CSAR-bommcn bij
onderzoek ontploft
Verrassende linksche opmarsch bij Teiuel
UJ
De zieke Volkenbond wordt
voorzichtig behandeld
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Veertien dooden in laboratorium
Auto door trein
gegrepen
Het versche cadetje
Belangrijke stellingen heroverd
co
&JË1
Italiaansche troepen
naar Abessinië
Treedt Dn Schacht
toch af1
REIST PER WACO
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDEFL TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
66e JAARG. No. 8218
Een nader bericht luidt: Even voor tienen gistermor
gen hebben zich twee hevige ontploffingen voorgedaan in
het gemeentelijk laboratorium te Villejuif, waar de direc
teur^ Kling, de handgranaten en bommen, die bij de huis
zoekingen in verband met de Csar-affaire in beslag wa
ren genomen, onderzocht. Talrijke ambulancewagens
staan bij het gebouw.
Nader wordt gemeld, dat er geen gewonden zijn. Al
degenen, die bezig waren met de behandeling van de gra
naten, die moesten worden overgebracht naar het artille
riepark te Versailles, zijn om het leven gekomen.
De ontpjoffing in het laboratorium werd verscheidene
kilometers in den omtrek gehoord. De ruiten der omlig
gende huizen werden vernield. In het lokaal bevonden
zich twee fotografen van den justitieelen dienst, een mili
tair scheikundige, een scheikundige van het laboratorium
en een tiental soldaten, die men als omgekomen moet be
schouwen.
De minister van binnenlandsche zaken, Sarraut, heeft
een bezoek aan de plaats van het ongeluk gebracht. Vol
gens Kling is de ramp aan onhandigheid te wijten.
w
V
.Cuëyas
rfOUCUD
Ferriente
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CHT
Besprekingen over gevaarlijke
kwesties tot het najaar uitgesteld
heldersche courant
Uitgave der Ultg.-Mif. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DONDERDAG
27 JANUARI 1938
Gistermorgen heeft zich in een pyrotechnisch labora
torium te Villejuif (Frankrijk) een ontploffing voorgedaan.
Er zijn hierbij tien menschen om het leven gekomen.
Nader wordt gemeld, dat bij de ontploffing 14 men
schen om het leven zijn gekomen. Alle mannen, die bezig
waren met het laden van de granaten op twee auto's, ston
den In een vuurzee. Lichaamsdeelen werden tot driehon
derd meter weggeworpen. De identificatie der slachtoffers
zal zeer moeilijk zijn.
KIST GRANATEN--itATEN
VALLEN!
Geleidelijk komen nadere bijzon
derheden binnen over de gruwelijke
ramp, schrijft het Hlsbld., bijzonder
heden, waarvan vele een zoo afgrij
selijk karakter dragen, dat zij be
zwaarlijk hier vermeld kunnen
worden,
Van de op een terreinverhooging gelegen
gebouwtjes, waarvan sommige als labora
torium, doch het grootste gedeelte als berg
plaats diende, is zoo goed als niets overge
bleven, door de ontploffing van een driedui
zendtal oorlogsgranaten uit het wapendepot
van de C.S.A.R.-organisatie. Buiten het la
boratorium zelf, dat zoo goed als geheel
vernield is, zijn tal van gebouwen uit den
omtrek door weggeslingerde brokken steen
en ander materiaal beschadigd. Vensterrui
ten zijn gesprongen, muren ingedrukt, in
daken zijn groote gaten geslagen.
Doch dit alles is van weinig beteekenis
indien men nadenkt over het lot, dat het
laboratorium-personeel en de aanwezige
militairen getroffen heeft door het sprin
gen in hun onmiddellijke nabijheid van de
talrijke kisten granaten, die zij bezig waren
te laden op een tweetal militaire vrachtwa
gens, uit Versailles gekomen om het oor
logstuig naar een der arsenalen te vervoe
ren.
Het is een tafereel gelijk aan de afgrijse
lijkste tooneelen uit den wereldoorlog, dat
bier is ontstaan tengevolge van het laten
vallen door een der soldaten of bedienden,
van een kist handgranaten. Althans, dit is
de vermoedelijke oorzaak.
Het is te venvachten dat nooit met zeker
heid vastgesteld zal kunnen worden, waar
in de ramp nu wel precies te wijten is.
Er is nl. van al degenen, die, in de dichte
nabijheid werkten, slechts een tweetal man
nen gespaard gebleven, een scheikundige
ingenieur, die bij toeval op eenigen afstand
van de kist stond, bij de ontploffing door
een stevigen muur gedekt was, bij den eei-
sten schok op den grond geworpen werd en
'val verder kon wegkruipen.
Identificatie onmogelijk.
De overblijfselen van de meeste
slachtoffers verkeeren in een derge-
lijken toestand, dat identificatie als
onmogelijk beschouwd moet worden,
op dit oogenblik weet men, dat er
een luitenant uit Versailles bij is en
een inspecteur van het Parijsche po
litiecorps.
De directeur van het laboratorium, de
scheikundig ingenieur Kling, kwam °P
Plaats des onheils aan op het 1
dat het uitblijven van verdere ontploffingen
(het waren er een groot aantal) de org.
tle van hulp als men hier althans nog
VAP hulp spreken kan toeliet.
Muren weggevaagd.
E>e ravage in de nabijheid van het injj'
lucht gevlogen gebouwtje» geheel n
lichte materialen opgetrokken was, is onbe
schrijfelijk. Van sommige muren staan hier
en daar nog stukken, andere zijn volgens het
relaas van personen, die met de plaatselijke
gesteldheid bekend zijn, geheel weggevaagd.
De bewoners der streek hadden reeds meer
dan eens hun vrees geuit naar aanleiding
van 't feit dat de gebouwen zoo dicht bij de
bebouwde kom stonden, en voorts ook dat
de constructie zoo weinig solide was.
Bij nader inzien is het laatste wellicht nog
eerder een gunstige omstandigheid geweest,
indien hier eens een gebouw met dikke be
tonnen muren en groote massa's ijzer had
gestaan, zou de ramp wellicht voor de omge
ving nog ergere gevolgen gehad hebben.
Een volledige lijst der slachtoffers kon
nog niet worden gepubliceerd, daar een deel
van de nabestaanden nog niet konden wor
den voorbereid. Ze vermeldt slechts de na
men van een tweetal chauffeurs van de po-
litie-prefectuur en van twee inspecteurs. Er
zijn talrijke gewonden, wier aantal op het
oogenblik nog niet bekend gemaakt is, en
men vreest zelfs dat de lijst der dooden nog
uitbreiding zal ondergaan.
Twee dooden.
Gisteravond om half zes Is op don onbe-
waakten overweg in den Sprengenweg te
Apeldoorn een ernstig ongeluk gebeurd
waarbij twee personen het leiven verloren.
Een auto bestuurd door den ongeveer 40-
iarigen heer E. Maat, vergezeld van mevr.
T. Sfam-Kuik, beiden uit Deventer, werd in
de flank aangereden door den locaal trein
ZwolleApel doorn
De auto, komende uit de richting van
het Waltersbosch. werd een naar honderd
mieter in de richting Apeldoorn meegesleurd
Ter hoogte van den Schot weg kon de trein
eerst stoppen.
De auto zat vast op den bumper
van de locomotief. De deerlijk ver
minkte lijken van de slachtoffers,
die vrijwel op slacr gedood zijn, zijn
naar het Juliana-ziekenhuis vervoerd.
Volgens verklaringen van den machinist
Van Doorn uit Zuffen had hij bij het nade
ren van den overweg bij het zien van den
auto herhaaldelijk waarschuwinessignalen
gegeven. De bestuurder was blijkbaar ter
plaatse niet bekend. Het uitzicht is, komen
de van het Waltersbosch, daar zeer slecht,
evenals de verlichting. Daar zijn reeds her
haaldelijk doodelijke ongelukken gebeurd en
in den gemeenteraad is hij herhaling gepleit
voor medewerking van het gemeentebestuur
om te trachten dezen overweg weer bewaakt
te krijgen.
De trein, die om u. 34 te Apeldoorn
moest ziin, had 35 minuten vertraging. De
trein, die om 17 u. 39 uit Apeldoorn moest
vertrekken, had een half uur oponthoud. De
locomotief was aan de voorzijde zwaar be
schadigd. Beide koplampen waren vernield.
Het is niet uitgesloten, dat de heer Maat,
die slecht van gehoor was, de trein niet
heeft gehoord, waardoor de botsing niet
meer Ie verciïjden was.
Hernieuwde actie.
De de Tel. verneemt, zullen over enkele
dagen de verdere plannen van het comité
van actie voor versch brood aan het ontbijt,
waarvan de oudminister dr. F. E. Posthuma
voorzitter is, bekend worden gecniaakt
Dit comité is namelijk van oordeel, dat
wel is waar met de aan hotels verleende
faciliteiten een belangrijke stap in de goede
richting is gedaan faciliteiten, die den
hoteldirecties uitermate te stade zijn geko
men doch dat in dusdanig resultaat niet
mag worden berust Gelijk ook herhaalde
lijk in deze kolommen werd betoogd moet
het geheele Nederlandsche publiek van een
maatregel kunnen profiteeren, die vrijwel
overal elders in Europa volmaakt normaal
wordt geacht
En het enkele feit dat ter gele
genheid van den komenden natio-
nalen feestdag versch brood vroeger
zal mogen worden afgeleverd, be
wijst zonneklaar, dat de overheid
die beschikbaarstelling aanmerkt
als een bijzondere attractie.
Zij heeft die attractie trouwens eveneens
mogelijk gemaakt ter gelegenheid van eeni-
ge vroegere feestdagen.
SPANJE
Druk op de stad in het Noord-
Oosten verlicht.
Hevige gevechten in den sector
Singrain bij Teruel zijn oorzaak ge
weest, dat de regeeringstroepen be
langrijke stellingen hebben kunnen
veroveren. Zij hebben- de nieuw ver
worven strategische posities onmid
dellijk versterkt O. m. werd heuvel
1071 stormenderhand genomen. De
ze heuvel ligt ten Zuiden van Sing
rain en beheerscht den weg van Te
ruel naar Catalayud en den spoor
weg, die daarlangs loopt. De indruk,
dien men in militaire kringen krijgt,
is uitstekend en men verzekert, dat
zelfs wanneer deze operatie geen be
langrijker gevolg zou hebben, zij vol
doende is om den tegenstander te
dwingen een deel van zijn troepen,
die laatstelijk ten noordoosten van
Teruel optraden zonder er in te sla
gen een doorgang langs den Rio Al-
fambra te forceeren, terug te trek
ken.
Britsch kapitein gedood.
Gistermiddag om 2 uur 40 hebben zes
rechtsche toestellen Valencia bestookt. Zij
bombardeerden eerst el Grano en vervolgens
de centrale punten der stad. Op dit uur van
den dag zijn de straten zeer bevolkt en de
neerstortende bommen maakten dan ook
talrijke slachtoffers. Verscheidene huizen
stortten in. Er vielen 125 dooden en 208 ge
wonden.
Een Britsche kapitein Arnold Crone, werd
bij het bombardement gedood. Hij was ge
zagvoerder van de „Dover Abby", welke si
naasappelen laadde in de haven.
Gisterochtend hebben vliegtuigen van de
regeeringsluchtmacht Valladolid gebombar
deerd. Een zestigtal bommen werd omlaag
geworpen, een groot aantal kwam op het
weeshuis terecht.
Twaalf personen werden gedood en veer
tig gewond, meest vrouwen en kinderen.
Het weeshuis werd ernstig beschadigd.
De regeeringstroepen hebben zich ten
zuiden van Fuente de Todos meester ge
maakt van een terreinstrook, een soort
niemandsland, waardoor den weg van Agui-
lon onder het vuur van hun artillerie is ko
men te liggen.
DOOR DE NATIOHALZR
zijuü &zizr
5 KM V
Ti
V 'I P020D01
Kf' iOCUHUEIA
o'" Ju
<3
- ^.FEBCEÏIS.
,1700EU AS
/AIMOHA1
filBA
ST E.UUU
t e o
BROWCWALES O
WOGtfERA
'ORRÉS *4C1"
TR&M&C.A'bTllLE'
kV
GP&OAUVIAR y tlUAB
•ALBARRAQIN.
ROYUELA *ta
T0KRFU t&RCSX
TORJJEMOCRA
&P O
YllLAR$U£M&D0
CEUD&
ÊEA0.A. (fviUABA
CUOMARDE
Vr
MOSCARDOH/es.^i as
v A„,4to5>»# /VS,ies#öt:
bALDQU
RUBiM.ES
VAIDECUEHCÉT
CAMRllVO
VllCASTAR l
-HET FRONT VAN TERUEL.
DE BILT S EINTi
Verwachting: Matige tot krach
tige Zuidwestelijke tot Wes
telijke wind, zwaar bewolkt
met tijdelijke opklaringen,
enkele regen- of hagelbuien,
iets kouder.
Verdere vooruitzichten! Afne
mende wind, minder buiig.
In aansluiting op ons bericht elders in dit
blad over woelingen in Abessinië, kan ge
meld worden:
Uit Napels fs gisteravond hert mailschip
Calabrië vertrokken naar Oost-Afrika, met
drie bataljons Zwarthemden aan boord.
Reeds wordt een opvolger als
president van de Dultsche RijkS'
tank genoemd.
Opnieuw doem bardinelkkige ge
ruchten de ronde, volgens welke dn,
Schacht als president van de Rijks
bank zou aftreden. Een officieel© be
vestiging is niet te verkrijgen.
Als eventueel opvolger wordt de bekende
Keulsche bankier baron Kurt vom Schroeder
gedoodverfd. Deze is president van de Ka
mer voor handel en industrie te Kerulen en
oud-officier van den gen eraf en staf.
Baron Schroeder is o.a. lid van den raad
van beheer van de B.I.B. De omstandigheid
dat hij verwant zou zijn met de heeren
Schroeder van het bekende Londensdhe ban
kiershuis van dien naam, zou mede de keus
op hem hebben doen vallen, daar men voor
al goede betrekkingen met Londen wil hou
den, ook als Schacht zou aftreden. De
ambtstijd van dr. Schacht loopt tot 17 Mrt.
door geheel West-Friesland naar Den Hel
der, Wieringermeer en Amsterdam.
VLUG. VEILIG GOEDKOOP.
Verwarmde wagens.
De honderdste zitting van den Vol
kenbondsraad is gistermorgen met
een besloten bijeenkomst geopend.
Op voorstel van Delbos werd be
sloten dat eerst in de volgende zit
ting van Mei een datum zal worden
vastgesteld voor de bijeenroeping
eener diplomatieke conferentie voor
de bescherming van nationale artis-
tieken en historischen eigendom. Un-
den, de Zweedsche afgevaardigde,
werd benoemd tot rapporteur in de
kwestie van het Sandjak Alexan-
drette. De benoeming van den Ar-
gentijnschen rechtskundigen raads
man van het secretariaat, Podesta
Costa, tot ondersecretaris-generaal
werd goedgekeurd. De regeeringen
van Ierland en Zuid-Slavië werden
uitgenoodigd zich te doen vertegenr
woordigen in de consultatieve com
missie voor sociale vraagstukken.
In de s' middags gehouden openbare ver
gadering bleek al spoedig dat de groote mo
gendheden van plan waren om elke uiting
van meeningsverschil te vermijden.
Blijkbaar is de door de verschillende lan
den ten aanzien van den Volkerenbond in
te nemen houding reeds in voorbesprekin
gen vastgelegd, althans het gerucht liep in
de wandelgangen dat tusschen Eden en den
Poolschen minister Beek een overeenkomst
was tot stand gekomen over den inhoud van
de af te leggen verklaringen van trouw aan
Genève.
Of het zal gelukken om allen te winnen
voor deze verklaring, waarvan den inhoud
nog niet hekend is, wordt niet algemeen gun
stig beoordeeld. Waarschijnlijk is de inhoud
vrij tam. maar men wil van Engelsrhe en
Fransche zijde de zekerheid hebben, dat het
afleggen der verklaring geen incidenten
veroorzaakt. z
Alle landen zullen aan het woord komen
en men vraagt zich niet zonder eenige zorg
af wat b.v. de Rus Litwinoff zal zeggen en
of zijn verklaringen, die zeker zeer vinnig
zullen zijn, geen nieuwe last kunnen leggen
op de toch al zwakke schouders van den
Bond der Volkeren.
En daar men den Bond voor alle verdere
afbraak wil behoeden zullen Eden en Del-
bos eerst nog wel een hartig woordje willen
spreken met de „gevaarlijke" afgevaardig
den alvorens ze op 's werelds tribune te
laten spreken.
Rust! en nog eens rust! beheerscht thans
de daden van Genève. Alle belangrijke
kwesties worden naar de toekomst verscho
ven.
Wat de kwestie van de erkenning
van het Italiaansche gezag over
Abessynië betreft is het, volgens de
Msb., vrijwel zeker, dat hierover in
het geheel niets aan de raadstafel
gezegd zal worden en dat ook gee
nerlei gemeenschappelijke stap van
een groep staten bij Eden en Delbos
ondernomen zal worden, om de er
kenning van den koning van Italië
als keizer van Abessynië door Enge
land en Frankrijk tot stand te
brengen.
Inzake de volkenbondshervorming heb
ben de Engelsche en Fransche regeeringen
reeds dit succes te boeken, dat Zwitserland
de kwestie van het hostel van de vol*
strekte Zwitsersche neutraliteit nog niet a.s.
Maandag in de commissie van achten
twintig zal te berde brengen.
De groep der kleinere staten zal heden
ochtend weder bijeenkomen, om haar
houding vooral ten opzichte van de plannen
tot wijziging van artikel 16 vast te stellen.
Eden zal dan aan de vertegenwoordigers
van de Oslostaten en van Zwitserland rap
port uitbrengen over de besprekingen, wel
ke hij gisteren met verschillende raadsle
den gevoerd heeft over 't Zweedsche denk
beeld, dat artikel 16 aldus zal worden ge
wijzigd, dat daarin uitdrukkelijk zal wor
den bepaald, dat de deelneming aan de
economische en financieele sanctiemaatrege
len facultatief zou zijn, zooals reeds ten op
zichte van militaire sancties het geval is.
Vermoedelijk zullen de kleinere staten zich
erbij neerleggen, dat overeenkomstig den.
wensch van Engeland en Frankrijk de be
sprekingen ook van dit Zweedsche denk
beeld tot de gewone volkenbondsvergado
ring van September zullen worden ver
daagd.
Belangrijke beslissingen zffri van de bij
eenkomst der kleine staten ook reeds hier
om niet te verwachten, omdat behalve
Spaak geen enkèle minister van buitenland-
sche zaken van deze landen hier aanwezig
is.
Ook in de Spaansche kwestie zal de Vol
kenbond geen stelling nemen, terwijl de
toestand der Joden in Roemenië onbespro
ken aal blijven.