Onverwachte onthullingen
in Frankrijk
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Bommen-raid op
vlieghavens
Regeeringsfroepen
vallen aan bij Teruel
REIST PER WACO
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 30 (2 LIJNEN)
11 JANUARI 1938
65e JAARG. No. 8204
Daden van terreur der rechtschen aangetoond
Aanslagen teneinde de communisten te belasten
CHINA
150 dooden bij bombar
dement op Pengpoe
SPANJE
Poging om verloren terrein
terug te winnen
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CHT
DE BILT SEINT.
Geen volksstemming over
oorlog in Amerika
Eerste zitting der Hoogste Sovjet
Strafvervolging tegen directeur
Gem. Reinigingsdienst
Fransch schip voor
Spaansche kust vergaan
Werkverzuim op den
nationalen feestdag
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uttg.-Mi). Hollandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DINSDAG
Men zal zich herinneren, dat e enigen tijd geleden bomaanslagen
plaats vonden op gebouwen van Fransche werkgeversverenigingen
te Parijs. Vrijwel algemeen werd aangenomen, dat de ontplofiin-
gen waren te wijten aan communistische drijvers.
Opvallend was de direct volgende mededeeling van Minister Chau-
temps, dat de regeering aanwijzingen had tegen bepaalde groepen
en niet zou aarzelen de schuldigen te straiien.
Na een moeilijk en langdurig onderzoek
Heeft de veiligheidspolitie kunnen vaststel
len, dat de dubbele zware ontploffing in de
omgeving van de Place de 1'Etoile veroor
zaakt was door drie personen, die waar
schijnlijk tot de Csar behoorden.
Deze veronderstelling zou steeds meer be
vestigd worden door de verhooren van per
sonen, die beschuldigd werden van het ver
borgen houden van wapenen. Zoo kwam
men er toe drie personen voor de daders
Van den aanslag te houden. Allereerst den
Ingenieur Metenier uit Chamailleres, een
voorstad van Clermont Ferrand, die reeds
is gearresteerd en, die de werkelijke orga
nisator van den dubbelen aanslag schijnt te
zijn geweest. Verder den conciërge Macon,
yviens vlucht naar Spanje na het begin van
de affaire Csar ernstige' verdenking deed
ontstaan. Omtrent den persoon van den
derden dader tastte men in het duister. Na
dat het vermoeden met betrekking tot de
beide eerstgenoemde personen juist was ge
bleken, werd gisteren ook omtrent den der
den persoon opheldering verkregen, doordat
Pierre Locuty, die als getuige door de mo
biele brigade werd verhoord, teneinde na
dere bijzonderheden omtrent zijn rol in de
Csar te verkrijgen, bekende zelf, op aanwij
zingen van Metenier, de ontplofbare stof
fen, die het gebouw in de rue Presbourg in
de lucht hebben doen vliegen, daarheen te
hebben gebracht. Hij heeft verschillende bij
zonderheden medegedeeld over zijn lidmaat
schap van de Csar en zijn werkzaamheden
daarvoor en een omschrijving gegeven van
de wijze, waarop de heide aanslagen werden
gepleegd. Verder verklaarde hij het uurwerk
van de helsche machine, die in de Rue
Presbourg tot ontploffing werd gebracht,
te hebben afgesteld. Des avonds was hij per
trein naar Clermont Ferrand vertrokken.
De veiligheidspolitie stelt verder zeer veel
belang in eenige nieuwe feiten, die thans
nog bekend zijn geworden. Zij verklaart dat
Deloncle, Pozzo dit Borgo, Tenaille en Me
tenier alle vier voor den aanslag te Nancy
Verblijf hebben gehouden. Generaal Dus-
seigneur en Deloncle zijn 21 Januari 1937
Via Hendaye naar Spanje vertrokken en
twee dagen daarna, vergezeld van een ze
keren Oran, lid van de Fransche sociale
partij, weer naar Frankrijk teruggekeerd.
Verklaring van minister Dorman.
Gisterenavond heeft de minister van bin-
tienlandsche zaken tegenover vertegenwoor
digers van de pers een verklaring afgelegd
over de zaak van de C.S.A.R., die thans, naar
hij zeide, een nieuwe phase ingetreden is.
De daders van den aanslag bij de Place de
1'Etoile zijn bekend. Drie van de vier zijn
gearresteerd. Zij zijn lid van een beruchte
terroristische organisatie. De minister hracht
de toedracht in herinnering van den bedoel
den aanslag, waarbij twee ontploffingen ont
stonden, en in de Rue Presbourg in het ge
bouw van de C.G.P.F., de organisatie van
Fransche werkgevers en de tweede in de
Rue Boissiere, in den zetel van de groep
der metaalindustrieën in het Parijsche ge
bied. Beide gebouwen werden gedeeltelijk
vernield, er vielen twee dooden.
De aanslag die nauwelijks vier
maanden geleden gepleegd werd, ver
wekte groote beroering in het land.
Nauwelijks bemantelde beschuldigin
gen werden uitgesproken tegen de ar
beiders, die de werkgevers zouden
willen terroriseeren. Terstond heeft
de minister instructies gegeven be
treffende het onderzoek.
De minister was er echter van overtuigd,
clat de arbeidersklasse niet in staat was tot
individueele daden van terrorisme ter ver
krijging van haar doel. Het anarchisme is
trouwens steeds door de militante arbeiders
en socialisten verworpen. Het onderzoek was
uiterst moeilijk.De overtuiging van den mi
nister stond echter vast, toen een wapendepot
ontdekt werd in de Rue Ribera, waar men
een bom vond, die van een tijdmechaniek
was voorzien. Men moest zoeken in de rich
ting van de mannen van de C.S.A.R. l>e mi
nister pleegde overleg met de regeering en
deelde Chautemps zijn overwegingen mede.
Chautempe legde toen in de kamer de ver
klaring af, die zooveel opzien baarde en
nieuwsgierigheid wekte. „W ij hadden ons
niet vergist. De mannen, die para-militaire
organisaties voor een burgeroorlog hadden
opgericht, die wapendepots gesticht hadden,
waar o.a. mitraileurs werden bewaard en
machinegeweren en munitie, waren ook de
onenbare boosdoeners die, om hun afschuwe
lijke doeleinden te bereiken, niet aarzelden
gehouwen in de lucht te laten vliegen en on
gelukkige en fatsoenlijke vertegenwoordigers
MINISTER DORMOY.
der wet en orde te dooden. Het bewijs is
thans in onze handen, het is zoo juist gele
verd door een van de daders van den aan
slag zelf.
De minister kon niet mededeclen
op welke wijze deze zaak gerechte
lijk zal worden behandeld. Wel zeide
hij, dat de daders en degenen, die
achter hen stonden, geen ander doel
hadden dan in Frankrijk een bur
geroorlog uit te lokken, die wel
licht een buitenlandschen oorlog ten
gevolge zou hebben gehad.
Zoo zijn de feiten, zoo is de waarheid.
Tot dusverre heb ik gezwegen. Maar laat
men niet meer verontschuldigingen zoeken
en niet meer trachten deze wapens te recht
vaardigen, die schijnbaar bestemd waren
tot de bescherming van goede burgers te
gen een z.g.n. communistischen putsch. Een
verontschuldiging heeft geen waarde, is
kinderachtig. Bovendien heeft niemand het
recht in de plaats van de wet te treden, die
voldoende is voor de bescherming van alle
burgers".
Aan deze mededeelingen voegde de mi
nister nog slechts toe, dat de misdadigers
geen helderen blik hebben gehad. De repu
bliek is krachtig. Zij is verankerd in het
hart der Franschen, die morgen eensgezind
zouden zijn om haar te verdedigen op alle
gebieden.
Ten slotte bracht de minister dank aan de
politie, wie geen beleedigmg of laster ge
spaard is. Het succes heeft haar inspan
ning beloond. Zij heeft het republikeinsche
i-echt verdedigd.
Japansche vliegtuigen hebben gis
teren een honderdtal bommen ge
worpen op Pengpoe aan den spoor
weg TienfsinPoekau. Honderd
vijftig personen zijn gedood of ge
wond en verscheidene huizen wer
den vernield.
Domei verneemt, dat Japansche afdeelin-
gen, komende uit Tsingtsjau, tegen den
middag aankwamen bij de 5 k.m. van Wei
Sjien gelegen stellingen, waar de Chinee-
zen versterkingen hadden opgericht.
Chineesche troepen onder bevel van gene
raal Joe Hsu Tsjoeng, die het oostelijk deel
van den Sjantoeng-spoorweg verdedigen,
trekken thans op de nadering der Japan-
neezen terug.
Strijd om Tsining-station.
In de omgeving van Tsining wordt ver
woed gestreden. De troepen van Japan drei
gen den spoorweg ten westen van Soetsjau
door te snijden en de Chineezen doen te
genaanvallen. Het Tsining station is in de
laatste 48 uur twee keer in andere handen
overgegaan en nog steeds wordt om het be
zit van het station gestreden.
Kants jan ff dagelijks gebombardeerd.
De Japansche luchtmacht heeft
gisteren opnieuw het vliegveld
Nantsjang aangevallen om te po
gen de Chineesche luchtmacht te
vernietigen, zooals thans dagelijks
het geval is.
Als anwoord pogen de Chineesche
bombardementsvliegtuigen de Ja
pansche vliegvelden bij Nanking,
Woehoe, Hangstjau en Sjanghai te
vernielen.
Hoewel het aantal Japansche vliegtui
gen grooter is, beweren de Chineezen dat
hun toestellen van beter type zijn. De Chi
neesche bombardementsvliegtuigen berei
ken een snelheid van vierhonderd kilometer
per uur, terwijl naar verluidt, de motoren
geruischloos zijn.
Japansche luchtheld gesneuveld
De admiraliteit heeft medegedeeld dat
luitenant-kolonel Obayashi, van de Japan
sche marine-luchtmacht, die meer dan der
tig Chineesche toestellen omlaag heeft ge
schoten, in een aanval op Nantsjang gesneu
veld is.
Generaals afgezet.
Generaal Tang Tsjen Tsji, oudbevelheb
ber van de Chineesche legermacht rond
Nanking, en twee andere generaals zijn
van hun functie ontheven, omdat zij de te
rugtocht van Nanking slecht hebben geor
ganiseerd.
Volgens in bevoegde kringen te Parijs
verkregen inlichtingen, is het waarschijnlijk
dat de Fransche regeering te Tokio zal pro
testeeren tegen het bombardement door Ja
pansche vliegtuigen van de gebouwen der
Fransche katholieke missie te Nanning, de
hoofdstad van Kwangsi, waarbij een Fran
sche geestelijke werd gedood en een ge
wond.
Het officieele communiqué van het
rechtsche hoofdkwartier meldt he
dennacht o.m.: Verscheidene aanval
len der regeeringsfroepen in de na
bijheid van het station van Teruel
zijn afgeslagen. De rechtschen ten
zuiden van La Muela hebben even
eens den vijand teruggeslagen, die
tusschen de rechtsche linies wilde
doordringen. De regeeringstroepen
verloren een vijftigtal dooden.
De officieele correspondent van
het rechtsche hoofdkwartier aan het
front van Teruel deelt o.m. mede:
de slag wordt in den geheelen sec
tor voortgezet. In de stad zijn nog
rechtsche centra van weerstand, die
alle aanvallen der tegenstanders af
slaan. De rechtsche artillerie bom
bardeert onophoudelijk de regeerings
stellingen.
Vijf keer ten aanval.
Den geheelen dag hebben de regeerings
troepen gepoogd de stellingen, welke zij
tijdens het offensief van de rechtschen ver
loren hebben, terug te winnen. Hun voor
naamste aanval was gericht op „La Cota"
ten Noorden van Teruel, vanwaar de voor
naamste verbindingswegen van de regee
ringstroepen worden beheerscht.
De generale staf van de troepen van
Franco schat, dat de vijand gisteren vijf
keer ten aanval is getrokken met meer
Verwachting: Matige tijdelijk
toenemende Zuidoostelijke
tot Zuidwestelijke wind in
het Noroden, in het Zuiden
Zuidwestelijke tot Noordwes
telijke wind, zwaar bewolkt
met tijdelijke opklaringen,
nog kans op regenbuien,
weinig verandering in tem
peratuur.
dén tienduizend man. De verliezen van de
regeeringstroepen moeten zeer groot zijn»
Ook ten Zuiden van Teruel' hebben de re
geeringstroepen tegenaanvallen gedaan op
de stellingen van de Muela van Teruel,
evenwel zonder resultaat. Iedere opmarsch
van de regeeringstroepen werd gestuit door
het spervuur van de artillerie der recht
schen
Bij Villastar werden minder grootsch op
gezette aanvallen gedaan, die eveneens
werden afgeslagen. De troepen van Franco
zijn overal meester van den toestand ge
bleven en de regeeringstroepen zijn er niet
in geslaagd het initiatief van de operaties te
nemen.
Aangezien de weersomstandigheden beter
zijn geworden, is de luchtmacht van de
rechtschen weer in actie gekomen en heeft
zonder ophouden de verbindingen van de
regeeringstroepen naar het achterland be
stookt.
Hr. Ms. kruiser „Java", die begin dezer maand weder in dienst is gesteld,
vertrok Maandag uit Den Helder om na een proefvaart op de Noordzee in
Rotterdam te gaan dokken.
Roosevelt waarschuwt; Huis van
Afgevaardigden weigert amende-
ment-Ludlow te behandelen.
Gisteren is in het Huis van Afge
vaardigden der V.S. een brief van
Roosevelt aan het Congres voorge
lezen, waarin de president ernstig
waarschuwt tegen het voorgestelde
amendement-Ludlow op de grond
wet, wat betreft een wijziging van 't
recht van den president om den oor
log te verklaren. (Gelijk gemeld wil
Ludlow over sen oorlogsverklaring
een volksstemming houden.) Roose
velt schrijft dat een dergelijk amen
dement de vrijheid van handelen
van iederen president op het gebied
der buitenlandsche politiek ernstig
zou belemmeren.
De brief van president Roosevelt werd in
het Huis van Afgevaardigden voorgelezen,
juist voordat de leden zich zouden uitspre
ken over de motie, waarin wordt voorgesteld
het amendement-Ludlow te behandelen.
„Ik begrijp zeer wel," zoo schrijft de pre
sident, „dat de voorstanders van het amen
dement meenen, hiermede de Vereenigde
Staten buiten een oorlog te houden. Ik ben
evenwel overtuigd van het tegendeel. Een
dergelijke maatregel zou anderen doen ge-
looven dat zij ongestraft de rechten van de
Vereenigde Staten kunnen schenden."
Na het voorlezen van den brief besloot
het Huis van Afgevaardigden met 208 tegen
188 stemmen het amendement-Ludlow niet
in behandeling te nemen.
Meer dan de helft van alle afgevaardig
den van den onlangs gekozen Hoogsten Sow-
jet der U.R.S.S. zijn thans te Moskou aange
komen. Op 12 Januari om vier uur des
middags zal de eerste zitting geopend wor
den. Om acht uur des avonds wordt de
zitting geopend van den Nafionaliteiten-
sowjet.
Een-en-twintig bisschoppen ge
arresteerd.
Naar de Sowjetpers bericht, zijn
sedert einde November een-en-twin
tig bisschoppen gearresteerd. Zij wor
den beschuldigd een netwerk van
spionnage en terrorisme te hebben
gevormd in samenwerking met den
Jascistischen geheimen dienst.
B. en \V. van Middelburg hebben besloten
het buitengewoon verlof, dat voor den tijd
van een week aan den directeur van den
Gemeente-Reinigingsdienst, den heer J. F.
Vermeulen was verleend, te verlengén tot
nadat de rechtbank uitspraak zal hebben
gedaan in de zaak, die tegen den heer Ver
meulen aanhangig is wegens onregelmatig
heden in zijn dienstbetrekking.
Het is namelijk thans zeker, dat, nil de
instructie is geëindigd, de Officier van
Justitie een strafvervolging tegen V. zal in
stellen wegens ontoelaatbare handelingen
door hem in het nadeel der gemeente ge
pleegd.
MUITERIJ AAN BOORD?
Communistische cel zou schip
hebben willen overleveren aan de
Spaansche regeering.
Op de reede van de Spaansche ha
venstad Almeria is het Fransche
stoomschip „Garuja" vergaan. Naar
de oorzaak kan men slechts gissen.
Er zijn vermoedens, dat muiterij aan
boord is uitgebroken.
Naar verluidt is de bemanning ge
red, behalve de eerste machinist. De
kapitein heeft kwetsuren opgeloopen.
Negentien zieke matrozen zijn in het
ziekenhuis opgenomen.
De Fransche regeering doet haar
best de schipbreukelingen zoo snel
mogelijk te repatrieeren.
Medegedeeld wordt dat een torpedoboot
de bemanning, die thans te Almeria vertoeft,
zal gaan afhalen.
Geen antwoord.
In Marseille doen geruchten de ronde en
maakt men zich ongerust over het lot dezer
bemanning, temeer daar geen enkele opva
rende iets van zich heeft laten hooren en
alle telegrafische verzoeken om inlichtingen
zonder antwoord zijn gebleven, terwijl tele
fonisch geen verbinding kar worden verkre
gen. In sommige Marseillansohe kringen
neemt men de veronderstelling ernstig op,
volgens welke het schip gestrand zou zijn
tengevolge van ernstige gebeurtenissen aan
boord.
De Marseille Matin wijdt in zijn editie van
Dinsdagmorgen een artikel aan het vergaan
van de Garuja, waarin melding gemaakt
wordt van de volgende veronderstellingen:
1. Het schip is uit den koers geraakt en ge
strand. 2. Het is aangevallen of gepraaid
om naar een Spaansche haven gebracht te
worden. 3. Een communistische cel zou een
opstand aan boord hebben verwekt, tenein
de het schip aan de Spaansche anarchisten
en communisten uit te leveren. Het blad
achte de eerste veronderstelling zeer on
waarschijnlijk. en weigert, tot nadere in
lichtingen ontvangen zijn, aan de derde te
gelooven.
Minister geeft werkgevers verlof
de werkuren te doen Inhalen.
De minister van Sociale Zaken heeft het
volgende bepaald:
Aan hoofden of bestuurders van onderne
mingen, in wier fabrieken of werkplaatsen
op den dag, volgende op dien der geboorte
van een Koninklijken Prins of eene Konink
lijke Prinses, of, indien deze gebeurtenis op
Zaterdag plaats vindt, op den daarop vol
genden Maandag, in verband met de viering
van die gebeurtenis geen arbeid wordt ver-
richt, wordt vergund het aantal daardoor
verzuimde uren tot een maximum van 8Y2
uur te doen inhalen op de eerste vijf werk
dagen vallende in het tijdvak tusschen bo
venbedoelden dag van bedrijfsstilstand en
den vierden Zaterdag daaropvolgende.
door geheel West-Friesland naar Den Hel
der, Wieringermeer en Amsterdam.
VLUG. VEILIG GOEDKOOP.
Verwarmde wagens.