Frankrijk vraagt terugtrekking
Ernstige ongeregeldheden
in Palestina
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
der vrijwilligers
Japansche successen
in Sjansi
Zijn dochtertje
doodgeschoten
Rome wil medewerken
Mijnramp in Amerika
Formidabele
Druk der linkschen
op Saragossa
Fokker T 5 ingevlogen
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 POSTGIROREKENING 16066
Chineezen omsingelen
een legercorps
Groote schade aan
het vliegveld Lydda
revanche van Aljechin
Dit nummer bevat 8 pagina's
U^EERBERICHT
SPANJE
Het vaccinatie-vraagstuk
HELDERSCHE COURANT
In de Zaterdag onder voorzitter
schap van Lord Plymouth gehouden
zitting van de non-interventiecom-
missie heeft ambassadeur Corbin,
namens de Fransche regeering voor
stellen ingediend, die ten doel heb
ben een terugtrekking der buiten-
landsche vrijwilligers onder interna
tionale controle en het verleenen
van rechten als oorlogvoerenden aan
de beide strijdende partijen.
Lord Plymouth verklaarde dat Groot-Brit-
tannië zijn volledigen steun gaf aan de
Fransche voorstellen.
Daarna hield de Italiaansohe vertegen
woordiger, Grandi, een rede waarin hij zei-
de:
„Ik ben thans door mijn regeering ge
machtigd te verklaren, dat het fascistische
Italië het voorstel aanvaardt van een ge
deeltelijke terugtrekking van een zeker
aantal vrijwilligers, een gelijk aantal aan
beide zijden, als substantieel begin van de
toepassing van het Engelsche plan, op de
voorwaarden zooals deze in het plan zelf
zijn bepaald.
De Italiaansohe regeering oppert derhalve
dat men zich direct zal wenden tot de beide
in conflict zijnde partijen, teneinde hun op
vattingen te vernemen en de commissie de
mogelijkheid te geven zoo snel mogelijk de
voorwaarden van de procedure en die van
de nakoming van het voorstel, te onderzoe
ken.
Grandi besloot met opnieuw de loyale en
krachtige wil van Italië tot samenwerking
te bevestigen en zeide, dat hij weigerde te
gelooven, dat de commissie, welke reeds in
het verleden vele crises was te boven geko
men, thans niet de basis voor een overeen
stemming zou weten te vinden.
Ook von Ribbentrop, de Duilsche gezant
voerde het woord en zooals was te verwach
ten onderstreepten zijn mededeelingen de
meening van den Italiaanschen vertegen
woordiger.
Zal Rusland opnieuw roet in het
eten gooien?
De ambassadeur van Sovjet-Rusland, Mais-
ky, was bereid de Fransche voorstellen ter
kennis van Moskou te brengen, doch hij
sprak als zijn meening uit, dat van de
niet-inmenging thans geen heil kon worden
verwacht en dat de oplossing was, Valencia
toe te staan wapenen te koopen, waar het
deze zou kunnen krijgen.
„De daden der Itaiiaansche regeering zijn
lijnrecht in tegenspraak met haar betuigin
gen van vredeswil", zeide Maisky. „Ik kan
daarom slechts aan deze verzekeringen ge
loof hechten, als ik daden zie. Tot nu toe-
heb ik niets van dien aard gezien."
Nadat nog de gedelegeerden van Portugal
België en Zweden hun meeningen hadden
gezegd werd de bijeenkomst tot morgen
verdaagd.
In Londen heerscht een optimistische
stemming, daar men in de uitlatingen van
Grandi een neiging bij de Itaiiaansche re
geering meent te mogen beluisteren om
niet te ver te gaan met het Spaansche
avontuur.
Echter ontveinst men zich in Britsche
diplomatieke kringen niet dat het Fran
sche en Itaiiaansche standpunt nog vrij ver
van elkaar liggen.
Immers, de Italianen meenen, dat een
gelijk aantal vrijwilligers aan beide zijden
moeten worden teruggetroken, terwijl
Frankrijk en Engeland alle vrijwilligers uit
Spanje willen verwijderen.
Daar vooral Italië er voor gezorgd heeft,
dat Franco zeer rijk in zijn vrijwilligers
zit en mag worden aangenomen dat dit aan
tal. dat van Valencia vele malen overtreft,
zou het Itaiiaansche voorste] in. wezen wei
nig verandering in den toestand brengen
en het door Parijs en Londen ongewensch-
te feit blijven bestaan, dat in den burger
krijg in Spanje soldaten van een vreemde
mogendheid den doorslag geven.
Rust op het Sjanghai-front.
De Japanneezen hebben zich gisteren
meester gemaakt vand en pas van Sjinkau
Kwan, in het meest bergachtige deel van de
provincie Sjansi. Dit is een zeer belangrijke
positie voor den opmarsch der Japanneezen
van het Oosten uit naar Tai Yoean.
De gevechten om het bezit van dezen pas,
welke 30 K.M. lang is, waren zeer hard
nekkig.
De Japanneezen hebben de voornaamste
Chineesche verdedigingswerken bij den in
gang van den pas bezet na gedurende vier
dagen vernieuwde aanvallen en met behulp
van mijnen van groote ontploffingskracht,
welke door Japansche geniesoldaten waren
gelegd. Deze mijnen hebben verscheidene
versterkingen vernietigd.
De Japanners rukken in het Noorden snel
op, zonder hun achterland voldoende te zui
veren.
De afstanden zijn zóó groot, dat van een
aaneengesloten front geen sprake is.
Vertrouwend op hun veel betere uitrusting,
marcheeren afzonderlijke Japansche kolon-
nes door de eindelooze vlakten van Hopei,
terwijl andere legergroepen de verbindingen
tusschen Binnen-Mongolië, dat onder Russi-
schen invloed staat en China trachten af te
snijden.
Dat deze wijze van oorlogvoeren voor de
Japanners zeer gevaarlijk is, spreekt van
zelf.
Achter de oprukkende troepen vormen zich
Spontaan Chineesche benden, die .zeer veel
schade aan de verbindingen toebrengen.
Aan de wijze van operceren is blijkbaar
ook toe te schrijven, dat 30.000 k 40.000 man
Japansche troepen in de buurt van Yoean
Ping, op 90 K.M. ten noorden van Tau
Yoean foe, door Chineesche strijdkrachten
zijn omsingeld.
Volgens berichten uit Chineesche bron af
komstig, hebben de Japanneezen uit vlieg
tuigen de mededeeling geworpen, dat hun
troepen tot eiken prijs moeten stand houden
daar lieden versterkingen zullen aankomen.
Deze mededeeling is evenwel achter de Chi
neesche linies terecht gekomen.
De Japansche troepen, die verwoed strij
den om een geheele vernietiging te ontgaan,
werden ingesloten na een kraclitigen op
marsch van de Chineesche vleugelafdeelin-
gen, die daarbij goed werden gesteund
door hun artillerie en hun luchtmacht.
Intusschen naderen belangrijke Japan
sche troepeneenheden de Gele Rivier en ge
lukt het de Japanners om hier door sprei
ding van hun troepen een sterk front te
vormen, dan is niet alleen het onmetelijke
en rijke Noord China geheel in hun handen
nevallen, mnsr maken H» thans in Sjansi
met eenig succes opereerende Chineesche
troepen een groote kans om te worden af
gesneden.
Groote luchtaanval der Chinee
zen bij Sjanghai.
De zevende groote luchtaanval der Chi
neesche luchtstrijdkrachten werd in den
nacht op Maandag tegen half drie ten uit
voer gelegd.
De Japansche oorlogsschepen en de kust-
batterijen schoten een enorme hoeveelheid
luchtafweerbommen en machinegeweerpa
tronen af, toen de aanvallers boven de stad
vlogen.
De aanval was de meest gedurfde en
meest opzienbarende sinds het uitbreken
van de vijandelijkheden. De maan scheen
helder en de laag hangende wolken maak
ten de omstandigheden voor een luchtaan
val zeer gunstig.
Meer dan twintig zoeklichten beschenen
de wolken, doch de vliegtuigen werden niet
in de stralenbundels zichtbaar.
Projectielen, welke bestemd waren voor
de Japansche kruiser Izoemo, kwamen op
het "land terecht en veroorzaakten een he-
vigen brand in het door de Japanneezen be
zette deel der internationale nederzetting.
Het lawaai van het luchtdoelgeschut en
de ontploffing der bommen hebben de stad
wakker geschrikt.
Overigens heerschte aan het Sjanghai-
front rust.
Vele dooden en gewonden.
De toestand in Palestina blijft ern
stig, met name in de buurt van He-
bron, waar de Britsche burgers de
uitnoodiging ontvingen zich naar
Jerusalem te begeven.
Volgens nog niet bevestigde berichten zou
bij een botsing tusschen militairen en politie
eenerzijds en een gewapende bende ander
zijds een tiental Arabieren zijn gedood.
Te Haifa is het tot een botsing gekomen
tusschen een politie-patrouille en een bende
terroristen. Er zijn aan Arabische zijde ceni-
ge gewonden gevallen.
Tijdens een aanval te Tirath Sjalom werd
een Arabisch kind gedood. Te Jerusalem
heeft een Arabier een Jood ernstige wonden
toegebracht. Even later hebben Arabieren
een autobus en een particuliere auto be
schoten, waarin Joden zalen. Er werd even
wel niemand gewond
De T 1, het bij Banda verongelukte marine
vliegtuig.
Het deskundigen-rapport, dat mogelijk
nadere opheldering omtrent de oorzaak van
de ramp zal geven, is heden niet te ver
wachten, aangezien het in eerste instantie
aan den commandant der zeemacht zal
worden uitgebracht, die thans ter plaatse
vertoeft.
Schade aan het vliegveld Lydda.
Op het vliegveld Lydda heeft een ernstige
brand gewoed, waardoor vrijwel alle han
gars in vlammen zijn opgegaan. Ook het
administratie-gebouwtje van de KLM voor
de luchtlijn naar Indië is in vlammen op
gegaan. De schade voor onze luchtvaart
maatschappij is echter niet groot.
Gevecht tusschen Syriërs en grens
politie?
Er zijn mededeelingen in omloop, dat het
tusschen Syriërs en grenspolitie tot een bot
sing zou zijn gekomen. In officieele of andere
goed ingelichte kringen is evenwel geen be
vestiging dezer mededeelingen te verkrijgen.
In de Christenbuurt der oude stad Jeru
zalem is gistermiddag een Arabier doodge
schoten.
Memorandum van Arabische be
stuurders.
De bestuurders van Palestina omringende
Arabische landen hebben een memoran
dum gezonden aan de Britsche regeering
en het gouvernement van Palestina, waar
in zij hun bemiddeling aanbieden om den
terugkeer te verkrijgen van de verbannen
Arabische leiders. Deze mededeeling is af
komstig uit Arabische kringen te Jeruza
lem.
De Arabische bestuurders hebben er,
naar men meent te weten, op gewezen, dat
de tegenwoordigheid der verbannenen in
Palestina noodig is met het oog op de
binnenkort te verwachten aankomst der
nieuwe commissie. De aanvallen op Brit
ten en Joden in verschillende deelen des
lands duren voort. Een Joodsch jongetje
van 11 jaar werd Zaterdagavond door struik-
roovers doodgeschoten. Met mitrailleurvuur
werd een aanval op de politie te Safad
afgeslagen. De toestand wordt niettemin
aanzienlijk beter beoordeeld. De moskee
van Omar, die den Groot Moefti tot schuil
plaats heeft gediend, is Zaterdagochtend door
een groep Engelsche toeristen bezichtigd.
Te Lydda moeten de burgers thans des
avonds na tien uur tihuis zijn. Deze maat
regel geldt voorloopig tot Woensdag.
Intusschen steekt de beweging om van
Palestina een kroonkolonie te maken op
nieuw het hoofd op. Voorstanders van dit
plan hopen de vroeger geweigerde toe
stemming te krijgen een vereeniging te
mogen oprichten, welke zich de verwezen
lijking van dit plan ten doel stelt.
34 DOODEN.
Zaterdagmorgen heeft zich in de
steenkoolmijn Mulga te Birming-
ham (Alabama, Vereen. Staten) een
ontploffing voorgedaan, tengevolge
waarvan dertig arbeiders om het le
ven zijn gekomen.
Nader wordt bericht, dat het aantal slacht
offers dat bij de ontploffing om het leven is
gekomen, tot 34 is gestegen.
De ontploffing is de derde ramp van de
zen aard, die zich in deze mijn heeft voor
gedaan. In April 1910 waren er 39 dooden te
betreuren en in Octobei 1914 17 dooden. Het
federale bureau heeft een onderzoek naar de
oorzaken van het ongeluk doen instellen.
Dader slaat de hand aan zich
zelf.
Familiedrama te Maastricht. -
Gistermorgen heeft zich in een wo
ning aan de Aert van Trichtweg 69
te Maastricht, 'n familiedrama afge
speeld, dat aan twee menschen het
leven heeft gekost. De dader heeft
zijn elfjarig dochtertje doodgescho
ten en daarna de hand aan zichzelf
geslagen.
In het genoemde perceel woont de vroegere
schoonmoeder van Jen dader. Deze laatste is
de 33-jarige huisschilder L. H. J., die reeds
eenigen tijd wettelijk is gescheiden van zijn
vrouw, welke laatste momenteel in Amster
dam vertoeft.
Zondagmorgen vertoonde J. zich plotseling
in den achtertuin van het huis, waartoe hij
langs een der brandgangen in deze woning
complexen toegang moet hebben gekregen.
Toen zijn vroegere schoonmoeder buiten
kwam loste hij een schot op haar, doch hij
trof haar slechts licht in den rechter arm.
Toen de vrouw de straat op vluchtte, drong
J. verder de woning binnen, waar hij zijn
elfjarig dochtertje, dat daar in huis was,
aan zijn vroegere schoonzuster ontrukte.
De schoonzuster vluchtte naar bo
ven. Even later werd er een knal
gehoord. Na nog eenigen tijd getierd
en gedreigd te hebben in het bene
denhuis, waar toen niemand meer
aanwezig was, hoorde men weer een
schot.
Daarna waren de inmiddels ge
alarmeerde politie en geneeskundi
ge dienst ter plaatse gearriveerd.
Toen zij de woning waren binnen
gegaan, vonden zij J. en zijn elfja
rig dochtertje levenloos in de bene
denvoorkamer. Beiden waren door
een schot in het voorhoofd gedood.
Dc lijken zijn naar het ziekenhuis Calva-
rienberg te Maastricht ovcrgebacht.
Zaterdagavond was J. reeds met twee an
dere Maastichtenaren naar Kerkrade ge
weest. Zij bezochten daar een café, waar
boven de vrouw van een der anderen woont.
In het café is ruzie ontstaan, welke zoo
hoog liep, dat J. met zijn revolver op de
caféhoudster Wetzels een schot heeft ge
lost en haar ernstig in de buik raakte.
Deze vrouw is in ernstigen toestand nadr
het ziekenhuis te Kerkrade overgebracht.
De twee metgezellen van J. zijn toen met
hun auto naar Maastricht gevlucht, waar
zij Zaterdagnacht zijn aangehouden.
Het is niet bekend, hoe J. 'vóór Zondag
morgen-is Maastricht is gekomen.
Maakt den stand weer gelijk
33 Euwe speelde beneden
zijn kracht.
Onder overweldigende belangstel
ling is Zaterdagavond in de groote
concertzaal te Haarlem de zesde
partij om het wereldkampioenschap
schaken tusschen Euwe en Aljechin
gespeeld.
Na 23 setten heeft Euwe deze par
tij opgegeven, waardoor de stand
weer gelijk gemaakt werd n.1. 33.
Een prachtige zaal, het concertgebouw te
laarlem, doch meer om er muziek in te
booren, dan een schaakwedstrijd te zien.
Een dergelijk kolosaal opwindende schaak
partij in een tot den nok gevulde concert
zaal moet onherroepelijk tot onaangenaam
rumoer aanleiding geven.
Dat gaf het dan ook en wij durven
gerust beweren, dat dr. Euwe onder
den invloed van deze ongunstige om
standigheden verre beneden zijn
kracht heeft gespeeld.
De wijze kater.
Intusschen willen wij niet in het minst
de prestatie van dr. Aljechin verkleinen. De
oud-wereldkampioen mag het vanavond dan
al gemakkelijker hebben gehad dan anders,
hij heeft stellig gespeeld met het élan van
zijn besten tijd. En dat, terwijl hij met een
geweldigen kater in de zaal verscheen
op zijn slipover dan altijd, waarop een nij
vere hand dezen had aangebracht.
Spoedig moest Euwe ervaren, dat de ge
borduurde kater die den indruk maakte,
ieder oogenblik met een Vervaarlijken
sprong van het vest af te kunnen springen
een wijze kater was.
Toen de wereldkampioen, eenige malen de
sterkste voortzetting verzuimde in een zeer
oude, uiteraard reeds gevaarlijke gambiet
variant van het damegambiet, trad de uit
dager met groote doortastendheid op, ver
overde eerst een pion, daarna een tweede en
besliste de partij spoedig in zijn voordeel.
Bijna verontwaardigd wees hij, vermoe
delijk gedachtig aan Euwe's gebaar van
Donderdag, het opklaterende applaus van
de hand, doch de geestdrift van 't publiek
was niet te stuiten.
Met een hoofdknik, die half dankend, half
neen schuddend kon zijn bedoeld, gaf Alje
chin ten slotte van zijn erkentelijkheid blijk
Feu formi4abeIe revanche.
MAANDAG
18 OCTOBER 1937
65e JAARG. No 8133
DE BILT SEINT:
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Westelijke wind, nevelig
tot zwaar bewolkt, weinig
of geen regen, weinig ver
andering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Bombardement richt groote
schade aan te Port Bou. 43
dagen offensief fn Asturië.
De troepen van de regeering blij
ven krachtige aanvallen doen op
Saragossa. Bij Fuences de Ebro
gingen de regeeringstroepen, die
over een groote hoeveelheid artille
rie, tanks en vliegtuigen beschikken,
tot den aanval over. De troepen van
Franco wierpen eveneens een ge
weldige massa materiaal in den
strijd en bij het vallen van den
nacht duurde het gevecht nog voort.
Zaterdagavond hebben vijf vliegtuigen
van de luchtmacht van Franco gebruik ge
maakt van de duisternis om de tunnel, het
station en de spoonvegen van Port Bou te
bombardeeren. De schade is zeer aanzien
lijk. Van slachtoffers wordt geen melding
gemaakt,
De militaire gouverneur van San Sebastian
heeft een decreet uitgevaardigd, waarbij ver
boden wordt des nachts tusschen half een
en zes uur op straat te zijn.
Het offensief in Asturië duurt thans reeds
43 dagen. Havas geeft hierover de volgende
gegevens: De geneeskundige dienst der
rechtsche troepen heeft 2350 lijken van tegen
standers begraven. Op het slachtveld werden
tijdens de gevechten 1491 krijgsgevangenen
gemaakt, terwijl het aantal manschappen
der militie, dat zich met hun wapenen aan
meldde bij de rechtsche linies, 4221 bedraagt.
Ongewapend meldden zich 3060 manschap
pen aan, zoodat het aantal tegenstanders, dat
dood of levend den rechtschen in handen is
gevallen, elfduizend bedraagt.
De eerste voor de luohtvaartafdecling
Soesterberg bestemde luchtkruiser, de Fok
ker T-5, is Zaterdagmorgen om half zeven
met succes ingevlogen. Het groote 2-motorige
toestel werd bestuurd door den invlieger van
de Fokkerfabrieken, den heer E. Meinecke,
die over de gedragingen van dit vliegtuig,
dat na een fraaien start en een vlucht van
omstreeks 10 minuten, waarbij verschillende
bochten en een z.g. „zoemer" over de Fok
kerhangar werd gemaakt, vlot landde, alles
zins tevreden was.
De machine lag rustig in de lucht en was
volkomen trillingsvrij.
Voor de Fokkerfabrieken was deze eerste
vlucht van groote beteekenis, aangezien
zooals bekend van dit vliegtuigtype geen
z.g. prototype was vervaardigd, doch de
volgende 15 vliegtuigen T-5 zich reeds in
een vergevorderd stadium van fabricatie be
vinden.
Instelling van een staatscommissie.
Ingediend is een wetsontwerp
houdende verlenging van den gel
digheidsduur van tijdelijke bepalin
gen betreffende de vaccinatie.
Met zijn ambtsvoorganger is de ministei
van oordeel, dat het principieel aan de
orde stellen van het vaccinatieprobleem
noodzakelijk is. Hij meent intusschen, dat
hiermede een aanvang moet worden ge
maakt door de instelling van een staats
commissie. aan welke wordt opgedragen te
onderzoeken:
1 Of liet wenschelijk is de bestaande be
palingen betreffende den vaccinatieplicht,
waarvan de werking is opgeschort, hetzij ter
stond, hetzij geleidelijk weder in werking
te doen treden.
2 Of deze bepalingen te doen vervallen.
3. Of ten aanzien van de vaccinatie een
nieuwe regeling te treffen.
In verband met het vorenstaande acht de
minister van sociale zaken het noodzakelijk
een opschorting van de bepalingen der be
smettelijke ziektewet betreffende de vac
cinatie voor den duur van twee jaren voor
te s^en.