kabinet.
Met de grootste zorg en geheimhou
ding was door het kabinet deze
maatregel voorbereid, weet Un. Press
nog te melden.
Om zeker te zijn, dat niets zou uit
lekken had men zelfs, toen tweehon
derd Arabieren werden gearresteerd
na den moord op Andrews, den in
druk gewekt, dat verder geen maat
regelen zouden volgen. Maar onder-
tusschen vlogen de berichten langs
de verbindingen Jerusalem—VVhite-
hall heen en weer.
De gebeurtenissen werden uitvoerig
besproken bij de kabinetsvergade
ring Woensdag j.1., waar Mac Do-
nald erop aandrong, dat men zou
toeslaan. De bevelen tot arrestatie
waren uitgegeven voor iemand ervan
wist.
Hoewel geen bevel tot inhechtenisneming
van den groot-moefti is gegeven, neemt
men aan, dat hij zich nog steeds verbergt
in den tempel van Omar.
In geheel Palestina was het gisteravond
kalm. Patrouilles van politie en leger
trekken langs de wegen en door de straten.
Op de voornaamste wegen patrouilleeren
afdeelingen Britsche politiemannen en sol
daten met mitrailleurs op auto's.
Op twee na zijn thans alle vooraanstaan
de personen, waarvan de arrestatie was
gelast, gegrepen.
Wij herinneren onze lezers eraan,
dat hedennacht de wintertijd in
gaat. De klokken dienen om 3 uur
middernacht teruggezet te worden
op 2 uur.
Hierdoor wordt de mededeeling van den
heer van der Goes van Naters, dat de sa
menzweerders nog om Mussert heen zitten,
bevestigd.
Men wordt, aldus de N. R. Ct., in deze da
gen met betrekking tot de N.S.B. wel ge
plaatst voor de meest verrassende tegenstrij
digheden, want in het Nationale Dagblad der
N.S.B. van Donderdagavond j.1. stond een
oproep aan de leden der N.S.B. van dien-
zelfden heer van Geelkerken. Deze wordt
door het bovenstaande bericht van het U. D.,
dat, om de woorden van den heer Mussert
te gebruiken, op „hoogverraad" ook van zijn
plaatsvervanger zou duiden, wel in een zeer
zonderling licht geplaatst. Uit dien oproep
van den heer van Geelkerken citeeren wij:
N.S.B. onweerstaanbaar door het
geloof in Mussert!
„Men poogt ons te sleuren langs af
gronden van laster, haat, venijn en
wantrouwen. Menschen, die den Lei
der nog voor eenige weken vroegen
om aan hem een persoonlijken eed
van trouw te mogen afleggen, het
geen niet door hem werd aanvaard,
treden thans alle fatsoen met de voe
ten en verraden hem waar zij kun
nen.
Kameraden, genoeg over woordbrekers en
eerloozen. Ook deze beproeving dient om ons
te harden, te stalen, opdat wij, niet meer
te schokken, met elkander den eindstrijd zul
len halen. Geen verzekeringen van trouw,
maar daden.
Iedere kameraad, waar ook in onze ge
lederen, weet, dat de strijd, zooals die is be
gonnen in 1932, nog even fel, even scherp
wordt doorgezet, omdat het ons gaat om ons
volk en land, dat wij liefhebben. De kracht
van het Nationaal-Socialisme is het geloof
van den enkeling, en de onweerstaanbaar
heid van de N.S.B. is het vertrouwen van
den Nationaal-Socialist in zijn Leider. Met
Mussert. Hou Zee!"
Ds. van Duyl kan nog geen be
slissing nemen omtrent lid
maatschap Eerste Kamer.
Naar de Tel. verneemt, heeft ds. Van
Duyl omtrent zijn wel of niet zitting nemen
in de Eerste Kamer nog geen beslissing ge
nomen. Men deelde ons mede, dat de ge
beurtenissen der laatste dagen hem dermate
geschokt hebben, dat hij eerst tot rust
wenscht te komen. Eerst wanneer de sfeer
wat rustiger geworden is, zal ds. Van
Duyl zijn houding in deze aangelegenheid
nader bepalen, waartoe hij tot aan den da
tum van de beëediging der Eerste-Kamer-
leden den tijd heeft.
Men kan hieruit concludeeren, dat het
schrijven van den ontslagbrief aan den
voorzitter der Eerste Kamer niet inhoudt,
dat ds. Van Duyl zich thans, nu gebleken
is, dat deze kwestie niet zoo éénvoudig op
te lossen is, nog op hetzelfde standpunt
stelt.
Het ziet er naar uit, dat het spelle
tje, dat Londen en Parijs te Nyon
hebben gespeeld inzake de bestrij
ding der zeerooverij in de Middel
landsche Zee, met de „vrijwilligers"
in Spanje zal worden herhaald.
Italië zal worden uitgenoodigd om
met de heeren te komen praten en
reeds van te voren weet de Fran-
sche en Britsche pers te vertellen,
dat men alles op haren en snaren
zal zetten om een einde te maken
aan de Italiaansche hulp aan Fran
co.
Men weet daaraan toe te voegen, dat bij
nietslagen der onderhandelingen, Frank
rijk de Pyreneeën-grens zal openzetten,
waardoor duizenden en nog eens duizenden
„unkschen" naar Spanje zouden stroomen
om de regeering van Valencia te helpen,
ïtahe komt door deze vastberaden Fransch-
Britsche actie in een zeer moeilijke positie.
Aan de eene zijde de vriendschap Hirler-
Mussohni, die aparte besprekingen met
Londen en Parijs verhindert, aan de andere
zijde de vrees straks opnieuw zoete brood-
moeten gaan bakken tegenover de
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Oostelijke tot Noordoos
telijke wind, licht tot hall
bewolkt met weinig of geen
regen in het Noorden, in
het Zuiden toenemend be
wolkt met kans op regen,
weinig verandering in tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Aan
vankelijk eenige kans op re
gen, later opklarend.
„democratische zwakkelingen", zooals het
onoverwinnelijke imperium na de handige
FranschBritsche zet te Nyon moest gaan
doen.
Blijkbaar om tijd te winnen heeft de Ita
liaansche ambassadeur Grandi gisteren een
bezoek gebracht aan Eden en daar mede
gedeeld, dat Rome niet tot onderhandelen
bereid was zonder de aanwezigheid van
Duitschland.
Uit Rome vernemen wij, dat men in Ita
liaansche kringen het zeker acht, dat Italië
niet zal deelnemen aan driezijdige bespre
kingen met Engeland en Frankrijk over de
Middellandsche Zee en Spanje.
Het is echter zeer onwaarschijnlijk, dat
Londen en Parijs zich door deze tactiek zul
len laten dwarsboomen in hun vaste wil om
thans orde om en op de Middellandsche Zee
te scheppen.
Indien geen drievoudige besprekingen mo
gelijk blijken kon het wel eens zijn, dat het
een samenspraak wordt tusschen Frankrijk
en Engeland, waarbij deze landen een s*"nd-
punt gaan innemen, dat zeer onaangem.am
is voor Italië.
Japansche berichten bevestigen,
dat bij het offensief aan het front
van Sjanghai slechts geringe vorde
ringen worden gemaakt. De Japan
sche marine-attaché heeft toegege
ven, dat de troepen gisteren zware
verliezen hebben geleden. Ook in
den sector LjoehangLo-tjen stui
ten de Japanners nog steeds op
krachtigen tegenstand. Daar de
tank- en infanterie-aanvallen van
gisteren geen succes hebben gehad,
boren de Japanners lange mijngan
gen, om de met beton versterkte
stellingen op te blazen.
Chineesche troepen, die in den
sector Kiangwan tot den aanval
overgingen, bemerkten tot haar ver
bazing, dat het terrein door de Ja-
panneezen ontruimd was. De Japan
sche troepen schijnen zich terug te
trekken op Woesoeng en Jangtse-
poe, zonder dat men daarvoor een
reden kan aangeven.
Twaalf Japansche vliegtuigen zijn gisteren
middag over Hankau naar het zuiden gevlo
gen, waar zij Nantsjang hebben gebombar
deerd. Hierbij werden verscheidene burgers
gedood.
De Japansche troepen hebben drie be
langrijke stellingen in de provincie Sjansi
bezet bij hun opmarsch in de richting van
de hoofdstad der provincie, Taijoean. De Ja
pansche troepen rukken langs drie wegen
op naar de stad.
Na de verovering van den Jementsjau-pas
rukken de afdeelingen van het Kwantoenle
ger snel op. Zij bedreigen Taijoeanfoe, dat zij
tot op 100 K.M. afstand genaderd zijn.
Het Japansche blad „Kokoemin" publi
ceert een artikel, waarin verklaard wordt,
dat Japan zijn doel in China niet zal berei
ken, indien de overheerschende invloed van
Engeland in China niet te niet wordt ge
daan.
Bemanning en brandweer waren
het vuur spoedig meester.
Vannacht heeft aan boord van het stoom-
semp „Lnggano", dat ter reparatie ligt in
dok l van de Nederlandsche Dokmaatschap-
PO te Amsterdam een brand gewoed, welke
door spoedig ingrijpen gelukkig geen groo-
ten omvang heeft aangenomen,
v J,® uur ontdekte de wachtsman
mJLvi aa!ï maatschappij „Nederland"
SS irTtnMaCHtSCWp brand °P het ach"
leroek. Hij snelde daarop naar de portiers-
'?Re, waar h,t alarm maakte. Terstond werd
de brandweer gewaarschuwd, die met de
rDeSPRU?vtVa? dH6 Plaati^rweg en dTevan
cie üe Ru> terkade binnen het kwartier de
a gelegen plaats hadden bereikt. Inmiddels
middeW?na uan, de werf met eigen blusch-
middelen de bestrijding van het vuur ter
and genomen. De manschappen van de
brandweer zetten later dezen arbeid voort
zonder de motorspuiten in werking behoe-
nnHo aSte Het vuur had men weldra
onder de knie. Een dekzeil, een werkbank
en stuurgereedschap verbrandden. Na kor
ten tijd rukte de brandweer in. De oorzaak
van den brand is onbekend.