JRoosevelt's klaroenstoot
kwam te rechter tijd"
Bange voorgevoelens
omtrent Italië's houding
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Oostenrijk zal een
Handhaving van den vrede
is Engelands hoofddoel
Geen botercake
Fransch schip door
vliegtuigen aangehouden
Duitsche politiek volgen
Lijdt de Britsche
vloot aan
zinsbegoocheling
Aanschaffing van
militaire vliegtuigen
De wijziging der
Dienstplichtwet
N.V. WACO - Hoorn
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50",
POSTGIROREKENING 16066
ZATERDAG
9 OCTOBER 1937
65e JAARG. No. 8126
Vijf Rijnschepen
beschadigd
Geen Fransche mijnwerkers
over Duitsche grens
meer in Duitschland!
Italië versterkt Libye
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTt
De terugtrekking van de Holl,
Mij, van Landbouw uit het
Werktuigenbureau
HELDERSCHE COURANT
In zijn rede voor een massavergade
ring der conservatieve partij te
Scarborough gehouden, heelt de
Britsche minister-president Cham-
berlain warme instemming betuigd
met de rede van Roosevelt, waarin
deze aandrong op eerbiediging der
verdragen en verzet tegen agressie
„Het sohijnt, zeide hij, dat wij ons tegen
woordig niet langer dan voor enkele dagen
kunnen losmaken van de internationale
vraagstukken, die middellijk of onmiddellijk
onze belangen betreffen en die ontstaan zijn
door omstandigheden, waarop wij geen in
vloed hebben. Voor onze politiek en ons
optreden ten aanzien van deze vraagstukken
draagt Eden een verantwoordelijkheid van
den eersten rang en er is geen minister, die
in zulk een voortdurende en uitputtende
spanning verkeert als hij".
Na hulde te hebben gebracht aan de ener
gie en de ervaring die Eden aan de hand
ha ving van den vrede en het welzijn van
liet land wijdt, gaf Chamberlain een over
zicht van de ernstigste vraagstukken, die
de aandacht bezig houden.
Hoewel er in geen enkel geval van een
formeele oorlogsverklaring sprake is geweest
worden er in feite twee oorlogen gevoerd, in
Spanje en in China.
De minister-president herinnerde aan de
bedroevende en afschuw inboezemende bom
bardementen van niet-strijders en zeide, dat
het naar zijn meening eenigszins gevaarlijk
zou zijn, wanneer het natuurlijke mensche-
lijke gevoel van verontwaardiging niet op
het juiste punt gericht zou zijn, namelijk op
de misdaad, die men begaat door zijn toe
vlucht te nemen tot geweld, in strijd met
de plechtig aanvaarde verplichtingen, zon
der zelfs een vreedzame regeling van het
geschil door besprekingen en onderhande
lingen te zoeken.
CHAMBERLAIN.
Chamberlain sprak vervolgens over het
geen hij „het hoornsignaal van de andere
zijde van den Atlantischen Oceaan" noem
de.
Dit zeide hij is te juister tijd verno
men, tot dusverre had men geloofd, dat de
Vereenigde Staten, het machtigste land ter
wereld, zich tevreden zouden blijven stellen
met een politiek van isolatie, maar Roose
velt ziet nu, dat geen enkel land voor aan
vallen veilig zou zijn, indien de besmettelij
ke ziekte van minachting voor het recht
zich zou uitbreiden. Als hij verklaart, dat
het noodzakelijk is terug te keeren tot het
vertrouwen in het gegeven woord en in de
heiligheid der verdragen, geeft hij uiting
aan de overtuiging, dat zoowel in dit land
als in zijn eigen staat heerscht en bij zijn
oproep tot een gemeenschappelijke inspan
ning voor de zaak van den vrede steunt de
Britsche regeering hem gaarne.
Ten aanzien van de plannen tot het hou
den van een conferentie zeide Chamberlain
er vrijwel niet aan te twijfelen, dat de Ame-
rikaansche regeering, na de rede van Roose
velt, zich op de conferentie zou doen ver
tegenwoordigen met de andere mogendheden
beraadslagen over een oplossing voor het
conflict in het Verre Oosten. Bij dezen stand
van zaken zou het in het oog loopend voor
barig zijn, wanneer de Britsche regeering
op een of andere afzonderlijke wijze op
trad.
Ik wensch slechts te zeggen, aldus
de premier, dat het hoofddoel der
Britsche regeering nog steeds het
herstel en de handhaving van den
vrede en samenwerking ter berei
king Van dit doel is.
Chamberlain zeide verder, dat de aan
dacht tijdelijk van de gebeurtenissen in de
Middellandsche Zee is afgeleid door den
toestand in het Verre Oosten. „Wij verheu
gen ons, aldus vervolgde hij, oprecht over
het accoord met Italië ten aanzien van den
patrouilledienst en voelen ons bemoedigd
in de hoop, dat deze overeenkomst zou kun
nen worden gevolgd door andere besprekin
gen, tusschen de drie mogendheden, die
ten doel hebben de politiek van niet in
menging werkelijk doeltreffend te maken.
„De minister verklaarde oprecht te ver
trouwen, dat het Italiaansche antwoord de
eendracht zal kunnen vergrooten." „Indien
wij voor een keer werkelijk een stap voor
uit zouden kunnen komen in de kwestie
van het Spaansche conflict, zou de weg
vrijgemaakt zijn voor de besprekingen, die
het onderwerp van mijn briefwisseling met
Mussolini geweest zijn."
Het overige doel van de rede was gewijd
aan de vorderingen der wapening en aan
binnenlandsche aangelegenheden.
Aanvaring met Fransche sleep
boot.
Toen de groote sleepboot „Mainz" met
drie aanhangvaartuigen stroomafwaarts
voer, kwam ter hoogte van Urmitz plotse
ling een dikke mist opzetten. Op hetzelfde
oogenblik verscheen de Fransche sleepboot
„Reims" met verscheidene aanhangvaar
tuigen onder de brug van Urmitz. Om een
gevaarlijke botsing te voorkomen, voer de
„Mainz" over de sleepkabels heen van de
„Reims", maar kon niet verhinderen, dat
een aanvaring ontstond met het eerste
aanhangvaartuig van de Fransche sleepboot
en vervolgens met de andere booten. Hier
door leden in totaal vijf vaartuigen min of
meer zware averij en moesten terstond
voor anker gaan. Hoewel geen persoonlijke
ongelukken ontstonden, is de materieele
schade zeer groot.
Van vele Duitsche mijmwerkers uit Lau-
terbach, in het Saargebied, die dagelijks de
grens plachten te passeeren om in de Fran
sche steenkolenmijnen te werken, zijn de
passen door de Duitsche politieke politie in
beslag genomen, zoodat zij thans werkeloos
zijn. Men gelooft, dat deze maatregel is
genomen omdat de Duitsche autoriteiten
vreezen, dat de zuiverheid van de politieke
overtuiging der mijnwerkers door het ver
blijf in Frankrijk in gevaar gebracht wordt.
Onder de Saarlandsche mijmwerkers die in
Frankrijk arbeiden, heerscht thans ernsti
ge bezorgdheid, daar men vreest, dat de
strenge grenscontrole zal worden uitgebreid.
Men schrijft ons uit Berlijn:
In een voorname lunchroom laven wij
ons aan thee met witte puntjes. Alle thee,
die in Duitschland gedronken wordt, heeft
overigens witte puntjes. Alleen in Hamburg
en in Frankfurt a. Main drinkt men sterke
thee gelijk in Nederland.
Maar over de thee willen wij thans niet
spreken. Wel over het stukje cake, dat wij
erbij nuttigen. Het smaakt goed. Maar ons
vergaat de eetlust, als ons oog, midden in
een hapje, getroffen wordt door een groot
plakkaat, waarop volgende letters voorko
men:
„In deze lunchroom wordt de koek
met margarinb of met een ander
spijsvet gebakken!"
Wij vernemen, dat de politie dit eischt.
Onmiddellijk na het optreden van Minister
Darré werd bepaald, dat alle banketbakkers
die met margarine en spijsvet bakken, dit
op een stukje papier, dat op een goed
zichtbare plaats moest zijn opgehangen,
hadden mede te deelen. Banketbakkers, die
slechts met boter bakten, deelden dit na
tuurlijk ook triomfantelijk mee. Dat was
echter geen plicht.
Het was de bedoeling, dat dit plakkaat
ook in lunchrooms, café's en andere loka
len, waar koek werd verkocht, zou worden
opgehangen. Daaraan werd echter niet de
hand gehouden. Sederd' ecnigen tijd is ech
ter een strenge controle ingevoerd.
De eigenaar van de conditorci gaf ons in-
tusschen de verzekering, dat er te Berlijn
geen lunchroom is, waarin nog enkel met
boter wordt gebakken. Ook al zouden wij
het willen, aldus onze zegsman, zou het on
mogelijk zijn. Want wij kunnen sledhts een
gedeelte van de benoodigde boter krijgen.
Wie werkelijk botercake wil eten, moet die
door moeder-de-vrouw laten klaarmaken*
Torpedojager met de Italiaansche
vlag in top, helpt de vliegers.
Fransche oorlogsbodem snelt te
hulp.
Het Fransche blad „Ce Soir" ver
neemt uit Oran, dat het Fransche s.s.
„Cassidaigne" Dinsdag tusschen
Sete en Marseille door vliegtuigen
van de luchtmacht van Franco ge
dwongen is, koers te zetten naar
Palma de Majorca. Bij de nadering
van deze haven werd de begeleiding
overgenomen door een torpedojager,
die de Italiaansche vlag zou hebben
gevoerd. Bij het verschijnen van den
Franschen torpedojager Fantasque
werd de Cassidaigne vrijgelaten.
Omtrent den aanval op de „Cassidaigne"
worden de volgende bijzonderheden gemeld,
waaruit blijkt, dat het incident zich eeenigs-
zins anders heeft toegedragen.
Dinsdagmiddag j.1., omstreeks vier uur,
vloog een vliegtuig van de luchtvloot van
Franco over het Fransche schip, dat zich
op ongeveer 33 kilometer ten noordwesten
van Palma de Majorca bevond. Het vliegtuig
cirkelde boven het schip en keerde naar zijn
basis terug. Drie kwartier later verschenen
vier watervliegtuigen, die door middel van
lichtsignalen opdracht gaven naar Palma te
stoomen. Tot tien uur in den avond werd
het schip begeleid door het escadrille; op dit
uur werd de bewaking overgenomen door
een kanonneerboot en twee gewapende trei-
lers.
Deze oorlogsbodems gaven het vaanvater
aan, zoodat het schip niet op een mijn kon
loopen. Zoodra het schip te Palma aan
kwam, protesteerde de kapitein bij den
Franschen consul en bij de rechtsche auto
riteiten. Den volgenden dag kwamen de
rechtsche Spaansche autoriteiten aan boord
met den Deenschen consul als getuige, de
papieren en de lading van het schip wer
den onderzocht. Na een kort onderzoek in
het ruim te hebben ingesteld en na de
identiteit van de bemanning te hebben vast
gesteld, verlieten de Spanjaarden met hun
getuige het schip en kreeg het verlof de ha
ven te verlaten.
In de haven van Palma lagen twee Brit
sche kruisers en vijf Italiaansche schepen.
Ongerustheid in Egypte.
In het eerste nummer van het nieuwe
Italiaansche tijdschrift „Informazione Diplo-
matica" komt een artikel voor betreffende
het zenden van nieuwe troepen naar Libye
en de beroering, die dit in Egypte heeft ge
wekt. Er wordt aan herinnerd, dat het be
sluit hiertoe reeds in April is genomen, en
dat het Egypte niet behoeft te veronrusten.
Het artikel motiveert het zenden der ver
sterkingen met redenen van internationalen
aard.
Redevoering van bondskanselier
Schuschniqq Voor Vaderland-
sche front.
Bondskanselier Schuschnigg heeft gister
avond in het gebouw van het Vaderlandsche
Front te Weenen een redevoering uitgespro
ken, waarin hij in de eerste plaats beves
tigde vastbesloten te zijn, tot eiken prijs
Oostenrijk in binnenland en buitenland
vrede te zullen verzekeren en desnoods op
te leggen en alle verwikkelingen, van waar
zij ook mochten komen, ter zijde te stellen.
De bondskanselier wenscht Oostenrijk zijn
onafhankelijkheid te verzekeren in de con
ceptie van een Duitsche politiek, welke
„wij, aldus Schuschnigg, vrijwillig en spon
taan toepassen overeenkomstig de richtlij
nen van de geschiedenis van ons vaderland
en niets op bevel".
Schuschnigg bevestigde opnieuw den
trouw van Oostenrijk aan de Oostenrijksch-
Duitsche overeenkomst van 11 Juli 1036 en
verklaarde van meening te zijn, dat de
wrijvingen, welke zich hebben voorgedaan
hun grond vinden in gekuip met name van
in Duitschland verblijvende Oostenrijksche
emigranten.
DE TORPEDOJAGER BASI
LISK NIET AANGEVALLEN.
Hedennacht heeft de Britsche ad
miraliteit medegedeeld, dat na een
volledig onderzoek is vastgesteld,
dat de Britsche torpedojager Basi
lisk niet door een duikboot werd
aangevallen.
Moeilijk is aan te nemen, dat men zich
aan boord zoo ernstig vergist heeft. Is het
een eigen duikboot geweest, die voor een
„zeeroover" is aangezien"?
Of wil Londen .de zaak in de doofpot stop
pen?
Vraagstuk der vrijwilligers weer
naar de non-interventie-commis
sie? Frankrijk en Engeland
voelen er niets voor.
De „Popoio dTtalia" verwacht, dat
het Italiaansche antwoord op de
Britsch-Fransche nota vandaag zal
worden overhandigd.
Volgens dit blad, dat de meening
onder de officieele Italiaansche krin
gen weergeeft, zal Italië het vraag
stuk van de terugtrekking der vrij
willigers naar de niet-inmengings-
commissie verwijzen. Italië schiint
in ieder geval te willen dat Duitsch
land aan de besprekingen deel
neemt. In overleg met Berlijn is ook
de Italiaansche antwoord-nota op
gesteld.
P
Naar Reuter verneemt zal het Italiaan
sche antwoord, indien het zal zijn, zooals
de Popoio dTtalia verwacht, te Londen en
te Parijs niet gunstig ontvangen worden,
vooral schijnt het nieuwe voorstel de
kwestie voor te leggen aan de niet-inmen-
ginsrscommissie niet te voldoen.
De stap, welke Frankrijk en Enge
land Donderdag te Rome hebben ge
daan, teneinde een spoedig ant
woord te krijgen, is voor een deel
geschied onder druk van de geruch
ten, dat nieuwe luchtvaartverster
king naar Franco was gezonden,
en dat het mogelijk was dat ook
andere versterking was gezonden.
Verder wordt vernomen, dat de Spaansche
regeering bereid zou zijn, wanneer de vrij
willigers, die aan de zijde van Franco
strijden teruggetrokken worden, ook toe te
stemmen in het terugroepen van de vrij-
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Noordoostelijke tot Noor
delijke wind, zwaar bewolkt
tot betrokken met weinig
regen in het Westen, in het
Oosten meer kans op regen,
weinig verandering in tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Tijdelijk
opklarend, met weinig of
geen regen.
willigers, die aan haar zijde strijden, hier
bij inbegrepen de internationale brigade.
Ongeduld misplaatst, zegt de
Giornale.
Ten aanzien van het ongeduld van En
geland en Frankrijk, schrijft de „Giornale
dTtalia" dat dit ongeduld geheel misplaatst
is. Indien de regeeringen van Frankrijk en
Engeland zich een zeker aantal dagen voor
behouden, om met elkaar in contact te tre
den, om haar opvattingen te bespreken en
haar nota op te stellen, dan acht de regee
ring van Italië het noodig, de nota kalm te
bestudeeren en de reegering te Berlijn te
raadplegen, welke het recht heeft aanwezig
te zijn bij een bespreking van Europeesche
problemen, hoewel dit door de overige par
tijen zonder reden werd vergeten.
Het ongeduld van Engeland en Frank
rijk is dés te meer ongerechtvaardigd, aan
gezien zij verleden jaar niet enkele dagen
doch eenige maanden hebben noodig ge
had, om de voorstellen van Rome inzake
de vrijwilligers te bestudeeren. Italië be
waart evenwel zijn kalmte. De regeering
zal heden het antwoord, dat na overleg
met Berlijn is opgesteld, overhandigen.
Naar aanleiding van het bericht omtrent
het zich terugtrekken van het Hoofdbestuur
van de Hollandsche Maatschappij van Land
bouw uit het Werktuigenbureau, vernemen
we heden nog het volgende:
Eenerzijds is het inderdaad toe te schrij
ven aan het -feit, dat verschillende leden van
het hoofdbestuur inderdaad meer en meer
tot det conclusie kwamen, dat de wenschen
van den middenstand werkelijk gerechtvaar
digd waren en dat de coöperatie hier paden
ging betreden, welke ze diende te vermijden.
Het is mogelijk, dat zich ook bezwaren heb
ben voorgedaan bij voorkomende reparaties,
hoe het zij, het standpunt van den midden
stand begon zekere waardeering te vinden.
Daarnaast echter ontstond ook een zekere
vrees, dat het met het Werktuigenbureau
niet geheel naar wensch ging. Wat de rol
van den heer Burrmann betreft, deze schijnt
in het oorspronkelijk lfericht van het Alg.
Handelsblad niet geheel juist te zijn beoor
deeld, althans een speciale accountant houdt
hij er niet op na. Ieder handelslichaam loopt
risico's en deze bestaan bij een organisatie
voor een niet gering deel uit het blijven
liggen van goederen. Deze worden er op den
duur niet beter op, ze verouderen en moeten
ten slotte geheel of ten deele worden afge
schreven. Men meende nu te weten, dat het
Werktuigenbureau omvangrijke onverkoop
bare partijen goederen bevat en dit had ten
gevolge dat de lust om er deel in te blijven
houden afnam.
Toen dus de gelegenheid werd geboden
zich zonder schade uit liet Werktuigenbureau
terug te trekken, schijnt men die bij de Hol
landsche Maatschappij van Landbouw gre
tig te hebben aangegrepen.
Een belangrijke order zou bij de
Nederlandsche vliegtuigenfa-
briek (Fokker) te Amsterdam
zijn geplaatst.
Het Utr. Dgbl. vermeldde gister
avond, dat de Nederlandsche regee
ring een zeer belangrijke order
heelt geplaatst bij de Nederlandsche
Vliegtuigeniabriek (Fokker) te Am
sterdam.
Volgens liet blad gaat deze bestelling over
vele tientallen vliegtuigen in vier verschil
lende typen, nml. jachtvliegtuigen, ge
vechtsvliegtuigen van het type G I en twee
typen luchtkruisers.
Van bevoegde zijde deelt men aan de
N.R.Crt. mede, dat van een bestelling als
zoodanig nog niet kan worden gesproken.
Wel worden onderhandelingen gevoerd over
de aanschaffing van militaire vliegtuigen,
hetgeen blijkens de Millioenen nota tot het
programma van het nieuwe kabinet be
hoort.
Wat de nieuwe typen betreft zouden van
de militaire Fokker-vliegtuigen in aanmer
king komen het jachtvliegtuig D 21 en het
nieuwe type gevechtsvliegtuig G I, waarvoor
nog niet het aangewezen motortype is ge
vonden, aangezien het huidige type (His-
pano Suiza) niet blijkt te voldoen.
Wat de twee typen luchtkruisers betreft
zal op de order van zestien twee-motorige
luchtkruisers van het type T 5 waarschijn
lijk een tweede serie volgen.
Het andere type luchlkruiser betreft de
T 8, welke op het oogenblik in teekening ge
reed is en bestemd is om als watervliegtuig
op drijvers te worden geconstrueerd. De
T 8 is, naar men ons mededeelde, uit de T 5
ontwikkeld en bestemd om als zeeverkenner
voor lange afstanden to worden gebruikt.
Als zoodanig zou de T 8 in aanmerking kun
nen komen voor de uitbreiding van het ma
terieel van den Marine-vücgdienst.
A.s. keuring houdt al rekening
met verhooging van het contingent
In afwachting van de beslissing
der Staten-Generaal.
De minister van defensie heeft aan
de burgemeesters bericht, dat in
afwachting van de beslissing om
trent de bij de Staten-Generaal aan
hangig gemaakte wijziging van de
Dienstplichtwet, waarbij om. verhoo
ging van het jaarlijksche contingent
gewone dienstplichtigen -wordt voor
gesteld, het in de bedoeling ligt, het
getal ingeschrevenen, dat zich aan
de keuring moet onderwerpen, be
langrijk te verhoogen.
In verband hiermede is het noodzakelijk
gebleken, het aantal keuringsraden te ver
hoogen van 18 tot het vroegere aantal: 33.
Behoudens uitzonderingen bestrijkt elk
der nieuwe raden het gebied van een van
de vroegere raden. Echter zijn de nieuwe
raden niet meer als vroeger, genummerd,
dohc is er de voorkeur aangegeven, aan eiken
raad de naam van een gemeente te geven,
waardoor men in den naam fevens een aan
duiding zal vinden van liet gebied van
den raad.
De minister doet de aanschrijving verge
zeld gaan van een vernieuwde districtsbe
schikking, waarin de noodige wijzigingen
betreffende de verandering in de keurings-
raden zijn- opgenomen.
De minister hoopt spoedig nadere mede-
deelingen te doen omtrent de a.s. keuringen,
die vermoedelijk reeds in de tweede helft
van November zullen aanvangen. Het ligt
in de bedoeling dat deze keuringen voor zoo
ver zij nog in 1937 zullen plaats hebbein,
zullen dienen voor dc nog niet. gekeurde in
geschrevenen van de lichting 1938 en dat in
Januari 1938 en volgende maanden de keu
ringen worden voortgezet voor de lichting
1939. 8
Met ingang van 3 October winter-
dienst. Zomerdienstregeling 1937
blijft onveranderd gehandhaafd als
winterdienstregeling.
Dienstregelingen a 5 cent verkrijg
baar bij onze chauffeurs.