r
dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Vijftig millioen nieuwe
sociale lasten per jaar
toegeven
Ernstige critiek op het beleid van Minister Romme
Chineezen melden
successen
Bandoeng—Schiphol
in vier dagen
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER,* TELEFOON*»-{2 LIJNEN)
Pleidooi voor zelfstandigheid van den ondernemer
ZATERDAG
19 MAART 1938
66e JAARG. No. 8262
Prof. Mr. C. P. M. Romme
Minister van Sociale Zaken
Littauen roept reserve
troepen op
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTt
De houding der Katholieken
bij de stemming over de
onderwijs-begrooting
BELGIë NEDERLAND
KELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uttg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
WERKGEVERS WIJZEN DE
MEDEZEGGINGSCHAP DER
VAKBONDEN AF.
In een buitengewone algemeene ledenver
gadering gisteren te Utrecht gehouden in
de Statenzaal van het Gebouw van Kunsten
en Wetenschappen, heeft het verbond van
Nederlandsche werkgevers de sociale poli
tiek van het huidige kabinet in oogen-
schouw genomen. De Statenzaal van het
Gebouw van Kunsten en Wetenschappen
was tot de laatste plaats gevuld. Meer dan
200 leden waren aanwezig, te zamen uit
brengende 214 stemmen.
De algemeen-voorzitter, de heer H. P.
Gelderman C. Mz. gaf een inleiding waar
in hij er op wees, dat in de achter ons lig
gende crisisperiode het nadeel van verstar
ring van arbeidsvoorwaarden en vooral van
loonen maar al te zeer is gebleven, speciaal
in de beschutte bedrijven. De opleving na
de devaluatie heeft in de meeste bedrijfs
takken reeds plaats gemaakt voor een in
zinking. Niettemin zijn loonen en kosten
na de devaluatie verhoogd, zonder dat de
regeering de op het bedrijsleven drukkende
lasten heeft verlaagd.
Minister Romme gaat evenwel te
werk met een voortvarendheid, die
het bedrijfsleven met zorg vervult.
Eenerzijds door een aantal vooront
werpen bij den Hoogen Raad in te
dienen (verbod van arbeid van ge
huwde vrouwen verplichte kinder
bijslagverzekering en werkloosheids
verzekering), anderzijds door de on
derneming te dringen in een kunst
matige bedrijfsgewijze ordening in
bedrijfsraden, waardoor een gelijk-
schakelingspolitiek wordt bevor
derd, die de kracht van den indi-
vidueelen ondernemer ondermijnt.
De verbindendverklaring b.v. van het col
lectieve contract in de bouwvakken houdt
uiteraard de prijzen hoog. Hetzelfde geldt
voor de verbindendverklaring van collectieve
contracten in de typografie. De onbeschutte
bedrijven, die op de buitenlandsche markt
moeten concurreeren, ondervinden daarvan
den nadeeligen terugslag. De mogelijkheid
van aanpassing aan de buitenlandsche markt
wordt daardoor geremd en belemmerd.
Van de voorgenomen sociale lasten is nog
moeilijk een definitieve berekening te maken.
De minister meent, dat voor de ontworpen
verplichte werkloosheidsverzekering een
premie van 1% è.2 van het loon voldoende
zal zijn, De voorgenomen verplichte kinder
toeslagverzekering zal circa 1 van het
loon kosten, tezamen derhalve 2% a 3
van het loon.
Uitgaande van het feit, dat 1 van
het loon circa 18 millioen gulden per
jaar vertegenwoordigt, komt men dus
op een bedrag aan nieuwe lasten van
45 a 54 millioen gulden.
Wel zal de helft van de kosten van de
werkloosheidsverzekering verhaald worden
op het arbeidsloon, doch ook dit loon moet
tenslotte door het bedrijfsleven worden opge
bracht.
Spreker meent dat het hoog tijd wordt,
zich omtrent de kosten van de sociale po
litiek van het huidige kabinet rekenschap
te geven.
Daarna was aan de orde een bespreking
over het streven naar bedrijfsorganisatie.
Ile algemeen-secretaris, prof. Mr. A. N.
Molenaar, zegt dat het verbond ten volle het
in gemeenschappelijke samenwerking tot
stand brengen van loonen en arbeidsvoor
waarden door de in aanmerking komende
organisaties van werkgevers en arbeiders
aanvaardt.
Maar principieele bedenkingen heeft
ons bestuur tegen een medezeggen
schap van vertegenwoordigers van
arbeidersvakbonden in commerciee-
le aangelegenheden. Zulks is, gege
ven de huidige maatschappelijke ver
houdingen, met de verantwoorde
lijkheid van de bedrijfsleiding niet
te vereenigen.
Gegeven het streven, dat in ons land in
betrekking tot die verordenende bevoegd
heid op economisch gebied valt waar te ne
men, meent het bestuur tegen deze ontwik
keling met klem te moeten waarschuwen en
vertrouwt, dat de algemeene vergadering
zijn inzicht zal deelen. (Instemming bij de
vergadering).
Naar aanleiding van de door het bestuur
ontworpen stellingen, volgde een discussie,
wiens beleid zoo sterk door de werkgevers
wordt gelaakt.
waaraan door verschillende sprekers werd
deelgenomen.
De heer G. van der Meulen, directeur der
N.V. Koninklijke Stoomweverij te Nijverdal,
Almelo, stelt de vraag of men met de pro
paganda voor bedrijfsraden terug wil naar
den gildentijd.
Alleen de leider van de onderneming zelf
kan tenslotte op grond van de gegevens van
het naaste verleden en het heden de moge
lijkheden van de toekomst aanvoelen en
den koers vaststellen. Dit kan onmogelijk
door een bedrijfscollege worden verricht. De
samenwerking in de onderneming moet be
rusten op vertrouwen en een dergelijk ver
trouwen kan niet worden gekweekt door
bedrijfsraden.
Vervolgens werd het woord gevoerd door
den heer J. F. E. Regout, gedelegeerd be
stuurder van de N.V. Kristal-, Glas- en
Aardewerkfabriek „De Sphinx" te Maas
tricht. Spreker herinnerde aan de recente
uitlating van prof. Goudriaan, die veel
vertrouwen had in het Nederlandsche volk
inzake de bedrijfsleiding, en die verklaarde
dat er geen beter'land is om een gezond
economisch leven te leiden dan Nederland.
Dit heteekent, dat wij Nederlanders mede
dank zij het gehalte onzer medewerkers
in staat zij onze ondernemingen naar be-
hooren tè leiden.
Thans worden wij opgeschrikt door een
roffelvuur van sociale wetsontwerpen.
Bij de bespreking van de invoering van
nieuwe sociale maatregelen, waaronder 't
afwentelen van bepaalde lasten op bet be
drijfsleven. die de kostprijzen zullen ver-
hoogen, worden door de regeering en door
een groot gedeelte der pers de econorn'"«rhe
gevolgen aan geen enkele beschouwing
onderworpen. Dat de werkloosheid daardoor
wel eens vergroot kon worden, wordt blijk
baar veelal over het hoofd gezien.
De heer A. H. Baron van Hardenhroek
van Ammerstol, directeur van de Kunst-
zandsteenfabriek „Arnoud" zeide, dat wij
thans verkeeren in een toestand als van
1920 tot 1925, toen het bedrijfsleven ook
werd bestookt met allerlei ontwerpen als
thans die nu weer herleeft en aan de orde
zijn in heviger mate en anderzijds met
stukjes en beetjes worden toegediend, hij
suggestie van slechts een kleinigheid te
zijn en van een onschuldig karakter, doch
waarmede de ondermijning van 't bedrijfs
leven voortgang heeft en waarmede - goed
gezien naar de socialisatie wo It ge
streefd. Spreker liet in dit verband even
het licht vallen op de „cause celèbre" van
,de „Arnoud".
Minister Romme, die zijn hart heeft
verpand aan de „corporatiën" in den staat"
sloot den weg voor individueele overwerk
vergunningen af. De kalkzandsteenindustrie
veroordeelende tot een collectiviteit wat zij
uiteraard niet is. Een geheim gehouden
rapport moet als camouflage voor deze
handeling dienst doen. Sinds November
1937 werd abrupt een einde gemaa.kt aan
werken in twee ploegen, waarbit surekers
onderneming natuurlijk moest vastloonon.
Het gaat in de richting van men" en
meer inbreuk maken op de positie van den
ondernemer en zulks onder het vaandel
van „ordening" maar in werkelijkheid ton
koste van wat zijn bestaansrecht heeft be
wezen. Applaus.
De heer A. E. Duynstee, dir. van de Stoom-
steenfabrieken en Kiezelexpl. Belverdère
Maastricht, wees er op dat vrijwel algemeen
de oprichting van industrieele ondernemin
gen te danken is geweest aan de karakter
eigenschappen en persoonlijke capaciteiten
van een bepaald persoon. Weinigen bezitten
de capaciteit om een bedrijf tot bloei te bren
gen. Vandaar ook de verschillen in beteeke-
nis der individueele ondernemingen, In een
zelfden bedrijfstak. Die ongelijkheid leidt
tot concurrentie, waardoor de productiviteit
in den bedrijfstak wordt opgevoerd.
Alle ondernemers, die zich op werkelijk
heidsstandpunt willen plaatsen, moeten sa
menwerken voor de instandhouding van de
maatschappij. Zooals wij die van onze voor
ouders gekregen hebben. (Instemming).
De heer M. Smith, voorzitter van het ver
bond van sigarenfabrikanten in Neder
land, wilde iets zeggen over de regeerings-
politiek inzake de bedrijfsraden. Zijn verbond
heeft daarmede van nabij kennis gemaakt.
Hij is in den bedrijfsraad v-oor de sigaren-
industrie vertegenwoordiger geweest, doch
zag zich genoodzaakt er uit te treden, om
dat het doe], dat heette voor te staan hij de
oprichting van den bedrijfsraad, n.1. saam-
hoorighoid en bedrijfsvrede, niet werd be
reikt, doch integendeel conflicten in de
hand werden gewerkt.
De fout is geweest, dat de wet van 1933
de bedrijfsraden heeft ingesteld als autono
me lichamen, waardoor zoowel de zelf
standigheid van de onderneming als van
een werkgeversvereeniging wordt aange
tast.
De algemeene voorzitter, de heer II. P.
Gelderman Cmzn., de debatten samenvat
tende, constateerde groote eenstemmigheid.
Met algemeene stemmen worden daarop
met instemming van de vergadering de ge
amendeerde stellingen aanvaard, luidende
als volgt:
1. De algemeene vergadering stelt voorop,
dat zij in de onderneming een loyale
samenwerking tusschen de leiding en
de arbeiders voorstaat.
2. De algemeene vergadering gaat er voorts
van uit, dat de onderneming en
niet de bedrijfstak het levenwekkende
element in het productieproces vormt
en dat deze gedachte uit een oogpunt
van algemeen belang richtsnoer moet
zijn bij het regeeringsbeleid.
3. De algemeene vergadering stelt met
groote ongerustheid vast, dat de regee
ring langs verschillende wegen aan be
drijfsraden, zooals die zijn ingesteld
krachtens de bedrijfsraden wet 1933, een
steeds ruimere taak wenscht op te dra
gen.
4. De algemeene vergadering betreurt, dat
de regeering bij de uitvoering van de
sociale verzekeringswetten met ver
dringing van de uit het maatschappe
lijk groeiproces voortgekomen bedrijfs-
vereenigingen en fondsen, kassen van
bedrijfsraden als in de eerste plaats in
aanmerking komende uitvoeringsorga
nen op den voorgrond plaatst.
5. De algemeene vergadering verzet zich
tegen het voornemen van de regeering
om aan de bedrijfsraden adviseerende
bevoegdheid op economisch gebied foe
te kennen, waardoor een nieuwe schre
de zou worden gezet op den weg naar
de medezeggenschap van vertegen
woordigers van vakbonden op een ter
rein, waar uitsluitend de bedrijfslei
ding der onderneming deskundig en
verantwoordelijk is.
Inleiding Mr. B. C. Slotemaker.
Vervolgens hield Mr. B. C. Slotemaker,
secretaris van het verbond van Nederland
sche werkgevers, een inleiding over het
voorontwerp personeelfondsenwet van den
hoogen raad van arbeid.
Nieuwe regeering voor Midden-
China.
Uit Hankau wordt gemeld dat de toe
stand in Sjansi voor de Chineesche troepen
gunstiger wordt. Langs de Gele Rivier be
halen afdeelingen, die een guerilla-oorlog
voeren, veel successen. Verbitterd wordt ge-
ochten in Zuid-Sjansi. Ook in het Westen
vallen de Chineezen aan.
Japansche tegenspraak.
Japansche berichten spreken van een
verdere terugtocht der Chineezen. De Ja
panners melden o.a. Yi Tsjoe, een stad met
150.000 inwoners te heben ingenomen. Ook
het eiland Tsoengming, dat de mond van
de rivier de Jangtse beheerseht zou zijn
veroverd.
De nieuwe regeering voor Mid
den China.
In politieke kringen verwachtm en, dat
Zondag a.s. een afzonderlijke pro-Japansche
regeering voor Midden China, met Nanking
als zetel, plechtig geïnstalleerd zal worden.
Men verklaart dat de ministerlijst reeds ge
reed is. Ministerpresident zou Jangkoentsi
zijn.
Daar de Sovjet Unie en de Chineesche
Oosterspoorwegmaatschappij in gebreke is
gebleven een bedrag van 5.5 millioen yen
aan belastingen en vrachtkosten te betalen
aan de regeering van Mandsjoekwo, zal de
ze de laatste betalingstermijn voor den Oos
terspoorweg niet voldoen. Rusland is hier
van reeds vex-wittigd.
RUSSISCHE TROEPENBEWEGIN
GEN AAN DE GRENZEN?
LITAUSCHE BEVOLKING ACHT
ZICH VERNEDERD.
Hoewel de meeste leden van het
Litausche kabinet voor inwilliging
der Poolsche eischen zijn, zij het dat
zij den vorm waarin zij zijn gesteld
afkeuren, heerscht onder de bevol
king groote verbittering.
In nationale kringen wordt de vorm waar
in de eischen geseld zijn te vernederend ge
acht om ze te ranvaarden. De regeering
van Litauen tracht anti-Poolsche uitingen te
voorkomen en heeft van heden alle verga
deringen verboden.
Wat zal Rusland doen?
Een speciale correspondent van de Paris
Soir zegt, dat Moskou ondanks de sympathie,
die Sowjet-Rusland voor Litauen gevoelt,
niet in staat zou zijn het eventueel te hulp
te komen.
Deze verklaring heeft een beslissende rol
gespeeld en er bleef de in allerijl bijeenge
roepen regeering niets anders over dan te
constateeren, dat onder deze omstandigheden
tegenstand van den kant van Litauen nutte
loos zou zijn.
Van particuliere zijde wordt echter verno
men, dat een zekere troepenbeweging merk
baar is van het roode leger nan de grens
van de Sovjet-Unie en Polen, nabij Ebrucz.
Ook aan Poolsche zijde zouden troepenbewe
gingen worden uitgevoerd.
Men gelooft dat enkele afdeelingen van het
Przemysl legercorps naar de PoolscbRus
sische grens zijn gezonden.
Reeds een Litausch antwoord?
Do Poolsche maarschalk SmiglyRydz
was gisteren aan de Litansche grens, waar
hij zich met verschillende hoofdofficieren on
derhield. Hij is inmiddels naar Warschau
teruggekeerd, waar hij een langdurig onder
hond had met minister Beek.
Volgens nog niet officieel bevestigde be
richten zou te Warschau reeds een antwoord
van Litauen zijn ontvangen.
Men zou in het algemeen de Poolsche
eischen aanvaarden. In het bijzonder zou
men zich arcoord verklaren met het herstel
van normale betrekkingen, erkenning van
den territorialen status quo, die een uit
drukkelijk afezien van Wilna zou beteeke-
nen, zou men echter afwijzen.
MAARSCHALK SMIGLY RIJDZ,
Opperbevelhebber van het Poolsche leger.
De Litausche landdag is echter voor van
daag in geheime zitting bijeen geroepen.
Vlaggen in Warschau.
Ter gelegenheid van het feit, dat giste
ren de naamdag gevierd werd van St.
Eduard, den patroon van Smigly Rydz, en
heden van St. Joseph, den patroon van
maarschalk Pilsoedski, zijn de straten van
Warschau met vlaggen getooid, hetgeen de
hoofdstad een ongebruikelijk aanschijn
geeft.
Er heerscht groote opwinding.
Het publiek rukt de kranten uit de
handen der verkoopers en de
Poolsch-Litausche spanning vormt
het onderwerp van alle gesprekken.
Tijdens de betooging te Wilna is een re
solutie aangenomen waarin werd gezegd dat
Litauen alles wat Poolsch is vermoordt. De
bevolking van Wilna kan verder niet toe
staan adt de grondwet van Litauen deze
stad de hoofdstad van Litauen noemt.
Verder wordt in de resolutie geëischt, dat
de onderdrukte Polen in Litauen bevrijd
worden.
Wilna stelt zich ter beschikking van
maarschalk Smigly-Rydz en wacht zijn be
velen. De tekst van deze resolutie is den
maarschalk overhandigd.
LITAUEN ROEPT RESERVE
TROEPEN OP.
Strijdkrachtenconcentratie.
Een aantal reservisten is onder de wa
pens geroepen, teneinde over te gaan tot
een concentratie der Litausche strijd
krachten.
Verwachting: Matige, in het N.
en W. tijdelijk toenemende
Z. tot Z.W. wind, half tot
zwaar bewolkt, later toene
mende bewolking, in het N.
en W. eenige kans op regen,
in het Z. en O. droog weer,
zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
De houding, door de vertegenwoordigers
der R.K. Staatspartij bij de behandeling van
de begrooting van Onderwijs ten aanzien van
het ministeriëel beleid aangenomen, wordt
door sommige Eerste Kamerleden incon
sequent genoemd Hoewel genoemde partij de
meest scherpe critiek op dit beleid uitoefen
den, stemden de vertegenwoordigers in de
Tweede Kamer vóór de onderwijsbegrooting.
Deze houding was voor andere leden
naar wij in het Voorloopig Verslag der Eer
ste Kamer lezen volkomen consequent.
Men kan, aldus deze leden, wel degelijk zijn
(afkeurend) standpunt op het punt van
's ministers beleid uiten, zónder daardoor tot
tegenstemmen gedwongen te worden.
Smirnoff vloog 's nachts door.
Zooals men weet, heeft gezagvoerder Smir
noff deze week met de „Gier" een vervroegde
vlucht naar Holland moeten maken, ten
einde het hiaat dat in het K.L.M.-verkeer
welke door het ziek worden van twee „Valk"
piloten was ontstaan, aan te vullen.
Smirnoff heeft van deze vlucht een prach
tige en zeer sportieve prestatie gemaakt,
Hij heeft het traject Bandoeng
Schiphol n.1. in vier dagen afgelegd
en sprak zelfs de overtuiging uit,
dat deze route ongetwijfeld steeds
in vier dagen gevlogen kan worden.
Men moet dan 's nachts doorvlie
gen, doch dat is volgens den krani-
gen gezagvoerder, vooral des zomers
geen bezwaar.
Maandagochtend om half zeven startte
Smirnoff van Bandoeng, des avonds was
hij in Rangoon en vloog, na hiervoor van
de passagiers toestemming te hebben ver
kregen. des nachts door over Calcutta naar
Jodhpur. Dinsdagavond arriveerde de Gier
in Basra. Woensdag werd Athene aan
gedaan en Donderdagmiddag om half vier
streek het toestel op Schiphol neer.
Een record-vlucht, waarvoor den vlieger
een compliment toekomt.
SMIRNOFF.
Per W.A.C.O. touringcar op 3 APRIL naar
den VOETBALWEDSTRIJD
te ANTWERPEN
Prijs per persoon f 4.50. Vertrek Zaterdag
middag 12 uur. Zondagmorgen 4.15. Opgave
tot Woensdag 30 Maart.
Relsbur. W.A.C.O., Kanaalweg 137, Den
Helder, Tel. 773. w