Beide partijen snakken
naar adem
Italië stookt
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Wordt de ordening aan de
coalitie politiek opgeofferd?
De Italiaansche soldaten-
stroom naar Libye
Het werktuigenbureau
geen coöperatie
Zware brand te
Katwijk aan Zee
N.V. WACO - Hoorn
[apanners rukken
Honau binnen
Botsing van Belgische
legervliegtuigen
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50
POSTGIROREKENING 16066
dinsdag
19 OCTOBER 1937
65e JAARG. No. 8134
LI BYE MET OMGEVING
CHINA
_40.000 of I10 000_
Italianen in Spanje
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Moefti naar Mussolini?
HELDERSCHE COURANT
Nederland is in meerderheid
vóór ordening; waar wachten
wij' op? vraagt de heer de la
Bella op het N.V.V.-congres.
Heden werd het
sociaal-econo
misch congres
ivan het N.V.V. te
's Gravenhage
[voortgezet.
De heer S. de
la Bella Jr. voert
het woord over
ordening. Wij stel
len, zoo 'begon
spr., de ordening
tegenover de on
gebonden econo
mie.
Men zegt wel,
dat de slechte
omstandigheden
yan nu juist een
gevolg zijn van
de onvoldoende
vrijheid, welke
S. de la Bella Jr.
(S.D.A.P.)
reeds bestaat. Daarbij heeft men dan het
oog op de loonen, den dwang, welke er is
ten aanzien van de sociale wetgeving, ook
op de kwestie van den werkloozensteun,
enz.
Spreker geeft toe, dat wanneer de vak-
vereenigingen er niet waren en de loonen
eenzijdig door de werkgevers werden vast
gesteld, op basis van de internationale con
currentie, zonder grens natuurlijk, ook niet
de grens, welke ons scheidt van China en
Japan, wanneer er geen sociale wetgeving
meer zou zijn, wanneer de werkloozen aan
hun lot werden overgelaten, dat dan de
vrije prijsvorming een veel ruimere baan
zou hebben dan nu.
Dit stelsel is echter strijdig met de eerste
begrippen van beschaving en met de waar
de van en de achting voor den mensch.
Een gevolg van de liberale eco
nomie is, dat vrijwel op elk gebied
dispariteit ontstaat tusschen pro-
ductiecapaciteit en werkelijke pro
ductie, tusschen werkelijke produc
tie en koopkrachtige vraag, tusschen
het distributie-apparaat en de koop
krachtige vraag en tusschen het
vervoer-apparaat en de behoefte.
Wat reeds bereikt is.
Er is de laatste jaren iets gedaan, dat
gaat in de richting van ordeningj Spr.
denkt, los van de landbouw-crisismaatrege-
len, aan de wet in zake verbindend verkla
ring van ondernemersovereenkomsten, aan
de vestigingswet voor den middenstand en
het ontwerp vestigingswet industrie.
Het is alles echter zeer onvoldoende. De
middenstandsvestigingswet kent bijv. niet
het behoefte-element, hetgeen juist het be
langrijkste is. Bij het ontwerp Vestigings
wet-industrie is het initiatief alleen aan de
werkgevers gelaten.
Bij het streven naar ordening van
het bedrijfsleven ontmoeten we te
genstand: le. van hen, die met een
groot gebaar de ordening afwijzen
zonder iets van de zaak te weten;
2e. van den Vrijheidsbond, wiens
verzet sterker is dan zijn aanhang
groot is; 3e. de anti revolutionnairen,
die op een andere geestesgesteldheid
zitten te wachten.
Ook in de R.K. kringen is een sterke te
genstelling tusschen de dringende betoogen
en het tempo, waarin men tot dusver is ge
gaan.
In ons land is ook politiek gesproken de
meerderheid voor de ordening. Ook over den
te volgen weg zijn veel punten van over
eenstemming, vooral tusschen de sociaal-de
mocraten en de roomsch-katholieken. Ook
met een deel van de Christelijk-Historische
Unie is dat het geval. Waar wordt in Neder
land eigenlijk op gewacht?, vroeg spr.
Of zal de hoogst belangrijke zaak van orde
ning worden opgeofferd aan de z.g. coalitie
politiek?
Onweerstaanbaar zullen wij, socialisten, al
dus besloot spr., voorwaarts gaan, een groot
doel voor oogen: vrijheid, geluk en welvaart
voor het Nederlandsche volk.
8 October j.1. begon Italië nieuwe troepen
te zenden naar zijn Noord-Afrikaansche ko
lonie Lybië; deze troepentransporten veront-
rustten. Egypte. Italië motiveerde het zenden
van de versterkingen met reden van inter
nationalen aard. Niettegenstaande deze ver
zekering blijft er in Egyptische politieke
kringen groote ongerustheid heerschen. En
geland stelde zich op de hoogte en gaf den
commandant der Maltavloot Sir Dudley
Pound opdracht een conferentie te Alexan-
drië te beleggen. Daar werd van gedachten
gewisseld met de Egyptische autoriteiten en
de bevelhebbers der Middellandsche /ec- en
Luchtvloot. De bezorgdheid nam toe, toen
Italië wederom 11000 man naar T.ybie liet
dirigeeren, waar zich momentcel 50.000 man
moeten bevinden; deItaliaansche troepen
in Tripoli zijn nu 4 maal talrijker dan de
Fransche troepen in Tunis. Met spoed wordt
er in Egypte gewerkt met den aanleg van
militaire wegen, vooral nu de Italianen na
bij de Egyptische grens te Solloem een mi
litaire luchtbasis hebben aangelegd; hierop
besloot de Egyptische regeering zijn leger
met eenige nieuwe divisies uit te breiden.
Het troepenvervoer peur Tripoli en C.yre-
naïca houdt nog steeds aan. Zaterdag j.1. ver
trokken wederom 2000 man naar Lybië.
Staan deze Italiaansche belangen die vol
gens Rome, van internationalen aard zijn. in
verband met het Spaansche probleem? Of
wordt dezelfde toestand geschapen, die wij
gekend hebbén in 1935, toen Italië eveneens
de Lybische garnizoenen versterkte?
Het s.s. Liguria is gisteren naar Lybië
vertrokken met 22.000 manschappen aan
boord, die het twintigste legercorps zullen
completeeren.
Met ingang van 3 October winter-
dienst. Zomerdienstregeling 1937
blijft onveranderd gehandhaafd als
winferdlensf regeling.
Dienstregelingen a 5 cent verkrijg
baar bij onze chauffeurs.
Na een bijna onafgebroken strijd
van vier dagen in het gebied rond
Joeanping ten Noorden van Tai
Joean Eoe in het Noorden van de
Provincie Sjansi zijn de Japan-
sche en Chineesche troepen beiden
uitgeput. Beide partijen reorgani-
seeren hun stellingen en wachten
op versterking. Aan beide zijden
zijn zware verliezen geleden.
Ongeveer 30 tot 40 duizend Japansche sol
daten, die omsingeld zijn, hebben getracht
door de Chineesche linies heen te breken en
de Chineesche troepen, waarbij goed geoefen
de Nankingtroepen en afdeelingen van het
vroegere Chineesche roode leger, hebben ge
tracht de Japansche eenheden te vernietigen
voor versterking aankwam.
De Japanneezen verklaren in het
Noorden in acht dagen, sinds den
Chineeschen nederlaag van Sjisji-
atsjoeang 120 mijl naar het Zuiden
te zijn opgerukt. Zij hebben thans de
Chineesche stellingen ten Noorden
van Tsjangtehfoe aangevallen, na
gistermorgen Honan te zijn binnen
gerukt.
Japanneezen veroveren Pautau.
De Japanneezen, die langs den spoorweg
Peiping-Soeijoean opereeren hebben Pautau,
het Westelijke eindpunt van den spoorweg
Peiping-Soeijoean veroverd, een overwin
ning, die gevolgd werd door het innemen
van Pakho, op 30 km. ten westen van Pau
tau en een strategisch belangrijk punt in
de provincie Soeijoean De bezetting van het
Pautau-gebied beteekent niet alleen de ver
breking van de z.g. „Rooden Weg" van
Oelanbator in buiten-Monftolië naar de prof'
vincies Ningsia, Kansee en Sinkiang {Chi
neesch Turkestan), maar tevens de mogelijk
heid voor de Japanneezen druk uit te oefe
nen op de provincies Sjansi en Ningsia. Het
Domei-agentschap noemt deze overwinning
der Japansche troepen „de volstrekte deba
cle dei1 Chineesche militaire operatics in
Noord-China."
Japansche aanval bij Shanghai.
Bij Ketsjiapailoe in de Sjanghai-sector is
een Japansche divisie tot den aanval over
gegaan. De Chineezen boden hardnekkigen
tegenstand. Japansche vliegers hebben ten
westen van de internationale nederzetting
bommen geworpen. Zeventig menschen zou
den daarbij om het leven gekomen zijn. Tij
dens een Japanschen luchtaanval bij Soets-
jau werden verscheidene militaire vliegtui
gen en een personentrein getroffen. Volgeus
Chineesche berichten werden dertig men
schen gedood. Eveneens uit Chineesche bron
verluidt, dat de Japanneezen eenige eilanden
van de Tsjoesjau-archipel in de bocht van
Hangtsjau bezet hebben om daar vliegbases
aan te leggen. Soetsjau werd gisteren 9 maal
gebombardeerd, waarbij men het vooral op
het station had gemunt.
Chineesch regiment vernietigd.
Langzaam maar zeker dringen de Japan
sche strijdkrachten aan het Shanghai-front
voorwaarts, meldt Un. Press. Volgens mede-
deelingen van buitenlandsche militaire waar
nemers hebben zij de buitenwijken van Ta-
Tsang bereikt en zijn zij Maandag laat in
den avond nog opgerukt naar Nan-Siang.
Uit Chineesche bron wordt vernomen, dat
hij het dorp Ke-Tsjia-Pai-Loe een uitermate
felle strijd is geleverd, waarbij veertien hon
derd Chineezen gesneuveld zijn. Zij hadden
gezworen liever te sterven dan terug te
trekken. Van de heele Chineesche afdeeling,
die aan dezen strijd deelnam, waren er ten
slotte nog slechts dertien man overgebleven,
waaronder Tsjin-Tsjing-Woe een hoogge
plaatst Chineesch officier. Tot den laatsien
man vochten zij door, doch de overmacht
was tenslotte te groot. Chineesche verster
kingen, die op het laatste moment arriveer
den. slaagden erin het dorp te heroveren,
doch slechts voor korten tijd. want weldra
waren de Japanners weer in het bezit van
de veelomstreden plaats.
Het Italiaansche blad De Infor-
mazione Diplomatica", protesteert
opnieuw tegen de „fantastische cij
fers" die in het buitenland gepubli
ceerd worden over de Italiaansche
vrijwilligers in Spanje. Het blad
onthult, dat zich op het oogenblik
ongeveer 40.000 Italiaansche vrijwil
ligers in Spanje bevinden, alle dien
sten medegerekend. Het voegt er
aan toe, dat de vrijwilligers die aan
de zijde van Valencia strijden, veel
talrijker zijn.
De Spaansche ambassade te Lon
den deelt in antwoord op deze Ita
liaansche verklaring mede, dat het
aantal vrijwilligers 110.000 bedraagt.
Een Belg richtte de N.V. op.
Ontevredenheid over de leverin
gen.
In verband met het feit, dat het bestuur
der Holl. Mij. v. Landbouw de relaties heeft
verbroken met het „Werktuigenbureau uit de
Landbouworganisaties" gevestigd te Snoek
en Rotterdam verneemt het Hsb. thans, dat
aan het bestuur der Holl. Mij. is gebleken
dat het „Werktuigenbureau uit de Land
bouworganisaties" te veel een naamlooze
vennootschap is, die op winstbejag uit is en
te weinig het boerenbelang dient Destijds
heeft een Belg het initiatief tot de stiching
genomen. Hij stelde zich daartoe in verbin
ding met de besturen der maatschappijen
van Landbouw in verschillende provincies
en stelde deze voor toe te treden tot een
N.V., ,die de boeren aan goedkoope land
bouwwerktuigen zou helpen. Hiervoor had
den diverse besturen wel ooren. Ze kochten
voor een bepaald bedrag aandeelen, terwijl
enkele bestuursleden commissaris der
nieuw te stichten N.V. werden.
Het bestuur der Holl. Mij. stortte
op deze manier f 10.000 en liet zijn
bestuursleden de hoeren P. M. Bür-
mann te Stompetoren, en D. H. Jas,
Brielle, als commissaris optreden.
Toen de Belgische oprichter accoor-
den met verschillende besturen van
eenige (niet alle) provinciale maat
schappijen van Landbouw had aan
gegaan, sloot hij contracten af met
fabrikanten van landbouwwerktui
gen. Daar hij de besturen der maat
schappijen van Landbouw voor zich
had gewonnen, achtten de fabrikan
ten het leveren van werktuigen aan
de N.V. 'zeer voordeelig.
Fabrikanten leverden zonder
merk.
Ze wilden echter met hun dagelijksche af
nemers niet in conflict komen en leverden
daarom de werktuigen zonder merk. Onder
de boeren maakten de initiatiefnemers veel
propaganda voor het Werktuigenbureau.
De lezers der boerenorganen dachten, dat
het Werktuigenbureau op coöperatieven
grondslag berustte en alleen was ingesteld,
om den boeren voordeel te bezorgen. Dit
had tot gevolg, dat heel wat boeren klant
werden van het Werktuigenbureau. Dit had
in vele plaatselijke afdeelingen der maat
schappijen van Landbouw zijn propagandis
ten toen het bedrijf liep, ging het, zooals
wij reeds meldden, naast landbouwwerktui
gen allerhande huishoudelijke artikelen en
gebruiksvoorwerpen leveren. Weldra ver
kocht het zaken, die met het landbouwbe
drijf niets uitstaande hebben, zooals stof
zuigers, haarden, kachels, waschmachines,
lampen, naaimachines, rijwiéilampen, fiet
sen, radiotoestellen, electrisclie kachels, enz.
De middenstand over het geheele land
verzette zich krachtig hiertegen.
Echter ook van de zijde der boeren kwa
men klachten. De aflevering der goederen
geschiedde vaak niet op tijd, terwijl de be
stellingen niet altijd overeenkomstig de or
ders werden uitgevoerd. Het bestuur der
Holl. Mij. v. Landbouw vond hierin aanlei
ding zich achteraf nogmaals op zijn toetre
ding te bezinnen, met het gevolg, dat het,
zooals bekend, alle relaties met het Werk
tuigenbureau heeft verbroken en terugstor
ting van het aandcelenkapitaal van flO.OOO
heeft geëisclit, aan welk verzoek de N.V.
heeft voldaan.
Verwachting: Meest zwakke
wind, aanvankelijk uit uit-
eenloopende, later uit Oos
telijke richtingen, nevelig
tot licht of half bewolkt,
waarschijnlijk droog weer,
koude nacht, overdag wei
nig verandering in tempera
tuur.
Verdere vooruitzichten: Nog
weinig verandering.
Aantal schuren in de asch gelegd.
Gisteravond heeft te Katwijk aan
Zee een groote brand gewoed in eeu
complex houten gebouwen aan de
Zuidstraat en het Parlevlietslop. De
schelpmaalderij van de gebroeders
Ouwehand, de opslagplaats en traan-
derij van den reeder Johan Parle-
vliet zijn in asch gelegd.
De vrijwillige brandweer heeft het vuur
met vijf stralen bestreden, waarvan vier
op de motorspuit, doch zij stond vrijwel
machteloos tegenover de vuurzee. Een der
schuren, toebehoorende aan Joh. Parlevliet,
kon behouden worden.
De brand werd om zeven uur in de schelp
maalderij ontdekt. Het houten gebouw, dat
35 meter diep, 14 meter hoog en 12 meter
breed is, stond ria korten tijd in lichter
laaie.
Hier gingen behalve de werktuigen en de
overige inhoud, twee vrachtauto's verloren.
Een derde wagen kon nog in veiligheid ge
bracht worden. Het vuur deelde zich daarop
mede aan de aangrenzende, eveneens van
hout opgetrokken, opslagplaats van den
reeder Joh. Parlevliet, waarin zich een
groote hoeveelheid houtwerk, vaten teer en
andere licht brandbare materialen bevonden
zoodat ook dit pand weldra een roodlaaien-
de fakkel was. Het vuur was in zijn snelle
vaart niet te stuiten en het veroverde ver
volgens de belendende taanderij van den-
zelfden reeder.
Ook dit gebouw was in korten tijd ge
heel in vlammen gehuld. De zegetocht van
het woedende element kon hierna evenwel
tot staan worden gebracht, zoodat de vierde
schuur, welke groot gevaar liep, gespaard
bleef. De brand ging met een enorme rook
ontwikkeling gepaard, waardoor hij tot op
grootcn afstand merkbaar was, zoodat zeer
vele belangstellenden uit den wijden om
trek kwamen toestroomen. Om acht uur
behoefde voor uitbreiding van het vuur
niet meer gevreesd te worden.
De zeer aanzienlijke schade wordt door
verzekering gedekt.
Bij Oostende zijn twee militaire vliegtui
gen met elkaar in botsing gekomen. Een
der vier inzittenden kwam om het leven,
een tweede kon zich met behulp van zijn
valscherm redden. De beide anderen kon
den met hun vliegtuig ongedeerd het
vliegveld bereiken.
ABESSIJNSCHE MOHAMMEDANEN
PROTESTEEREN TEGEN BRITSCHE
POLITIEK IN PALESTINA.
De hoofden van de Mohammedaansche
gemeenschappen in Abessinië hebben aan
den Volkenbond, den minister-president te
Londen en den Groot-Moefti te Jeruzalem
(inmiddels naar Syrië gevlucht) alsmede
aan de Egyptische en Syrische bladen te
Cairo en Damascus het volgende protest
gezonden:
De Mohammedaansche Abessijnen en de
Arabische gemeenschappen in Abessinië
geven uiting aan hun levendige afkeuring
van de politiek, die de Britsche regeering
in Palestina volgt en zij sluiten zich ge
heel aan bij hun broeders in Palestina om
mot nadruk elk voorstel van de hand te
wijzen, dat betoogt, Palestina los te ma
ken van de rest der Arabische wereld.
Naar uit Rome vernomen wordt hebben
hoofden van de belangrijkste Arahische
stammen in Lybië een telegram aan Mus
solini gezonden, waarin zij hem de verze
kering geven van hun soldidariteit met
de Arabieren in Palestina, zulks naar aan
leiding van „de gebeurtenissen die de laat
ste dagen hebben plaatsgevonden in ver
band met de maatregelen, waartoe de man
daatsregeering is overgegaan".
De toon der Italiaansche bladen tijdens
de jongste incidenten in Palestina draagt
een uitgesproken anti-Britsch karakter.
Vooral de Popoio d'Italia, het lijfblad van
Mussolini, is een heftige campagne begon
nen tegen het Engelsche gezag in Pales
tina. In het eerste artikel wordt gezegd,
aldus de N.R.Crt., dat te Lydda heele rijen
huizen zijn neergehaald en verwoest om z.g.
gebeurtenissen te achterhalen.
Dan volgt een overzicht van andere wan
daden jegens de vreedzame inheemsche
bevolking en het artikel eindigt met de
vraag, hoe de huidige Engelsche huiche
laars of de pers der gebenedijde democrati
sche beginselen dezen nieuwen Nero-achti-
gen terreur in Palestina zullen trachten
goed te praten.
De „Daily Herald" publiceert een bericht
van zijn correspondent in Jeruzalem, waarin
gemeld wordt, dat de Groot Moefti, die naar
Syrië de wijk heeft genomen, van plan zou
zijn zich naar Italië te begeven, teneinde te
trachten daar hijstand te verkrijgen tegen de
Britsche autoriteiten in Palestina. De Moefti
aldus voegt de genoemde correspondent hier
aan toe, zou zijn vrienden in kennis gesteld
hebben van zijn voornemens met Musso
lini van gedachten te wisselen.
De Moefti is echter in Syrië in verzekerde
lwnvaring gesteld, zoodat vooralsnog van
dergelijke plannen wel niet veel zal komen.