de vlag in top
Hitler kondigt dn volksanto aan
400.000 Chineezen leggen
versperring in de langtse
r
rn
KZ
L
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Een sloep vol gewonden met
machinegeweren beschoten
Aljechin slaat Flohr'8
uitdaging af
De Japansche agressie
reikt verder dan China
Grave garnizoens
plaats
Reisbureau WACO
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50
POSTGIROREKENING 16066
ZATERDAG
18 DECEMBER 1937
65e JAARG. No. 8186
n D o r» x 1 a. Crisis-invoerwet zal agra-
E'C «ranay zonk met rische export niet schaden
Bijna 97 pCt der Sovjet-kiezers
opgekomen
Jaarlijks zal 1000 K.M* autoweg worden aangelegd
Rust- en werktijdenbesluit
voor hotelpersoneel
Geen onmiddellijke
aanval op Hankau
Polen trachten Russische
trein in brand te steken
Dit nummer bevat 16 pagina's
KZ
RERBERICHT
DE BILT SEINT;
LDERSCHE COURANT
Dé correspondent van de „Times" te Nan
king, die zich aan boord van de „Panay" be-
.vond, is te Sjanghai aangekomen. Aan zijn
Verslag in het Hdbld. over het bombardee
ren van de Amerikaansche kanonneerboot,
iontleenen wij het volgende:
Na een moeilijke reis van Nanking uit de
rivier op, waarbij van de oevers af telkens
op het schip werd geschoten, kwam de „Pa
nay" Zondagmorgen 12 December te elf uur
js morgens op een breed gedeelte van de
'Jangtse aan, op een afstand van ongeveer
40 km. van Nanking. Het was helder, zon
nig, windstil weer, toen omstreeks één uur
Japansche vliegtuigen boven het schip ver
schenen. zeer hoog vliegend. Niemand dacht
aan gevaar.
De aanval, die later volgde liet echter geen
twijfel bestaan aan de bedoelingen van de
Japansche piloten om systematisch en opzet
telijk de kanonneerboot met alle opvaren
den te vernietigen.
De eerste bom viel om half twee.
Deze brak de mast in tweeën, ver
woestte de commandobrug, maakte
de radio onklaar, terwijl net een te
legram verzonden werd en sloeg\in
den geschuttoren op het voordek.
Door het geweld van de explosie
brak de kapitein een been, terwijl
zijn gezicht zwart was van den kruit
damp. Een volgende bom verwond
de de twee overige officieren, doch
ofschoon de leiding thans buiten ge
vecht was gesteld, was er gedurende
de vreeselijke oogenblikken welke nu
volgden van een paniek geen spra
ke,
Tk bevond mij in de ziekenzaal van de
„Panay", welke als perskamer was ingericht
was juist bezig mijn telegram op te stel
len. Kapitein Roberts, de Amerikaansche
adjunct militaire attaché, riep mij aan dek,
toen hij zag dat de aanvallende vliegtuigen
de Japansche kenteekens, t.w. roode cirkels
op de vleugels, droegen, hetgeen trouwens
duidelijk zichtbaar was. De aanvallen volg
den elkaar snel op, zoodat het moeilijk was
détails waar te nemen.
Toen de tweede aanval begon liet ik mij
evenals de anderen plat op dek vallen en
kroop terug naar de perskamer in den
boeg. Deze werd echter geheel door een bom
Vernield. Ik ki'oop er dus weer uit en ren
de over het sloependek naar het beneden-
dek, waar ik geloofde veiliger te zijn.
Onmiddellijk na de eerste aanvallen wa
ren de machinegeweren van de „Panay" in
actie gekomen. Ik zag hoe de Amerikaan
sche mariniers de mitrailleurs richten op
de steeds weer aanstormende vliegtuigen,
die echter met hun bommen steeds grootere
Verwoesting aanrichtten. Ik liep de long-
room van de officieren binnen, die reeds
vol menschen was. Bij de deur stond de Ita-
liaansche journalist Sandri, die plotseling
ineenzakte, roepend „ik ben geraakt, ik ga
dood." Hij had twee mitrailleurkogels in
den buik gekregen. Dadelijk liep ik naar
beneden om den dokter te waarschuwen,
die bezig was in de machinekamer ruimte
voor de gewonden te maken. Sandri bleek
echter niet meer. te redden. Na vier en twin
tig uur lang vreeselijk geleden te hebben.
Stierf hij den volgenden dag te Hojsien.
Terwijl het schip langzamerhand werd
vernield, en alles droop van het water, dat
door de in de rivier gevallen bommen werd
opgeworpen, bleef de machinekamer als
door een wonder gespaard. Wij waren ge
dwongen daar onze toevlucht te zoeken in
een afschuwelijken stank. Steeds weer sloe
gen nieuwe bommen in op de „Panay" diie
een groot lek kreeg en gevaarlijk stuur
boord ging overhellen.
Om vijf minuten over twee werd order
Candidaten voor den Raad der
Unie behalen overweldigende
meerderheid. Definitieve uit
slagen bekend.
Het centrale stembureau der Sovjet-Unie
deelt mede, dat het 'op 15 en 16 December
de verkiezingsuitslagen heeft ontvangen
van eenige districten, die ver van spoor en
boot gelegen zijn en hun uitslagen daardoor
niet eerder hadden kunnen inzenden.
De definitieve uitslagen zijn als volgt: Op
een totaal aantal kiezers van 94.138.1259, heb
ben er 91.113.153 of 96.8 gestemd. Van de
zen hebben er 89.844.271 gestemd op de can
didaten van het bloc van communisten en
partijloozen voor den raad der unie of 98.6
Op de candidaten voor den raad der nationa
liteiten werden S9.063.169 stemmen uitge
bracht of 97.8
Het aantal biljetten van onwaarde was
636.S08. Het aantal biljetten waarop namen
van candidaten waren doorgehaald was
fri'),07b
gegeven het schip t verlaten. De eerste of
ficier, die zoodanig aan zijn keel gewond
was, dat hij niet meer kon spreken, schreef
met krijt op het dek „verlaat het schip,
blijf op het strand, zendt de booten terug."
terwijl de Japanners bleven aanvallen met
bommen en mitrailleurs werden de ge
wonden in de twee kleine booten gelegd,
waarover de „Panay" beschikte.
De boot die het eerst gestreken
werd, werd door een vliegtuig on
der maehinegeweervuur genomen,
waardoor vijf gewonden nog eens
getroffen werden, van wie één doo-
delijk.
Toen de kleine sloep den oever had be
reikt moest zij weer terug om daarna nog
eenige malen heen en weer te varen tus-
schen het schip en den wal, een afstand
,van bijna twee kilometer.
Daar ik nog steeds niet gekwetst was,
behoorde ik tot de laatsten die de „Pa
nay" verlieten. Het was hoog tijd. De sloep
was reeds overladen en maakte water. Er
stroomde ook water binnen door eenige
kogelgaten. Ilc moest den heelen tijd hoo-
zen met een stormhelm en een zakdoek
opofferen om eenige kogelgaten te stoppen.
Het bleek dat. de gewonden van de „Pa
nay" aan land waren gebracht op een
soort moddereiland midden in de rivier.
Opeens ontdekte iemand, dat een motor
sloep die door de Chineesche bemanning
was verlaten bij ons moddereiland was aan
gespoeld. De gewonden werden in deze
boot gelegd en men begaf zich zoo veel
mogelijk dekking langs den oever zoekend,
op weg naar het dichtstbijzijnde dorp.
In de benauwde oogenblikken, volgend op
onze landing, hoorden wij hoe motorbooten
de zinkende „Panay" naderden. Uit een de
zer booten werden enkele schoten op de ka
nonneerboot gelost, en toen het vuur niet
beantwoord werd, enterden de Japanners
het wrak.
Wij konden zien, hoe Japansche soldaten
aan boord klommen en daar eenigen tijd
rondliepen. Al dien tijd woei de Amerikaan
sche vlag in den mast en deze vlag was na
tuurlijk duidelijk zichtbaar.
Intusschen zonk de „Panay" steeds dieper.
Om kwart voor vier, dus twee uur en drie
kwartier nadat de eerste bom was gevallen,
kapseisde de oorlogsbodem en zonk met de
vlag in top.
Aan de Memorie van Antwoord in
zake het wetsontwerp tot wijziging
van de Crisisinvoerwet wordt het
volgende ontleend.
De geuite vrees, dat, bij verleening
van de gevraagde bevoegdheden aan
de regeering, de ambtelijke bemoeiing
op dit terrein zal worden vergroot,
waardoor een al te sterke centrali
satie zal ontstaan, acht de minister
niet gemotiveerd. Het nemen van
handelspolitieke maatregelen en het
voeren van onderhandelingen met
het buitenland is en zal steeds een
zaak der regeering blijven, waarbij
de regeering er echter steeds voor
zorg draagt het georganiseerde be
drijfsleven in centraal verband in
te schakelen.
De minister wil gaarne verzekeren, dat
van de voorgestelde regeling geen bena
deeling van den export van agrarische
producten geducht behoeft te worden, aan
gezien de maatregelen tot beperking van
den invoer niet zullen worden toegepast
op een wijze, die averechtsche gevolgen
zou hebben voor d.en uitvoer van landbouw-
of van industrieele producten. Beider ver
ruiming wordt door de regeering juist
voorgestaan.
De minister stelt er in dit verband prijs
op mede te deelen, dat uiteraard de ge
vraagde volmachten niet beoogen een
soort evenwichtstoestand tusschen in- en
uitvoer te laten intreden.
Er is geen sprake van, dat van toepas
sing van de crisisinvoerwet een structu
eele wijziging in de betalingsbalans het
gevolg zai kunnen zijn, te minder nu met
de thans gevraagde volmachten in het bij
zonder wedrzijdsche verruiming van het
handelsverkeer wordt beoogd.
Naar wij vernemen heeft die we
reldkampioen dr. Aljechin de uitda
ging van den officieelen F.I.D.E.-
candidaat Salo Flohr, oen met hem
een titelkamp te spelen van de hand
gewezen.
Dr. Aljechin heeft den Tsjeohischen groit-
meester gisteravond een schrijven overhan
digd, waaraan wij bet volgende ontleenen:
In antwoord op uw uitdaging voor een
wedstrijd oim de wereldtitel in 1940 kan ik
U mede deelen, dat ik van plan ben mijn
titel in 1939 op het spel te zetten en ik heb
alle reden aan te nemen, dat dit plan zal
worden verwezenlijkt. Ik kan in dit verband
op het oogenbliik uw uitdaging voor een
niatch in 1940, een jaar dat nog zoover weg
ligt, niet aannemen. In het geval, dat ik
mijn titel zou behouden in de match van
1939, zal ik gaarne daarna een uitdaging
van u tegemoet zien.
Een productie van honderddui
zenden „volkswagens" per jaar.
Hitler heeft gisteravond een kameraad
schapsavond bijgewoond van de 2000 arbei
ders, die aan de autowegen hebben mede
gewerkt. De bijeenkomst werd gehouden in
het Theater des Volkes, en o.m. bijgewoond
door de rijksministers Goebbels, Frick,
Dorpmueller, Guertner, Seldte, Lammers,
Dietrich en Lutze, den chef van den staf
der S.A.
In zijn redevoering gaf Hitler eerst een
overzicht van de arbeidspolitiek van het
Derde Rijk. Tegenover andere landen was
Duitschland vooral ten achter op het gebied
der algemeene motoriseering. In eenige lan
den is thans, aldus Hitler, de automobiel
het algemeene verkeersmiddel voor het
volk.
Over enkele maanden zullen wij
de eerste steenlegging beleven van
onze grootste fabriek. De Duitsche
volkswagen zal er worden vervaar
digd. Wij zullen in enkele jaren
vele honderdduizenden van dezen
nieuwen wagen jaarlijks onder het
volk brengen. Uit een luxe-ver
keersmiddel van weleer zal een der
meest geweldige verkeersmiddelen
der menschheid ontstaan.
Wij, aldus Hitler, beleven hier een reus
achtige ommekeer. Wij leven in een tijd, die
wellicht de geweldigste technische vernieu
wingen met zich bx-engt, die men zich kan
denken. Een groote tijd, een groote omme
keer. De auto was eerst een luxe-artikel en
een luxe-middel. Het is intusschen een ver
keersmiddel geworden. Bovendien is het
evenwel voor ons een ontzaggelijk expoi-t-
artikel geworden. Het is zeer duidelijk, dat
de essentieele productievoorwaarde voor dit
verkeersmiddel is, dat het werkelijk in groo
te massa's wordt vervaardigd. Wanneer wij
werkelijk de automobiel scheppen, die door
bet volk kan worden gekocht, dan moet zij
HITLER.
zeer goedkoop zijn, zoo goedkoop als vroeger
een motorrijwiel. Slechts wanneer het in
massa wordt gepi-oduceerd en goedkoop is.
kan het ook worden geëxporteerd. Er moeten
dus zeer veel auto's worden vervaardigd,
willen wij eindelijk komen op het punt dat
Amerika reeds heeft bereikt, n.1. op iedere
vijf bewoners een auto, dus een massa-pro
ductie.
Vervolgens gaf Hitler een overzicht van
hetgeen tot nu toe op dit gebied in Duitsch
land is verricht. „Wij hebben zeer zeker vele
tegenslagen gehad, aldus Hitler, maar in het
resultaat hebben wij een ding vastgesteld:
Er is geen wagen ter wereld, die beter,
mooier, betrouwbaarder en duurzamer is dan
de Duitsche auto en laat ons niet vergt en: uit
de fabrieken van onze Duitsche automobiel-
motoren stammen ook de motoren voor onze
vliegtuigen en ook hier zullen wij laten zien
dat wij door niemand geslagen kunnen wor
den. Wij hebben weer koopers gevonden
voor onzen Duitschen wagen".
Hitler zeide, dat naar schatting 10
a 12.000 km. autoweer zullen worden
Bij K.B. is vastgesteld een rust
lij dbesluit voor volwassen koffie
huis- en hotelpersoneel en een
werktijdenbesluit voor jeugdige
personen, werkzaam in koffiehui
zen en hotels.
Deze besluiten zullen op 1 Ja
nuari a.s. in werking treden.
Succesvolle Chineesche guerilla
in het Noorden.
Een legér van 400.000 Chineesche
ai-beiders heeft gedurende vier
maanden dag en nacht gewerkt aan
een krachtige versperring over de
Jangtse bij Kioekiang, welke thans
voltooid is.
Tevens zijn .verscheidene andere
Versperringen meer stroomopwaarts
aangelegd. Het doel hiervan is te
beletten dat Japansche ooi-logssche-
pen de rivier opvaren en Hankau
bombardeeren.
Personen, die de gebeurtenissen van na
bij Peking waarnemen, gelooven, dat Han
kau slechts weinig vi-ees behoeft te gevoe
len voor een onmiddellijken aanval op Han
kau langs den spooi-weg PeipingHankau.
Het verste punt, dat de Japanneezen nog
hebben bex*eikt in hun opmarsch van het
noorden is Tsjang Teh in Noord Honan,
waar zij sinds verscheidene weken zijn blij
ven staan. In Sjansi hebben de Japanneezen
ofschoon zij de hoofdstad Taijoen bezet
heben naar zij zelf toegeven moeten terug
trekken uit andere punten, die zij tevoren
reeds bezet hadden. Veelvuldig worden aan
vallen gedaan op den spoorweg Peiping
Hankau tot binnen twintig mijl afstand
van Peiping door Chineesche ongeorga
niseerde troepen.
De Japansche woordvoerder geeft toe, dat
er nog niet voldoende Japansche troepen
geweest zijn om de zuidelijke helft van
Sjansi van Chineezen te zuiveren. Op der
tig mijl ten zuiden van Taijoean zijn de
Japanneezen in het defensief. Hier gelooft
men, dat het onmogelijk zal zijn voor de
Japanneezen om langs den spoorweg Pei
pingHankau op te rukken, Zelfs slechts
tot de Gele Rivier in het Zuiden, zonder op
gevaarlijke wijze hun rechterflank bloot te
stellen aan een aanval van den kant van
21.000 man Chineesche troepen aan de
grens van Hopei en Sjansi.
Ongeveer 20 mijl spoorweg zijn vernield
door de Chineezen ten zuiden van Tsjang
Teh. Het lijdt geen twijfel of zij zouden de
brug over de Gele Rivier verwoesten, wan
neer zij gedwongen mochten worden zich
daarover terug te trekken.
Ten slotte leidt men uit de omstandig
heid, dat 75.000 man Japansche troepen in
de afgeloopen acht weken uit Noord-China
teruggetrokken zijn, af, dat geen groote op
marsch in zuidelijke richting voor het
oogenblik zonder oogen wordt gezien.
Scherp protest over nieuw grens
incident ingediend.
Het telegraaf agentschap der Sovjet Unie
meldt: „In den avond van den veertienden
December werd aan de Sovjet Russische
Poolsche grens een nieuwe Poolsche provo
catie op touw gezet, toen een Sovjet-Russi
sche trein zich van Tsjepetofka naar Del-
boenovo begaf. De Poolsche provocateurs
hebben getracht een wagon in brand te ste
ken, doch dit lukte hun niet dank zij de
aangelegd. Hiervan zijn 2000 km. ge
reed en voortaan zullen jaarlijks
1000 km. nieuwe wegen worden aan
gelegd. Hitler is van meening, dat
het een document voor de cultuur
van een natie is, wanneer zij over
uitstekende en schitterende straatwe
gen kan beschikken, veel meer dan
wanneer zij een z.g. persvrijheid be
zit, waarmede iederen dag slechts ge
schimpt en gelogen wordt.
Voorts zeide Hitler nog, dat alle lichte
metalen, die noodig zijn voor auto's, in
Duitschland zelf zullen worden vervaardigd,
evenals de benzine en de voor de banden
bestemde rubber,
MM
j
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Noordelijke tot Westelij
ke wind, zwaar bewolkt met
waarschijnlijk regen- of
sneeuwbuien, weinig veran
dering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten; Afne
mende neerslagkans.
door den Sovjet Russischen conducteur ge-
nomen maatregelen.
Welingelichte ki-ingen deelen mede, dat
het gezantschap der Sovjet Unie te War"
schau belast werd met de indiening van
een hevig protest tegen de onophoudelijke
provocaties der Poolsche autoriteiten, het-'
geen voor de toekomst een bedreiging ople
vert voor het spoorwegverkeer op het traject
Dolboenovo-Tsj epetofska".
Zich buiten het conflict te hou.'
den is bijkans even moeilijk als
het te beëindigen
Gistermiddag hoeft mr. A. B. 'Colhein Sta
art, oud-adviseur van decentralisatie, bij het
departement van Birmenlandisch Bestuur
in Nederlandsch-Indië, voor de af deeling
Amsterdam van de Vereeniginig voor Vol
kenbond en Vrede gesproken over: „Het
conflict Japan-China en zijn beteekenis voor
Nederlandseh-Indië".
In een bekend Japansch vors wordt
de geest van Japan vergeleken met
den kersen bloesem, wiegend in den
wind: bekoorlijke, onschuldige
schoonheid. Maar er is ook een an
dere visie mogelijk, die het Japan
sche wezen doet vergelijken met het
slimme roofdier, dat zoo'n groote
rol speelt in de Japansche dierenfa
bels, den Vos, aldus spr,
China en de omringende vazal-landen
beschouwt het land als zijn eerste en voor
naamste prooi. Steeds kenmerkt de agres
sieve expansie van Japan, zich door een.
zorgvuldige voorbereiding, waaxihj niets
wordt verwaarloosd (ook niet wat betreft
propaganda, verkenning, spionnage) de ac
tie zelf geschiedt in verbluffend snel tem
po, zoo mogelijk bij verrassing, waarbij
persoonlijk initiatief, stoutmoedigheid en
doodsverachting, naast sluwheid en vin
dingrijkheid een belangrijke plaats inne
men.
Alle waarnemers zijn het er over eens, dat
de Japansche agressie verder rijkt dan al
leen China. Is China eenmaal veroverd, is
haar bevolking militair georganiseerd, zijn
haar hulpbronnen in exploitatie gebracht,
dan kan Japan verder gaan in Azië en
daarbuiten. Zich buiten het conflict te
houden is bijkans even gevaarlijk als te
beproeven dat te beëindigen.
De ordelievende volken van de wereld
staan voor een moeilijke keuze. Maar juist
dit dreigende gevaar zal wellicht dwingen
tot het scheppen van de internationale
rechtsorde, waarnaar al zoo lang reikhal
zend wordt uitgezien, besloot spreker.
In de gisteren onder voorzitterschap van
burgemeester jhr. mr. C. van Nispen tot
Sevenaer gehouden spoedeischende verga
dering van den raad der gemeente Mill, werd
besloten voor militair oefenterrein beschik
baar te stellen de z.g. Langenboomsche
heide ter grootte van ongeveer 180 h.a., ge
legen tusschen den Graafschen weg en den
I.argon boomsch en weg. Dit staat in ver
band met de plannen om de stad Grave we
derom tot garnizoensplaats te verheffen.
Met Kerstdagen en Nieuwjaar naar
DUSSELDORP-KEULEN-ANTWERPEN
en BRUSSEL
7 dagen naar PARIJS, geheel verzorgd f48.-
Vraagt inlichtingen: Reisbureau Waco,
Ka na al weg 137, Tel. 773.