Sjanghai verloren 10*000 Chineezen te Nantau ingesloten Loome stemming te Brussel Het militaire vliegveld Vliegtochten over de Noordpool Bruno Mussolini nog in leven Een man, die ijzer met zijn oogen buigt Uit Bergen Geheimzinnige onfp'offing te Amsterdam Litwinof trekt er tussehen uit De man met 34 namen Godsdienstonderwijs Duitsche scholen op Hakenkruisvlag in Dantzig ZORGEN IN DE INTERNATIONALE CONCESSIE. Sjanghai Is verloren; een vernieti gende slag voor de centrale regeering te Nanking. China's financieele en industrieele centrum is thans geheel van het overige gedeelte van het land afgesloten. De ellende in de stad is onbegrij pelijk. Tienduizend Chineezen zijn te Nantau ingesloten, waar zij zich tot den laatste man willen offeren. Japansche bommenwerpers hebben In dit stadsdeel geweldige branden veroorzaakt. De geheele burgerbevol king, bij benadering 750.000 men- schen, stroomt da buitenlandsche concessies binnen, een eindelooze stroom. Na het zware bombardement zijn de Ja panners Nantau binnengerukt. Hier bevindt zich, gelijk bekend, ook de vrijplaats voor Chineesche vluchelingen. Tal van granaten kwamen neer in de Fransche concessie, waar groote branden uitbraken. Het Fran sche garnizoen heeft 450 Chineesche solda ten, die de nederzetting wilden binnendrin gen, ontwapend. Ook Tsjipau, 10 K.M. ten Zuidwesten van Sjanghai, is bezet. De Japansche troepen, die in de Hangtsjau-baai ontscheept zijn, blijven naar het Noorden oprukken en hebben Soengkiang, 30 kilometer ten Zuidwesten van Sjanghai ingenomen. SChineesche afdeelin- gen houden nog stand langs den Hoengjau- weg in het Westelijk district van Sjanghai. Ondanks alles heeft Tsjang Kai Sjek ver klaard, dat de oorlog nog lang niet ten einde is en dat de Chineezen zich zullen blijven verdedigen, ook al zou zelfs Nan king den Japanners in handen vallen. Het consulaire corps te Sjanghai is Men beweert echter niet te we ten waar hij is. „Bruno Mussolini leeft en is gezond en wel. De geruchten, dat hij gewond of ge sneuveld zou zijn, of zich in krijgsgevan genschap zou bevinden, ontberen eiken grond. Waar hij vertoeft, kunnen wij niet zeggen, daar hij in militairen dienst is." Met deze woorden sprak de Italiaansche minister van Pers en Propaganda de hard nekkige geruchten tegen, die zoowel te Barcelona als te Valencia de ronde blij ven doen en volgens welke het vliegtuig van den oudsten zoon van den duce bo ven het roode Spanje neergeschoten zou zijn. Volgens de eene lezing zou Bruno Mussolini om het leven gekomen zijn, vol gens de andere zou hij zich in krijgsgevan genschap bevinden. De Spaansche ambassade te Londen ver klaarde echter hedenochtend, niets omtrent het lot van Mussolini's zoon te wet,en. De Italiaansche ambassade verklaarde eveneens niet op de hoogte te zijn van de verblijf plaats van den jongen Mussolini. In gezag hebbende kringen te Rome wordt formeel ontkend, dat het vliegtuig, waarin de zoon van den duce, Bruno Mussolini, zat, zou zijn omlaag geschoten. gistermiddag bijeengekomen om den toe stand te bespreken, welke is ontstaan door de bezetting door Japansche troepen van bijna alle in de buurt der buitenlandsche concessies gelegen districten. Japanners in het Noorden bedreigd. Naar gemeld wordt, hebben de Chineesche troepen, in het Noorden door een flank beweging de Japansche troepen, die langs den spoorweg PeipingHankau naar het Zuiden oprukken, in ernstig gevaar ge bracht. De Chineezen hebben verscheidene plaatsen achter de Japansche linies geno men en zijn begonnen met de vernieling van spoorwegen en bruggen. De positie der Japanneezen die in Noord-Honan bij Tsjangteh en Matoetsjeng opereeren, zou bedreigd worden. Volgens Chineesche be richten trekken de Japansche troepen ten noorden van de rivier de Tsjang terug. De hoofdstad van Sjansi, Tai Yoean zou thans geheel in Japansche handen zijn. Samengaan der overigen tegen den anti-komintern bond? Er is alle reden om aan te ne men, dat de Verre Oosten-conferen tie te Brussel reeds zoo goed als mislukt is. De vergadering van gis teren ging niet door. Japan bericht te, dat pas Vrijdag op de nieuwe uitnoodiging zal worden geant woord. Intusschen is Sjanghai ge vallen. Litwinof is er gisteren tussehen uit ge trokken en naar Moskou afgereisd, terwijl Delbos en Eden weer in Brussel zijn aange komen. Naar inen meent te weten, is het plotselinge vertrek van Litwinof uit Brussel bedoeld als een gebaar om uiting te geven aan zijn gevoelens ten aanzien, van de pogingen Rus land buiten de presidentieele com missie of de kleinere bemiddelings- commissie te houden. Ook schijnt de Sovjet-gedelegeerde beducht te zijn voor de mogelijkheid dat Italië zal worden opgenomen in een dezer of in beide commissies. Potemkin, de tweede Sovjetgedelegeerde, blijft te Brussel, doch het is niet onwaar schijnlijk dat de geheele delegatie zal worden teruggetrokken. Litwinof sprak bij zijn vertrek anders. „Mijn reis was van te voren vastgesteld. Ik zal te Brussel terugkeeren, zoodra de con ferentie een werkzamer keer neemt. Intusschen lanceert het Duitsche Nieuwsbureau het sensationeele be richt, dat de Vereenigde Staten, Engeland en de Sovjet-Unie een po ging zullen doen, de negen-mogend- hedenconferentie te gebruiken als platform voor oen demonstratie te gen de onderteekening van het anti- kominternpact. Men gelooft, aldus het D.N.B., dat Eden een met Amerika overeengekomen plan naar Brussel zal medebrengen,en dat het onderhoud, dat Norman Davis met Litwinof heeft gehad, op hetzelfde onderwerp be trekking had. Norman Davis heeft gisteravond nog met Eden een bespreking gehad. Het onderhoud heeft betrekking gehad op de mogelijke in stelling van een uitvoerende commissie der conferentie en op de geruchten over een ge meenschappelijke AmerikaanschBritsch Russische reactie tegen het drievoudige anti communistische verdrag. Jji Amerikaansche klingen wordt naar aanleiding van deze ge ruchten verklaard, dat ze „belachelijk ten dentieus" zijn. Het einde nog niet in zicht. De besloten vergadering, welke heden zal worden gehouden, zal kort zijn. Er zal wor den overgegaan tot de samenstelling van een beperkte commissie, doch het is aan twijfel onderhevig of deze definitief zal worden Er zijn meeningsverschillen gerezen aangaande de mogendheden, die er deel van zouden moeten uitmaken. In sommige kringen is men van meening, dat de aanwijzing der mogendheden voorba rig, zoo niet schadelijk is voor het gestelde doel en de houding van Tokio zou kunnen beinvloeden. Indien het antwoord van Tokio afwijzend is, zal in voltallige vergadering en niet in een beperkte commissie de toestand moeten worden besproken. Een Hindoe, Charan Das geheeten, die ijzeren staven met zijn oog kan buigen en geblinddoekt kan zien, zal binnenkort een tournee door Engeland maken vergezeld van eijn vriend, een slangeneter. Op het oogen- blik houdt de Hindoe zich op in de Pendsjab- staten, waar zijn ongehoorde daden groote be langstelling wekken. Tijdens een zijner de monstraties nam htij twee ijzeren staven, elk 1 y% cm. dik: deze zette hij rechtop op den grond, plaatste de uiteinden tegen zijn linkeroog en oefende zulk een druk op de staven uit dat zij gebogen werden. Ook wist hij een dikke staaf te buigen door het uit einde tegen zijn keel te drukken. Charan Das laat zich zijn oogen niet af dekken met een zakdoek, maar met deeg, desondanks weet hij- alles te ontcijferen, wat neergeschreven is op een bord, dat voor hem geplaatst wordt. Zijn vriend, Barkat de slan geneter, is reeds eerder in Engeland geweest. Gevaarlijk terrorist te Rijssel gearresteerd. Ih de Fransche stad Rijssel heeft men den gevaarlijken terrorist Kolo- man Buday gearresteerd. In zijn ba gage heeft men talrijke kaarten van Fransche steden gevonden, voorzien van aanwijzingen, welker beteekenis men niet kent. Koloman Buday is te Boedapest geboren. Hij was meester in de rechten, doch werd van de advocatenlijst geschrapt wegens zijn terroristische opvattingen. Hij heeft reeds verscheidene malen de aandacht van de po litie getrokken. In 1930 loste hij verscheidene revolverschoten op de Hongaarsche legatie te Weenen, waarbij de gezantxehapsraad ge wond werd. In 1932 schoot hij in een Volken bondsvergadering te Genève 'n revolver leeg De Fransche politieagenten, die hem in ar rest stelden, vonden op hem een zwart mas ker en identiteitspapieren op 34 verschillen de namen, benevens een plattegrond van Marseille, waarop een geheimzinnige route stond aangegeven, hetgeen te denken geeft, dat hij heeft kunnen deelnemen aan den aanslag op Koning Alexander en Barthou. Een laatste poging om den aan leg te verhinderen. Is Defensie niet aireedj te ver gegaan? Bij Egmond ligt een even geschikt terrein, maar het zal duurder zijn. Zooals onze lezers bekend is, zjjn de voor bereidende maatregelen om in de onmiddel lijke nabijheid van Bergen een militair vlieg veld te vestigen, alreeds in een zeer ver gevorderd stadium. Toch wordt door vooraanstaande personen hier ter plaatse nog een laatste poging ge daan, om dit in hunne oogen voor Bergen zoo funeste plan van Defensie, te verijdelen. Er is aan alle leden van de Staten Generaal en aan alle ministers een door 1700 personen geteekend petionnement gezonden, waarin verzocht wordt alsnog een ander terrein voor den aanleg, van een militair vliegveld te zoeken. Een terrein, niet gelegen in de on- middelijke nabijheid van een der schoonste oorden in Noord-Holland. Van zeer bevoegde instantie hebben wij vernomen, dat de Mini ster van Defensie het geen militair belang acht, dat het vliegveld in Bergen komt; al leen tijdgebrek zou Zijne Excellentie nopen, aan het gekozen vliegveld vast te houden. Ontkend kan niet worden, dat het gekozen terrein zeer geschikt is, al meent men in de huurt van Egmond-binnen een even geschikt terrein gevonden te hebben. Van de zijde van Defensie worden niet die nadeelige gevolgen verwacht, welke de op ponenten zich voorstellen, al wordt geenszins ontkend, dat het militaire vliegveld de rust in Bergen zal verstoren. Wij zijn in elk geval wel de meening toe gedaan, dat door de nabijheid van het vlieg veld, het karakter van Bergen als woonoord veranderen zal en zijn het in zooverre met de tegenstanders eens, dat die verandering niet ten voordeele van Bergen als vacaptieoord zal zijn. De vraag is nu: Kan de stichting van liet militaire vliegveld nog worden te gengegaan? Ons is bekend, dat verschillende landeigenaren bericht ontvingen; dat ze de hypotheek op hun eigendommen rustende konden opzeggen; ons is ook bekend, dat de voorloopige koopcontracten zijn gepasseerd en tenslotte weten wij, dat men vanwege De fensie thans op de terreinen bezig is met grondboringen en dat de bereikte resultaten zeer gunstig zijn. Aan den anderen kant mag niet uit het oog worden verloren, dat bij de behandeling van de begrooting van Defensie, de Kamer ook een woordje krijgt mee te spreken. Im mers; met den aanleg van dit mili taire vliegveld is een bedrag van 2l/2 tot 3 millioen gulden gemoeid. Indien nu niet de mogelijkheid was opengebleven dat zonder tijdverlies en sou- der belangrijk hoogere kosten elders een geschikt terrein te vinden zou zijn, dan zou een actie thaps geen nut meer heb ben en ook reeds gestaakt zijn. Maai- die mogelijkheid is er! We zeiden reeds hierboven, dat in de buurt van Eg- niojid-bimien een zeker even geschikt terrein te' vinden is. Van de zijde der actievoerders werd een en ander grondig onderzocht, on der leiding van deskundigen. Men deelde ons mede, dat van den kant van Defensie niets nog is gedaan, om naar een ander ter rein om te zien. Maar de particulieren zet ten door, omdat zij hopen dat verschillen de Kamerleden, door de gegevens die hun verstrekt worden, den minister kunnen be wegen, de bezwaren der bevolking en van talloozen in geheel Nederland, zwaarder te laten wegen, dan Zijne Excellentie tot nu toe deed. De Kamerleden zullen ongetwij feld sterkep staan, als ze kunnen zeggen: hier of daar is een vliegterrein te vinden, dat aan dezelfde eischen voldoet als dat in de Bergermeer. Het terrein bij Eg-mond- binnen is een daarvan, al is het nog geens zins zeker, dat dit door Defensie zal, kunr nen worden aangekocht. En mocht dat in derdaad wél het geval zjjn, dan zal het Egmondsche terrein ongetwijfeld duurder worden. Onze zegsman meende, dat Defensie ze ker een ander terrein zou kunnen vinden, zonder het militair belang te schaden. Vast staat, dat de minister Bergen in het belang' der verdediging niet zal stellen boven Eg- mond. De drie factoren, waar het hier om draait zijn: de tijd, de kosten en de gesteld heid van het terrein. Of deze laatste actie kans van sla gen heeft, valt natuurlijk heel moei lijk te beoordeelen; dat van de zijde van Defensie rekening met deze ac tie wordt gehouden bewijst het feit dat gisteren eenige militaire des kundigen uit Soesterberg het Eg mondsche terrein in oogenschouw hebben genomen; zij brachten daar na een bezoek aan het geprojecteer de vliegveld in de Bergermeer. Het is het goedrecht van hen die het pe tionnement onderteekenden deze laatste po ging te wagen, aldus meende onze zegsman. Vooral nu wij weten, dat er nog een kansje voor ons is, om te slagen. Maar lukt ook deze actie niet en is het militaire vliegveld er, dan dient ook in 's Landsbelang Defensie daarover tenvolle te kunnen beschikken. Trouwens, de minister kan en mag zich dan niet storen aan de belangen eener kleine gemeente, doch moet rekening houden met hetgeen noodig is voor de verdediging van ons land, in tijd van oorlog. Wij zijn inderdaad zeer benieuwd of deze laatste poging nog eenig succes zal oogsten. In elk geval gaat de actie uit van personen, die gewicht in de schaal kunnen leggen, daarbij gesteund door eenige Kamerleden, die ook den aanleg van een militair vlieg veld te Bergen voor de plaats als zoodanig een ramp achten. Evangelische kerk zou rijksmi nister van opvoeding voorstellen hebben gedaan. De officieele leiding van de Duitsche Evangelische Kerk heeft,, naar de „dienst uit Duitschland", meld», den rijksminister van opvoeding voorstellen gedaan inzake den vorm van het godsdienstonderwijs op de scholen. Voorgesteld wordt, dat voor den inhoud van het Christelijk onderricht door de kerk in overleg met den staat uniforme richtlij nen en leerplannen worden opgesteld. Dit zou ook van toepassing moeten zijn op de leerboeken in het algemeen, voorzoover hier in religieuze kwesties worden behandeld. De Evangelische kerkleiding zou 'echter willen, dat een leeraar op zijn verlangen vrijgesteld kan worden van het geven van godsdienstonderwijs. WEL ZIJN DE KUSTEN VAN SPITS BERGEN IJSVRIJ, MAAR ZWARE NEVELS HULLEN HET EILAND IN ENKELE OOGENBLIKKEN TIJDS GEHEEL IN. DE POOL SLECHTS VOOR DOOR GAAND LUCHTVERKEER GE SCHIKT (Van een specialen correspondent Oslo, November 1937. Sinds eenige jaren duiken er steeds weer geruchten op over landen, welke van plan zouden zijn eenige van hun luchtvaartroutes over het Noordpoolgebied, te laten loopen. an eenige luchtvaart in het Noordpool- gebied kan echter nog nauwelijks worden gesproken. Zelfs proefvluchten, welke in dit gebied natuurlijk nog van meer belang zijn dan elders, zijn slechts in weinige geval le11 ondernomen. Weliswaar maakten de Russen in den zomer van dit jaar een ge daagde proefvlucht van Europa via de pool naar.de westkust van Amerika, hetgeen veel stof jn p0rg opwaaien, maar helaas schijnt de tweede poging van dezen aard ongelukkig einde te hebben gevonden, p dingen ontwikkelen zich hier slechts Jangzaam en dit vindt natuurlijk zijn oor zaak in (|e )anpe afst.anden, welke moeten tw'i n afgelegd en waarbij de mogelijk- ko 0011 noodlanding op het gevaarlij- bakijs slechts zelden gegeven is. De waarde der Pooisteunpunten. f'* 't streven der volkeren om in 't bezit koinen van de Noordpooleilanden, tenein- daar benzinedepöts, radiostations en uoordel'jke: l THE] DE NOORDPOOL EXPEDITIE vliegtuig route n a pool RADIOVERbmOlUG ner HET VASTELAUO. Raoiostatious pool zee route stat/ohs poolzee controle De volkeren streven naar het bezit der Noordpool-eilanden, teneinde daar benzinede póts, radiostations en vliegvelden te kunnen aanleggen. Spitsbergen heeft veel vóór als 'luchtstation, doch óók veel tégen. vliegvelden voor tusschenlandingen te kun nen aanleggen, gerechtvaardigd te zijn, toch moet op deze plaats eens de vraag gesteld worden, of dat, wat in de theorie zoo mooi en nuttig is, wijl het de afstanden tussehen de continenten zoozeer verkort, in de prac- tijk ook verwezenlijkt kan worden. Man nen, die de Noordpool goed kennen, mogen deze vraag beantwoorden, maar zeker is, dat reeds de leek, die in de pool komt, zeer spoedig eenig begrip krijgt van de gewel dige moeilijkheden, welke zullen moeten worden overwonnen. Spitsbergen b.v. zou wegens de ijs- vrijheid van zijn kusten en de hooge noordelijke ligging zeer geschikt voor den aanleg van vliegvelden zijn indien er niet de eenvoudig verbluf fende snelheid ware, waarmede het weer zich op deze breedte, nauwe lijks 1100 km. van de pool verwij- derd, pleegt te veranderen en wel van betrekkelijk slecht tot uiterst miserabel. Schrijver dezes was er getuige van, hoe het 68 vierkante kilometer groote Berenei land in een tijd van minder dan een half uur geheel in den nevel gehuld werd. De normale weersgesteldheid op Spitsbergen is dat op een hoogte tusschein de 500 en 1000 m. voortdurend een dichte nevelbank boven het eiland hangt, terwijl het daaronder ta melijk helder is. Dit zou reeds het zoeken naar de weinig voor vliegvelden geschikte punten aan de fjorden, waar men geen stei le bergwanden heeft, zeer bemoeilijken. En wanneer men ook deze moei lijkheden met hulp van radiopeiling zou kunnen overwinnen hoe staat het er mede, indien de sneeuwstor men, wat zoo dikwijls het geval is, over het land razen en de machines dreigen te verijzen? Daarbij komt de lange poolnacht van vier maanden, welke de bruikbaarheid van de steunpunten, die natuurlijk bet geheele jaar door moeten functionneeren, beïnvloedt. „Gedurende den wintertijd scheppen nevels en stormen een zog on gunstige weersgesteldheid, dat bij den hul digen stand van de luchtvaarttechniek nog niet aan de invoering van een regelmatig verkeer kan worden geducht",, oordeelde b. v. Von Gronau, nadat hii zijn tocht om de wereld via IJsland, Groenland en Noord- Amerika had gemaakt. Intusschen hield hij dit verkeer in den zomer voor mogelijk, in het bijzonder met het oog op het feit, dat een zijde van de eilanden vrij van nevel pleegt te zijn, indien de andere zijde in den nevel is gehuld. Overigens moet men daarbij bedenken, dat, wil men gebruik maken van de kortste route tussehen Europa en Qost- Azië en de westkust van Amerika, men nog noordelijker zal moeten vliegen, dan Von Gronau deed. Het probleem van de sfatosfeer- vlucht, staat met het tmnsarcii- sche verkeersvraagstub in het nauwste verband. Inderdaad is dan ook de waarde van de NoordiMjol luchtvlootsteunpunten op het oogenblik nog betrokkelijk twijfelachtig. Ze- kor is, dat man op zekeren dag een lucht- vaartvorkeer over dit gobid zal hebben het transcontinentale verkeer, waarbij het vooral op snelheid aankomt, dringt daar gebiedend op aaai. Maar naar alle waar schijnlijkheid zal dit verkeer zijn een doqp- gaand verkeer, waarbij men weliswaar over de Noordelijke ^szee vliegt misschien zelfs op slatosfeenhoogte maar geen ge bruik niaakt van steunpunten, tenzij dan in gevallen van nood. Het luchtverkeer over de Noordpool is wel in de eerste plaats een vraagstuk van de actie-radicus van het vliegtuig en misschien kan het zelfs slechts tezamen met het probleem van den stratosfeervlucht veilig opgelost worden. Tenslotte wordt voorgesteld, dat in over leg tussehen kerk en staat vertrouwenslie den worden aangewezen, in het bijzonder uit de kringen der Evangelische onderwij zers, die jegens den staat en de kerk ver antwoordelijk zijn voor het geordende gods dienstonderricht, en die voor het ophelde ren en uit den weg ruimen van beletselen moeten zorgen. Deze vooi'stellen zijn door de kerk ge daan om ook van* haar kant een bijdrage te leveren tot regeling' van de kwestie, in welken vorm op de gemeenschapsschool het godsdienstonderwijs, natuurlijk gescheiden volgens de confessies, moet worden gegeven. Boycot-actie tegen Joden en Polen. Voor de eerste 'maal wapperde gisteren de hakenkruisvlag met in 'n hoek het schild van Dantzig van een aantal particuliere gebouwen in Dantzig. De senaatsverordening, waardoor officieel dit nieuwe em bleem op het geheele gebied zal wor den ingevoerd, wordt echter eerst tegen het einde van deze week ver wacht. De door de nationaalsocialisten georgani seerde boycot tegen niet-Duitsche kooplieden wordt voortgezet. De „Vorposten" is reeds verscheidene dagen geleden begonnen met de publicatie van een volledige lijst dor Duitsche winkels, waarbij de bevolking uit- genoodigd wordt haar inkoopen te doen mot uitsluiting van alle andere lyinkels. De cam pagne is zonder onderscheid gericht tegen Joden en Polen. De recherche van het bureau Warmoes- straat te Amsterdam stelt een onderzoek in naar een ontploffing, welke zjch Vrijdagmid dag aan de Oosterdokskade heeft voorgedaan Spoorwegarbeiders, (jic dien middag aan de Uqsterdokskade werkzaam waren, hoorden ecn. tamelijk harden knal en zagen ook eenige rook opstijgen aan den voet van liet talud, dat daar van den we# is afgerasterd met een rij dwarsliggers. Een der 'dwarslig gers bleek gespleten te zijn en in de nabij heid werden een naar stukken ijzer gevon- de. Een schippersvrouw, die in de nabijheid woont had de ontploffing ook gehoord, doch zij had geen rook gezien. De politie, die in het belang van het onderzoek het gebeurde geheim had gehouden, stuurde de gevonden stukken ijzer op het naar de artillerie-in- richting aan de Hembrug. Uit het onderzoek bleek echter, dat hier geep sprake is van een bom. Het staat ook geenszins vast, dat de biels door deze ontploffing is gespleten en net is met onmogelijk, dat kwajongens vuur werk afstaken, van een aanslag is dan ook geen sprake. De politic zet echter haar ondcf- zoek voort.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 3