Dood aan
de rupsen
in heesters
en boomen
„Santa Lucia"
P.A. DE ZEEUW
U kunt 'n „triumphator" worden in smaak! Rook-
HELD. MELKCFNTRALE,
3lctdia-%afUcï
Agëtida
Zaterdag 15 Januari 1938
Tweede Blad
ifi-cidA
De jeugd van den bastaardsatijnvlinder en van de
ringelspinner vernielt onze gewassen
De gemeente-tuinman komt op bezoek
Een ieder wordt opgeroepen tot
den strijd
NEEMT EEN FLESCH
ALTIJD BETER
LAAT DE
VOOR U WERKEN!
De Zeeuw's Radio Service Station
Van Batterij Wierhoofd
zullen de saluutschoten
daveren
Vlug en goed vervoer
gaat samen per „ESONA"
Naar Italië
Naar Harmonische
Lichaamsontwikkeling
Burgerlijke Stand van Den Helder
Er is gewoon Krentenbrood
en er is Krentenbrood van Krigee
30, 45 en 60 ct. Probeert U eens
v. Galenstraat 71 Te|. 399
Op de vlakte
10io? TRIÜMPH
v yn'.V-*.-/' 1 V
VIRGINIA CIGARETTES
Bfl het kaal worden van de boomen en
heesters zal het wellicht, vooral aan lief
hebbers van tuinen, opgevallen zyn, dat
hier en daar een enkel blad is blijven zit
ten en dat dit blad gedurende den winter
niet verwijnt. Bij nadere beschouwing zal
men bemerken, dat dit blad (roodbruin
van kleur) een samenspinsel is van enkele
bladeren, dat zoo vast aan een takje zit
vastgekleefd, dat het slechts is te ver
wijderen door wegknippen van het takje.
In dit spinsel bevinden zich honderden
rupsen, welke gedurende den zomer zeer
groote schade kunnen aanrichten. Deze
rupsen zijn van den bastaardsatynvlin-
der.
In den winter van 19011902 was in de
etad Deventer het aantal van deze nesten in
de plantsoenen en boomen langs de wegen
zoo groot, dat het gemeentebestuur de boo
men en struiken van de nesten heeft doen
zuiveren en manden vol daarvan heeft doen
verzamelen en vernietigen. Dit geval staat niet
alleen. Jaarlijks kan men de nesten der rup
sen in de boomen aantreffen. De gemeente
Roermond is sedert 1902 in het bezit van een
verordening, waarvan artikel 1 luidt:
„Ieder verbruiker van gronden binnen de
gemeente Roermond is gehouden voor den len
Maart van elk jaar alle rupsennesten aan
houtgewassen op zijn grond aanwezig weg te
nemen, op te zamelen en op het perceel, waar
bij ze zijn verzameld, dadelijk te verbranden".
Zeer bekend is het recente geval in Am
sterdam, waar honderden boomen kaalgevre
ten waren door allerlei gedierte, waaronder de
rupsen van den bastaardsatijnvlinder. Zelfs
de brandweer stond hier machteloos tegenover.
Het is van het grootste belang voor de
instandhouding van onze gewassen, dat naar
den rupsenstand hier ter plaatse een onder
zoek wordt ingesteld. Nu reeds kan men in
vele boomen en heesters samenspinsels van
bladeren waarnemen: dit zijn nesten met
rupsen van den bastaardsatijnvlinder!
Optreden tegen deze vernielers Is drin
gend gewenscht. Men kan dit doen door
des winters de nesten weg te knippen; in
hooge boomen kan dit tijdens het snoeien
met een kopschaar geschieden.
Actie van gemeente-zijde.
Het is van gemeentezijde en dan met
name door den directeur van den Ge
meentelijken Plantsoenendienst, den heer
P. H. L. Maas, dat hierop de aandacht ge
vestigd wordt. Het is ook op zijn voor
stel, dat dezer dagen een tuinman van
den Gemeentelijken Plantsoenendienst,
voorzien van een legitimatiebewijs, de per-
ceelen langs zal gaan om gewassen in
tuin of erf te onderzoeken en voorko
mende nesten te verwijderen. Deze werk
zaamheden worden geheel gratis verricht.
Genoemde directeur verzoekt den tuinman
op eerste aanvraag toegang te verleenen. Te
vens wordt men aangeraden om tijdens het on
derzoek van de gewassen zich zelf er van te
overtuigen of bedoelde nesten al dan niet
aanwezig zijn en zoo ja, hoe ze dan verwijderd
kunnen worden, opdat dit in volgende seizoe
nen door henzelf kan worden gedaan. Gaarne
wordt op aller medewerking gerekend, want
inderdaad is hier het bestaan van de boomen
en heesters mee gemoeid. En het is nog altijd
beter te voorkomen dan te genezen!
De bastaardsafljnvlinder.
We laten hier een beschrijving van den
bastaardsatijnvlinder volgen:
De bastaardsatijnvlinder is wit. Vleugel
spanning 3040 mm. Alleen de grootste helft
van het achterlijf is bezet met roestgele, glan
zende haren. Het mannetje is kleiner dan het
vrouwtje en heeft gekamde sprieten, het
vrouwtje draadvormige. Aan de onderzijde van
de voorvleugels ziet men verder bij het man
netje, aan den voorrand een donkere veeg en
aan de bovenzijde soms zwarte teekeningetjes.
De rups heeft een grijsbruine grondkleur, is
VOLTANA
MELK
TELEFOON 320
Inspinsel van honderden rupsen van den
bastaardsatijnvlinder.
Aan de bovenste tak links ziet men de eitjes
van den ringelspinner.
den rug 2 roode streepen en aan weerszijden
met lange, roodbruine haren bedekt, heeft op
hiervan een telkens onderbroken witte lijn.
Op de 9e en 10 ring een roode wrat.
In Juli worden de eieren in hoopjes aan de
onderzijde der bladeren van de loofboomen
(vooral de eik) gelegd. De roestgele wol van
het achterlijf laat het vrouwtje op deze eitjes
achter, zoodat het geheel het voorkomen heeft
een stukje zwam. De jonge rupsjes, die
tegen het einde van den zomer voor den dag
komen, skeletteeren de bladeren en spinnen
ze hierbij losjes aaneen. Als de winter komt,
zijn ze nog niet volwassen. Ter overwintering
spinnen ze gezamenlijk van eenige bladeren
een nest, dat door een taai en dicht, wit spin
sel wordt bijeengehouden. (Men zie bijgaande
foto.)
In het voorjaar, zoodra de bladeren
ontluiken, verlaten de rupsen dit nest,
beknagen blaren en knopen opnieuw en
verspreiden zich hierbij reeds spoedig in
alle richtingen, om zich in Juni tusschen
blaren of op den grond te verpoppen.
De bastaardsatijnvlinder is een zeer veel
voorkomend insect, een echte vijand van eiken
lanen, waar de jonge rupsen in het voorjaar
aan de pas uitkomende bladeren veel schade
kunnen doen. De overwinteringsnesten vallen
in het najaar met bladeren niet af en zijn
dan gedurende den winter in de kale boomen
duidelijk te zien. Meestal zitten ze in het bo
venste gedeelte van den kroon.
Deze spinner weet zich verborgen te hou
den aan de onderzijde der balderen en bepaalt
zich niet tot wilgen en populieren, maar zit
op bijna alle boomen van het woud (eiken,
beuken, haagbeuken, iepen, sleedoornen), ook
op de meeste vruchtboomen, op rozen en
andere sierstruiken in tuinen.
De ringelspinner.
Op de foto kan men nog een tweede, zij het
veel kleiner, gezwel ontwaren. Dit zijn de
eieren van de z.g. ringelspinner, een okergeel
vlindertje, met een breeden, roodbruinen
dwarsband op de voorvleugels en een vleugel
spanning van p.lm. 35 mm voor het vrouwtje en
30 mm voor het mannetje. De vlinders ver
schijnen in Juli. De eitjes worden in ringen
om de twijgen der boomen gelegd. (Zie pijl
foto.) De eierringen overwinteren en het vol
gend voorjaar, bij het ontluiken der knoppen,
komen ook de rupsjes voor den dag. Zij blij
ven geruimen tijd bijeen en spinnen een dicht
nest, vooral in vorkvormige vertakkingen.
Intusschen vreten ze knoppen en blaren op,
waarvoor ze het nest verlaten. Vaak vindt
vindt men ze bij regenachtig weer buiten het
nest tegen de stammen, dicht tegen elkaar
liggend. Des nachts en vaak ook bij regen
achtig, duister weer trekken ze zich in het
nest terug.
Tegen dat ze volwassen zijn verspreiden ze
zich in alle richtingen (Juni). Ze zijn dan
ongeveer 50 mm lang en duidelijk kenbaar
aan de witte, blauwe en oranje langsstrepen.
De kop is grijs met 2 vrij groote, zwarte vlek
ken, de beharing kort, dicht en zacht. Eind
Juni zijn de nesten verlaten, de rupsen wor
den nu slechts sporadisch en steeds alleen
aangetroffen. Daarna geschiedt de verpop
ping. Het langwerpige cccon bevindt zich
tusschen eenige samengesponnen bladeren.
Het is lichtgeel en door een geel poeder on
doorzichtig gemaakt.
De ringelspinner neemt alle soorten van
loofhout, geen naaldhout. Door zijn vraat
zucht wordt hij vooral in boomgaarden lastig.
In het, bosch vindt men hem meestal aan
eiken, vooral aan jonge planten en in eiken
takhout treft men in het voorjaar soms tal
rijke nesten aan; dikwijls zijn de twijgen,
waartusschen het nest zich bevindt, nog over
een korten afstand wit omsponnen.
In verschillende steden van Holland werden
in 1907 de boomen langs de singels en grachten
kaalgevreten.
Weermiddelen.
1. Dooden van rupsen. Zoolang ze in
de nesten leven, zijn ze gemakkelijk te
verzamelen. De nesten z(jn duidelijk te
zien. Ze kunnen echter niet altijd wor
den weggenomen, zonder dat men ge
noodzaakt is een deel van de kroon of
struik af te snijden. Wanneer de rupsen
buiten de nesten te zamen tegen de stam
men zitten, kan men ze stuk wrijven, of
met bijtende stoffen bespuiten.
2. Afsnijden en verbranden van de eier-
ringetjes.. Hiervoor heeft men den ge-
heelen winter tyd, het is dus gemakklijk
uit te voeren.
Tooneelavond van „De Lyceïst"
en „Heldersche Kweekschool
Club".
Gisteravond hadden wjj het genoegen voor
de eerste maal kennis te maken met de Hel
dersche Schoolvereeniging „De Lyceïst", die
in combinatie met de „Kweekschool Club" in
het Casino een tooneelvoorstelling bracht.
Men zal zich wellicht nog herinneren, dat
wij op deze plaats ongeveer een jaar geleden
een enthousiaste beschouwing mochten geven
over een door Kweekschool- en Handelsschool-
leerlingen opgevoerde comedie van Den Har-
tog, getiteld „De Brievenbus". Waarschijnlijk
naar aanleiding van dat succes had men thans
wederom een werk van dien auteur verkozen.
Ditmaal „Santa Lucia".
Het zij bij voorbaat gezegd, dat dit stuk
niet die kwaliteiten bezit als „De Brievenbus"
ofschoon hieraan direct toegevoegd dient te
worden, dat ook gisteravond het indrukwek
kend groote auditorium ruimschoots in de ge
legenheid gesteld werd zijn lachlust bot te
vieren en een paar uur heeft kunnen genieten
van de zich ontplooiende dramatische antece
denten dezer jongelui.
„Santa Lucia" is géén stuk van groot for
maat, men moet er vooral niet meer achter
zoeken dan het in werkelijkheid geeft en kan
het alleen waardeeren, als men het ziet en
beluistert in het licht van een luchtige com
positie, met hier en daar verstrooid (niet
zonder goeden smaak en vakmanschap overi
gens) diverse van geest getuigende vondsten.
Het begin is vrij zwak en doet nogal gefor-
ceerd-romantisch aan. Wat te zeggen bijvoor
beeld van een verongelijkt schilder, die beladen
met zelfmoordplannen rondloopt, een niet
onknappe jongedame de Mondschein-Sonate
hoort spelen, de deur instapt en binnengeko
men in circa 10 minuten tot huisknecht ge
bombardeerd wordt.
Dit is een zwak punt, maar er zijn er ook
tal van beter gehalte (o.a. enkele dialogen),
en dank zij het goede spel der hoofdrolvertol
kers is het een stuk geworden, waaraan de
geheele zaal, plus de spelers zelf, plezier be
leefd hebben. En d&t is het voornaamste.
Wij noemen hier mej. N. Kiljan, die de
vrouwelijke eerste viool bespeelde en dat op
lofwaardige wijze. Rolvast, de kalmte in eigen
persoon en met begrip voor haar partij. Als
tegenspeler fungeerde de heer J. Gottmer, die
eveneens een woord van waardeering toe
komt. Vooral na het eerste bedrijf kwam hij
op dreef en gaf een behoorlijk stuk tooneel
weg. Kranig werk van twee nieuwe krachten
alzoo.
Overigens zij vermeld Dick Abbenes, over
wien wij reeds eerder onze waardeering moch
ten uiten. Hij heeft zijn deel op de hem eigen
enthousiaste en toch nauwgezette wijze bijge
dragen. Wat de overigen betreft, zoowel in
mannelijke als vrouwelijke lijn hebben ook
dezen er het hunne toe bijgedragen dit stuk
zoo vlot mogelijk te doen verloopen, en dat
zonder blunders van de juniores.
De regie klopte en dat is eigenlijk geen won
der als men weet, dat deze vereenigingen in
den heer van Vendeloo een even kundig als
geestdriftig dramaturg bezitten, die zijn dis
cipelen reeds eerder Thalia's lauweren deel
achtig deed worden.
Vermelden wij tenslotte nog, dat de opkomst
op dezen avond opvallend groot was, dat er
een prettige stemming heerschte en men zich
na het middernachtelijk uur nog geruimen
tijd geamuseerd heeft met het zich bewegen
op een klein vierkant... klein, vanwege de
massale ambitie voor het bal!
Weststraat 67 - Tel. 714 - Den Helder
Nog enkele dagen waarschijnlijk en de
Prinselijke Baby zal geboren worden, een feit,
dat bjj onze Marine niet in de laatste plaats
met groote vreugde gevierd zal worden.
Op verschillende plaatsen aan den Buiten
kant is reeds merkbaar, dat er iets gaat ge
beuren, ook al valt het te betreuren, dat zoo
weinig materiaal juist nu in de haven aan
wezig is.
Zoo zal o.a. een illuminatie aangebracht
worden aan boord van Hr. Ms. Wachtschip
„Emma", op het front van het gebouw der
Marinekazerne bevindt zich een schild met de
kapitale letters „J" en „B", eveneens geïllu
mineerd, terwijl ook de ingang van den Onder
zeedienst feestelijk verlicht zal worden.
Voorts zijn er nog diverse plannen bij de
verschillende diensten, die echter geen officieel
karakter dragen.
Wij kunnen thans ook mededeelen, van welk
punt de saluutschoten, welke direct na de be
kendmaking der geboorte over Den Helder
zullen daveren, afgevuurd worden.
Dit is Batterij Wierhoofd op den Dijk, ter
wijl, voor het geval dat de „Java" in de haven
zal liggen, hiervan afgevuurd zal worden. Deze
mogelijkheid is echter nihil.
Indrukwekkend aantal apparaten.
Wjj hebben gisteren een bezoek gebracht aan
het thans klaar gekomen Radio Service Station
van den heer P. A. de Zeeuw, aan de West
straat, den bekenden „radio-dokter". Reeds
eenigen tijd geleden schreven wij dat het station
bijna gereed was en thans konden wij ons ver
bazen over het waarlijk indrukwekkend aantal
apparaten en instrumenten, dat men aldaar
bezit.
Men heeft, om maar eens iets te noemen, alle
serielampen, en dat zoowel voor de oudere als
modernste toestellen, een meetinstrument om
ieder toestel te trimmen, dat op de een of
andere wijze ontregeld is, het Universeel meet
apparaat om te meten gelijkspanning tot 500
volt, het aantal ampère's van 1000 tot 1 mil-
lioen. Ohmweerstanden enzoovoorts.
Er is een apparaat, om iedere denkbare lamp
door te meten, en een om weerstanden na te
gaan. Kortom, de heer de Zeeuw is thans inge
richt op iedere fout, op iedere kwaal, waaraan
Uw toestel mocht lijden.
Zij tenslotte nog vermeldt, dat de heer de
Zeeuw lid is van het „Philips erkende Service
Instituut" en dat hij werkt met een tweetal ter
zake zeer deskundige assistenten.
Een unieke voordrachtsavond van
de Ned. Reisvereeniging.
In „Reizen en Trekken", het orgaan van de
Nederlandsche Reisvereeniging, vinden wij een
artikel van de hand van J. Panman over de
Italië-avonden, waarvan er één op Woensdag
2 Maart in Den Helder zal worden gegeven.
Wij lezen er o.a.: „Ze komen naar Holland,
BalasterSmetha, de vermaarde radio-zangers
van het Italiaansche lied.
Om de Italiaansche sfeer nog meer tot haar
recht te doen komen zal er in elke zaal een
expositie zijn van tallooze Italiaansche reis
herinneringen.
Uit den enormen voorraad prachtige lan
taarnplaten zijn we al weken bezig de beste te
sorteeren, we gaan naar Rome en naar Flo
rence, we zullen door Noord-Italië zwerven en
op Capri genieten van de fantastisch schoone
Blauwe Grot. We zullen samen op den Vesuvius
klimmen en we zullen Napels zien en daarna
sterven? Neen, Napels zien en daarna... leven,
verlangend leven om éénmaal dit schoons met
eigen oogen daarginds te mogen zien. Maar
begin alvast met onze Italië-avonden te be
zoeken."
50 deelnemers hebben zich aan
gemeld voor de eerste examens.
De eerste propaganda van de jonge plaat
selijke afdeeling van de Nationale Vereeniging
tot Bevordering van Harmonische Lichaams
ontwikkeling is met succes bekroond. Ongeveer
50 deelnemers hebben zich aangemeld voor de
dezer dagen af te leggen proeven. Dit is een
belangrijk aantal voor een eerste kennisma
king. Naar wij vernemen, worden de zwem-
proeven a.s. Woensdag van 7u308u30 in de
Zweminrichting aan de Werf gehouden, ter
wijl Zaterdagmiddag d.a.v. des namiddags te
2 uur op het terrein van de HFC Helder de
athletiekproeven zullen worden afgenomen.
(Zoo noodig ook Zaterdagmiddag 29 Januari
a.s.).
De verplichte wandelmarsch kan gemaakt
worden: Zondag 30 Januari vertrek 10 uur van
het clubgebouw der WSV de Zilvermeeuw of
Zaterdagmiddag 5 Februari a.s.
Wij hopen, dat de examens zullen slagen en
daardoor tot meerdere propaganda mogen die
nen van het nuttige instituut der Nat. Verg.
tot Bevordering van Harmonische Lichaams
ontwikkeling.
van 14 Januari 1937.
BEVALLEN: E. B. TuinHannema, d.
Het communiqué, dat na de conferentie te
Boedapest van de drie staten der Romeinsche
protocollen is gepubliceerd, houdt zich vrijwel
op de vlakte. Schokkende feiten, zooals door
den Italiaanschen journalist Geyda (de spreek
trompet van Mussolini) aangekondigd, ver
meldt het zeker niet. Er blijkt uit, dat Oosten
rijk en Hongarije maar niet willoos Italië wen-
schen te volgen. Van aansluiting bij de as
RomeBerlijn is geen sprake. Men betuigt al
leen zijn sympathie met de Duitsche-Italiaan-
sche samenwerking. Een vriendelijkheid aan
deze bevriende staten. Evenmin voelen Oosten
tijk en Hongarije iets voor aansluiting bij het
anti-comintern-pact tusschen Duitschland
Japan en Italië. Zij hebben hun afkeer ten op
zichte van het communisme uitgesproken en
hebben ervan getuigd, dat zij met alle kracht
het communisme in eigen land zullen bestrij
den, maar verder: basta.
Pijnlijk is, dat beide landen de regeering
van generaal Franco erkend hebben als
de wettige regeering van Spanje. Het pijn
lijke van deze mededeeling, zoo meent de
N. R. Crt., is minder voor de landen, die
de regeering van Valencia als de eenige
wettige erkennen, of die een strikte neu
traliteit in aanmerking trachten te nemen,
dan voor Oostenrijk en Hongarije zelf.
Niet dat deze staten tegen hun innerlijke
overtuiging tot dezen stap zijn overgegaan. De
sympathie van Weenen en Boedapest stond
reeds lang aan de zijde van Burgos en men
heeft dit ook niet verborgen. Maar men toonde
tot dusverre weinig lust om van die sympathie
door een zoo positieven stap blijk te geven,
omdat men te Weenen en Boedapest nog steeds
leeft in de hoop, dat West-Europa bij het stre
ven naar behoud van de onafhankelijkheid en
van de bewegelijkheid in de buitenlandsche
politiek de behulpzame hand zal bieden. Al is
hiervan tot dusverre nog niet veel gebleken en
heeft de verhoogde belangstelling op oecono-
misch gebied zich in de eerste plaats op andere
landen in het Donaubekken en op den Balkan
gericht.
Om dezelfde redenen ook hebben Weenen en
Boedapest er yoor gewaakt zich niet te vereen
zelvigen met de spil RomeBerlijn.
De erkenning van Franco's regeering als de
wettige voor heel Spanje zal West-Europa niet
aangenaam zijn, zegt het blad. Niemand kan
ontkennen, dat Franco een regelmatig bestuur
uitoefent over het grootste deel van Spanje's
grondgebied. Stelde men zich op de basis van
de tot dusverre gevolgde practijk in het volken
recht die eigenlijk door de figuur der non
interventie op zijde is geschoven dan be
hoorden aan de regeering Franco reeds lang
de belligerentenrechten te zijn toegekend. Daar
om moet men dan ook betreuren, dat van deze
volkenrechtelijke kwestie een politieke aange
legenheid is gemaakt.
De stap, waartoe Weenen en Boedapest heb
ben besloten, gaat echter veel verder. Zij er
kennen de Franco-regeering als de wettige van
het geheele gebied, zij vagen de regeering van
Valencia zonder meer weg. Het tijdstip voor
een dergelijk gebaar is niet gunstig.
Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek
geopend: dagelijks van 912 en van 13.30—
17 u. Zaterdags van 912 uur.
BIOSCOPEN;
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8.
„De ondergang van de William Brown" en
Joe Brown als „Kampioen".
„M'n man is detective" en „De dood langs
den weg".
Witte Bioscoop, Koningstraat, half 8.
„Hals over kop" en „Een gevaarlijke ver
houding".
HEDEN:
Rialto, 3 u. Artisfilm.
Alg. Mil. Tehuis, 8.15 u. „Gysbe x".
Casino, 8.15 u., „M.S.F.-avond".
Musis Sacrum: Casanova-band.
Zondag 16 Januari.
Julianadorp, café „Prins Hendrik", 7.30 uur;
Gymn.- en Balletuitv. „Sportlust".
Casino. 8.15 u., „De mensch wikt... Pa be
schikt".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Licht op 16.47
Barometerstand Den Helder 744.6
Temperatuur lucht 8.3
Laagste temp. lucht gisteren 5.8
OP- EN ONDERGANG VAN ZON
EN TIJD VAN HOOG- EN LAAG WATER.
Wintertijd
Zon
Jan.
op:
ond.:
Hoogwater
Laagwater
Z
16
8.02
16.18
7.15
19.30
1.05 13.15
M
17
8.00
16.20
8.10
20.15
2.05 14.05
D
18
7.59
16.22
9.00
21.00
2.55 14.45
W
19
7.58
16.24
9.45
21.35
3.40 15.25
D
20
7.57
16.26
10.25
22.15
4.20 16.05
V
21
7.56
16.28
11.00
22.50
4.55 16.40
Z
22
7.55
16.29
11.30
23.35
5.30 17.15
