dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Ook in Brazilië
de dictatuur
Een nieuw wapen tegen jeugdmisdadigheid
Lord Halifax
naar Göring
Worsteling om Nanfau
Geslaagde Staatsgreep
van President Vargas
Rooscvclt wil vrede met
bet zakenleven
'TvTwACO^n-ïoorn
Regeering beraamt
groot offensief
„Ons erfdom niet te koop
voor een ketel soep"
Telefonische spionnage
der Gpoe
Spaak geeft op
Afgebroken partij
wordt remise
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50
POSTGIROREKENING 16066
DONDERDAG
11 NOVEMBER 1937
65e JAARG. No. 8154
Het parlement ontbonden
Beslissende aanval verwacht
SPANJE
Tsjang-Kai-Sjek
Nieuw contact tusschen
Londen en Berlijn
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT;
Eu we~ Aljechin
K.LM. demoostréert te Londen
haar neuswielvliegfuig
HELDERSCHE COURANT
Na de afkondiging van de nieuwe
grondwet in Brazilië, zijn de Kamer
van afgevaardigden en de Senaat te
Rio de Janeiro ontbonden.
Nieuwe verkiezingen worden in
Januari gehouden.
Een proclamatie is uitgevaardigd, welke
meldt, dat een nieuwe federale grondwet
zal worden afgekondigd, geinspireerd op de
beginselen, die in overeenstemming zijn met
den internationalen toestand van dit oogen-
blik, beginselen, waaraan wij ons niet kun
nen onttrekken, wanneer wij een nieuwe
oriënteering op ons democratische regee-
ringsstelsel vaststellen.
VARGAS, de nieuwe dictator van
Brazilië.
Een corporatieve staat zal wor
den ingesteld.
Volgens in Braziliaansche en Amerikaan-
fiche kringen ontvangen inlichtingen bestaat
deze staatsgreep éénerzij ds uit de ont
binding van kamer, senaat en de provinci
ale wetgevende lichamen en a n d e r z ij d s
in de proclamatie van een nieuwe grond
w e t, welke de Braziliaanschen staat in een
corporatieven staat volgens het Italiaan-
sche model vervormt. Aan het hoofd van
den nieuwen corporatieven staat zou Ge-
tulio Vargas staan.
President Vargas zou voornemens zijn
de nieuwe grondwet aan een volkstemming
te onderwerpen. De gouverneurs der staten
en de leiders der land- en zeestrijd krachten
hebben hun volledige adhaesie betuigd met
die door Vargas afgekondigde maatregelen.
Heeft Brazilië adhaesie betuigt met
Anti-Kominternpact?
Te Washington vreest men, dat, indien
in Brazilië een dictatoriaal regiem wordt
ingesteld, een dergelijk gebeuren een hevi-
gen slag toebrengt aan het door Cordell
Huil ter conferentie van Buenos Aires opge
trokken gebouw, de vereeniging der staten
van het Amerikaansche vasteland op een
democratische basis.
Men vreest evenzeer, dat een toenadering
tusschan Brazilië en Italië belangrijk ge
volgen zal kunnen hebben voor de toekomst
van het pan-American isme, vooral indien
Brazilië, zooals zekere diplomaten schijnen
te vreezen, zijn adhaesie heeft betuigd met
de anti-comimunistische driehoeksovereen
komst
Men verwacht, dat Roosevelt in zijn re
de tot het congres, die hij op 15 NovemJber
zal houden het Amerikaansche zakenleven
den olijftak zal voorhouden.
.Men gelooft dat het regeeringsprogram
niets bevat, dat het zakenleven behoeft te
verontrusten. Het zal er op aandringen, dat
de regeering en de industrie hun gemeen
schappelijke pogingen de werkgelegenheid
en de koopkracht te vergrooten, zullen aan
zetten. Men gelooft dat Roosevelt ervan
overtuigd is, dat de noodzakelijkheid de be
kcooting in evenwicht te brengen verdere
nitgaven der regeering verhindert en dat
daarop volgend herstel moet worden be
spoedigd door een beter wederzijdsch begrip
'USschon het zakenleven en de regeering.
Hit acht hij beter dan een uitbreiding vdn
oot aantal openbare, werken.
Met ingang van 3 October winter-
dienst. Zomerdienstregeling 1937
^ijft onveranderd gehandhaafd als
^jnterdien<Mreqeling.
dienstregelingen a 5 cent verkrijg
er bij onze chauffeurs.
De Japansche aanvallen concen-
treeren zich op Nantau. De wijk
werd gisteren herhaaldelijk gebom
bardeerd zonder dat een definitieve
aanval volgde.
Vanmorgen hebben de Japannee-
zen bij het aanbreken van den dag
het bombardement op Nantau her
vat.
Intusschen zijn naar gemeld
wordt, 18.000 man Japansche troe
pen uit Tsjapei op weg voor den
beslissenden aanval op Nantau.
Tot deze Japansche troepen be-
hooren cavalerieafdeelingen.
Angstige spanning heerscht in de Fran-
sche concessie, welke aan Nantau grenst.
Het garnizoen heeft sterke wachtposten be
trokken om eventueel „verdwaalde' Japan
ners af te weren en vluchtende Chineezen
te ontwapenen. De Japansche granaten
floten bij het bombardement -van gisteren
al over de Fransche daken, zoodat een in
cident elk oogenbiik mogelijk is.
Soengkiang veroverd.
De woordvoerder van het Japansche le
ger heeft de pers medegedeeld, dat de Ja-
panneezen de bezetting van Soengkiang
voltooid hebben en gistermorgen niet min-,
der dan tot 8 kilometer ten zuiden van
Tsinpoe gevorderd waren. Hij voegde hier
aan toe, dat volgens niet bevestigde berich
ten Tsinpoe in den middag zou zijn geno
men. Andere Japansche afdeelingen heb
ben Fengking. 25 kilometer ten zuidwesten
van Singkiang, aan den spoorweg Sjang
haiHangkau, aangevallen en de stad,
zonder ernstigen tegenstand te ontmoeten,
genomen.
Hongersnood in Sjantoeng.
Door de overstroomingen, welke
het gevolg zijn van het breken van
de dijken van de Gele Rivier wordt
in Sjantoeng een miliioen men-
schen door hongersnood bedreigd.
Een tweede miliioen staat op den
rand van den ondergang. Een vijfde
van de provincie Sjantoeng is over
stroomd.
Hoe Tai-Yoean werd verdedigd.
De Japanners zijn vol bewondering voor
de heldhaftige wijze waarop de Chineezen
Tai-Joean hebben verdedigd seint Un.
Press. Bijna het geheele Chineesche garni
zoen is bij de gevechten om Sjansi's hoofd
stad gesneuveld.
Geen enkele Chineesche soldaat heeft een
poging gedaan om te vluchten. Iedereen
bleef tot het laatste oogenbiik op zijn post.
De Japansche woordvoerder gaf uiting
aan zijn bijzondere hoogachting voor den
Chineeschen commandant, Soe-Tso-Yi,
wiens lijk nog onder de puinhoopen van
de stad verborgen ligt.
Men wil Franco dwingen, zijn
troepen in Aragon te concen-
treeren.
o
Hardnekkige geruchten waarvan
overigens geen bevestiging is te krij
gen, doen te Saragona de ronde,
dat de regeeringstroepen voorne
mens zijn. ergens aan het Aragon-
front een offensief te openen, met
het doel, de plannen der nationalis
ten tot mislukking té brengen en
hen te dwingen, hun troepencon
centraties naar den bedreigden sec
tor te zenden.
Men is geneigd, een aanwijzing in deze
richting te zien in het hevig artillerie-duel
in den Teruelsector, waar de nationalisti
sche kanonnen vermoedelijk twee regee-
rings batterijen hebben getroffen, toen zij
het aitillerie-vuur beantwoordden, dat door
den vijand was ontketend.
De beide oevers van de Gallego zijn
thans in handen van Franco's troepen. Op
het oogenbiik gaat de opmarsch voort naar
Boitana. Een moment had het den schijn,
alsof een nieuwe regenperiode elke krijgs
verrichting onmogelijk zou maken, doch
spoedig klaarde het weer op, zoodat de op
marsch kon worden voortgezet.
De vijand bood meer tegenstand, dan hij
gedurende de laatste dagen had gedaan,
waardoor de nationalistische legerleiding
gedwongen was, versterkingen vooruit te
zenden. Na een strijd van twee uur gaven
de Volksfronters tusschen Bara en Guaga
zich gewonnen en ruimden het veld.
Later hebben zij nog een tegenaanval po
gen te ondernemen, doch deze werd door de
nationalisten, die in den tusschentijd waren
versterkt, afgeslagen.
Het persbureau der Chineesche delegatie
ter negenmogendhedenconferentie publiceert
een verklaring van generaal Tsjang Kai
Sjek, welke telegrafisch uit Nanking is
ontvangen. De maarschalk verklaart, dat
de terugtrekking der Chineesche troepen
uit de omgeving der concessies van Sjang
hai wordt gemotiveerd door tactische rede
nen en door den wensch den tegenstand op
langen duur te kunnen voortzetten. De re
geering en de geheele natie zijn vastbeslo
ten tot het einde tegenstand te bieden. „Zoo
lang onze souvereiniteit bedreigd zal zijn.
zullen wij geen vrede onder oogen zien, daar
wij ons erfdom niet voor een ketel soep
willen verkoopen."
Causerie van oud-kinderrechter,
Mr. G. T. J. de Jongh.
In een door de „sociaal-democratische ver
eeniging ter bevordering van reclasseering
en kinderbescherming" in samenwerking
met de „Vereen, van modern georgani
seerde gezinsvoogden" belegde vergadering,
heeft de Amsterdamsche oud-kinderrechter,
Mr. G. T. J. de Jongh, gisteravond in het
„Parkhotel" een causerie gehouden over de
werkkampen voor voorwaardelijk veroordeel
den.
Mr. De Jongh begon zijn rede met een
schets van de oorzaken der criminaliteit. Er
is een tijd geweest, dat men bij de verkla
ring der misdadigheid het zwaartepunt leg
de in het wezen van de menschen, later
verlegde men het zwaartepunt naar het mi
lieu, de omstandigheden waaronder het in
dividu leeft en vooral waaronder hij
in zijn jeugd leefde.
Groote nadruk legde spreker op de nood
zakelijkheid van een goede kinderbescher
ming: het is een recht van ieder, in de gele
genheid te worden gesteld, op te groeien tot
een fatsoenlijk menseh. En in dit verband
betreurde spreker het, dat de bedragen, die
de regeering den kinderrechter toestaat, voor
de verpleging, voornamelijk van gezinsvoog
dij-pupillen, de laatste jaren zoozeer zijn ge
daald.
De huiselijke omstandigheden ztjn voor
duizenden kinderen bedroevend: men denke
slechts aan het groote aantal echtscheidin
gen. Te Amsterdam heeft b.v. de rechtbank
onlangs op één dag 150 echtscheidingsvon-
nissen uitgesproken. Ook de sociale omstan
digheden zijn veela zeer slecht. Met cijfers
van de processen-verbaal tegen jeugdigen in
de jaren van 1931 tot en met 1936 te Amster
dam opgemaakt, toonde spreker aan, hoezeer
de criminaliteit onder de jeugd is gestegen.
En in andere plaatsen is het niet minder.
Komende tot de middelen om deze
misdadigheid je bestrijden, wees mr.
De Jongh er op, dat terwijl men
voor de jongeren met behulp van de
kinderwetten vrij veel kan doen
voor de oudere jongens niet voldoen
de maatregelen beschikbaar zijn.
Geldboete kan men aan werkloozen
nauwelijks opleggen. In den loop van
1936 hebben ongeveer 20.000 men
schen, die tot boete waren veroor
deeld, de vervangende hechtenis uit
gezeten.
Welken maatregel heeft men nu voor
jongelieden van 18 tot '23 jaar, die met een
klein misdrijfje op het gevaarlijke pad te
recht zijn gekomen en die nog nooit te vo
ren zijn veroordeeld? Sinds kort hebben wij
de jeugdgevangenis maar die is bedoeld
voor jongelieden, die op zijn minst een
jaar straf moeten ondergaan. Dat zijn dus
de vrij ernstige gevallen. En een voorwaar
delijke veroordeeling kan in gevallen van
werkloosheid ook lang niet altijd baten:
want wie is in staat op deze den ganschen
dag werkloos rondloopende jongens toezicht
Ie houden?
Hier is dus leemte, waarin men hoopt te
voorzien door de instelling van werkkampen
voor jeugdige „ledigheidsmisdadigers".
De bedoeling is, dat deze jongelieden
voorwaardelijk worden veroordeeld, met de
bijzonder voorwaarde, dat zij zich zullen
laten opnemen in zulk een werkkamp. Uit
voerig schetste spreker den heilzamen in
vloed, die het buitenleven en het geregelde
werk op deze jonge menschen moet heb
ben.
Oud-Minister mir. van Schaik had hiervoor
een subsidie van f 1.50 per jongen per dag
toegezegd: een kamp voor 48 jongens zou
de regeering dus op ongeveer 25 mille per
jaar komen. Dit is toch op de geheele jus-
titie-begrooting niet zoo'n ontzaglijk groot
bed rag, meent spreker.
Mr. de Jongh besloot met het uitspreken
van de hoop, dat deze kampen, die zulk een
nuttig en noodig bostrijdmiddel der jeugd
misdadigheid beloven te worden, er toch
zullen komen.
Engeland wil blijkbaar nog een
poging wagen om met Duitschland
en Italië tot overeenstemming te
karnen.
Daartoe zendt het een zijner beste
zonen, Lord Halifax, oud-onderko
ning van Britsch-Indië, naar Hitier
om de verhouding tusschen Duitsch
land en Engeland te bespreken.
LORD HALIFAX.
Het spreekt vanzelf, dat bij dit niet-offi-
cieele contact de koloniale kwestie voorop
zal staan.
Blijkbaar zal het de taak van den Brit-
schen staatsman zijn om te Berlijn nu eens
te vernemen, wat Duitschland precies wil.
Het is duidelijk, dat Chamberlain hier aan
de touwtjes trekt en al zijn invloed aanwendt
om een vreedzame regeling tot stand te
brengen.
Lord Halifax, naar zijn oordeel gevraagd,
deelde de journalisten mede, dat men aan
zijn bezoék een te groote waarde hechtte.
Hij had slechts een uitnoodiging ontvan
gen om Göring te bezoeken in verband met
de groote jachttentoonstelling te Berlijn en
wist zelf nog niet eens of hij de invitatie
zou aanvaarden.
In doorgaans goed ingelichte kringen hecht
men echter aan deze bewering van Halifax
niet de minste waarde.
Integendeel!
Men heeft het gevoel dat Engeland bezig
is een krachtig initiatief in Europa voor te
bereiden, om de handen in het Verre Oosten
vrij te krijgen.
Óok de Britsche gezant te Rome, Lord
Perth, schijnt namelijk opdracht te hebben
gekregen met Mussolini te gaan praten en
men fluistert zelfs, dat Londen bereid zou
zijn de verovering van Abessinië te erken
nen in ruil voor een aigeheele terugtrekking
der Italiaansche troepen in Spanje.
Zelfs verwacht men binnen niet te langen
tijd een Britsch aanbod tot teruggaaf van de
vroegere Duitsche koloniën in Afrika, mits
en daar zit de kneep ook Japan zijn
Duitsche nrandaatsgehieden teruggeeft.
Daar Tokio, die voor zijn verdediging
moeilijk zal kunnen missen, hoopt Enge
land op deze wijze een knuppel te gooien
in het anti-communistische hoenderhok en
de vriendschap van Duitschland te winnen.
Gesprekken van Kerensky te Pa
rijs afgeluisterd.
De Gpoe, de groote Russische spionnage-
centrale, heeft haar activiteit te Parijs uit
gebreid tot het afluisteren van telefoonge
sprekken. Thans is „telefonische spionnage"
ontdekt tegen den sociaal-democratischen
Russischen oud-minister Kerensky, die in
1917 voor de Bolsjewieken moest wijken en
als balling in de Fransche hoofdstad leeft.
Men heeft namelijk ontdekt, dat de tele
foonlijn van een van de vrienden van Kerens
ky, bij wien laatstgenoemde geregeld op be
zoek kwam, door middel van een geheime
verbinding, welke in een appartement, niet
ver van zijn woning gelegen, uitkwam, is
afgetapt, schrijft het Hdbld.
De verbinding was zóó gemaakt, dat wan
neer Fondamenskv opgebeld werd. ook een
telefooncel in genoemd appartement rinkel
de, waarna men daar, aldus gewaarschuwd,
alles kon afluisteren wat de ex-staatsman
zei. Dit schijnt voor de GPoe vooral van
belang te zijn geweest, omdat Kerenski de
leider is van een te Parijs verschijnend Rus
sisch blad, „Het nieuwe Rusland", en omdat
hij in deze hoedanigheid gesprekken voerde,
die de Russische communisten interesseer
den, aangezien zij daarmede op het spoor
konden komen van aanhangers van Keren
ski in eigen land.
De Belgische kabinetsformateur
Spaak heeft gisteren opnieuw den
koning bezocht. Bij het verlaten van
het paleis heeft Spaak medegedeeld
dat de koning hem van de opdracht
tot vorming eener regeering heeft
ontheven.
Verwachting: Meest matige, tij
delijk krachtige wind uit
Noordelijke richtingen, zwaar
bewolkt met tijdelijke op
klaringen,waarschijnlijk nog
regen- of hagelbuien, weinig
verandering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Geleide
lijk afnemend buiig.
Gisteravond is om 7 uur in een
zaal van het Rotterdamsch Nieuws
blad de vijftiende partij van de
match om het wereldkampioenschap
tusschen dr. Euwe en dr. Aljechin
voortgezet. De partij was Dinsdag
avond met een pion achterstand van
Euwe afgebroken.
De deskundigen waren het erover
eens, dat het wel op remise zou uit-
loopen. Zoo is het ook uitgekomen.
Na den 62sten zet eindigde dit sterke
gevecht in remise. De stand is nu
96 in het voordeel van Aljechin.
„Hoe wordt het?" vroegen wij secondant
Fine, dien wij, tezamen met een opgewekten
wereldkampioen, in den Rotterdamschen
trein van 5.15 aantroffen.
„Zonde van den tijd" verklaarde de meester
met Amerikaansche bondigheid, hoewel in
zuiver Nederlandsch, „zoo'n zitting duurt
misschien even lang als gisteren mijn heen-
en terugreis naar Londen met de KLM."
„Enfin do spoorwegen varen er tenminste
we' hij", merkten wij op.
„En ik", voegde de wereldkampioen er
aan toe, „heb mij nu eindelijk eens gron
dig in de studie van het beruchte toren
eindspel met vier tegen drie pionnen ver
diept."
Zoo had dan gelukkigerwijze ook deze
medaille haar keerzijde, al kwam het to
reneindspel ook niet aan de orde, daar
Aljechin de torens afruilde. Men amu
seerde zich nog eenige uren met het dame
eindspel, dat „geheid" remise was (d.w.z.,
dat iedereen in de zaai, behalve Euwe, het
zou hebben verlorenj en ging tegen tienen
toen het punt eindelijk was gedeeld, te
vreden huiswaarts.
De slotstand luidde:
Wit Euwe: kgl, db8, pionnen f2 en h3.
Zwart Aljechin: ke5, df3, pionnen e4,
f7 en g5.
De volgende partij wordt hedenavond in
de Doelen te Rotterdam gespeeld; aanvang
zes uur.
GROOTE BELANGSTELLING UIT
BRITSCHE LUCHTVAARTKRIN
GEN.
Gezien de groote belangstelling, die in
den laatsten tijd is ontstaan voor het
landen van vliegtuigen met neuswielonder-
st.el heeft de K.L.M., de eerste maatschap
pij, die in het bezit van een dergelijk toe
stel is, gisteren een groot aantal vooraan
staande personen op luchtvaartgebied uit-
genoodigd om naar Croydon, het Londen-
sche vliegveld te komen, waar piloot C. Ch.
Steensma 't Stearman Hammond-vliegtuig
heeft gedemonstreerd.
Steensma heeft het kleine tweepersoons
vliegtuig van Schiphol overgevlogen naar
Croydon, „op zijn akkertje", zooals hij ver
klaarde. Hij had de Belgische kust gevolgd
tot Ostende, waar hij benzine had bijge
tankt. en was vervolgens het Kanaal over
gestoken om tegen half drie op Croydon
te landen.
Tot de gistermorgen aanwezige genoodig-
den behoorden de vertegenwoordigers en
vooral veel technische experts van de voor
naamste Britsche vliegtuigfabrieken, eenige
hooge ambtenaren van het luchtvaartminis
terie en vele vertegenwoordigers van alle
op Croydon gevestigde luchtvaartmaatschap
pijen, alsmede een groot aantal Engelsche
journalisten en experts van de luchtvaart-
pers.
Steensma liet zien, wat er zooal met de
„Stearman Hammond gedaan kan worden,
trok haar snel en steil op, demonstreerde de
wendbaarheid en gemakkelijke bestuurbaar
heid, kwam dan weer in duikvlucht dalen
of zette, in de lucht de vleugelklappen uit,
waardoor de snelheid van het toestel zien-
deroogen verminderde en men soms, tegen
den wind in, den indruk kreeg, dat het bijna
stil stond.
Natuurlijk demonstreerde hij uitvoerig, hoe
gemakkelijk met het neuswiclonderstel ge
land kan worden, hij landde op alle moge
lijke manipren, zette de machine op de heide
gewone wielen neer. maakte volmaakte drie
puntslandingen of landde scherp op de neus,
waarna de machine zachtjes op de achter
wielen zakte.
Fotopers en filmoperateurs lieten zich niet
onbetuigd; de Engelsche toeschouwers waren
zeer geestdriftig en geinteresseerd en lieten
zich dan ook uitvoerig alle bijzonderheden
van het toestel toonen en uitleggen.