dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Sovjet-Unie stelt
voorwaarden
Japansche vlag op het Hoorder Station
Euwe nogmaals
geslagen
Brand op olietanker
Nieuwe concessies van Italië
Driest optreden van
Japansche visscbers
Record-vlucht van
Fransche vliegboot
Verre Oosten-conferentie
uitgesteld
WOENSDAG
27 OCTOBER 1937
65e JAARG. No. 8141
Schacht wijkt voor
Göring
Stand 6'/2 - 3'/2
Meesterlijk spel van
Aljechin
Negen slachtoffers
Ernstige Chineesche nederlaag bij Sjanghai
HET SJANGHAf FRONT
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
HE LDESSCHE COURANT
(JITGAVIi N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 POSTGIROREKENING 16066
NON-INTERVENTIE
yRIJDAO STEMMING OVER DE
ONTWERPRESOLUTIE.
De onder commissie voor de niet-
iameaging is gistermiddag omstreeks
vier nor weder bijeengekomen.
AHe vertegenwoordigers, met uit
zondering van den Rus, Maisky, wa
ren bet in wezen eens met de ter
men van de ontwerp resolutie van
32 Oetober.
De resolutie zal met de amende
menten aan de betrokken regeerin
gen worden voorgelegd.
Vrijdag as. zal een nieuwe bijeen
komst worden gehouden. De resolu
tie zal dan, naar men hoopt, in haar
utteindelijken vorm worden goedge-
keurd.
De Russische vertegenwoordiger, Maisky,
Verklaarde, dat zijn regeering bereid is, de
ontwerp-resolutie van 22 Oetober te aan
vaarden op drie voorwaarden.
In de eerste plaats, aldus luidt het Rus
sische standpunt, rnoet iedere terugtrekking
,van vrijwilligers op den grondslag van even
redigheid geschieden.
In de tweede plaats is de Russische re
geering slechts tot overweging van het toe
kennen van oorlogsrechten bereid, nadat
alle vrijwilligers verwijderd zullen zijn. Wan
neer de sovjet-regeering de overtuiging zal
hebben, dat het overgroote deel der vrijwilli
gers werkelijk verwijderd is en dat geen
nieuwe versterkingen voor de opstandelin
gen aankomen, waaruit, blijken zal, dat men
Ofirecht wenscht aan alle inmenging een ein
de te maken, zal zij er wellicht in toestem
men, de toekenning der oorlogsrechten te
overwegen, doch zij behoudt zich het recht
voor, zelf te beoordeelen, wanneer het oogen-
blik daarvoor gekomen is.
In de derde plaats houdt de sovjet-regee-
ring vast aan de opvatting, dat het toezicht
op de landsgrenzen en dat op de zeegrenzen
afhankelijk van elkaar zijn en dus als een
eenheid beschouwd moeten worden.
Maisky beschuldigt Italië.
De sovjet-regeering is van meening, aldus
Maisky, dat de leden der commissie zich bij
voorbaat verplicht moeten achten, de door
de naar Spanje te zenden commissies ge
doemde cijfers als grondslag te aanvaarden.
Maisky verklaarde tenslotte, dat nog
steeds Italiaansche versterkingen in Spanje
aankomen en dat nog slechts twee dagen
geleden drie Italiaansche regimenten te
Cadiz ontscheept zijn. De Italiaansche regee
ring, aldus de Russische vertegenwoordiger,
tracht den voorgestelden neutralen commis
sies de handen te binden door officieel me
de te deelen, dat in Spanje slechts 40.000 vrij
willigers strijden.
Even vóórn egen uur is de bijeenkomst
der ondercommissie voor de niet-inmenging
die bijna vijf uren geduurd heeft, gesloten.
Den voorzitter en den secretaris van de
niet-inmengingscommissie is verzocht on
middellijk voorbereidende maatregelen te
bestudeeren voor twee commissies, welke
naar Spanje gezonden moeten worden en
een lijst op te stellen van personen, die
zitting kunnen tiebben in deze commissies.
Een door Maisky aan het einde der bij
eenkomst afgelegde verklaring, dat Sovjet-
Rusland er wellicht in zal kunnen toestem
men te beraadslagen over het toekennen
van oorlogsrechten, nadat de groote meer
derheid der vrijwilligers zal zijn terugge
trokken, beschouwt men in Britsche krin
gen als een aanzienlijken vooruitgang op
het vroegere standpunt der Sovjet-Russen
en een goed voorteeken voor Vrijdag te
maken voortgang.
Grandi stelde voor, dat de naar Spanje
te zenden commissies zouden bestaan uit
vertegenwoordigers van zes naties. Hij
drong er op aan, dat de leiding ervan zou
berusten bij iemand van hooge moreele en
politieke integriteit.
Groot Britannië, Frankrijk, Italië,
Duitschland, Portugal en Sovjet Rusland
zouden volgens Grandi ieder een vertegen
woordiger in deze commissie moeten heb
ben. terwijl de hooge commissaris tot een
neutrale mogendheid zou moeten behooren.
Nieuwe instructies voor Grandi.
In politieke kringen te Londen
geeft men, volgens het Hsb. uiting
aan zijn wantrouwen naar aanlei
ding van het door den diplomatie-
ken medewerker van de „Evening
Standard" uit Rome gemelde be
richt, dat Mussolini aan graaf
Grandi nieuwe instructies heeft ge
geven, inhoudende dat het Britsche
plan in zijn geheel zal worden
aangenomen, dat van beide zijden
niet 1000, maar zelfs 5000 vrijwilli
gers zouden worden teruggetrok
ken en dat Italië er niet langer op
zou staan, eenparige instemming
van alle leden der non-interventie
commissie te eischen, m.a.w. dat
indien Rusland bezwaren mocht
maken het plan toch zal kunnen
doorgaan.
Indien een of meer mogendheden zou
den weigeren het plan te aanvaarden, zou
Italië toch bereid zijn zich er bij aan te
sluiten, indien er onder de andere staten
eensgezindheid bestaat omtrent de politiek,
welke moet worden gevolgd om de Britsche
voorstellen tot uitvoering te brengen.
Door hun consul-generaal ge
maand, de Indische overheid Ie
gehoorzamen.
Tientallen malen kwamen strub
belingen voor.
De consul-generaal van Japan te
Batavia heeft, aldus het „A. I. D.
naar aanleiding van de beschieting
van de „Tokuei Maru" door Hr. Ms.
„Flores", de visschers, voor zoover
van Japanschen landaard en in Ned.
Indië gevestigd, nogmaals doen
waarschuwen, vooral dadelijk gevolg
te geven aan de seinen van schepen
der Indische overheid.
Wij meenen te weten, aldus het blad, dat
dit niet de eerste maal is, dat van het Ja
pansche consulaat-generaal een dergelijke
Waarschuwing tot de visschers is gericht.
iVan de zijide der politiediensten verrichten
tie marineschepen is in den beginne veel
lankmoedigheid betracht, doch daarmede is
Weinig bereikt. Integendeel, de gevallen van
overtreding der kustvisscherij-ordonnatie
door Japansche visschers hielden aan en de
houding daarbij door de visschers aangeno
men, werd in vele gevallen driester.
Volgens de Preangerhode zijn in de laatste
ïwee a 3 jaar meer dan twintig gevallen
Voorgekomen, waarin de politie het te kwaad
kroeg met deze Japanners. Er is een lijvig
dossier gevormd over deze gevallen, waarvan
IVele niet aan de publiciteit konden worden
PHjs gegeven!
Diefstal en bedreiging.
Ons kwam, aldus het blad, een geval ter
oore, waarbij de Japansche visschers aan
rand gingen en zich uit de tuinen van de be
volking diverse artikelen toeeigenden, waar-
zij verdwenen. In een ander #e\ai ont-
Jingen de gewaarschuwde en achtervolgde
japansche vi««ehers den marinesloep in een
dreigende houding, met geweren. De sloep-
commandant zou zijn teruggekeerd om na
dere instructies over eventueel gewapend
optreden tegen de visschers te vragen.
En zoo is er meer.
De mogelijkheid tot het verkrijgen van
vergunning voor de uitoefening van de kust-
visscherij schijnt den laatsten tijd niet groot
te zijn. Verschillende aanvragen, o.a. van
Japansche zijde, moesten van de hand wor
den gewezen.
Wat het optreden tegen de „Taisihin Ma
ru" betreft, dit kan, evenals het optreden
tegen de „Tokuei Maru" slechts gezien
worden als de consequentie van het ne-
geeren der seinen en waarschuwingsscho
ten. De omstandigheden in de berichten
genoemd, spreken voor zichzelf.
Inmiddels kon slechts door de aanwezig
heid van Hr. Ms. „Flores" met het vlieg
tuig op deze wijze worden opgetreden.
Den politiebooten, welke straks het werk.
thans nog door marineschepen uitgevoerd,
zullen overnemen, wacht een zware taak.
Zijn aftreden zou reeds een feit
zijn.
Officieuse kringen te Berlijn ontkennen,
dat Hitier tot dusverre een verzoek om ont
slag van Schacht als minister voor econo
mische zaken, zou hebben aanvaard. Dé mo
gelijkheid, dat dit geschieden zal, blijft ech
ter bestaan.
Sommige geruchten gaan reeds
zoover te beweren, dat Schacht al
afgetreden is, waardoor hij dan de
finitief het veld zou hebben geruimd
voor Gëring.
Naar verluidt zal het ministerie van Eco
nomische Zaken opgeheven worden en zal
het departement opgenomen worden in het
bureau voor het vierjarenplan, dat, gelijk
hekend, door Göring wordt gecontroleerd.
Schacht blijft president der Rijksbank.
In de groote zaal van de Dieren
tuin te Den Haag werd gisteravond
de tiende partij om het wereldkam
pioenschap schaken tusschen Dr. M.
Euwe en Dr. A. Aljechin gespeeld.
Euwe gaf op na den veertigsten zet,
waardoor Aljechin winnaar werd en
zijn voorsprong vergrootte tot 6K
punt tegen 314 voor Euwe.
Euwe stelde teleur.
Toen dr. Euwe, kennelijk onder den in
vloed van indispositie, de zesde, zevende en
achtste partij verloor, hebben wij er geen
oogenblik aan getwijfeld, dat hij zijn goe
den vorm terug zou vinden. Doch eerst de
ze tiende partij is, naar onze meening, een
leerstelling geworden. Wat dr. Aljechin gis
teravond tegen een klaarblijkelijk op volle
kracht spelenden wereldkampioen wist te
bereiken, is ten ©enenmale fantastisch, het
maakte op ons, toeschouwers, den indruk
van tooveren met schaakstukken. Het be
gin (Nimzowitsch-verdediging) verliep rus
tig en wel was het duidelijk, dat omstreeks
den achttienden zet een ontzaglijk moeilijk
te beoordeelen stelling was ontstaan, maar
dat daaruit reeds binnen 4 zetten een be
slissende wending zou voortkomen, zonder
dat Euwe een voor iedereen duidelijke fout
had gemaakt, (eerst later bleek, dat hij.
mplaats van 23... pc6, 23h6 had
moeten spelen) dat had niemand gedacht.
Wat er in het spel van den wereldkampi
oen op het oogenblik ontbreekt, laat zich
moeilijk vaststellen.
Het schijnt, dat hij zltfh nog meer zal
hebben te concentreeren, om een Aljechin in
dergelijke conditie te verslaan. Vóór alles
echter mag hij den moed niet verliezen,
doch hij heeft reeds in 1935 bewezen, daar
toe ten volle de kracht te bezitten.
Mevrouw Maroczy vond in Aljechin's
overwinning aanleiding, hem te huldigen
met een echte poes, van oranje kleur, waar
mede de uitdager, overgelukkig, de zaal ver
liet.
De „Zwarte Zeesnelt de „Me
gara" te hulp.
Het draadlooze station te Land-
send heeft naar Lloyds verneemt,
gisterochtend om 10.26 u. Greenwich-
tijd het volgende noodsein opgevan
gen van het Nederlandsche motor
tankschip „Megara": „SOS, positie
18 mijl ten Noord-Westen van het
eiland Yeu, 40 mijl ten zuiden van
de monding der Loire."
De „Megara" behoort toe aan de petrole-
ummaatschappij „La Corona" te 's-Graven-
hage. Het schip meet bruto 7992 en netto
4506 ton; het is gebouwd in 1929 bij de Afe!
Chan de la Seine Man Le Trant. De „Me
gara" was uit Houston in Texas naar Pauil-
lac vertrokken, was daar op 22 dezer aan
gekomen en thans ter voortzetting van zijn
reis onderweg naar Hamhei in Engeland.
Nader bleek dat er op bet schip brand
was.
Om 11.32 uur kwam bij Lloyds
een telegram binnen, waarin wordt,
gemeld, dat de brand aan boord van
de „Megara" is uitgebroken tenge
volge van een ontploffing.
Verscheidene schépen bevinden zich in de
nabijheid voor het verleenen van assisten
tie. De maritieme commandant, van Roche-
fort heeft den torpedojager „Ouragan" in
structie gegeven zich naar de plaats des
onheils te begeven voor het verleenen van
hulp. De „Quragan" is daarop van zijn lig
plaats bij het eiland Ré vertrokken.
Brand gebluscht?
Een later bericht luidt:
De brand aan boord van het tankschip is
gebluscht en er is medegedeeld, dat verde
re assistentie niet meer noodig is..
Onmiddellijk hulp uit Nederland.
Zoodra het bericht van den brand te Rot
terdam bekend was, is de zeesleepboot
„Zwarte Zee" van L. Smit's Internationale
Sleepdienst tusschen 11 en 12 uur uit Douar-
nenez vertrokken voor het verleenen van
hulp.
Bij L. Smit en Co's internationalen sleep
dienst is bericht ontvangen, dat de „Zwarte
Zee" gisteravond om zeven uur bij de „Me
gara" is gearriveerd. De positie van het
schip was toen 46 gr. 55 min. n.b. 2 gr. 57
min. W.L.
Groote veranderingen hebben plaats gegrepen aan het Sjanghai-front
gedurende de laatste 24 uur. De Chineezen hebben een ernstige ne
derlaag geleden. Hun sterkste stelling, Tsjapei, is gevallen en moest
ontruimd worden. Alarmeerend was gisteren reeds het teit, dat de Ja
panners Tatsjay hadden bezet en de spoorwegverbinding SjanghaiNan
king wisten te verbreken. Eerst scheen het Chineesche opperbevel
voornemens Tsjapei, ondanks de hachelijke positie, waarin het nu
kwam te liggen, toch te behouden. Het bleek niet mogelijk. Na een
moordenden aanval van de Japansche matrozen uit de pas veroverde
stelling Tsjapei is hedenmorgen te 6 uur 50 min. de Japansche vlag op
het Noorder-station geplant. Hierdoor hebben le Japanners hun voor
naamste hinderpaal voor Sjanghai opgeruimd.
De Japanneezen hebben voorts de ren
baan van Kiangwan bezet, welke onmid
dellijk naast het dorp Kiangwan is gelegen
Om half acht werd de opmarsch voort
gezet in den geheelen sector van Sjapei en
het Hongkioe-park.
Andere Japanscht strijdkrachten trek
ken uit Tasjang op in de richting van
den spoorweg SjanghaiNanking.
Het scihijnt, dat de Chineezen Nansiang
nog hebben kunnen behouden.
Chineesche aanval in het Noorden
In het hoofdkwartier van Tsjang-Kai-Sjek
is een telegram ontvangen, waarin gezegd
wordt, dat de Chineesche troepen in het
noorden tot een hevigen aanval zijn overge
gaan. Twee divisies zijn over de Tsjang in
het noorden van Honan getrokken en heb
ben de Japansche troepen, die door gene
raal Doihara gecommandeerd worden, zware
verliezen toegebracht. Bij zijn terugkeer van
het front aan den spoorweg TientsinPoe-
kau heeft generaal Li-Tsoeng-Jen, de beken
de commandant van Kwangsi, verklaard,
I dat zich in Kwangsi ten minste een millioen
I geoefende soldaten bevinden, terwijl twee
millioen voor den dienst geschikte mannen
eenige militaire opleiding genieten.
„China moet op de knieën."
De woordvoerder van het Japansche mini
sterie van oorlog heeft tegenover een cor
respondent van Havas verklaard, dat Japan
vastbesloten is tot het einde door te zetten
om de anti-Japansche agitatie in China voor
goed te onderdrukken. Het Japansche leger
zal den strijd niet staken, voordat de Nan-
king-regeering van elk verder verzet tegen
I Ta pan hoeft afgezien. Japan heeft geenerlei
territoriale ambities in China, doch het zal
geen genoegen kunnen nemen met beloften
der Chineezen, noch met maatregelen, die
de Nanking-regeering zal nemen om de anti-
Japansche agitatie te doen ophouden. Het
zal de uitwerking van deze maatregelen
moeten afwachten alvorens zijn troepen te
rug te trekken. Japan zal zoo spoedig moge
lijk een einde maken aan de bezetting, doch
„deze zal zoo noodig tien of twintig jaren
duren". De anti-Japansche gezindheid zal
pas kunnen verdwijnen, nadat een radicale
wijziging van de onderwijsmethoden resul
taat heeft gehad. Japan wil de integriteit van
China niet schenden en het zal de souve-
reiniteit van China eerbiedigen, doch spon
tane bewegingen ten gunste van autonome,
resp. separatistische regeeringen, zijn onver
mijdelijk, indien Nanking de door de bevol
king gewensclite Chineesch-Japansche sa
menwerking blijft weigeren.
Verwachting: Zwakke tot ma
tige, Zuidelijke tot Zuid
oostelijke wind, zwaar be
wolkt tot betrokken met
kans op regenbuien, wei
nig verandering in tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Op verzoek van den kapitein van de „Me
gara" zal de „Zwarte Zee" het schip escor
teeren naar Southampton Wanneer de om
standigheden zulks noodig maken, zal de
„Zwarte Zee" het schip op sleeptouw ne
men.
Door de ontploffing is ernstige schade
aangericht in het voorschip o.a. zijn beide
ankers verloren gegaan. De weersomstan
digheden waren gisteravond vrij goed.
Bij de directie van de Bataafsche Petro-
leum-Mij. te 's-Gravenhage is een telegram
ingekomen van den kapitein der „Megara",
waarin gemeld wordt, dat op het oogenblik
van het verzenden van het telegram het
voorschip nog in brand stond, doch deze
brand had men voldoende onder controle.
De brand is ontstaan door een hevige ont
ploffing nabij butaantank 20, die in brand
is gevlogen.
De dooden en gewonden.
Het dek van het voorschip is ernstig be
schadigd. De ankerspil is onbruikbaar.
Twee Chineesche kwartiermeesters, de
eerste stoker, een matroos en een pompman,
allen Chineezen, zijn gedood. De timmerman,
twee matrozen en de matroosjongen, even
eens Chineezen, zijn ernstig gewond en over
gegeven aan een visscherman om naar een
hospitaal te worden gebracht. De Euro
peanen zijn geen van allen gekwetst.
De brand is uitgebroken op 18 mijl ten
N.W. van Ile d'Yeu. Voor zoover bekend,
voegt de B.P.M. hieraan toe, zal 't schip
koers zetten naar Southampton en daarna
zoo mogelijk, naar Amsterdam.
„Lieutenant-de-Vaisseau Paris"
over den Oceaan.
De „Air France Atlantique" te Pa
rijs deelt mede, dat de Fransche
vliegboot „Lieutenant-de-Vaisseau
Paris", na een tocht over den
Oceaan, te 17.26 uur G.M.T., te
Maiceio (in Brazilië) gedaald is na
een afstand van 5780 kilometer te
hebben afgelegd en dus het wereld
afstandsrecord te hebben verbeterd.
De „Lieutenant-de-Vaisseau-Paris", die
Maandagmorgen tegen 7 uur G.M.T. vertrok
ken is, had 25.000 liter benzine aan boord,
voldoende om 35 uur zonder tusschenlan-
ding te vliegen, in welken tijd naar bere
kening een afstand van ongeveer 6200 kilo
meter moest kunnen worden afgelegd. De
vol-belaste vliegboot had bij het vertrek
een totaal gewicht van 41.000 kg.
Het wereldafstandsrecord voor vliegboo-
ten bedroeg tot dusverre 5280 km. en was
in 1935 gevestigd door de Amerikaansche
marinevliegers Macginnis en Wilkinson
met een vliegboot van het type Consolida
ted P 3 Y, waarvan een serie van meer dan
100 stuks voor de Amerikaansche marine
is gebouwd. De commandant van de „Lieu-
tenant", Guillaumet, behoort tot de oudere
piloten van de Air France en heeft ver
scheidene malen den regelmatigen post
dienst over den zuidelijken Atlantischem
Oceaan gevlogen.
Tot 3 November a.s.
Gelijk reeds te verwachten viel is de ope
ning van de negenmogendhedenconferentie
te Brussel in verband met de Belgische re-
geeringscrisis uitgesteld van 30 Oetober tot
3 November.
Hoewel de Britsche regeering de opening
der conferentie op 30 Oetober a.s. prepareer
de, heeft zij in dit uitstel toegestemd, ten
einde de Belgische regeering geen moeilijk
heden in den weg te leggen. Het officieele
besluit omtrent het uitstel wacht thans op
de toestemming der andere betrokken mo
gendheden.
Het Hsb. meent te weten, dat Duitschland
niet aan de conferentie deel zal nemen, om
noch China, noch Japan voor het hoofd te
stooten.