De gevaren in het Verre Oosten
Nieuw gevaar voor onzen
tuinbouwuitvoer
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Zware brand in
„Amerika paraat,
toestand zéér ernstig"
Chautemps vormt een
wankel Kabinet
Chineezen pakken aan
bij Nanking
„Ook wij zijn een volk, dat het hoofd koel houdt
Ondervoede kinderen in de
hoofdstad
Canadeesche school
Lijk in een tuin
gevonden
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
WOENSDAG
19 JANUARI 1938
65e JAARG. No. 8211
Britsch-Nederlandsch belangen
Alarmeerende verklaring
van Amerikaansch Admiraal
Regeering geheel afhankelijk
van uiterst links
Bonnet niet meer aan finantiën
Dit nummer bevat 8 pagins'a
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
CHINA
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg. Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Gisteravond heeft de Nederland-
sche gezant te Londen, Mr. J. P.
Graaf van Limburg Stirum, op
het diner van de Royal Empire
Society een rede gehouden,
waarin hij o.a. sprak over de
bezorgdheid, die zoowel Nederland
als Engeland vervult als gevolg van
de gebeurtenissen in het Verre
Oosten.
MR. J. P. GRAAF VAN LIMBURG STIRUM.
Na gewezen te hebben op het groei
ende bewustzijn, dat de Nederland-
sche en Britsche belangen in Oost-
Indië onderling afhankelijk zijn, ver
klaarde Graaf van Limburg Stirum:
„Het is beslist zeker, dat, indien de
regen door ons dak dringt, het uwe
eveneens zou beginnen te lekken.
Eeuwen van cultureelen arbeid lig
gen achter onze beide landen en ie
der zou vastberaden het zijne bijdra
gen om de vernietiging te voorkomen
van wat met zooveel succes en ijver
is opgebouwd. Wij mogen in vroegere
tijden mededingers zijn geweest, het
is duidelijk, dat de bescherming van
ons cultureele werk in die gebieden
een gemeenschappelijk vraagstuk is.
Laat men echter niet denken, dat wij ons
in slaap laten wiegen door het zekere voor
uitzicht op steun van den grooten broer.
Neen, ook wij zijn een volk dat het hoofd
koel houdt en met sterke zenuwen, Wij zijn
terdege waakzaam en brengen groote offers
om ons huis te bewaken. Dit doen wij zeker
niet uit vrije verkiezing. Wij kunnen niet
anders en wij worden ertoe gedwongen
door wat wij rondom ons zien gebeuren.
Wij gaan uit van de veronderstelling, dat
wij wel eens geheel op onszelf zouden kun
nen zijn aangewezen".
Minister Ormsby Gore antwoordt.
De rede van onzen gezant werd beantwoord
door den Britschen minister van koloniën
Ormsby ore, die o.a. zeide dat een van de
dingen die spr. het meest getroffen hebben
bij zijn bezoek van tien jaar geleden aan
Java was de zeer groote bekwaamheid waar
mede ieder druppel water telkens weer in
Nederlandsch Oost-Indië gebruikt werd.
Wij hebben in het Britsche rijk,
zoo zeide spr., grootsche bevloeiïngs-
systemen opgezet. Het Nederland-
sche systeem was echter alles wat
hij had gezien ver vooruit. Spr. uitte
Verzoek aan den minister om
spoedige maatregelen.
De heer Steinmetz heeft aan den minister
van Sociale Zaken de volgende schriftelijke
vragen gesteld:
1. Heeft de minister kennis genomen van
een interview, dat heeft plaatsgehad met mr.
G. Kropman, wethouder der gemeente Am
sterdam, omtrent maatschappelijk werk in
de hoofdstad?
2. Heeft de minister er vervolgens
kennis van genomen, dat in bedoeld
onderhoud door mr. Kropman wordt
meegedeeld, dat in een parochie,
waarin een zeer groot aantal gezin
nen wonen, waarvan het gezinshoofd
werkloos is, een "root percentage der
kinderen is ondervoed?
3. Meent de minister niet, dat indien de
Juistheid van het vorenstaande niet kan
worden betwist, dat er ten aanzien van de
steunregeling met spoed bepaalde maatre
gelen genomen behooren te worden om aan
den toestand van ondervoeding een einde te
maken tot behoud zoowel van de godsdien
stige, zedelijke als van de physieke volks
kracht?
den wensch, dat meer Britsche ko
loniale bestuurders, in het bijzon
der van het schiereiland Malakka,
de gelegenheid zouden krijgen meer
te zien van het door het Nederland-
sche bestuur tot stand gebrachte
werk.
Tevens stelde spr. voor, dat Nederland-
sche bestuursambtenaren van Sumatra wat
vaker naar Malakka zouden komen om een
blik te werpen op hetgeen daar verricht
werd. Een grooter persoonlijke bekendheid
en een uitwisseling van personen tusschen
de beide kolonies zou een zeer goed ding
zijn.
Na deze beide redevoeringen volgde een
debat, tijdens hetwelk de heer Clementie,
die van 1930 tot 1934 hooge commissaris is
geweest van Malakka, verwijzende naar
de opmerking van den Nederlandschen ge
zant, dat Nederland maatregelen neemt
tot bewaking van eigen huis, zeide, dat
Groot Brittanje hetzelfde doet en daarmede
geen oogenblik te vlug is gweest, aange
zien er nooit een gevaarlijker toestand ge-
heerscht heeft in het Verre Oosten dan
thans het geval is. Bet is volgens spr. zeer
noodzakelijk, dat Amerika en Europa schou
der aan schouder staan voor de bescher
ming van hun belangen en idealen in het
Verre Oosten. Spr hoopt dat er de meest
nauwe samenwerking zal zijn tusschen
Britsch Malakka en Nederlandsch Indië en
verklaart voorstander te zijn van het voor
stel van Ormsby Gore btreffende een uitge
breider uitwisseling van bezoeken.
13 lijken uit de puinhoopen ge
haald.
Na een hevigen brand, welke gis-
terochtend tijdens vriezend weer
heeft gewoed in de school van het
Heilige Hart Test. Heacinthe bij
Montreal (Canada) werden 25 jon
gens vermist. Twee en twintig per
sonen moesten in een ziekenhuis
worden opgenomen.
Een hunner is intusschen overleden.
Tot nu toe zijn dertien lijken uit
het puin te voorschijn gebracht
Gewoonlijk overnachten 160 leerlin
gen en vijftig onderwijzers in de
school.
Het laatste bericht omtrent de
schoolbrand te Montreal luidt:
De brand in de school nam den
omvang van een ramp aan, toen het
dak, waarop de kinderen gevlucht
waren, instortte, zoodat zij voor de
oogen der onmachtige omstanders
in een gloeiende oven vielen. Het
reddingswerk werd nog bemoeilijkt
door de felle koude en de dikke
sneeuwlaag.
Men heeft reeds 17 lijken uit de puin-
hoopen te voorschijn gehaald. Er worden 2S
broeders vermist, terwijl 22 gewonden in
ernstigen toestand verkeeren.
De autoriteiten, die een onderzoek inge
steld hebben, zijn tot de slotsom gekomen
dat de brand ontstaan is tengevolge van
een ontploffing, welker oorzaak niet be
kend is.
Geheimzinnig voorval in den tuin
van de Joodsche Invalide te Am
sterdam.
Gisteravond omstreeks kwart over
tien ontdekte iemand van het perso
neel van de stichting „De Joodsche
Invalide" aan het Weesperplein,
dat er iemand in den tuin van het
gebouw op den grond lag. Naderbij
gekomen, ontwaarde hij tot zijn
verbazing, dat het een manspersoon
was en dat de levensgeesten reeds
waren geweken. In de onmiddel
lijke nabijheid van het lijk lag een
hoed en een horloge, dat nog tikte.
Onmiddellijk werd de politie van het
bureau J. D. Meijerplein gewaarschuwd, die
op haar beurt den officier van justitie op
de hoogte stelde. Kort daarop verscheen
de subsituut, mr. de Blécourt met de po
litie, waarbij ook de hulp werd ingeroepen
van den politie-deskundige, dr. van Ledden
Hulsebosch.
Uit een voorloopig onderzoek is gebleken,
dat men te doen had met een vreemdeling
van ongeveer 40-jarigen leeftijd, die eenige
malen een bezoek aan de inrichting had
gebracht en waarschijnlijk van plan is ge
weest dit ook gisteravond te doen. Men
had evenwel den man niet binnenshuis
gezien. Nadat het onderzoek ter plaatse
was afgeloopen, heeft men het lijk naar
het Binnengasthuis overgebracht.
TUINDERIJ.
Duitschland ordent zijn mark
ten, doch daarin schuilt een
gevaar voor ons land,
NEDERLANDSCHE KOOL MAG
HET DUITSCHE PRODUCT
„NIET IN DEN WEG LOO-
PEN."
Naar wij in het „Alg. Hsbl." le
zen, bestaat er in Duitschland een
streven, om allen import te centra-
liseeren en uit één punt over het
land te verdeelen Deze ordening
van markten geeft tevens een zeke
re controle op de prijzen, waardoor
men er b.v. voor kan zorgen, dat
de Duitsche tuinders hun product
in eigen land behoorlijk kunnen
afzetten.
Veel Duitsche kool komt b.v. uit Holstein
en de streken in deze omgeving zullen
uiteraard veel Duitsche kool afnemen. An
dere landstreken liggen veel gunstiger voor
den import van Ned. kool dan voor den
aanvoer van het Duitsche product en om
nu te voorkomen, dat deze, voor ons land
gunstige streken, met Ned. kool worden
overstroomd, wordt den Duitschen handela
ren eenvoudig opgedragen, hun in Neder
land gekochte kool daarheen te sturen, waar
zij het Duitsche product niet „in den weg
loopt".
Deze ordening kan zeer doelmatig zijn.
Vele handelaren hebben nog de gewoonte
achter de markten aan te loopen. Zijn he
den de prijzen te Hamburg goed, dan wordt
morgen zoowel uit Nederland als uit
Duitschland veel naar Hamburg gezonden
en de prijzen zakken even snel in als zij
gestegen zijn. Anderzijds kan deze ver
plichte distributie een gevaarlijk wapen
worden, wanneer men op bepaalde Ned.
producten niet gesteld is.
Het is n.1. al eens voorgekomen, dat men
de Ned. producten naar een markt zond,
waar de belangstelling voor de producten
nihil was. Oogenblikkelijk reageert in
zoo'n geval de handel aan de Ned. veiling.
Het betrof hier slechts incidenteele geval
len, maar zij waren voldoende, om althans
aan te toonen, dat het Duitsche systeem
van distributie en gecentraliseerden inkoop
niet van gevaar ontbloot is althans voor
den Nederlandschen afzet.
Men kan er Duitschlandn atuurlijk geen
verwijt van maken, dat het zijn eigen pro
ducenten wil beschermen en de beschik
bare, geimporteerde levensmiddelen zoo
doeltreffend mogelijk in eigen land wil
distribueeren. Dat is dan ook de reden,
dat de Ned. instanties bij de oplossing de
zer moeilijkheden zeer omzichtig te werk
zullen moeten gaan en de belangen van
hun afnemer moeten ontzien. Overijlde
stappen kunnen hier slechts schaden.
Admiraal Leashy, de chef der
Amerikaansche vlootoperaties, heeft
in de ondercommissie voor het toe
staan van gelden van het huis van
afgevaardigden verklaard, dat de in
ternationale toestand zóó ernstig is,
dat de Vereenigde Staten hun natio
nale verdediging op het hoogste peil
moeten blijven handhaven.
De Vereenigde Staten, aldus zeide hij ver
der, kunnen op het oogenblik hun defensie
niet verminderen zonder de nationale veilig
heid in gevaar te brengen. De politieke om
standigheden zoowel in Europa als in het
Verre Oosten zijn dreigender dan op eenig
ander moment sinds 1918 en aanzienlijk
slechter dan een jaar geleden. De toestand
der Amerikaansche slagschepen is bevredi-
gendl, doch zij zijn alle meer dan 16 jaar
oud en vijf zijn er niet gemoderniseerd. Vol
gens de Vinson-Trammel-act zou Amerika
het recht hebben tot 1942 dertien slagsche
pen te bouwen, waarvan er twee in aanbouw
zijn en twee op de eerstvolgende begrooting
voorkomen.
Vloten der V.S. en Japan ver
geleken.
Het departement van marine van de
Vereenigde Staten heeft medegedeeld, dat
Japan in November van het vorig jaar 213
oorlogsschepen bezat, welke onmiddellijk
gereed waren, terwijl de Vereenigde Staten
slechts over 119 schepen beschikten
en Engeland over 195 oorlogsbodems. Van
de Japansche schepen waren 150 modern,
vergeleken met 106 Amerikaansche schepen
en 162 Britsche.
De Vereenigde Staten en Engeland be
schikken over meer slagschepen dan Ja
pan, doch Japan beschikt over meer tor
pedojagers en onderzeeërs.
Neutraliteit.
Wanneer een oorlogsverklaring niet ge
paard gaat met een wederzij dsche terug
trekking der Japansche en Chineesche am
bassadeurs, zal de neutraliteitswet van
Amerika ndet van kracht worden. (Inmid
dels zijn wel de gezanten teruggeroepen,
maar de oorlog werd niet verklaard.
Bed.) President Roosevelt heeft verklaard,
dat de beslissing van het Japansche- ka
binet geen enkele wijziging heeft gebracht
in de Amerikaansche politiek. Volgens in
lichtingen uit diplomatieke kringen heeft
de vrees, Amerika er toe te brengen deze
w* toe te passen, Japan belet den oorlog
te verklaren.
Chautemps is er na tal van onder
handelingen in geslaagd een minis
terie te vormen van uitsluitend radi
caal-socialisten, met hier en daar een
oriënteering naar de socialisten via
enkele kleine tusschenpartijen als
V.S.R. en Gauche Indépendante.
Chautemps heeft de oplossing ge
zocht in de door ons gisteren reeds
aangewezen mogelijkheid n.tn.1. door
zich te verzekeren van de welwillen
de neutraliteit der socialisten.
Gezien de verhoudingen in het Fransche
parlement beteekent dit, dat de regeering
gen stap kan doen zonder hulp der socialis
ten en communisten. Tenzijen hier zit
misschien een addertje onder het gras, Chau
temps van plan is in geval een regeerings-
crisis dreigt concessies te doen aan rechts.
Het ziet hiernaar echter allerminst uit als
wij de lijst der voornaamste ministers bezien
De samenstelling is als volgt:
Minister-president: Camille Chautemps.
Vice-president van den ministerraad, te
vens landsverdediging en oorlog: Daladier.
Minister van staat, belast met de coördi
natie van het economisch en financieel be
leid: Georges Bonnet.
Minister van staat, belast met de diensten
van het ministerpresidium: Frossard, vooral
belast met sociale conflicten.
Justitie: Campinchi.
Buitenlandsche Zaken: Delbos.
Binnenlandsche Zaken: Sarraut.
Financiën: Marchandeau.
Marine: William Bertrand.
Luchtvaart: Guy La Chambre.
Nationale Opvoeding: Jean Zay.
Openbare werken: Henri Queuille.
Handel: Piette Cot.
Landbouw: Chapsal.
Arbeid: Ramadier.
Koloniën: Steeg.
CHAUTEMPS.
Pensioenen: Lassalle.
Volksgezondheid: Rucart.
P. T. T.: Gentin.
Koopvaardij: Elbel.
Wat opvalt, is, dat Bonnet finantiën heeft
moeten opgeven; wat zeker als een concessie
aan de socialisten en communisten dient te
worden opgevat. Hij toch was de kwade
man, die niet aan de volksfronteischen wilde
toegeven inzake wisselcontrole.
Dat deze schrandere en zeer deskundige
medewerker echter niet geheel is losgelaten,
en tijdelijk? naar het tweede plan is terugge
duwd, kan beteekenen dat zooals gezegd,
Chautemps een deurtje open houdt om in
geval van nood naar rechts te vluchten en
steun te zoeken bij de groep Flandin, het
linksche centrum.
Mogelijk wil de minister-president de ver
antwoordelijkheid voor een breuk in het
volksfront niet op de schouders van de ra
dicalen laden en dwingt hij de socialisten en
communisten straks door principieele voor
stellen het radicale ministerie ten val te
brengen om dan, los van zijn linker broeders,
steun bij de republikeinen te zoeken.
Dit zou de voorbode kunnen zijn van een
„nationale hergeboorte". Of de C.G.T., de
machtige revolutionnaire vakbond, een der
gelijke manoeuvre zou toelaten is een
ander geval.
Hoe het ook zij, het kahinet-Chautemps is
zeer kwetsbaar, maar het is in Frankrijk
meer gebeurd, dat dergelijke zwakke regee
ringen een lang leven beschoren was,
Verwachting: Matige tot krach
tige, Zuidelijke tot Zuid
westelijke wind, betrokken
tot zwaar bewolkt, tijdelij-
ken regen, later opklarend,
iets zachter.
Verdere vooruitzichten: Weinia
verandering.
OPMARSCH NAAR WOEHOE.
Tachtig kilometer stroomopwaarts
van Nanking zijn de Chineesche en
Japansche troepen in een moeilijk
gehied met elkaar slaags geraakt. De
Chineezen vallen Woehoe aan. Vol
gens Chineesche mededeelingen zijn
twee Japansche oorlogsschepen de
rivier opgestoomd. Zij onderhouden
een hevig spervuur om den druk te
gen Woehoe te verminderen.
De gevechten langs den spoorweg TienL
sin-Poekau kunnen wellicht het lot van
midden-China beslissen, daar een nederlaag
de Chineezen zou dwingen tot een algemee-
nen terugtocht naar het binnenland.
De uit het noorden oprukkende Japan->
sche troepen hebben Tsjausjen genomen,
terwijl drie andere afdeelingen, die naar
het westen optrekken, nieuwe vorderingen
gemaakt hebben.
Een naar het noorden oprukkende colon
ne heeft Mingkwang, tachtig kilometer ten
noorden van Nanking, genomen.
I Japanners trekken terug.
Van Chineesche zijde wordt medegedeeld,
dat de Chineesche troepen reeds de voor
steden van Woehoe, vijftig mijl stroomop
waarts van Nanking aan de Jangtse, heb
ben bereikt. De Japansche troepen te Woe
hoe trekken zich terug naar de overzijde
van de rivier, naar Hosien. Hosien wordt
voortdurend door de Chineesche luchtmacht
gebombardeerd en de Japansche oorlogsbo
dems, Welke in de rivier voor Woehoe voor
anker lagen, zijn weggestoomd voor deze
voortdurende bombardementen.
Guerilla bij Sjanghai.
Uit Chineeschen bron wordt gemeld, dat
3000 Japansche soldaten, gesteund door vlieg
tuigen, een aanval hebben ondernomen op
7000 man ongeregelde Chineesche troepen,
die dezer dagen Nanhoei en Tsjoeantsja,
dertig kilometer ten oosten van Sjanghai ge
nomen hadden, 200 Japanneezen gevangen
hadden genomen en zich van twee gepant
serde auto's hadden meester gemaakt. Men
brengt dit bericht in verband met Japansche
mededeelingen, volgens welke de Japannee
zen de geheele streek bij Poetoeng zuiveren
Elk verkeer tusschen Sjanghai en den rech
teroever van de Wangpoe is sedert twee da
gen verboden.
Japansche bewoners ferug naar
Tsingtau.
Gisterenmiddag zijn 430 Japansche bewo
ners van Tsingtau aan boord van de Soewa
Maroe naar Tsingtau teruggekeerd.. Onder
hen bevinden zich de employé's van de ne
gen Japansche katoenspinnerijen, welke door
de Chineezen werden vernield.
Men verwacht, dat de zeventienduizend Ja
panneezen, die 4 September naar Japan zijn
gevlucht, einde Februari weer te Tsingtau
terug zullen zijn gekeerd.
Katholieke rouwdienst voor de
Chineezen.
In de katholieke kathedraal te Hankau
heeft de apostolisch delegaat migr. Mario
Zanin, een plechtige Requiemmis opgedra
gen voor de Chineesche soldaten en burgers,
die in den oorlog tegen Japan om het leven
zijn gekomen.
De plechtigheid werd bijgewoond door ver
tegenwoordigers van verscheidene natio
naliteiten en godsdiensten, o.a. verscheidene
leden van de Chineesche regeering, den
Duitschen en den Amerikaansohen ambas
sadeur.
In zijn preek zeide m,gr. Zanin, dat hij
wilde bidden voor den vrede, voor de zie-
lerust van de dooden en voor de welvaart
van de levenden en ook voor het groote
Chineesche volk, dat thans zucht onder zoo
vele moeilijkheden, opdat het gebracht zal
worden tot de eeuwige zaligheid.
De kathedraal was versierd met Chinee
sche rouwopschriften, waarin de moed van
de Chineesche soldaten werd gehuldigd.