Fransche regeering
vraagt grootere macht
De almachtige Jagoda
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Versterking der nationale kracht
Onder zijn dwang zouden medische
moorden zijn geschied
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
WOENSDAG
9 MAART 1938
66e JAARG. No. 8253
Een ministerie van oud-premiers
voorgesteld
HERRIOT TOEKOMSTIG PREMIER?
Sprong van 11.000 meter hoogte
Het Verre Oosten
Spanning aan Westfront
neemt toe
Het monsterproces te Moskou
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTt
Ze trouwt niet,
ze trouwt wel
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
De nieuwe krachtige daling van
den Franschen franc en de blij
vende onrust in de arbeiderswe
reld, heeft de regeering Chautemps
er toe gebracht, aan het Parlement
enkele volmachten te verzoeken,
welke haar voor geruimen tijd een
krachtige en doelbewuste politiek
verzekeren.
Na een gïsterenochtend gehouden Kabinets
raad is een communiqué gepubliceerd, waar
in de regeering mededeeling doet van haar
voornemen tot vorming van een autonome
kas voor de nationale verdediging en van
de credietoperaties, waartoe deze 'kas haar
toevlucht zal moeten nemen. Hij herinner
de er aan, dat hij Zaterdag met eensgezinde
instemming der beide kamers de noodzake
lijkheid naar voren gebracht heeft van een
.versterking op alle gebieden der nationale
kracht tegenover de gevaren, die het land
zouden kunnen bedreigen.
Het uur is gekomen om op het oogenblik,
Waarop de nieuwe instelling haar werk
zaamheden gaat aanvangen, haar alle
waarborgen te geven, die een succes harer
operaties noodig maakt en alle maatrege
len te nemen, die noodzakelijk zijn om door
een herstel der financiën en der economie
de volledige doeltreffendheid te verzekeren
van de aan de natie gevraagde inspan
ning.
Chautemps, die verder het politieke as
pect van het probleem besprak, legde den
nadruk op de noodzakelijkheid om het land
als belangrijke tegenwaarde voor het ge
vraagde vertrouwen de zekerheid te geven,
dat de voortschrijdende saneering der open
bare fiftanciën methodisch en energiek
voortgezet zal worden door een regeering, die
zeker is van den dag van morgen en vrij in
haar handelen, in een sfeer van eendracht en
arbeid, die de opvoering van de productie
verzekert, in het bijzonder van de productie,
die van belang is voor de landsverdediging.
De premier wees op den plicht der regeering
om van het parlement de noodige middelen
te eischen voor de uitvoering van haar zware
taak.
Nadere uiteenzetting van het re-
geeringsplan.
Minister-president Chautemps heeft aan de
leiders van de socialistische en communisti
sche fracties zijn plannen uiteengezet, welke
in de volgende vijf punten kunnen worden
samengevat:
ten eerste: Ministerieele stabiliteit, verze
kerd door een trouwe meerderheid.
ten tweede: diepgaande financieele hervor
ming, welke volbracht kan worden dank
zij de volmachten;
ten derde: voorzichtigheid in het rythme
van de sociale hervormingen: o.a. zou het
pensioen voor oude arbeiders worden uit
gesteld;
ten vierde: versnelling van de productie
door toepassing van de werkweek van
veertig uur;
ten vijfde: versterking van den socialen vre
de, arbeidsconflicten moeten worden ge
regeld overeenkomstig de wet op verzoe
ning en arbitrage.
HERRIOT.
Groote verrassing te Parijs.
Het besluit der regeering, het parlement
Donderdag delegatie van bevoegdheden op
financieel en sociaal gebied te verzoeken,
heeft naar men uit Parijs meldt, in politie
ke kringen verrassing gebaard. Chautemps
heeft evenwel Zaterdag, na het debat .over
de landsverdediging, zijn wil te kennen ge
geven een politiek herstel te bewerkstelli
gen.
Chautemps heeft verklaard bereid te zijn
de macht te laten aan een regeering welke
was gevormd door representatieve politieke
personen, zooals oud-premiers, onder opper
gezag van Herriot. De ministerraad gaf er
evenwel de voorkeur aan het parlement bij
een te roepen om zich uit te spreken over
den nieuwen koers.
Het is duidelijk dat de spanningen in
Frankrijk weer een hoogtepunt hebben be
reikt.
Zonder volledige medewerking van alle
partijen lijkt het welhaast onmogelijk aan
een verdere economischen opbouw te wer
ken.
Of de socialisten en communisten echter
de door Herriot gevraagde machtigingen zul
len willen verleenen is zeer de vraag.
Waarschijnlijk zal het Kabinet echter bij
weigering aftreden en op deze wijze de
uiterst linksche groepen voor een moeilijk
probleem stellen.
Wereldrecord valsahermspringen
verbeterd.
De Fransche parachutist, James Williams,
heeft bij Chartres het werldrecord val-
schermspringen verbeterd door van een
hoogte van 10.800 meter te springen. Eerst
op 2000 meter van den grond opende hij
zijn valscherm. Tot de opening van het
scherm duurde zijn val 2 minuten 50 se
conden. Het oude record stond met 7900
meter op naam van den Rus Efdokimof.
In onderdeelen wordt het kampement der
Russische Papanin-expeditie, nadat deze
door de ijsbrekers bereikt was, op sleden
geladen voor het transport naar boord,
waarmede de onderzoekingstocht in het
hooge Noorden eindigde.
Japanners steken de Gele Rivier
over. Nieuwe Japansche par
tij,
De spanning aan het Westelijk
front is sterk toegenomen. Vol
gens berichten uit Hankau wordt he
vig gevochten aan beide flanken bij
het zuidelijke gedeelte van den
spoorweg Tatoeng-Poetsjau in het
Noordwesten van Sjansi. De aJpan
sche troepen schijnen voornemens te
zijn Toengkwan aan te vallen, de
toegangspoort tot de provinciën Sjen
si, Sjansi en Honan. Om deze po
gingen te verijdelen, doen de Chi-
neezen aanvallen op de flanken van
het Japansche leger langs den
spoorweg. Het Japansche geschut
was gisteren reeds op Toengkwan
gericht.
In het noordwesten van Sjansi is een
kleine Japansche afdeeling de Gele rivier
overgetrokken. Zij werd echter door de Chi-
neesche troepen vernietigd.
Gele Rivier overgestoken.
Thans wordt bekend dat Japansche afdee-
lingen er op 3 Maart in geslaagd zijn de
Gele Rivier over te steken in het uiterste
Noorden van Sjansi, op een plaats waar
de stroom dichtgevroren was. Zij bezetten
Foekoe, doch werden onmiddellijk naar
haar oorspronkelijke stellingen teruggedre
ven door hevige Chineesche tegenaanval
len.
Nieuwe partijen in Japan?
Onder leiding van Prins Konoye.
Japansche bladen weten mede te deelen,
dat ministerpresident Konoje waarschijnlijk
de voorzitter zal worden van een nieuwe
politieke partij, die tot stand zal komen
door samensmelting van de Minseito en de
Soejoekai-partij.
Een der bladen meent te weten, dat de
Seijoekai Dix de op een na grootste partij,
reeds besloten heeft, tot de nieuwe partij
toe te treden, op voorwaarde dat Konoje
hiervan voorzitter wordt. Het blad schx-ijft,
dat de Minseito-partij nog geen besluit ge
nomen heeft, doch dat verscheidene harer
leden actief deelnemen aan de campagne
voor de niehwe partij.
800.000 Chineezen gesneuveld.
Volgens den woordvoerder van het Japan-
schel eger zijn tot dusver 800.000 Chineezen
gesneuveld of gewond. Een half millioen
Chineezen zijn onder de wapenen.
Uit betrouwbare bron verluidt, dat de
eischen, tot dusverre bij de consulaten te
Sjanghai ingediend tot vergoeding van
schade, aangericht tijdens de vijandelijkhe
den in de stad, een bedrag van ruim vijftig
millioen gulden beloopen.
ONGEKEND CYNISME
BIJ DE DADERS.
De tweede sensationeele wending
in het monsterproces van Moskou is
de bekentenis van Jagoda, den ex-
chef van de Russische geheime po
litie geweest.
Deze verklaarde medeplichtig te
zijn geweest aan den moord op den
beroemden Russischen schrijver
Maxim Gorki.
Een der beschuldigden, de dokter Lewin,
vertelde hoe Jagoda reeds in 1933 order
voor den moord had gegeven en hoe hij ten
slotte met zijn collega's Gorki en drie an
dere door Jagoda aangewezen personen had
omgebracht.
Het was niet moeilijk.
Het was meer een zaak van nalaten, dan
van doen, aldus dokter Lewin, want alle
vier personen hadden een zwakke gezond
heid. Jagoda had uitgelegd, dat de dood van
Gorki zeer gewenscht was, daar Gorki groot
gezag genoot in binnen- en buitenland en
stellig niet bereid zou zijn de nieuw in te
stellen regeering te steunen. Lewin nam
toen den toestand van den patiënt in studie
en werkte een plan uit, dat volgens zijn
eigen mededeelingen als volgt werd uitge
voerd: de gezondheidstoestand van Gorki
maakte lange wandelingen en lichamelijke
inspanning ongewenscht. Lewin schreef hem
toen voor juist veel te wandelen en in de
buitenlucht te werken.
De almachtige Jagoda.
De macht van Jagoda over de twee dok
toren werd steeds grooter naarmate zij zijn
opdrachten uitvoerden. „Wat hadt re moe
ten doen, toen Jagoda u beval zijn moord
plannen uit te voeren?" vroeg Wisjinski.
„Ik had Jagoda moeten ontmaskeren. Ik
had alle gelegenheid om te handelen als een
eerlijk burger der Sowjet-republiek", ant
woordde Lewin.
„Waarom hebt gij dat niet gedaan?"
„Omdat ik een lafaard ben."
Het groote moment kwam, toen aan Ja
goda gevraagd werd of hij schuldig was
aan de vele moorden.
„Jagoda, bevestigt gij de verklaringen
van dr. Kazakov?" vroeg Wisjinski.
Jagoda stond langzaam op en keek de
rechtbank aan. het hoofd opzij gebogen.
„Ik ontken het geheel," zeide hij met
toonlooze, maar duidelijke stem. „Ik zie
Kazakov hier voor het eerst. Ik erken den
dood van Gorki en Koeibysjev te hebben
gewild, maar ik heb niets gezegd over
Pesjkov en Menzjinski."
De moord op Mcnsjinski.
Wanneer de verklaringen van de dokto
ren juist zouden zijn, werpen deze een
schel licht op het niets ontziende cynisme
waarmede de „tegenstanders" uit den weg
zijn geruimd. Mensjinski, Jagoda's voor
ganger leed aan agina pectoris. Hij werd
periodiek door Lewin zelf of door Kasakof
behandeld. Kasakof werkte met lysaten.
Een reeks lysaten nu was blijkbaar scha
delijk voor het hart van Mensjinskij, ter
wijl andere daarentegen een kalmeerende
uitwerking op zijn hart hadden.
Wij spraken af, zeide Lewin, dat Kasa
kof bij de behandeling van Mensjinskij de
schadelijke lysatenreeks zou toepassera
Maxim Gorki, na een bezoek aan Italië,
in Rusland terug.
Om den patiënt te dooden, zoo ging Lewin
voort, schreeft ik hem medicijnen voor, die
de werking van het hart moesten versnel
len. Een combinatie van lysaten tezamen
met middelen tot stimuleering van de
werking van het hart moest in het or
ganisme van Mensjinskij een nieuwen aan
val van angina pectoris veroorzaken.
Overeenkomstig onze voorschriften nam
Mensjinskij 's morgens lysaten in en in den
loop van den dag middelen tot stimulee-
ring van de werking van het hart. Dien
tengevolge deed zich bij hem spoedig een
ernstige aanval van agina prectoris voor en
plotseling stierf de patiënt tijdens zijn
slaap.
Het Deensche blad „Politiken" geeft eeni-
ge rake typeeringen van de hoofdpersonen
uit het Moskousche drama. Over de zitting
van Maandag schrijft het blad o.a.:
De beklaagden gedragen zich op zeer ver
schillende wijze. Professor Pletniof is de ty
pische oude verstrooide professor uit amu
sante weekblaadjes. Hij is een voorwerp van
vermaak voor de toeschouwers. Plotseling is
hij zijn bril kwijt en lang en wanhopig zoekt
hij naar dit instrument, totdat hij het ein
delijk vindt onder een stapel manuscripten,
die vlak voor hem liggen. Even daarna legt
hij zijn bril weer naast zich neer op de bank
en het zoeken begint weer van voren af aan.
Telkenmale wanneer de toeschouwers hierom
in lachen uitbarsten, hoort men Ulrich's
stem: „Kameraden, ik verzoek om stilte." Een
hamerslag en de kameraden zwijgen.
Haat tegen hun ex-cheL
Beklaagde Jagoda volgt het proces rus
tig en bijna verstrooid. Hij is degene, die
het ruwst door de Gepoewacht behandeld
wordt. Als hij de rechtszaal binnenkomt,
ziet men duidelijk, hoe Gcpoesoldaten hem
brutaal stompen geven en als hij moest
opstaan, om veiTioord te worden, trekken
grutale handen, hem van zijn plaats,
Verwachting: In het Noorder
meest matige, in het Zuider.
zwakke tot matige Westelij
ke tot Zuiwestelijke wind
ochtendmist vooral in het
Zuiden, overigens licht tot
half bewolkt, droog weer,
weinig verandering in tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Men kan duidelijk merken, dat zijn vroe
gere ondergeschikten hem den vroegeren al
machtige, haten en thans openlijk hun haat
manifesteeren. Tegenover de andere beklaag
den gedragen de Gepoesoldaten zich name
lijk heel anders. Zij treden tegenover hen
in het geheel niet brutaal op. Integendeel,
tijdens de pauze geven zij hun dikwijls een
sigaret op den koop toe.
Troost door een nagelvijltje.
Beklaagde Twanof, die beslist ook op een
doodvonnis kan rekenen, vermaakt zich den
heelen tijd met een nagelvijltje. Dit legt hij
geen oogenblik neer en zelfs als hij verhoord
wordt, kijkt hij met gebogen hoofd naar zijn
handen en lijkt hij geheel in beslag geno
men door zijn vijltje.
Evenals Iwanof maakt beklaagde Rykof
een zeer nerveuzen indruk. Ieder oogenblik
haalt hij zijn horloge te ovorschijn en kijkt
erop. Het ziet ernaar uit alsof hij contro
leert, hoe lang iedere verklaring duurt.
Boecharin maakt herhaaldelijk den indruk
dat hij zelf een zakenman was. Hij zit den
heelen tijd notities te maken, gebogen over
stukken, waarin hij ijverig bladert. Oude
collega's van hem, zeggen, dat hij hier pre
cies zoo zit te werken als toen hij hoofd
redacteur van de „Izwestia" was Hij schrijft
met een ijver alsof hij een artikel klaar
moet hebben nog voordat het blad ter
perse gaat. In werkelijkheid echter zit hij
slechts zijn verklaringen uit te werken,
maar die zijn dan ook het beste verzorgd
van het heele proces. Zij worden afgelegd
in een uitgelezen Russisch. Elk woord is
met de grootste zorg gekozen.
„De procureur-generaal Wysjinski is door
lopend best gehumeurd. Gisteren was hij
een beetje heesch, doch dit is geen wonder,
daar hij alle verhooren leidt en Ulrich, als
voorzitter va nde rechtbank, slechts nu en
dan tusschenbeide komt. Wysjinski drinkt
daarom vandaag koude thee.
IJzeren vuist van de Sovjet-
Unie.
In de ochtendzitting kwam het tot een
zeer dramatische scène. Plotseling sprongen
de Gepoesoldaten, die naast ieder van de
beklaagden geposteerd zijn in de houding
en plaatsten het geweer bij den voet. Men
zag Wysjinski diep buigen; ook Ulrich boog.
Een man was de rechtzaal binnengekomen,
gevolgd door twee adjudanten. Het was Jes-
jof, de tegenwoordige chef van de Gepoe-
Jagoda draaide zich om en stond tegen
over zijn vroegeren ondergeschikten Jesof.
Het was een dramatisch oogenblik. Jesjof
ging midden tusschen de toehoorders zitten
en groette Wysjinski met een minzaam
knikje. Alle oogen waren gericht op hem
„den man, aan wien wij het te danken
hebben, dat de misdadigers werden ontmas
kerd zooals het in Radio-Moskou heet,
„de ijzeren vuist van de Sovjet-Unie."
Mot precies dezelfde woorden beschreef
de omroeper van Radio Moskou twee jaar
geleden Jagoda, die vandaag op de beklaag
denbank zit.
Geruchten om Greta Garbo.
Een Napolitaansch journalist heeft een
kort onderhoud gehad met Greta Garbo ini
tegenwoordigheid van Stokowski. De film
actrice ontkende stellig met Stokowski in
het huwelijk te zijn getreden.
Het Zweedsche consulaat te Napels heeft
verklaard, dat daar geen enkel document
gevraagd is of een stap ondernomen is voor
een huwelijk tusschen Garbo en den diri«
gent.