De Oostenrijksche kwestie
niet voor den Volkerenbond
Groote spanning tusschen
Polen en Littauen
Hitler's triomphale
intocht
De Jaarbeurs geopend
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
„Toepassing van geweld niet mogelijk", zegt Butler
REIST PER WACO
JCONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
15 M A A R T 1938
66e JAARG. No. 8258
Engeland versnelt zijn bewapening
Geen algemeene dienstplicht
Hongarije blijft Volkenbondslid
Versnelde Fransche
bewapening
Doodvonnissen
te Moskou voltrokken
Staatstoezicht op cursussen voor
bet Middenstandsdiploma
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CHT
DE BILT SEINT.
Franco nadert de kust
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der UHg.-Mlj. Holland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DINSDAG
Het lijkt ons toe, dat de methoden,
die tijdens den geheelen duur van
deze gebeurtenissen toegepast zijn,
'n ernstige veroordeeling noodig ma
ken en dat zij een diepen schok heb
ben toegebracht aan allen, die belast
zijn met het behoud van den Europee-
schen vrede, aldus de Britsche Mi
nister-president Chamberlain, in zijn
Lageirhuisrede van gisterenmiddag.
Hetgeen gebeurd is, aldus vervolgde
hij, kan niet nalaten een nadeeli-
gen invloed uit te oefenen op de
hoop der Britsche regeering op op
heffing der misverstanden tusschen
de naties en op een bevordering van
de internationale samenwerking.
Het zou onnoodig Kunnen lijken de ge
ruchten te weerleggen, volgens welke de
Britsche regeering haar toestemming, zoo
niet haar aanmoediging gegeven zou heb
ben aan de gedachte van een opslokken van
Oostenrijk, waren er geen bewijzen voor, dat
dergelijke geruchtep in vele kringen ijverig
de ronde doen. Het ligt voor de hand, dat
er geen enkele grond, welke ook, voor der
gelijke geruchten bestaat en de verklaring,
die ik reeds heb afgelegd, toont duidelijk,
dat de Britsche regeering met klem afkeu
ring uitspreekt, zooals zij altijd haar afkeu
ring uitgesproken heeft over daden, als die,
waarvan Oostenrijk het tooneel gemaakt is.
Chamberlain had er tevoren op gewezen,
<iat het Britsche protest door Berlijn was
verworpen als ontoelaatbaar, omdat de Duit-
sche regeering zich op het standpunt stelt,
dat de vorm der betrekkingen tus
schen het Rijk en Oostenrijk slechts
beschouwd kan worden als een in
terne Duitsche aangelegenheid van
het Duitsche volk, waarmede derde
mogendheden zich niet hebben te be
moeien,
Chamberlain vervolgde:
„Ik moet terstond de verklaring van von
Neurath weerleggen als zou de Britsche re
geering niet het recht hebben om zich te
interesseeren voor de onafhankelijkheid
van Oostenrijk. Het belang van de Britsche
regeering in deze kwestie kan op geen en
kel houdbaar motief ontkend worden. In de
eerste plaats zijn Groot Brittanje en Oosten
rijk beide leden van den Volkenbond en
hebben beide, gelijk ook de Duitsche re
geering, verdragen onderteekend, welke be
paalden, dat de onafhankelijkheid van
Oostenrijk onvervreemdbaar was, tenzij met
goedkeuring van den Volkenbondsraad.
Nog geheel hiervan afgezien moet de Brit
sche regeering altijd geïnteresseerd zijn in
de gebeurtenissen in Midden-Europa."
Tijdens den geheelen duur van
deze gebeurtenissen is de Britsche
regeering in het nauwste contact
gebleven met de Fransche regeering
(toejuichingen) zoo vervolgde Cham
berlain, welke naar ik verneem,
eveneens een krachtig protest te
Berlijn heeft ingediend op gelijke
Wijze als de Britsche regeering.
Ook hebben wij ons, conform de afgeslo
ten verdragen, tot de Italiaansche regeering
gewend, doch ontvingen geen volledige uit
eenzetting harer opvattingen.
Chamberlain herhaalde op dit punt van
zijn rede, dat de Britsche regeering altijd
duidelijk gemaakt heeft, dat zij krachtig de
toepassing van geweldmethoden tot oplos-
zing van dit probleem zou afkeuren. Hij
vervolgde met te zeggen, dat het een hard
feit is, dat niets deze actie van Duitschland
Kon tegenhouden, „tenzij wij en anderen
met ons bereid waren geweld te gebruiken".
Ik stel mij voor, dat, al naar een ieders
temperament de gebeurtenissen in onzen
geest thans spijt of verdriet en misschien
verontwaardiging (toejuichingen) wekken.
Deze gebeurtenissen kunnen
door de Britsche regeering niet met
onverschilligheid en gelijkmoedig
heid worden beschouwd. Zij moeten
een effect hebben, dat nog niet kan
worden afgemeten. De onmiddellijke
resultaten moeten zijn het gevoel
van onzekerheid en onveiligheid in
Europa te verhoogen.
Dit is geen oogenblik voor haastige be
sluiten of achtelooze woorden. (Toejuichin
gen),
CHAMBERLAIN.
Wij moeten den nieuwen toestand
helder, maar met een koel oordeel
zien en met het vertrouwen, dat wij
gesteund zullen worden wanneer wij
vragen, dat niemand, welke ook zijn
particuliere opvattingen mogen zijn,
zichzelf zal beschouwen als staande
buiten welke uitbreiding ook der
nationale inspanningen, die kunnen
worden geëischt. (Toejuichingen).
De debatten.
Nadat Chamberlain zijn rede had uitge
sproken, nam Attlee, de leider der Labour-
oppositie. het woord. Hij zeide, dat de ont
plooiing van het naakte geweld kwam
juist op het oogenblik, dat de Britsche re
geering vriendschappelijke besprekingen
voerde met de Duitsche regeering. Deze
gebeurtenis heeft naar het schijnt, het
kaartenhuis ineengeslagen dat de eerste
minister bezig was op te bouwen.
Tegenover deze schending van Oostenrijk
behoort ons antwoord te zijn: terug naar
den Volkenbond, terug naar de handhaving
van den steun aan de heerschappij van het
recht, aangezien dit de weg is naar de hand
having van den vrede.
De leider der liberale oppositie, Sinclair,
verklaarde: dit is niet de gelegenheid voor
een partij-redevoering. Oostenrijk is geroofd
door een leger van tienduizenden begeleid
door tweehonderd bommenwerpers.
Den eersten minister is medegedeeld, dat
deze troepenzending slechts ontstaan is uit
een verzoek van den nieuwen Oostenrijk
sche kanselier. Niemand zal in staat zijn
dit te aanvaarden.
Deze troepenbewegingen zijn ondernomen
ondanks de duidelijke beloften, die Hitier
gegeven hèeft aan Schuschnigg, verleden
jaar te Berchtesgaden, en volgens welke de
onafhankelijkheid van Oostenrijk zou wor
den geëerbiedigd.
Sinclair voegde hieraan toe: laten wij
schouder aan schouder staan tegen de Itali
aansch-Duitsche samenzwering tot over-
heersching van Spanje. Tsjecho Slowakije is
niet het eerstvolgende slachtoffer, dat is
Spanje. Wij behooren er op te staan, dat de
interventie in Spanje tot staan komt, of
dat de niet inmenging wordt afgeschaft.
Na Sinclair voerde Churchill het woord.
Hij zeide o.m.:
De tegenstand zal hard zijn, maar toch
ben ik er van overtuigd, en de rede van
Chamberlain bevestigt dit voor mij dat
de regeering zal besluiten tot tegenstand
tegen aanmatigend inbreuk maken en dat
het lagerhuis zekerlijk haar zal steunen om
een groote rol te spelen in het streven naar
behoud van den vrede in Europa en, wan
neer hij niet kan worden behouden, in het
streven naar het behoud van de vrijheid der
naties.
Spr. drong er op aan, dat de Britsche re
geering een hernieuwde, wederom bezielde,
onwrikbare aanhankelijkheid aan het Vol
kenbondshandvest zou bespreken. Waarom
geen stand te houden, zoo zeide hij, terwijl
er nog een goed gezelschap is van machtige
landen, die onze gevaren en ons streven dee-
len. Wanneer een aantal staten bijeenge
bracht werden rondom Groot Brittanje en
Frankrijk in een plechtig verdrag tot on
derlinge verdediging tegen een aanval, wan
neer zij hun krachten zouden hebben ge
schaard in een groot op het handvest be
rustend bondgenootschap, en wanneer dit in
1938 tot stand gebracht werd, zou men
zelfs thans nog dezen naderenden oorlog
kunnen tegenhouden.
Butler, de onderstaatssecretaris van buiten-
landsche zaken heeft in antwoord op de de
batten in het Lagerhuis gezegd, dat de Brit
sche regeering door middel van den Brit-
schen ambassadeur te Berlijn stappen zijn
gedaan inzake het terugtrekken van de troe
pen uit Oostenrijk en ten aanzien van de ka
tholieken, joden en socialisten in Oostenrijk.
De Britsche regeering heeft vernomen, dat
het Duitsche leger teruggetrokken zal wor
den nadat den normalen toestand zal zijn
hersteld.
Het toepassen van geweld Is niet
mogelijk. Uit besprekingen, welke
met vrienden van den bond zijn ge
voerd, is gebleken, dat men eenstem
mig van oordeel is, dat het voorleg
gen van de Oostenrijksche kwestie
aan den Bond noch een realistische
oplossing zou brengen, noch een be
vredigend resultaat zou hebben, doch
alleen zou leiden tot een ietwat ver
nederde positie.
Vervolgens, doelende op de woorden
van Chamberlain, zeide de onder
staatssecretaris, dat de Britsche re
geering niet voornemens is een vorm
van dienstplicht in te voeren.
Wat betreft de Britsche politiek in mid
den-Europa, zeide Butler, dat de jongste ver
klaring van Sir John Simon van 21 Febr.
van dit jaar, inzake de verplichtingen van
de Britsche regeering ten aanzien van Oosten
rijk en Tsjecho-Slowakije de vernlichtingen
zijn van ieder lid van den Bond ten aanzien
van een ander lid.
„Ik kan vanavond niet verder hierover
spreken", zeide Butler tenslotte, en hij wees
erop, dat in Engeland een strooming bestaat
de gebeurtenissen te bezien van een natio
naal standpunt en dat men gereed is tot een
vereenigd nationaal optreden, wanneer dit
noodig zou zijn.
Tenslotte stemde het Huis eensgezind in
met de houding van de regeering en werd
het debat gesloten.
„Het Duitsche rijk door niemand
gebroken."
Onder onbeschrijflijk gejubel, zect het D.
N.B. heeft rijkskanselier Adolf Hitier gis
termiddag om half zes zijn intocht te Wee-
nen gehouden.
Terwijl de klokken luidden verdrongen
duizenden zich op straat om den bevrijder
te begroeten. Toen de Fuehrer op het bal
kon van hotel Imperial, waar hij zijn in
trek heeft genomen verscheen juichte een
duizendkoppige menigte hem hartstochtelijk
toe.
Later op den avond heeft Hitier van het
balkon van zijn hotel een korte toespraak
gehouden tot een menigte, die voortdurend
om hem geroepen had. Hij zeide onder meer
„Niet alleen de twee millioen menschen
in deze stad, maar de 75 millioen van ons
volk in één rijk zijn bewogen door dit keer
punt in de geschiedenis. En zij allen leven
in één gelofte, wat er ook mag gebeuren,
het Duitsche rijk, zooals het thansstaat,
zal door niemand gebroken, door niemand
verscheurd worden. Geen dreigen, geen nood
en geen geweld kan dezen eed breken. Die
eed wordt thans geloovig uitgesproken van
de Duitschers van Koningsbergen tot Keu
len en van Hamburg tot Weenen."
De laatste berichten.
Hedenochtend om 11 uur zal de rijkskan
selier officieel op de „Heldenplatz" worden
begroet, waarna troepen zullen defileeren.
Men yerwacht, dat Hitier .verscheidene da
gen te Weenen zal blijven alvorens naar
Duitschland terug te keeren.
Naar medegedeeld wordt, is het Oosten
rijksche ministerie van buitenlandsche za
ken opgenomen in den Duitschen diploma-
tieken dienst. Alle leden der nat. soc. partij
in Oostenrijk zullen de schade vergoed krij
gen, die zij geleden hebben tengevolge van
het optreden der vorige regeering.
Generaal von Bock, de commandant van
het achtste leger (in Oostenrijk), heeft in
een dagorder gezegd dat de vereeniging van
het Duitsche met het Oostenrijksche leger
thans een feit is.
Telegram van Mussolini.
In antwoord op het telegram van Hitier
aan den Duce heeft de chef der Italiaansche
regeoring telegrafisch geantwoord:
„Hitier Weenen. Mijn houding is be
paald door de door de as bezegelde vriend
schap tusschen onze beide landen. Musso
lini."
Het telegram van Hitier aan den Duce
is door de italiaansche pers zeer gunstig be
oordeeld.
Geen aansluiting bij het anti
komintern-verdrag.
Hoewel door de aansluiting van Oosten
rijk bij Duitschland een einde is gekomen
aan de overeenkomst van Rome, wordt in
welingelichte kringen verklaard, dat Hon
garije zijn standpunt, zooals dit op de drie
voudige conferentie van Januari 1938 tot
uiting is gekomen, handhaaft.
Dit wil zeggen, dat Hongarije zich niet
zal aansluiten bij het anti-komintern-ver
drag en den Volkenbond niet zal verlaten.
Beek keert overhaast uit Rome
terug
Grensinsident aanleiding tot
agitatie.
Het jongste grensincident tusschen Polen
en Littauen, waarbij een Poolsch soldaat
werd gedood, heeft aanleiding gegeven tot
groote spanning tusschen deze beide lan
den.
MINISTER BECK.
Minister Beek is overhaast uit
Rome vertrokken en naar Warschau
teruggekeerd. Reeds zouden Littau-
sche troepen aan de Poolsche grens
geconcentreerd zijn. Onder de be
volking van 't grensgebied van Wil
na heerscht groote opwinding.
Incident in Poolsche Senaat.
De Poolsch-Littausche spanning heeft ge
leid tot een anti-Littausche demonstratie
in den senaat. De senator Foedakowski, die
een interpellatie aanvroeg, werd toege
juicht. Men schreeuwde: „Genoeg Littau-
sche uitdagingen, naar Kaunas".
Ook tijdens een radio-uitzending werd het
volk opgehitst tot een aanval op Littauen.
De Poolsche bladen schrijven dat Polen
niet kan dulden dat op dertig kilometer van
Wilna een toestand heerscht als in Pata-
gonië. Men kan niet verwachten, dat Polen
zijn minderheden aan de overzijde van de
grens niet zal verdedigen.
Verklaringen van Blum.
In een conferentie met de algemeene ar
beidersfederatie heeft Blum gisteravond
gezegd, dat de kamer dringend verzocht zal
worden aanvullende credieten toe te staan
ten behoeve van een versneld bewapenings
programma. De arbeidersafgevaardigden
verklaarden zich hiermede in principe ac-
coord. Tegen journalisten heeft Blum ver
klaard, dat de finantieele kwesties niet ge
scheiden kunnen worden van de algemeene
vraagstukken in Frankrijk.
Beroepen verworpen.
Nadat het door Boecharin, Rykof, Jagoda
en veertien anderen ingediende beroep is
verworpen, zijn deze zeventien veroordeel
den vannacht terecht gesteld.
Benoeming van inspecteurs en
geoommiteerden.
De minister van Economische Zaken heeft,
naar het Hsb. verneemt, eenige inspecteurs
aangesteld om toezicht te oefenen op de
cursussen, zoowel op die, welke vanwege
de drie Middenstandsbonden worden gege
ven, als die, welke van particulieren uit
gaan, uit te oefenen. Bovendien zal de mi
nister van economische zaken voor de af
te nemen examens gecommitteerden benoe
men. gelijk deze ook voor gewone onder-
wijs-examens worden aangewezen.
Deze maatregelen heeft de minister van
Economische Zaken genomen om discri
minatie van de particuliere cursussen ten
opzichte van de cursussen der middenstands
bonden te ontgaan.
Hoewel dienaangaande nog geen beslis
sing is genomen, is de mogelijkheid niet
uitgesloten, dat op den duur dit nieuwe
onderdeel van het handelsonderwijs, alsme
de het daarop uit te oefenen toezicht, zul
len worden overgedragen aan het Departe
ment van Onderwijs, Kunsten en. Weten
schappen,
Verwachting: Zwakke tot mati
ge, meest Zuidelijke wind,
plaatselijk ochtendnevel, ove
rigens helder tot licht of
half bewolkt, droog weer,
koude ochtend, overdag zelf
de temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Waar
schijnlijk toenemende bewol
king.
„DEN KOOPMAN HET RISICO,
MAAR OOK DE WINST."
RECORDAANTAL
VINGEN.
INSCHRIJ-
De kansen op een betere samen
werking op internationaal econo
misch gebied, zijn door de ontwikke
ling van den internationalen toe
stand gedurende de laatste dagen
naar een verre toekomst verschoven.
Aldus de president van het Jaarbeursbestuur,
Dr. Fentener van Vlissingen, tijdens een pers
maaltijd, aangeboden ter gelegenheid van de
opening van de 38e Nederlandsche Jaarbeurs.
We leven echter snel, vervolgde de voor
zitter en, ofschoon het onmogelijk schijnt,
kan de toestand spoedig weer veranderen,
waardoor samenwerking wèl mogelijk wordt.
Dat de koopman van heden niet, meer, zoo
als in de 17de eeuw, tegen allerlei risico's
verzekerd is, acht de heer Fentener van Vlis
singen geen nadeel. Men late echter den
koopman, die een risico wil dragen, ook het
voordeel van :or hem gemaakte winst!
De opening.
In tegenstelling met vorige jaren, is thans
de Jaarbeurs oo Plechtige wijze geopend door
Z. K. H. Prins Bernhard, in zijn kwaliteit
van Koninklijk Commissaris. De heer Graadt
van Roggen, secr.-generaal, heeft een belang
wekkende rede gehouden waarin hij deed
uitkomen, dat
ondanks den verwarden internationa
len toestand, *"et bedrijfsleven gezond
is, en paraat voor een nieuwe bewe
ging.
Waarde invoer half milliard ge
stegen, uitvoer 400 millioen.
De waarde vand en invoer van ons land
steeg van een milliard gulden in 1936 tot
anderhalf milliard in 1937. De waarde van
den uitvoer van 750 millioe ntot een milli
ard 150 millioen.
Liet goederenverkeer in onze havens nam
in 1937 met bijna 30% toe. De spoorwegont
vangsten, die in de voorafgaande jaren een
sterken achteruitgang te zien gaven, konden
in 1937 van f 95.6 millioen weer tot f 99.6
millioen stijgen. De opbrengst van de P.T.
T., die eveneens in de laatste jaren een
neiging tot dalen had getoond, steeg van
1936 op 1937 op een totaal van 70 millioen
met 3 millioen.
Ook de ingetreden verbetering op de ar
beidsmarkt mag wel in hoofdzaak aan de
verbetering van den economischen toe
stand worden toegeschreven. Het gemiddeld,
aantal ingeschreven geheel-werkloozen, dat
in 1936 van 385.000 (in 1935) tot 414.000 ge
slegen was, daalde in 1937 tot 369.000, dus
reeds beneden het cijfer van 1935. Het
plaatsingspercentage werkzoekenden, dat in
1935 op 1936 slechts van 4.06 tot 4.18 gestegen
was, monteerde in 1937 van 4.18 tot 5.08.
Uit het enorme aantal inzendingen op de
ze jaarbeurs blijkt, dat tegen den algemee-
nen economischen druk der zware crisisja
ren in de jaarbeurs groeit.
Volgens mededeelingen van beide zijden,
maken Franco's troepen groote vorderingen.
De troepen van generaal Yagne hebben gis
teravond zes uur Caspe bezet, terwijl zij ver
der in de afgeloopen zes dagen een recht
hoek van 90 bij 60 kilometer veroverd heb
ben, waaronder Calande.
Zij bevinden zich nu op ongeveer 20 k.m.
van de Catalaansche grens. Alcaniz werd
door een Italiaansche gemotoriseerde colon
ne bezet, waarbij echter de regeeringstroe-
pen 50 stukken geschut in veiligheid kon
den brengen.
Wederzijdsche berichten melden het neer
schieten van 6 vliegtuigen van Franco nabij
Alcaniz, waartegenover Franco er 7 van
de regeering wist neer te halen.
door geheel West-Friesland naar Den Hel
der, Wieringermeer en Amsterdam.
VLUG. VEILIG GOEDKOOP.
Verwarmde wagens.