MINDER GELD
VOOR EEN WinERE WAS!
Oe Brabantsche Briet
h tfépaast 7\ct op ^adiaKdmt
van
Nog steeds de
„Van der Wyck"-ramp
Net volmaakt reinigende, zelfwerkende
Top maakt zonder moeite alles blinkend helder.
MET BON
VOOR
GESCHENKEN
Onze boferexport naar
België
Koken met Radion dat is al wat nodig is om zonder boeneri
of extra bleekmiddelen Uw wasgoed die blinkende helderheid te?
geven, die elke vrouw zo gaarne ziet. Radion wast alléén, wanï
het volmaakt reinigende Radion sop verwijdert al het vuil veilig en
volkomen. Radion maakt het goed witter, omdat Radion betet
reinigt. En thans is Radion zuiniger dan ooit door zijn enorm verï
laagde prijs, terwijl de volmaakte kwaliteit onveranderd is gebleven
WBRpr/.
de nieme,vei^de p^S
RADION
|«AD *2 028/
Ulvenhout, 17 Februari 1938.
Amlco,
Mee z'n gevieren
zijn we dan dieën mal-
schen Zondag in ge
stapt. Den Vic, Dré
III, ik en den Herman.
Den Vic had z'nen
grooten, zwarten
flambard opgezet.
Da's 'n jjdel eigenaar
digheid van hum, om
z'n eigen altrj op te
tuigen mee weer 'n
ander hoofddeksel.
Altij draagt ie 't
zelfde costuum en da's
van ruwe, bruin-geruite stof, wat aan z'n lijf
hangt al 'nen gonjen zak. Daaronder draagt ie
'n soortement van blaauwe schipperstrui,
waarop ie 'n lint knoopt, dat ge mee wat goei-
en wil veur 'nen fantasie-das zou kunnen hou
wen. Maar 't hee meer weg van 'n ouw poets-
doekske.
Neeë, fldel is ie nie, den Vic! Maar z'nen
kop ziet ie geren mee telkens 'n andere om
lijsting. Ik zeg onwillekeurig: „omlijsting".
Want dieën grijzen, scherpen, rosen kop is 'n
prent! 'n Schoone prent. En hrj is té veul kunst
schilder, om dat eigens nie te zien! En daarom,
denk ik, ziet ie z'nen eigen kop geren in tel
kens 'nen anderen lijst, die er weer 'n nieuwe
lijn, 'nen nieuwen schaduw, 'n ander karakter
aan geeft. Mee 'nen grooten, zwarten flam
bard, in stevige teugenstelling mee de witte
krullen: mee 'n hooge bontmuts, die van zijnen
priesterkop 'nen Griekschen Pope maakt; mee
'n zeilerspet, dei hum tot 'nen vergrijsden, ver
weerden zeeman mnakt. Mee 'n groen jagers-
hoeike, dat den kop tot 'n kleurig prenteke
maakt. Mee 'n fez-ke 't staat 'm allemaal en
't is altijd 'n plazierig en 'n fleurig gezicht,
dieën verrassenden kop van den Vic. Ook
draagt ie wel 'n fel-geruite sportpet. Dan is 't
sjuust Lloyd-George op vacantie!
't Mooiste ontbrikt in z'n collectie hoofddek
sels. 'n Bonnet! Die zou 'm staan als 'n heilig
pastoorke, zelfsals ie sjuust op z'nen duim
had geslagen en alle duvels stijf vloekte
Ja, Herman was meegegaan! Waar den
Vic gaat, daar gaat ook zijnen hond! Den wit
ten bokser mee den zwarten „bril'.'.
'n Loeder om tien kearels te weerstaan, maar
trouw aan den baas, als alleen 'nen hond zijn
kan.
'n Zonneke was ondertusschen, als wij den
Vic in z'n boschhuis hadden afgehaald, nog wat
hooger op den witten voorjaarsdag geklom
men: 't liep naar elf uren en zwarter streepten
de duuzenden schaduws van de boomen over
den boschbojem, over de witte dreven, over de
groene wegeltjes. Stil en rein hing deuzen
Zondagmergen van de kale eikenkroonen, die
hunnen schaduw deur 't bosch aderden, 't bosch
dat vol was van veugelenzang, zoo dicht, dat
le koepelde boven onze koppen, dieën zang!
De locht was koel en rins als vruchtensap.
Ge kost 'm voelen lóópen deur oew longen.
„De hemel heeft nie schoonder te zijn. Vic."
Hij bleef staan, nam de gebogen pijp uit
„Voorr mun parrt zou ie zóó prrachtig ge
noeg zjjn, Dré, voorall als ik er nog wat
schill-deren kan!" dreunde z'n groote stem
over allen veugelenzang mee glans henen.
„Zoude daar óók willen...?"
„Tuurrrlijkü Als 't waarr is, dat de geluk
zaligheid bestaat in het eeuwig huldigen van
God, dan kan ik daar niet beter sprreken, dan
met m'n pen-seelen. Ik zou er verven. Drré,
met den heelen Herfst van dit bosch op m'n
palet, met het puurrste gg-oudin alle
kleuren!"
Hij bleef staan, nam de gebogen pijp uit
zijnen mond en „schilderde" daarmee zijn ge
dachten in breeje vegen op den gouwen tuul,
die deur 't bosch flierde. De beenen uit elkaar,
één hand in de zij, mee de andere vegende in
de ruimte, stond z'n korte, breeje gestalte
daar, onder dieën grooten flaphoed, als 'n
prachtig beeld, dat was gaan leven.
Drré, wat zou ik 'm daar van
katoen geven! Niet gebonden aan maten en
ruimte, -aan materialen..., hah! Zóó je kwas
ten kunnen soppen in volle potten van gou
wen en lichtende kleuren, zooals ik ze zie in
m'n gedachten zóó te kunnen doppen in
den vloeibaren gloed van d'avondzon, in de
transparante purpers van 't coloriet, in 't zil
ver van de wateren, in den phosphóóór van de
maan, God 'k zou schilderijen maken,
'k zou werrken dat... hahaha!
Den kleinen Dré, die al dieën tijd mee 'nen
open mond naar deuzen „Hemelschen" uitval
van den Vic had staan luisteren, sprong toe
mee z'n lucifersdooske in den aanslag, bedien
de den Vic en zee asteblieft". En terwijl den
Vic aanpijpte, keek ie mee lachende oogen over
't vlammeke naar Dré III en zee: ,,'n rare
vent, hè, Dré, die boschverver!"
Dré lachte 'ns. 'n Bietje-n-onzeker. „Och",
vergoeilijkte-n-ie. Toen: „Onzenlieveneer hee
rare kostgangers!"
„Jjawel, jongeman, rare chineezen zitten er
onder 't zzoodje, maarr bedenk: alleen met
hartstocht voor den arrbeid kan de werrker
wel 'ns iets goeds maken! Als ik eens even
schilderen wil met de materialen van Onzen-
lievenheer zelf, dan is dat... alleen maar een
Gebed om méér kracht!"
Toen pakte-n-ie Dré III bij z'n schouwers.
Keek 'm in z'n diepe, donkere oogen.
„Kijk, jongeman, als ik 'n schilderij maak
van dit verrvloekt-schoone stuk bosch, dan
heb ik noodig 'n tuub verf van jouwen oogen
glans, om dat donkere boschlicht, versta je!
Dónkere bosch licht te kunnen schilderen
Dat daar, achter de beuken! Die verf is er
niet! En toch! Toch moet ik 't maken! Wil
ik 't maken! Zèl ik maken!!"
„Maken, maken, maken", lachte den echo
om de boomen.
„Niet met jouw oogenpracht, se-nottneus,
maar met ordinairen verf, gemaakt uit den
spoeg van inktvisschen, uit kopergroen en
zulke vuiligheid! Ik. Victor Zonneveld, ik zè.1
die vuiligheid zoo door elkaar toeveren, dat
het donkere licht schijnen gaat! En an
ders...?! Anders mogen m'n ppooten verlam
men!
Het zweet stond op z'n voorhoofd. Speegsel
schuimde om z'nen mond. Bezeten was ie van
den schoonen mergen in deus nooit genogt te
roemen bosch...!
„Geef me nóg 'n lucifer, Dréke."
Mee'nen properen, opgevouwen zakdoek
veegde-n-ie deur z'n gezicht, pjjpte-n-over-
nieuw aan en zee. mee kleinere stem: „als ik
vannacht wakker word. dan zie ik, in de
pikzwarte stilte, dit stuk zonnebosch. Als ik
morgenochtend wakker wordt, dan loop ik op
m'n bloote pooten m'n atelier door en ga éérst
kijken naar m'n schilderden, die'k onderhan
den heb.' Als ik hier met jullie kuier, dan zie
ik klodders verf van de boomen druipen, dan
ruik ik verf, dan vréét ik verf. Vierentwintig
uur per dag is de kunstenaar in dienst van
God! Nee, hij is geen gemakkelijk werkgever,
maar 'n ander zou 'k niet willen. Met geen
gegarandeerd salaris en pensioen en vacan-
tie's-met-geld-toe! Met geen menschenroem,
eereteekenen en 'n domineestem. Met geen
villa en eenige millioenen in olie, margarine
of andere vettigheid! Met geen koning tot
werkgever, met geen millioen stemmen van
een millioen halfgare democraten of fascis
ten! Met geen wijven met bloote schouders
en handteekeningen verzamelingen. Niks!
Geef mij m'n boschhuis met den verfrommel
en m'n eeuwige onmacht om licht te schilde
ren! Dan kan al 't andere naar de duisternis
loopen!"
Gaandeweg was ie weer harder gaan brul
len. 't Bosch was vol van z'n stem. En ineens,
pardoes viel ie z'n eigen in de rede mee 'n
schoon lied, uitgejubeld mee alle blijschap,
die opeens in 'nen mensch kan losbreken, als
'n zon na den storm.
Herman rende van den eenen sloot in den
andere. Snuffelde achter 't spoor van eekers,
groef voorraadschuurkes op, mee eikels en
beukenoot van die dierkens, stormde nou en
dan mee z'n onbehouwen kracht en steuvige
ren als 'n windvlaag deur 't korte hout.
Den Kleinen Dré liep zwijgend naar 't
Voorjaar te speuren, gluurde nou en dan deur
z'n dikke, lange wimpers naar „dieën" gek
ken Vic", zoog op grasspierkes, en docht van
alles 't zijne. Ik smoorde m'n pepke, had pla-
zier in dieën Vic, die ons schoone bosch zou
willen opvreten mee schil en doorns!
„Vic."
„Drré!"
„We gaan nou 'n kom Zondagschen koffie
mee koek gebruiken bij Trui!"
„Pracht-inspiratie, Dré!"
Toen sloeg ie 'nen arm om den kleinen Dré
z'nen schouwer. „Luister, Drré! Vergeet van
alles wat ik gezegd heb, negentig prrocent!
Maar onthou: werken! Werrken! Dat is leven.
De rrest...? Nutteloozer dan 'n schoonen sak
doek! Meiden vrouwen nul! Neen, Er
ger! Je raakt er je geld mee kwijt, aan advo
caat-echtbreker! Je raakt er je ziel aan
kwijt als je niet oppast! Ja, je oogen
ver...! Want je ziet de zon niet meerr!"
„En Wieske dan?" zee den brak: „moe
der? En Opoe??"
Amico, ik genóót!
Langzaam glee den Vic z'nen arm van den
Dré z'nen schouwer. We stonden weer efkens
stil.
Vic keek naar den grond. Twee vingerdiepe
rimpels boven z'n neus, in 't rose veurhoofd.
..Hjazee-t-ie: „Wieske en Trui. En
mijn Hanneketja...! En andere Wieskes,
en andere Moederkens en Truien en Hanne-
kens...!"
Toen keek ie mee 'n bietje toegenepen
oogen naor mij. Ik knipte 'n oogste naar 'm.
Eigens had ik 'm al 'ns veur dat „raadseltje"
gesteld!En nou, sodepatat, nou kwam
den kleinen Dré mee dat Vic-probleem op de
proppen! Pienter baaske.
Maar den Vic bleef veul seerjeus. Z'n kaken
knaauwden.
„Drré!" zee-t-ie eindelijk en hij lee weer
één hand op m'n baaske zijnen schouwer:
..Dré vergeet élles maar, wat ik gezegd
heb. Die tien rresteerende prrocenten ook!
Hou veel van je Wieske, van je Opoe en
God geve dat je gelukkig worden mag!"
„Zijde gij nie gelukkig, meneer Zonneveld?"
vroeg m'n oprechte baaske.
„Eh... jewèl! Kijk, 't zit zóó, zie je!" En
toen sprak ie zoo seerjeus teugen den kleinen
Dré, of ie teugen 'nen grooten mensch sprak:
,,'t zit zóó: we krijgen van Onzenlievenheer
allemaal dót, wat we noodig hebben, om ons
doel te bereiken! Ik moet het doen, met den
harden arbeid van de kunst! Ik sta recht
streeks in Zijn dienst daarom! En bij dien
zwaren, moeilijken arbeid, weet je wel
donker licht schilderen, kan ik hoog
stens 'n zwijgenden hond gebruiken! Zóó ben
ik gelukkig in die taak. Probeer jij het te
worden als je Opoe met 'n Truike later! En
denk dan nog 'ns, als je voorbij 't boschhuis
komt, aan Vic Zonneveld, die zelf het Licht
moest maken om er gelukkig in te kunnen
zijn. En kuier jij liever door den Zonnedag
van God zelf, amen!"
Hij keek me toen elfkens aan.
Ik knikte en zee: „en nou naar Trui d'r
koffie en koek, jongens!"
Als we uit de bosschen kwamen, lagen de
velden in éenen witten zonneglorie.
De warmte kroelde in onzen nek.
In dezen stillen rust van 't vroege voor
jaar lag daar den blanken Zondag over ons
dorpe. Twaalf slagen gongden uit den kerke-
toren trillend deur den puren hemel.
Den kleinen Dré liep te stoeien mee Her
man.
„Hoe lang zijt ge nou alleen, Vic?"
„Vijftien jaren."
„Enne... waar... zit... eh... zij?"
„Amerika.'
„Allee...! Eh da's toevallig! Alles van
jou gaat naar de nieuwe waereld!"
„Alles... van mij?"
„Ja! Oew schilderijen toch ook!"
„Oh, bedoel je 't zoo? Jawèll! M'n schilde
rijen..., die... zijn... man... mij!
„Hoe eh hoe witte gij, dat zij in Ame
rika zit, Vic?"
„Ze correspondeert met Hanneke."
„Allee! Daar ben 'k blij om!"
„Waarom."
„Zoo maar. En... en veur Hanneke, ee?"
„Oem. Ehum. Den koffie zal smaken, Dré!"
„Vic, nog één vraag?"
„Mja."
„Is... is ze, is ze daar nog bij... oem...?"
„Nee! Ze is al jaren... alleen!"
„We zijn er, Vic! Kom we gaan achter
langs".
Den kleinen Dré stond vrede te bewerken
tusschen Blek en Herman. Trui wachtte mee
'n stuursch gezicht. Want we waren wat laat.
En haar mee den Zondagschen koffie laten
zitten, da's da's vreed!
Maar als ik zee, dat we 'm in 't bosch al
geroken hadden, dat den Vic er naar snakte
en zoo dan snee ze den koek dubbel zoo
dik dan anders, beboterde 'm, dat ge 'r water
van in oew tanden kreeg en kwam mee heur
weldaen veur den dag als 'n Koningin zoo
fier.
„Truike", lachte den Vic: „da's geen koffie-
met-koek meer. zooals gij 't klaarzet, da's 'n
stilleven, geschilderd met het goud uit den
honing en het licht uit de voorjaarszon!"
Trui glom!
„Eet maar op, daar is genogt," zee ze
snibbig. Want als ze stiekum gevleid is,
snibt ze altij...! Maor 'r oogen verrajen haar
toch!
Kom, ik schei er af.
'k Mot tóch 'ns mee Hanneke zien te pra
ten...! Ge kunt nie weten .amico...!
Dien kleinen Dré heeft dieën Vic zóó on-
schuldig-pienter te grazen gTiad, da'k...,
afijn, ik schei er af.
Veul groeten van Trui, Dré m en als altij
gin horke minder van oewen t.a.v. DRÊ.
Hernieuwd, duikonderzoek aan
gevraagd. Hoe stonden de
sluizen bij de groote oliebun
kers?
Het voor-onderzoek door het parket inza
ke de „Van der Wyck"-ramp, is thans, zegt
de N.R.Crt., zoover gevorderd, dat het ver
hoor, voor zoover het de état-major betreft,
welke tijdens dien ramp dienst deed, over
enkele weken kan worden afgesloten.
De indiening van de rapporten van ge-
tuige-deskundigen zal echter nog eenigen
tijd vorderen.
Het onderzoek is thans meer gericht
op hetgeen destijds in de machine
kamer geschiedde, ten einde na te
gaan, of er, behalve de beide open
staande patrijspoorten, eventueel an
dere oorzaken van de ramp zijn aan
te wijzen. Daarom werd ook aan het
departement der marine officieel ver
zocht het duiker-onderzoek te hero
penen, onder meer om den stand
der sluizen bij de groote olie-bun
kers na te gaan. Een antwoord van
het departement is nog niet ontvan
gen.
Als getuige-deskundigen zijn aangezocht
Ir. Goedkoop van het marine-etablissement
te Soerabaja, ir. Carpentier Alting van het
kantoor voor scheepvaart, inspecteur de
Witte van hetzelfde kantoor, laatstgenoem
de speciaal voor machinekameraangelegen
heden. Te Wageningen zullen sleep- cn tank
proeven met een model van de „Van der
Wyck" worden genomen.
Het ligt verder in de bedoeling, na afloop
van den Westmoesson zulks teneinde de
weersomstandigheden, waaronder de ramp
plaats greep, zooveel mogelijk te benaderen
met een K.P.M.-schip proeven te nemen
met openstaande patrijspoorten bij een lig
ging zooals de „Van der Wyck" deze ver
toonde. Dit zal geschieden teneinde vast te
stellen of het mogelijk is dat zeewater door
de poorten binnendringt, hetgeen door vele
insiders ernstig wordt betwijfeld. Het schip,
dat hiervoor zal worden aangewezen, zal
waarschijnlijk de „Melchior Treub" zijn.
Voor de tweede maal een extra
contingent vastgesteld.
Wij vernemen van bevoegde zijde, dat de
Belgische regeering voor invoer gedurende
deze maand voor de tweede maal een extra
contingent van in totaal 100.000 kg. heeft
\astgesteld. Het aandeel van Nederland hier
in bedraagt 2TA%. De betreffende hoeveel
heid moet eveneens uiterlijk op 28 dezer in
België worden ingevoerd.
