Op de „Java" wapperen weer
Vlagt Geus en oorlogswimpel
Abonnementsprijzen
met ingang van 1 Januari 1938
Advertentieprijzen:
Dinsdag 4 Januari 1938
Tweede Blad
tftad&nieuuM
De Kruiser weer in actieven Marine-Dienst
Commandant Klaassen«Ge dient op een volwaardigen Kruiser
Juttertjes
Het Amsterdamsche
Joodsche Koor
Mail voor Hr* Ms.
Hertog Hendrik
In de eeuw van het
Kind
ViiAxrfieAij,
Oplossing Conflict in
visscherijbedrijf
IJmuider vischprijzen
Denk om het achterlichtje
Veranderde situatie in
Midden-Europa
Ruwe Huid PUROL
Ruwe Handen, Doos 30 cent.
Ruwe Lippen Bij Apoth. en Drogist
Burgerlijke Stand van Den Helder
JlqMidcL
Aanbesteding
Vervoer naar alle plaatsen
per „ESONA"
Na al die maanden is hy er zoo lang
zamerhand by gaan hooren, Hr. Ms.
«•lava" in onze haven, nét als het Wacht
schip, als „De Hendrik" en de „Gelder
land"
HU hoorde er by, met z'n monotoon
geratel en geroffel der electrische „re
volvers", met het gemoker, het gesis en
geblaas der laschinstrumenten en het
geschuur op den huid.
Maar nu is het einde er... nog bevindt
zich het burgerpersoneel op den kruiser,
maar op 'n oor na is het werk gevild
en binnenkort zien we dit schoongolynde
oorlogsschip het Marsdiep op draaien.
Dan zal er aan den buitenkant een leege
plek zijn, al zullen de Paleis- en Hoofd
grachtbewoners den eersten tijd niet we
ten waaraan zij zulk een ongestoorden
nachtrust verdienden...
Groote belangstelling.
Gistermiddag te 2 uur vond op het schip
een korte plechtigheid plaats, waarvoor groote
belangstelling bestond. De „Java" ging weer
in actieven dienst over en derhalve hadden
zich de reportagewagens van den AVRO, van
Polygoon opgesteld, terwijl zich op de dekken
een klein leger van persfotografen bevond,
die zoo straks het moment van het hijschen
der geus, de commando-overdracht en andere
momenten zouden vereeuwigen.
Achterop trad de geheele bemanning van
het schip aan: de officieren, onderofficieren,
manschappen, en daarachter het burger-per
soneel in overall, dat eveneens in de gelegen
heid gesteld was de plechtigheid bij te wonen.
Het was de aftredende commandant van
iden kruiser, overste H. J. Bueninck, die, alvo
rens het commando aan zb'n opvolger, overste
Klaassen, over te dragen, een kort woord
sprak. Wij ontleenen aan deze toespraak het
volgende:
Overste Bueninck.
Bij K.B. van 23 December is bepaald, dat
Hr. Ms. „Java", in dienst opgelegd te Wil
lemsoord, heden voor den actieven dienst be
schikbaar wordt gestelu. Alvorens den nieu
wen commandant te verzoeken het bevel over
dit schip, dat hem bij hetzelfde K.B. werd
opgedragen, op zich te nemen, zij het mij, als
degene, die het laatst met houden van toe
zicht op de herstellingen aan boord was
ibelast, vergund, een enkel woord tot U te
richten.
Ik wil mijn taak namelijk niet beëindigen,
zonder woorden van dank en waardeering uit
te smeken tot hen, die bij deze herstellings
werkzaamheden een min of meer groot aan
deel hebben gehad. Vooral mijn bijzonderen
dank aan de militaire en niet-militaire mede
werkers, die mij het toezicht op deze werk
zaamheden door hun prettige samenwerking
en hun grooten dienstijver en plichtsbetrach
ting hebben vergemakkelijkt.
Afzonderlijk moet ik bi. rbij noemen
den scheepsbouwkundig ingenieur de
Groot en den electro-technisch ingenieur
Bijvoet, die wel een bijzonder aandeel in
het vele werk hebben gehad, dat hier in
betrekkelijk korten tijd te verrichten viel
en wier toewijding wel een ieder moet
zjjn opgevallen.
Ik hoop en vertrouw dat, wanneer straks
in de praktijk de waarde v n al dit werk aan
de tand gevoeld zal worden, een ieder er die
voldoening van moge hebben, die zij er onge
twijfeld van verwachten.
Ik verzoek den nieuwen commandant thans
het bevel over Hr. Ms. kruiser „Java" te wil
len arnvaarden.
per week: 15 cent
per kwartaal: stad: f 1 85
omtrek: f 1.90
post: f 2 50
Indië, zeepost: f 2.50
Buitenland f 5 50
2O cent per regel, bij
contract belangrijke
korting.
Familieberichten 20 cent
per regel.
(kleine advertenties voor In-
en verkoop van particulieren
bij vooruitbetaling
1-4 regels 40 cent
elke regel meer 10 cent
indien niet vooruit betaald:
1-4 regels. cent
elke regel meer 15 cent
Commandant L. F. Klaaseen:
De nieuwe commandant, overste L. F.
Klaassen heeft daarna de volgende rede uit
gesproken:
Officieren, onderofficieren en manschappen:
Alvorens dit bevel te aanvaarden, wil
ik eerst het navolgende onder uw aan
dacht brengen: tengevolge van de belang
rijke wijzigingen en voorzieningen op
materieel gebied, welke hier aan boord
hebben plaats gehad, zullen vele proefne
mingen noodig zijn om dit nieuwe mate
rieel in de praktijk te toetsen. Het is
daarom een gebiedende eisch, dat gij allen
maar speciaal de officieren en onderoffi
cieren, U zoo spoedig mogelijk op de
hoogte zult stellen van het ingewikkelde
mechanisme van dit schip, een ieder voor
zoover hem dit betreft.
De oefeningen ter voorbereiding van dezen
kruiser zullen met kracht ter hand worden
genomen, daar de gevechtswaarde van een
oorlogsschip niet alleen wordt bepaald door
bewapening en snelheid, maar in zeer belang
rijke mate verband houdt met de geoefend
heid van het personeel dat met de bedienmg
der wapens en machines is belast.
Belangrijke taak.
Hr. Ms. „Java" zal reeds in den aan
vang van Februari de convooidiensten ln
de straat van Gibraltar moeten waarne
men en is bestemd om in Juni a.s. aan
het eskader in Oost-Indië te worden
toegevoegd. Een belangrijke taak, welke
verder aan mij werd opgedragen, is de
opleiding van het jeugdige marine-perso
neel. Ik verlang van U allen, dat deze
belangrijke taak Uw volle aandacht zal
hebben.
Teneinde aan het doel van vormingsschip
voor jong marine-personeel te kunnen beant
woorden, zal een ieder hier aan boord, ervan
doordrongen moeten zijn, dat zijn voorbeeld
er in belangrijke mate toe bijdraagt om het
jong personeel te vormen voor de taak,
welke het in de toekomst wacht, waarbij ik
speciaal denk aan het aankweeken van die
karakter-eigenschappen, welke voor den zee
man onontbeerlijk zijn.
„Ge dient op een volwaardigen
kruiser."
Veel kan bereikt worden, indien een ieder
zijn plichten nauwgezet nakomt, waarbij een
loyale samenwerking tusschen alle opvaren
den niet gemist kan worden.
Ik verwacht van U allen eerlijkheid en
vertrouwen, welke voor de handhaving eener
goede krijgstucht noodzakelijk zijn.
Gy zult thans komen te dienen op een
volwaardigen kruiser: het dienen op zulk
een schip zal ook U met trots vervullen.
Daarom zult gy allen het tet Uw eerste
plicht moeten rekenen om mij terzyde te
staan in mijn streven om van dit schip
zoo spoedig mogelijk een geoefend geheel
te maken, dat aan de hoogste eischen
voldoet.
Ik verklaar het bevel over Hr. Ms.
„Java" te hebben aanvaard!
Geus hijschen!
Dan klinkt uit den mond van den nieuwen
commandant „Geus hijschen!" en op hetzelfde
moment ontplooit zich het dundoek aan het
voorschip.
Hr. Ms. „Java" is weer honderd procent
marine!
BIAN AANGEHOUDEN.
Op last van den officier van Justitie werd
gisteren alhier een man aangehouden, die nog
een maand gevangenisstraf op te knappen had.
Woensdag, 12 Januari a.s., wordt in Casino
het reeds door ons geannonceerde concert
door het Amsterdamsche Joodsche Koor ge
geven, waarvan de heer S. H. Englander de
leiding heeft. Aan dit concert, hetwelk onge
twijfeld voor een uitverkocht huis zal ge
geven worden, werken als solisten mede
Michel Gobets en Jo Rabbie, over wier vocale
antecedenten wij nog nadere bijzonderheden
zullen vermelden.
Het programma, dat gegeven wordt, ver
meldt zoowel liturgische gezangen als Oost-
Jcdsche en Palestijnsche volksliederen.
Hoewel men in de advertentiekolommen
van ons blad nog nadere mededeeling zal
doen, wijzen wij er reeds nu op, dat de prijzen
der plaatsen zeer laag gesteld zijn, zoodat er
ook in dit opzicht geen enkel bezwaar is dit
concert niet te bezoeken.
Wij laten hier een korte beschouwing vol
gen van de hand van den dirigent, waarin hij
het heeft over het Palestijnsche lied, het on
derdeel van het programma, waarmede dit
koor een wereldnaam verwierf.
Het zijn nieuwe liederen van een nieuw
geslacht, nieuwe liederen van het Oude, her
boren Volk, die men op 12 Januari te hooren
krijgt.
Het lied is het leven," zoo ongeveer zeide
eens Hugo Verriest, de Vlaamsche schrijver en
Priester.
Het lied i s het leven en het Palestijnsche
lied is het lied van het nieuwe Joodsche
leven.
Zooals ieder volkslied is ook het Palestijn
sche in wezen de weerkaatsing van de ziel
van het volk, dat het onbewust deed geboren
worden. Het Palestijnsche lied is het lied van
den chaloets, den pionier, het lied van den
arbeid, het lied van den strijd, de zucht van
den zwoeger, de juichkreet van den vurigen
idealist; het vertoont voorts ook al de
nuance en schakeering /3er emoties, die het
gemoed van den mensch ontroeren. Stoer en
fier, kort en krachtig, forsch en zelfbewust,
karakteristiek van motief, rhythme en melo
dievorming, voortgekomen uit een vaak nog
merkbaar duidelijk berekend op massazang,
is h"t Palestinensische lied gevormd uit Ara
bische, Gemenitische en Synagogale elemen
ten, geworden tot een Volkslied van sterk
persoonlijk cachet en vaak machtige sugges-
tiviteit.
S. H. ENGLANDER.
Correspondentie voor Hr. Ms. „Hertog
Hendrik" zal worden verzonden:
Laatste
lichting
hoofdkantoor
12
Januari aan Gibraltar
16.10
19
Januari aan Gibraltar
16.10
26
Januari aan Gibraltar
16.10
31
Januari aan Oran
20.55
4
Februari aan Oran
16.10
9
Februari aan Gibraltar
16.10
16
Februari aan Gibraltar
16.10
2.1
Februari aan Gibraltar
16.10
2
Maart aan Gibraltar
16.10
9
Maart aan Gibraltar
18.10
16
Maart aan Gibraltar
16.10
23
Maart aan Gibraltar
16.10
30
Maart aan Funchal
20.55
2
April aan Funchal
20.55
6
April aan Gibraltar
16.10
13
April aan Gibraltar
16.10
De stukken behooren volgens buitenla.ndsch
tarief te worden gefrankeerd en op de adres
zijde te worden voorzien van 2 schuine elkaar
kruisende lijnen
Op Donderdag 6 Januari 1938 wordt cor
respondentie verzonden voor Hr. Ms. „Johan
Maurits van Nassau", laatste buslichting om
15 uur aan het hoofdkantoor.
Waardoor dit jaar zich onderscheidt
van alle andere.
Het was ongetwijfeld een gelukkige ge
dachte van de initiatoren der Stichting „Ons
Kind", ter gelegenheid van de geboorte van
Prinses Juliana's eersteling, de jonge Moe
der een geschenk aan te bieden in den vorm
van een fonds met een blijvend karakter. Nu
H.K.H. wel heeft willen toezeggen dit fonds
te aanvaarden en het te zijner tijd een be
stemming ten bate van het Nederlandsche
Kind te geven, wendt het Landelijk Comité
van Aanbeveling zich tot alle landgenooten
met de uitnoodiging mede te werken dit fonds
zoo groot mogeljjk te maken.
Daartoe staan verschillende wegen open.
In de eerste plaats: men kan in teekenen
op het boek, dat door de Stichting in samen
werking met een Amsterdamsche uitgeverij
in het licht wordt gegeven en dat verzorgd
wordt onder hoofdredactie van Prof. Dr. J.
H. Gunning Wzn., die naar men weet, behoord
heeft tot de leeraren van Prinses Juliana.
Dit voortreffelijk boek „Gids voor Jonge
Ouders", waaraan meer dan 35 volstrekte
deskundigen, autoriteiten ieder op hun gebied,
hun medewerking verleenden, verschijnt in
vier verschillende edities. Het batig saldo van
de uitgaven a, b en c, resp S. 100.25.
en 5.tot 24.komt ten goede aan de
Stichting. De namen van de inteekenaren op
de beide luxe-edities van deze waardige ge
legenheidsuitgave, worden daarin vermeld.
Zij worden tevens vermeld in een caligrafi-
sche oorkonde, gevoegd by het exemplaar dat
H.H.K.K.H.H. wordt aangeboden, evenals die
van hen, welke op andere wijze bijdragen tot
versteviging van het fonds.
Wie medewerken wil dit fonds groot te
maken, zal daartoe als gezegd ook op andere
wijze ruimschoots gelegenheid worden gebo
den. In de eerste plaats is er ten alle tijde
gelegenheid tot storting van giften op de
postrekening van den penningmeester, J. M.
G. van Lanschot, te 's-Hertogenbosch (Nr.
175.70 melden: „Ons Kind") en dan bevelen
wy met klem aan de zegeltjes te koopen,
reeds van een waarde van vijf cent af, die
het publiek door vele jeugdige handen zullen
worden aangeboden. Kortom er bestaat ge
legenheid te over mede te werken het fonds
van de Stichting „Ons Kind" groot te
maken.
Moge ook deze opwekking er toe bijdragen,
dat het Nederlandsche Volk zijn vreugde over
de heugelijke gebeurtenis van dit jaar niet
slechts tot uiting zal brengen op luidruchtige
wijze, doch tevens door naar vermogen iets
bij te dragen tot dit Nationaal Geschenk. Het
Kind, dat nog niet spreken kan, maar dat het
voorrecht heeft, gelijk of na ons Koningskind
te zijn geboren, Zijne Majesteit het Kind, aan
wien men zegt. dat deze eeuw gewyd is, zal
ons er dank voor weten.
Overeenkomst tusschen besturen.
Loónsverhooging van 5 tot 7
De onderhandelingen tusschen de samen
werkende organisaties in het visscherjjbedrijf
schijnen thans tot een bevredigende oplossing
te zullen leiden. Nadat op oudejaarsdag was
vergaderd, werd een overeenstemming be -eikt,
die voor de werknemers een loonsverhooging
van 5 tot 7 beteekent.
Het nieuwe contract zal voor schippers en
overige opvarenden een loonsverhooging van
5 tot 7 brengen. Voor de schippers wordt
het percentage der besomming, dat volgens
het thans afloopende contract 4 tot 50.000
en 5 van besommingen daarboven bedroeg,
verhoogd tot 4 voor besommingen tot
30.000, 4% voor 30.000 tot 40.000 en
5 van besommingen boven 40.000.
Het percentage der besomming voor de
overige opvarenden blijft, volgens het thar.s
voorgestelde contract, gelijk. De vaste maand-
gages worden evenwel verhoogd en wel als
volgt: stuurman 77.25 tot 82.50, eerste
machinist van 83.75 tot 88.50, tweede ma
chinist van 82.25 op 87, matrozen en
stokers van 73.75 op 79.50, en koks tn
tremmers van 63.25 op 67.50.
Verder zal volgens de tegenwoordige voor
stellen de aftrek van lcsloon voor besommin
gen beneden 1210 komen te vervallen. Voor
de vischlossers zal het grondloon verhoog!
worden van 3.50 op 4 per losbeurt.
Een belangrijke verbetering moet ook wor
den geacht, dat bij deze voorstellen de moge
lijkheid wordt geopend, dat op treilers, waar
van de lengte meer dan 125 Engelsche voet
bedraagt, een leerling matroos kan worden
geplaatst, boven de gewone sterkte. Hierdoor
wordt het mogelijk, dat ook de jeugdige vis-
schers een kans krijgen. Het amital treilers
dat onder deze regeling zal vallen, bedraagt
ongevee: 20.
Naar men in IJmuiden aanneemt, is het
waarschijnlijk, dat op het thans voorgestelde
conflict, een volledige overeenstemming zal
worden bereikt. De definitieve regeling zal
echter nog wel eenige dagen vorderen, aan
gezien de vergaderingen, die heden zijn aan
gevangen, voortduren, tot alle schepen binnen
zijn geweest.
IJMUIDEN, 3 Jan.
De prijzen waren aan den rijksvischafslag:
tarbot 10.94, tong 0.960.68, heilbot
0.900.62, alles per kg.; griet 2818, groo
te schol 1310.50, middel schol 1312.50,
zetschol 2015, kleine schol 196.80, schar
11.508.50, poontjes 5.603, groote schel-
visch 3024, middel schelvisch 2620,
kleinmiddel dito 259, kleine dito 123,
groote gul 96.80, kleine gul 82.50, wij
ting 41.40, makreel 1311, /yersche haring
3.152.25, kleinmiddel heek '2015, kleine
heek 105, alles per 50 kg; kabeljauw 45—
18.50, per 125 kg; Vleet 2—1, leng 1.55—0.50,
koolvisch 187, alles per stuk; rog 22
14.50, per koop.
EEN GOED VISSCHERIJ-JAAR VOOR
IJMUIDEN.
In de maand December 1937 bedroeg de
totale omzet aan de rijksvischhallen te IJmui
den 782.646 tegen in December 1936 642.536.
De totale omzet in 1937 beliep 7.676.438 (v. j.
6.230.231); het afgeloopen jaar bracht dus
1.346.207 meer op.
Wy waarschuwen by deze nog eens onze
fietsende lezers en lezeressen, dat zy ver
plicht zün des avonds op hun rijwiel een
brandend achterlicht te hebben. Reeds
werden hier ter stede ongeveer 10 perso
nen ter zake van het ontbreken van zoo'n
achterlicht bekeurd!
KINDERCANTATE.
Nog even herinneren wij aan de generale
repetitie, welke hedenavond om 7 uur (precies)
zal worden gehouden in Casino. Hieraan zullen
twee muziekkorpsen hunne medewerking ver
leen, n.1. de „Oranje Harmonie Kapel" en de
Muziekver. „Winnubst". Voor bijzonderheden
zie men de advertentie in dit nummer.
De verrassende verkiezingsuitslag in
Roemenië houdt de gemoederen in
Midden-Europa bezig, want de verander
de politieke toestand in Roemenië is niet
alleen voor het land zelf van belang,
maar is van beteekenis voor geheel
Midden-Europa.
In meer dan een Europeesche hoofdstad,
zoo schreef de N.R.Crt. dan ook gisteren
avond in een beschouwing, zijn de hoofden
vervuld van de veranderingen in Roemenië
en ziet men, niet altijd met verlangen, maar
zeker wel met groote nieuwsgierigheid uit
naar de eerste stappen van het nieuwe ka
binet.
De sympathieën van den nieuwen minister
president en den minister van buitenlandscha
zaken zijn voldoende bekend, hun denkbeel
den hebben zij meer dan eens uiteengezet.
Hetgeen natuurlijk niet beteekent, dat ook
het regeeringsbeleid straks een zoo gepronon
ceerde richting uit zal gaan.
Toch maakt Goga's benoeming aan menige
illusie een einde. Delbos moge uit Boekarest
niet al te optimistisch gestemd zijn terug
gekeerd, de verkiezingsuitslag vestigde een
zekere hoop, dat oude beproefde vrienden van
Frankrijk weer aan het bewind zouden ko
men. Maar het ging anders. De veel gesmade
Tatarescu werd vervangen door menschen,
waarin Frankrijk nog minder vertrouwen
stelt dan in zijn voorganger.
Maar niet alleen voor Frankrijk is deze
verandering een pijnlijke verrassing. Voor
geheel Midden-Europa is de kwestie van
groot belang. De Tsjechen kunnen min
der dan ooit op den steun van hun Rus-
sischen bondgenoot rekenen. De kans op
het verleenen van doortocht van Russi
sche troepen door Roemenië is aanzien
lijk verminderd.
In Weenen, waar men een zekere toena
dering tot Boekarest nastreeft, in de hoop
hierin een steun te vinden voor het behoud
van de onafhankelijkheid, een garantie ook
voor grootere bewegelijkheid in de spil Rome
Berlijn, ziet men aan deze verwachting den
bodem ingeslagen.
Voorzichtigheid is nu geboden, een nieuw
vermeénd steunpunt is in een waas gehuld,
waardoor men zijn ware beteekenis nog niet
kan doorzien. Zoo kort voor de bijeenkomst
van de staten van de protocollen van Rome,
waarbij zoowel Oostenrijk en Hongarije hun
gemoed jegens Italië wilden uiten, is dit een
gebeurtenis, die men allerminst kon gebrui---»
ken, een verrassing, die tot een herziening
der plannen aanleiding kan geven.
van 3 Januari 1938.
BEVALLEN: M. G. RensmaagOudijk, d.
E. Bruinde Wolf, z. J. E. Olivieira—Rand,
d. A. M. Limonardvan Gunst, d.
OVERLEDEN: W. Dorsman, (m), 83 jaar.
J. G. Steinhauer, (m), 82 jaar. A. Verhoef,
(m), 26 jaar.
AANKOMST MAILTREIN.
De N.V. Stoomvaart Mij. „Nederland" meldt,
dat de speciale trein met passagiers en post in
aansluiting op het m.s. „Johan van Oldenbar-
nevelt" hedenmorgen 4 Jan. om 10.20 uur van
Genua zou vertrekken. Aankomst Woensdag
morgen 5 Januari om 9.19 u. te Amsterdam
C.S.
Besteding van 2 huizen voor den heer P.
Zweed aan den Koningsweg. In massa.
H. W. Freeke
4760.—
A. de Kloe
4824.—
J. Mos, Breezand
4885.—
D. Kooger
5023.—
Gebr. Riemers
5149.—
Rijers en Vlaming
5190.—
J. Lugtenburg
5520.—
Gebr. Boot
5580.—
W. Labout
5650.—
G. J. de Wit
5720.—
H. Doorn
5910.—
Venema
6000.—
Het werk is aan
den heer H. W. Freeke
gegund.
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks van 9—12 en van 13.30—
17 u. Zaterdags van 912 uur,
BIOSCOPEN:
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8.
„De laatste hinderpaal" en „The music goea
round".
Rialto, Spoorstraat, half 8. „Ben Uur".
Witte Bioscoop, Koningstraat, half 8. „Op
Hoop van Zegen" en „Gouddorst".
Dinsdag k Januari.
Musis Bacrum, 8 u. Feestavond Kath. Jonge
Middenstandsvereeniging.
Donderdag 6 Januari.
Rialto, 7.50 u. Filmavond Centr. Ned.
Transp.-Arb. Bond.
Casino8 u. N.C.R.V.-filmavond,
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Licht op 16.28
Barometerstand Den Helder 767.1
Temperatuur lucht 3 9
Laagste temp. lucht gisteren 2.1
GESLAAGD: Aan het Instituut „Mereu-
rius", Loodgracht 72, slaagde voor het diplo
ma Machineschryven: C. v. d. Laan, leerling
van bovengenoemd Instituut.
OUD-ONTVANGER J. J. VAN PIENBROEK
OVERLEDEN.
Op ruim 78-jarigen leeftijd is te Terneuzen
overleden de heer J. J. van Pienbroek. De
heer Van Pienbroek, die zich sedert enkele
jaren te Terneuzen gevestigd had, is achter-
eenvolgens ontvanger der Rijksbelastingen ge
weest te Wommels, Kollum, Gorredijk, Terneu
zen, Heerenveen, Vlissingen, Den Helder en
Amsterdam.
De begrafenis zal a.s. Donderdag te Zaam*
alft? geschieden.
