dagblad voor deh helder en hollands noorderkwartier
De hel bij Sjanghai
losgebroken
De Kathoiieke Arbeidersbe
weging en de Dienstplicht
Woelingen in
Fransch-Marokko
Acht Hagenaars
gearresteerd
Gaan we den winter
tegemoet
Stuurloos jacht op de
Midd. Zee aangetroffen
Britsch vrachtschip
beschoten
Hote'bediende besteelt
Amerikaan
N.V. WACO - Hoorn
Gevaarlijke spoorweg
overgang bij Castricum
UITGAVE: N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON
POSTGIROREKENING 16066
DONDERDAG
28 OCTOBER 1937
65e JAARG. No 8142
Tsjapei één ziedende vlammenzee
Meesterlijke terugtocht der Chineezen
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CH1
de bilt seint
HELDERSCHE COURANT
50
INTERNATIONALE CONCESSIES
NEMEN DE VLUCHTELINGEN
OP.
Na de groote doorbraak van gisteren heb
ben de beide partijen nieuwe stellingen be
trokken.
Buitenlandsche militaire kringen
prijzen den Chineeschen terugtocht
uit Tsjapei en Kiang Wan, welke
zij een hachelijke manoeuvre noe
men, welke op meesterlijke wijze is
ten uitvoer gelegd.
Tsjapei staat thans aan alle kanten in
vlammen. De brand heeft een oppervlakte
van vier bij drie kilometer bereikt. Het is de
grootste bi'and, welke Sjanghai ooit heeft
geteisterd. Tsjapei, waar vroeger een half
millioen menschen woonden en dat een groot
industrie-centrum was, is geheel door de
.vlammen verteerd.
Chineesche doodsverachting.
De Chineezen hebben de stad nog niet ge
heel ontruimd, in de straten, welke door bom
men en granaten zijn vernield, liggen nog
eenige honderden Chineesche scherpschut
ters, die de Japansche troepen bestoken en
een warenhuis van zes verdiepingen is bezet
door een Chineesch bataljon, dat eenige stra
ten met mitrailleurs bestrijkt en de opruk
kende Japansche troepen met handgranaten
werpt.
De Chineesche troepen hebben zich zeer
dapper gedragen.
Een woordvoerder van het Japansche le
ger heeft verklaard, dat zich geen enkel ge
val heeft voorgedaan, waarin een Chineesch
soldaat zich overgaf!
Een deel van het Chineesche lpger heeft
stellingen betrokken langs de Söets.jau-
kreek, terwijl een ander gedeelte de achter
hoede vormt, terwijl ook afdeelingen naar
Nan Hsiang ziin getrokken.
De Chineezen en Japanneezen staan thans
bij de spoorbrug over de kreek vlak tegen
over elkander. Men verwacht, dat de Chi
neezen deze brug in de lucht zullen 'aten
vliegen, zöodra de Japanneezen zullen pro-
beeren er over te trekken. De nacht van
Woensdag op Donderdag verliep tamelijk
kalm.
Vluchtelingen.
Een vertegenwoordiger van Havas is ge
tuige geweest van de toelating van onge
veer 5000 Chineesche vluchtelingen tot de
internationale nederzetting. Tienduizenden
menschen, die naar de concessie stroom
den, werden tegengehouden bij den spoor
wegovergang van de lijn Sjanghai-IIang-
tsjau, welke gesloten was en door Britsche
troepen en politie bewaakt werd. Op last
der autoriteiten werden de bommen te 16.15
uur geopend en na een half uur weer ge
sloten. Een reusachtige menigte bleef onbe
schut en zonder voedsel buiten de conces
sie. De meeste vluchtelingen hebben vrijwel
niets bij zich.
Japanners schieten op vrouwen
en kinderen.
De Japansche troepen, die snel naar de
Soetsjau-kreek oprukken, hebben verschei
dene mitrailleurs opgesteld, waarmede zij
de spoorbrug bestrijken, waarover de vluch
telingen uit Tsjapei naar het zuiden trek-
De vier inzittenden verdwenen
Twee hunner Nederlanders.
In de buurt van het eiland Riou
(bij Marseille) heeft men een klein
jacht „Coquclicot" aangetroffen,
dat stuurloos en zonder opvarenden
op de Middellandsche Zee rond
dreef. Men heeft kunnen vaststel
len, dat er vier menschen op het
jacht waren, dat toebehoorde aan n
Nederlander, de 25-j. heer Brod-
haag.
Een jonge vrouw, die zich eveneens aan
koord moet hebben bevonden, zou Maria
Cornetia Wamelen heeten. Deze is op ~l
Januari 1916 te Utrecht geboren.
De beide andere opvarenden waren 1*1 <jn"
cisco Hernandez de Agierro, de ,4-jange
zoon van den Cubaanschen zaakgelastigde
te Brussel en Santiago Alonso 5 "erjL ern
26-jarige jongeman. Het schijnt, dat dit ge
zelschap door een storm is verrast en, wei
nig bedreven in het zeilen, over boord is
geslagen. In het jacht bevond zich een groo
te voorraad wapenen, geneesmiddelen ge
reedschappen en verscheidene zeekaarten,
uit welke laatste valt af te leiden, dat rle
.jongelui van plan waren een langdurigen
kruistocht te maken napr Napels en /.uid-
Italië; Geen enkel slachtoffer is gebonden.
ken. Zij schoten verscheidene malen op de
menigte, waaronder tal van slachtoffers
vielen. Volgens de waarnemingen van oog
getuigen, was deze menigte voor het mee-
rendeel samengesteld uit vrouwen en kin
deren. Er bevond zich geen enkele Chinee
sche soldaat onder, daar de Chineesche mi
litaire autoriteiten eerste de evacuatie der
vrouwen en kinderen hebben willen verze
keren.
Amerikanen vuren uit zelfver
dediging.
Volgens berichten uit Sjanghai heeft ad
miraal Yarnell, de bevelhebber der Ameri-
kaansche vloot in de oost Aziatische wate
ren, den in de internationale nederzetting
gestationeerde mariniers bevel gegeven di
rect het vuur van aanvallende vliegtuigen
te beantwoorden. Dit bevel werd uitgevaar
digd, toen na den terugtocht der Chinee
sche troepen hevige gevechten uitbraken
in de buurt van de nederzetting en duizen
den Chineesche vluchtelingen bescherming
zochten in de nederzetting.
Groote slag in het Noorden op
komst.
De Japansche troepen trekken ten
Zuiden van TientsinPoekau steeds
verder en zullen thans in de vlakte
ten noorden van de Gele Rivier slag
moeten leveren tegen 230.000 man
Chineesche troepen onder commando
van generaal Han foe Tsjoe. De
hoofdtroep van het Japansche leger,
rukt op langs den spoorweg Tientsin
Poekau.
Gisterochtend tien uur hebben de Japan
sche troepen Toeng Woe Tsjan, vier kilome
ter teil zuiden van de Niantsepas bezet. De
Niangtsepas is thans geheel in handen van
de Japansche troepen én de troepen ruk
ken lang den Tsjengtai spoorweg op naar
Tajjoean.
DRIE INBOORLINGEN BIJ BOT
SINGEN GEDOOD. FRANSCHE
POLITIEMANNEN MET STEENEN
BEKOGELD.
Het verzet in Fransch-Marokko
steekt gedurende de laatste dagen
het hoofd weer op. De onrust onder
de bevolking heeft gisteren drie
dooden geëischt, terwijl een groot
aantal Fransche politiemannen door
messen en steenworpen werd ge
wond.
Een hevige botsing vond plaats nabij de
moskee van Port Lyautey. waar ongeveer
honderd Marokkanen, die uit de moskee
kwamen, de politie te lijf gingen, aldus Un.
Press.
De politie, die in dezen aanval aanvan
kelijk niets anders zag, dan een sympathie-
betooging voor de dezer dagen gearres
teerde Marokkaansche leiders, bepaalde
zich aanvankelijk tot pogingen om de me
nigte te verspreiden.
Maar de menigte antwoordde met een ha
gel van steenen. Er volgde een woest hand
gemeen, waarbij verscheiden agenten door
messteken werden gewond.
Gendarmes haaldep daarop hun revolvers
voor den dag en vuurden op de menigte
met het gevolg, dat drie Marokkanen
werden gedood. Kort daarop rukten troepen
aan ter versterking van de politie. De
voornaamste punten der stad werden be
zet; de orde was toen spoedig hersteld.
De Fransche autoriteiten hebben nog zes
Marokkaansche leiders in hechtenis geno
men, zoodat zich thans negen dezer voor
mannen achter slot en grendel bevinden.
De regeering te Parijs heeft den
Franschen autoriteiten in Marokko
hevel doen toekomen, met onverbidde-
delijke strengheid tegen de oproer
lingen op te treden en iedere poging
te smoren, die er op gericht is, den
sultan af te zetten en het gezag der
Fransche protectoraatoverheid aan
te tasten.
De groot-vizier te Rabat heeft den Pasjas
en Caids van alie Marokkaansche steden be-
olen er op te letten, dat de moskeeën niet
veranderd zullen worden in plaatsen, waar
politieke beraadslagingen worden gehouden.
Zij zullen iedere overtreding van deze richt
lijnen moeten onderdrukken.
Italiaansch jounalist moet Tunis
verlaten.
Wegens een viertal artikelen verschenen
in het Italiaansche weekblad „Azione Colo-
niale", waarin op bijzonder heftige wijze
critiek werd uitgeoefend óp het optreden
van Frankrijk in Tunis, is een hevel tot uit
wijzing uitgevaardigd tegen den Italiaan-
schen journalist Daniels Occhipenti.
Door rechtsche treiter.
Engelsche torpedojager snelt te
hulp.
De „Evening Standard" publiceert
een bericht* van Lloyds, volgens het
welk een Britsch stoomschip giste
renmorgen door een treiler der recht-
schen is beschoten.
Het radiostation „Land's End" deelt mede,
van het Fransche tankschip „Scheherazade"
het volgende bericht te hebben opgevangen,
geadresseerd aan alle Britsche oorlogssche
pen: „Van het Britsche s.s. „Stanray": Een
rechtsche treiler heeft schoten op ons gelost
en ons op 3y2 mijl afstand van Aviles aan
gehouden."
Aviles is een kleine have nabij Gijon. De
„Stanray" is een schip van 880 ton, thuisbe-
hoorend te Londen.
Havas meldt nader, dat de Britsche ad
miraliteit bericht heeft ontvangen, dat een
van de Engelsche torpedobootjagers, die in
de Golf van Biskaje patrouilleeren in aller
ijl naar Aviles vertrokken is.
Een verzwaring der lasten, in
het bijzonder voor de groote ge
zinnen.
Het R.K. Werkliedenverbond heeft
zich met een schrijven gericht tot
den Minister van Defensie en daar
in eenige opmerkingen gemaakt en
wenschen naar voren gebracht, ten
aanzien van de sociale kanten van
het bij de Tweede Kamer aanhan
gig gemaakte wijzigingsvoorstel
dienstplicht, waarbij wordt voorge
steld een verhooging van het jaar-
lijksche contingent tot 32000 en het
brengen van den eersten oefentijd
voor het hoofdwapen van vijf en een
half op elf maanden.
Er wordt in dit schrijven op gewezen, dat
zoowel door het een als door het ander, de
last voor de gezinnen, waaruit de dienst
plichtigen zullen genomen worden, aanmer
kelijk wordt verzwaard en door de om
standigheden wel in het bijzonder voor de
grootere en groote gezinnen.
Door de daling toch van het geboortecij
fer dreigen de finantieele lasten aan de in
lijving verbonden, zeer ongelijk te worden
verdeeld en zullen zoo zwaar gaan drukken
op de groote gezinnen, dat hiervoor een bil
lijke oplossing moet worden gevonden.
Velen worden uit hun betrek
king ontslagen als ze dienen
moeten.
Voorts wordt de aandacht van den Mi
nister gevestigd op het feit, dat het veel
vuldig voorkomt, dat dienstplichtigen uit
hun dienstbetrekking worden ontslagen en
door hun laatsten werkgever niet worden
teruggenomen, als de eerste oefentijd ver
streken is. Daardoor worden uiteraard de
lasten, aan den militairen dienst verbon
den, zeer verzwaard.
Door de verlenging van den eersten oefen
tijd dreigt volgens adressanten het gevaar,
dat dit euvel nog in omvang zal toenemen.
Zij zouden den Minister daarom willen
verzoeken, wel te willen overwegen, of aan
de werkgevers de verplichting ware op te leg
gen een jongeman, die een jaar, direct voor
afgaande aan het vervullen van zijn mili
taire dienstplicht, in dienstverband werk
zaam is geweest, na het vervullen van zijn
dienstplicht minstens voor drie maanden op
zijn oude plaats terug te nemen.
Verduistering van reischèques.
Dezer dagen werd gemeld, dat ten na-
deele van een Amerikaansch echtpaar, dat
in een der groote hotels te Amsterdam lo
geert, een aantal reischèques is ontvreemd.
De man was plotseling ziek geworden en
moest in een ziekenhuis worden opgeno
men, waarna de vermissing werd ontdekt.
De justitiedienst van het bureau Jonas
Daniël Meijerplein, welke onmiddellijk in
het hotel een onderzoek instelde, vond
reeds dadelijk in een der koffers een
tweetal der verdwenen chèqueboekjes, zoo
dat het niet uitgesloten werd geacht, dat
ook de andere chèques zes in getal
ter waarde van ongeveer driehonderd dol
lar tengevolge van slordigheid waren
zoekgeraakt. De nasporingen werden even
wel krachtig voortgezet, met het resultaat,
dat gisteren werd overgegaan tot de arres
tatie van een hotelbediende, die van dief
stal der chèques verdacht wordt
Hij zou eenige chèques hebben verzilverd
en de overige vernietigd. Op hem werd een
bedrag van een kleine honderd gulden ge-
vond. De man zal voor den officier van
justitie worden geleid.
Steuntrekkenden spelen hazard.
Wederom heeft de Haagsche po
litie met succes een inval gedaan in
een perceel, waarvan zij vermoedde,
dat er reeds sinds eenigen tijd ge
legenheid werd gegeven tot hazard
spel, aan welk verderfelijk spel ook
steuntrekkenden zouden deelnemen.
Het speelhol, gevestigd in een bovenhuis
in de Jacobastraat, was reeds geruimen
tijd in de gaten gehouden en gistermiddag
ongeveer 5 uur achtte de politie het oogen-
blik gekomen een inval te doen.
Politiemannen forceeren de devr.
Twee inspecteurs, 'n brigadier en 8 recher
cheurs reden in een aantal auto's, op ge
noemd tijdstip voor de deur van het boven
huis. Aan hun sommatie de deur te openen,
werd niet onmiddellijk gevolggegeven, waar
op de politiemannen de deur forceerden
door het ramp je stuk te slaan om vervol
gens het slot aan den binnenkant open te
maken.
Omsintjeld.
In de gang en in de voorkamer trof
fen zij acht mannen aan. Een van
hen trachtte nog te ontkomen, doch
toen hij uit het raam aan de voor
zijde van het huis wilde springen,
zag hij, dat ook op de straat een
aantal rechercheurs had postgevat
waarop hij op zijn voornemen terug
kwam en rustig in de kamer terug
ging.
In 'n kast en in de zakken van de mannen
vond de politie 'n groot aantal speelkaarten
Blijkbaar was 't gezelschap door komst van
de politiemannen, dei-mate verrast, dat
men in zijn verbouwereerdheid geen tijd had
gevonden de speelkaarten te doen verdwij
nen.
Onder de acht in Den Haag woonachtige
mannen bevonden zich een aantal steun
trekkenden. Allen werden met een arresta
tiewagen naar het hoofdbureau van politie
gebracht en later na verhoord te zijn
weer vrijgelaten.
Tijdens deh inval was de hoofdbewoner
van het perceel afwezig.
Met ingang van 3 October winter-
dienst. Zomerdienstregeling 1937
blijft onveranderd gehandhaafd als
winterdienstregeling.
Dienstregelingen a 5 cent verkrijg
baar bii onze chauffeurs.
erwaehting: Meest matige Zuid
oostelijke tot Zuidwestelijke
wind, zwaar bewolkt tot be
trokken, waarschijnlijk eeni
ge regen, vooral in het
Westen, later iets koeler.
Verdere vooruitzichten: Koeler
met meer kans op regen.
Naar aanleiding van diverse ongevallen,
welke op den spoorwegovergang te Castri
cum hebben plaats gehad tengevolge van
het feit, dat de gesloten spoorwegboomen te
laat werden opgemerkt, heeft de K.N.A.C.
den Inspecteur Generaal van het verkeer
verzocht het daarheen te leiden, dat de ver
lichting van de betreffende spoorwegboo
men zou worden verbeterd. Deze zijn na
genoeg onzichtbaar voor het wegverkeer,
mede tengevolge van de straatverlichting
en de verlichting der nabijgelegen café s.
In antwoord hierop ontving de KNAC. be
richt, dat de aanwezige schijnwerpers de
hoornen en het traliewerk in gesloten stand
goed verlichten terwijl nog drie electrisihe
lichtpunten op dezen overweg aanwezig
zijn, die echter niet ontstoken worden, doch
als reserve dienen voor het geval, dat de
schijnwerpers aan de boomen defect zouden
raken. Dat de verlichting door schijnwer
pers hier minder dan elders tot zijn recht
komt is, naar de meening van den Inspec
teur Generaal, het gevolg van de ouderwet-
sche straatverlichting der Gemeente Castri
cum, bestaande uit gaslantaarns, die de
weggebruikers min of meer verblinden. Bo
vendien zijn er verschillende automobilis
ten, die ondanks de verlichting in de be
bouwde kom met verblindende koplampen
rijden en niet dimmen wanneer zij tot stil
stand komen voor den overweg, waardoor
een tegenligger door verblinding der spoor
wegboomen niet of te laat opmerkt.
De burgemeester van Castricum heeft toe
zegging gedaan dat zorg zal worden gedra
gen voor meer politietoezicht op het nale
ven van het behoorlijk dimmen en dat
een proef zal worden genomen met het af
schermen van een paar gaslantaarns bij
den overweg.
Dahlias en O.I. Kers bloeien nog
als in den zomer.
Wij schrijven eind October en als we zon
der overjas van kantoor naar huis gaan, dan
verheugen wij er ons over, dat het nog zulk
heerlijk zacht weer is en dat het koude jaar
getijde al zoo aardig opschiet. Wij denken
feitelijk nog niet aan herfst of winter, want
in de tuinen, welke we passeeren staan de
bloemen welke anders al reeds lang gesneu
veld zijn, nog volop te bloeien. De frissche
kleuren van dahlia's en O. I. kers mengen
zich door de meer sombere tinten van de
herfstasters. Dank zij het telkens weer terug-
keeren van een warmen Zuid-Oostenwind
was het einde der vorige week overdag zelfs
warm geworden.
Dat was eerst j.I. Vrijdag het geval, toen
wij ons bevonden in den mooi-weer-sector
van de depressie, welke ons later storm en
afkoeling bracht, schrijft de weerkundige
medewerker van het Alg. Hsb.
De temperatuur is toen te Amsterdam tot
16.8 gr. C. of 63 gr. F. gestegen.
Dinsdag bereikte ons weer een luchtstroom
van subtropischen oorsprong. Bij betrokken
hemel werd het even warm als Vrijdag bij
zonneschijn. Wij bevonden ons aan den Oost-
rand van een langgerekt depressiegebied,
dat van de Portugeesche kust tot in de Pool-
zee reikte. Langs dien rand stroomde de
warme lucht vanuit 't Zuiden over Frank
rijk en de Noordzee ver naar het Noorden.
Terwijl de depressie in Frankrijk gewel
dige hoeveelheden regen gaf, zijn wij nu in
haar warmen mooi-weer-sector terecht ge
komen.
Een zomesche dag. Een unicum
voor eind October.
In onze omgeving is het nu overdag door
de combinatie van warme, aangevoerde
lucht en zonneschijn fabelachtig warm ge
worden. Naar wij van het Kon. Ned. Meteor.
Instituut vernomen wordt, was de tempe
ratuur te 13 u. 20 (toen zij nog steeds stij
gende waren) te Den Helder: 21 gr. C. (is
70 gr. F.).
Hoe buitengewoon de temperaturen over
het gcheele land zijn, blijkt wel daaniit,
dat te De Bilt sinds de vestiging in 1897
na 20 October nooit een temperatuur hoven
20.0 gr. C. was voorgekomen en nu op den
27sten is zij tot 22 gr. gestegen.
Een officieele „zomersche" dag, nu
het bijna November is, moet als
een unicum worden beschouwd.
Inderdaad, menigeen heett in zijn
zomervacantie naar zoo'n dag ver
geefs zitten uitkijkenl
Zomeravond vlak vóór November.
Dinsdagavond, toen het normaal wintersch
vroeg donker werd, doch abnormaal zo-
mersch warm bleef zoodat men de tuin
deur kon openhouden en in zijn colbertje op
straat kon gaan toen bleek wel duide
lijk, dat wij met een zwoele luchtstrooming
te maken hadden, die ook zonder de zon
het merkwaardige effect kon teweegbren
gen. Men kan dezen luchtstroom het best
met den naam scirocco bestempelen.
In de laatste 33 jaren werd een dergelijke
warmte in het slot van October niet
waargenomen.
Te Den Helder, om in den kop van
Noordholland te blijven, waar het
's middags nog 21 gr. was geweest,
was een vrij sterke daling ingetre
den, doch te Maastricht was het
om bij halfzeven zoo warm, als
normaal is in Augustus op dien
tijd van den dag. Maar dan staat
de zon nog hoog aan de:i hemel!
Het overdag-gemiddelde voor Maas
tricht: 21 gr. C. (is 70 gr. F.) zou
zelfs midden In den zomer boven
normaal zijn geweest.
Als de wind naar het Zuid-
Westen draait, is de abnormale
warmte voorbij!
Te Amsterdam wilde het des avonds ook
niet afkoelen: om 19 uur werd naar de
Filiaalinrichting mededeelde nog 17.5 gr.
C. (is gr. F.) afgelezen, daarna steeg
de temperatuur zelfs weer een weinig,
zoodat zij zich te 21 uur nog op hetzelfde
niveau bevond. Toen ging het om het
beeld van een zwoelen zomeravond te ver
volmaken ook nog even met groote
druppels regenen. Hetgeen echter tev is
in herinnering bracht, dat het fei'e!;:' e n
depressie was. die ons de warmte had be
geven, dooh die ook nog minder aangename
eigenschappen kan hebben. Als de ver
wachte Z.W. wind komt, is de abnormale
warmte ook voorbij.
Maar het genot van eenige weken prachtig
weer een paar dagen slechts onder
broken door een gierenden Zuidwester-
storm hebben we dan toch maar gehad.