De Paus tegenover de Oosten
rijksche bisschoppen
De Chineezen nog slechts
60 mijl van Sjanghai
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Franco bezet Lerida
De grootere
slagschepen
J
Hodza ontvangt
Sudeten-Duitschers
Zuiderzeesteun geldt ook
benoorden den Afsluitdijk!
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
ZATERDAG
2 APRIL 1938
66e JAARG. No. 8274
Twee soorten politiek Katholicisme
Scherp vermaan van den Heiligen Stoel
Japan de schuldige
Belgisch stratosfeervliegtuig
verongelukt
Fokker-staking niet doorgegaan
Dit nummer bevat 16 pagina's
Weerbericht
DE BILT SEINT,
Rijksbemiddelaar geeft
het op
Reist per WACO Autobusdiensfen
HE LDESSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Mfl. Holland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Naar men zich zal herinneren
heeft na de bekende proclamatie der
Oostenrijksche bisschoppen de buiten-
landsche pers deze verklaring in ver
band gebracht met het bezoek van
den Pauselijken nuntius te Berlijn
aan von Ribbentrop.
Kardinaal Innitzer, de aartsbis
schop van Weenen, heeft dit in een
brief aan gouwleider Bürckel perti
nent ontkend. De plechtige ver
klaring houdt alleen verband met de
hereeniging van Oostenrijk met
Duitschland en is ook niet bedoeld
om ontspanning te bewerken. Ik acht
het beneden mijn waardigheid, al
dus de aartsbisschop in een zoo be
langrijke historische situatie gebaren
te maken.
Onze verklaring is een belijdenis,
die opklinkt uit de stem van ons ge
meenschappelijke Duitsche bloed.
Mijn innigste wensch in deze histori
sche dagen is, dat de verklaring der
bisschoppen een keerpunt moge zijn
in het religieus-cultureele leven van
ons geheele volk en dat hiermede
een tijd van binnenlandsche vrede
en verzoening tusschen kerk, staat
en partij mogen aanbreken.
De brief eindigt aldus: Heil Hitier, Kard.
Innitzer, aartsbisschop.
Heilige Stoel niet verantwoordelijk!
De „Osservatore Romano", het officieele
Pauselijke orgaan, publiceert de volgende
medcdeeling:
„Naar aanleiding van de verschillende uit
leggingen, vaak tendentieus en ook van zij
den, waarvan men dat niet verwacht zou
hebben, ten aanzien van de verklaring van
het Oostenrijksche episcopaat, zijn wij ge
machtigd mede te deelen, dat deze verkla
ring opgesteld en onderteekend Is zonder
voorafgaand overleg met den Heiligen Stoel,
zonder goedkeuring van het Vaticaan en on
der uitsluitende verantwoordelijkheid van
het Oostenrijksche episcopaat zelve."
Volgens ,.de Tijd" heeft Radio Vaticana,
de radiozender van het Vaticaan en de
spreekbuis van den Heiligen Stoel, een
verklaring in de Duitsche taal uitgezon
den, waarin tegenover de aantijgingen van
het „Schwarze Korps", als zou het politiek
katholicisme, het infaamste van alle poli
tieke systemen zijn, krachtig stelling wordt
genomen.
Politiek katholicisme wil, zeide de zen
der, volgens de meening van de tegen
standers der Kerk zeggen, dat Paus of
bisschoppen of geloovigen bij hun streven
ten opzichte van staat en maatschappij
slechts religieus zedelijke beginselen voor
wenden, in werkelijkheid echter aardsche
voordeelen en machtsposities willen ver
krijgen of bewaren.
Deze opvatting van politiek katholicisme
bestond reeds bij de burgerlijk-liberalen en
marxisten, zoodat in dit opzicht het natio-
naal-socialisme, dat zich thans nadrukke
lijk anti-liberaal en anti-marxistisch ver
klaart, —niet anders bestrijdt dan de libe
rale en marxistische taal en zooals in al
het andere ook in dit opzicht hetzelfde
cultuurfront inneemt.
Politiek katholisme in den echten, waren
zin wanneer men tenminste dit minder
fraaie en tot allerlei misverstanden aanlei
ding gevende woord gebruiken wil betee
kent dat Paus of bisschoppen of geloovigen
er naar hebben te streven, dat de begin
selen van den Schepper en Verlosser der
wereld, zooals op alle gebieden der
schepping, ook op het gebied van den
Staat en de Maatschappij worden verwezen
lijkt. Dit politiek katholicisme is daarom
in den diensten zin een religieus Christe
lijke aangelegenheid.
Ongetwijfeld bestaat er ook" een valseh
politiek katholicisme aldus ging de zen
der voort waarin de nationaal-socialisten
de oud-liberalen en marxisten navolgen. Dit
valsch politiek katholicisme bestaat uit al
te groote voorzichtigheid of tactiek, of uit
een te zwakke aanpassing aan de eenmaal
gegeven omstandigheden. F.r bestaat geen
twijfel aan, dat zulk een valsch politiek ka
tholicisme in den loop der geschiedenis de
eer en het aanzien van de Kerk, en juist
daardoor ook de zielszorg, de ergste schade
heeft berokkend.
De schade was dan het grootst, wanneer
zelfs zij. die geroepen werden de goddelijke
zeden-orde te bestendigen, door dit valsche
politieke katholicisme werden aangegrepen,
Pf onder den indruk kwamen van de macht
PAUS PIUS XI.
en succesvolle gebeurtenissen der dagen.
Dan gebeurt het, dat de oogen van zulke
herders niet meer, zooals het toch eigenlijk
hun plicht was, den wolf in schaapsklede
ren herkennen en dat zij de beloften geloo-
ven van menschen, van wie zij de
treurige ervaringen kennen, die anderen
met hen opdeden en waartegen zelfs het
woord van den Oppersten Herder hen had
moeten waarschuwen.
Deze niet mis te verstane woorden aan
het adres der Oostenrijksche bisschoppen
werden gevolgd door de volgende zinsnede:
Zoo is het bijvoorbeeld geen zaak
van de kerkelijke autoriteiten als
zoodanig, om verklaringen af te leg
gen, die zuiver de economische of
sociale politiek of volks-politieke re
sultaten van de regeering waardee-
ren.
Geen geloovige is in geweten ver
plicht deze waardeering of dit oor
deel van de kerkelijke leer-autoriteit
te erkennen of op te volgen en daar
uit af te leiden hoe hij zijn politieke
rechten moet gebruiken.
Hoe verwerpelijk zou het echter zijn, wan
ner dit valsche politieke katholicisme zich
deed gelden, wanneer terzelfder tijd de een
voudige geloovigen van alle standen, om
dat zij moedig voor de grondbeginselen der
goddelijke ordening en vooral voor de
grondbeginselen van het natuurrecht op
treden. boeten moeten, terwijl de herders
zich zonder meer aansluiten bij het succes
van den dag.
Alle oprecht en goed meenende
menschen, van wie er velen ook te
vinden zijn buiten de Kerk, zullen
in zulke gedragingen van hun Her
der niets anders zien dan trouwe
loosheid en onwaardigheid.
Dit politieke katholicisme, zou door het
nationaal-socialisme zeker niet als valsch
en volgens de woorden van „Das Schwarze
Korps als misdadig beoordeeld woi'den,
maar integendeel gebruikt worden om arg-
looze katholieken te misleiden.
Maar voor den rechterstoel van Christus
kan het valsche politieke- katholicisme be
slist niet bestaan. Het kan ook niet be
staan voor den rechterstoel van de Bruid
van Christus, de Kerk, die wat ook ko
men mag als Bruid zonder vlek of smet
voor alle trouwe katholieken hoog verhe
ven is boven die laffe menschel ijkheid.
Daarom, aldus de Vaticaansche zender,
weg met het valsche en leve het ware,
echte politieke katholicisme, hoe ongeluk
kig deze woorden ook mogen zijn.
HUN GEREGELDE TROEPEN
DRINGEN NAAR WOEHOE OP.
Volgens te Sjanghai ontvangen be
richten worden gevechten op groote
schaal geleverd op slechts zestig mijl
ten zuidwesten van Sjanghai, waar
de Chineesche geregelde troepen zich
gevoegd hebben bij de guerilla voe
rende soldaten in den driehoek
SjanghaiWoehoeHangtsjau. De
Chineezen melden, dat zij den strijd
gebracht hebben tot tachtig mijl van
Sjanghai gedurende de afgeloopen
tien dagen.
Volgens berichten uit onafhankelijke
buitenlandsche bron, zijn minstens
150 gewonde Japanneezen dagelijks
naar Sjanghai gebracht gedurende
deze week. Het aantal is echter
waarschijnlijk grooter.
Ook Japan meldt overwinningen.
In tegenstelling tot de Chineesche berich
ten wordt van Japansche zijde gemeld dat
de Japansche troepen in Zuid-Sjantocng
thans de geheele provincie in handen heb
ben, met uitzondering van Itsjau, het laat
ste steunpunt der Chineezen. dat ook gehee!
omsingeld is. Vrijdag heeft een Japansche
afdeeling Sjangtsjeng. halverwege tusschen
Itsjau en Taierhtsjwang, bestormd en geno
men. zoodat de Chineezen uit Itsjau niet
naar het zuiden kunnen terugtrekken. De
afdeelingen, die langs den spoorweg Tient-
sin-Poekau naar het zuiden trokken en die,
welke langs den Sjantoengspoorweg opruk
ten, vereenigen zich thans.
Japan gaat bezuinigen.
Hef .Tapansehe kabinet heeft op instiga
tie van den minister van finantiën Kava, be
sloten aan alle regeeringsministeries en pro
vinciale autoriteiten instructies te zenden
waarin zij dringend worden verzocht gedu
rende het financieele jaar dat 1 April is
begonnen, de grootst mogelijke spaarzaam
heid te betrachten door alle onnoodige uit
gaven te schrappen. Dit besluit is genomen
teneinde een nadeeligc inflatie te voorko
men in verband met de gewone begrooting
en de aanvullende ramingen welke in to
taal 3500 millioen yen bedragen en de bui
tengewone militaire begrooting. welke 4.000
millioen yen bedraagt, die in de laatste
zitting van den landdag is aangenomen,
waarbij de aandacht der regeering is ge
vestigd op de noodzakelijkheid om doeltref
fende maatregelen te nemen teneinde een
nadeelige inflatie en een ongerechtvaardigde
prijsstijging der goederen te voorkomen.
Hoogere prijzen in Tokio.
Alle warenhuizen te Tokio hebben met
ingang van gisteren hun prijzen met tien tot
vijftien procent verhoogd in verband met de
verhooging der belastingen.
Engelsche namen op Chineesche
stations verdwijnen.
De Japansche autoriteiten hebben bekend
gemaakt, dat in de door de Japansche troe
pen bezette streken van China, de Engelsche
namen op de stations der spoorwegen zul
len worden vervangen door Japansche be
namingen. Protesten van reizigers, die geen
Japansche en Chineesche letterteekens kun
nen lezen, hebben geen resultaat gehad.
Een stroom van vluchtelingen
naar Frankrijk.
Havas meldt uit Fraga, dat gister
middag om 1 uur 20 de rechtsche
troepen in de buitenwijken van Le
rida zijn binnengedrongen. Tegen
den middag reeds was de omsin
geling voltooid en waren de troepen
van generaal Jague de rivier de
Segre overgetrokken.
Den geheelen dag is gisteren bij Lerida
heftig gestreden. De regeeringstroepen bo
den hevigen tegenstand. Zij schijnen wel
voorzien te zijn van wapenen en materiaal.
Volgens radio national is Lerida
sinds het middaguur omsingeld.
Om zeven uur gisteravond heeft de
stad op verschillende plaatsen in
brand gestaan.
Linksche troepen in Arragon
12 K.M. vooruit.
Volgens de regeeringsberichten zijn de
linksche troepen aan het front van Arragon
meer dan 12 K.M. vooruit gekomen.
Er wordt heftig gevochten, ook de opstan
delingen ondernemen aanval op aanval. De
dorpen Masegoso, Terrienk en Azor zijn
weer in handen der republikeinen gevallen.
Generaal Miaja heeft verklaard, dat de re
geeringstroepen over een front van 30 K.M.
in den aanval zijn tusschen Las Inviernas
en Saelices. Franco's legerbericht zegt, dat
de verovering van Esplus het gat vult ont
staan tusschen het legercorps van Solchago
in het Noorden en dat van Jague, die in het
Zuiden Lerida omsluit. Een vrije ontwik
keling der manoeuvres ten Noorden van
de Ebro is hierdoor mogelijk. In Taragona
hebben de opstandelingen Val de Robles,
een belangrijke plaats, bezet. Ten Noorden
van de Guadalajara schijnen de regeerings
troepen suressfn te behalen. De opstande
lingen hebben hier hevige luchtbombarde
menten ondernomen.
OOK ZWAARDERE BEWAPENING.
De Amerikaansche en Britsche re
geeringen verklaren, dat tengevolge
van het ontbreken van eenigerlei
verzekering van den kant der Ja
pansche regeering, dat Japan niet
bezig is met den bouw of den bouw
niet overweegt van kapitale schepen
boven de beperkte afmetingen van
het Londensche vlootverdrag, zij be
sloten hebben gebruik te maken van
haar recht tot afwijking van de be
perkingen ten aanzien van den hoog-
sten limiet voor kapitale schepen,
n.1. 35.000 ton. De Amerikaansche re
geering verklaart in haar nota bo
vendien, dat de voorgestelde afwij
king der beperkingen ook betrek
king heeft op het kaliber van het
geschut, dat op de kapitale schepen
gemonteerd mag worden. De Brit
sche nota maakt van het geschutka-
liber geen melding.
De Fransche nota verklaart, dat de Fran-
sche regeering zal voortgaan de kwalitatie
ve beperkingen, vastgesteld door het Lon
densche vlootverdrag te handhaven, zoolang
geen andere contingentale mogendheid in
Europa er van afwijkt.
Ook Duitschland en Rusland er
van in kennis gesteld.
Met het oog op de bepalingen van de
BritschDuitsche en Britsch.Bussische
vlootovereenkomst heeft de Britsche regee
ring aan de Duitsche» en Russische regee
ringen mededeelingen gericht gelijk aan
die, welke aan de Amerikaansche en
Frfansche regeeringen zijn verzonden.
Het zal thans noodig zijn voor de ver
dragspartijen van h.et Londensche vloot
verdrag overleg te plegen en te trachten
een overeenkomst tot stand te brengen met
het oog op de beperking tot een minimum
van de afwijkingen van het verdrag.
Volgens het Londensche vlootverdrag is
het grootst toegestane geschut.kaliber zes
tien duim. Groot-Brittanje heeft alleen
zestienduimsgeschut op de slagsdhepen
Nelson en Rodnev.
Het zal Duitschland en Rusland uiter
aard vrij staan hun vlootbewapening op
te voeren in verband met het Britsche be
sluit. Wanneer een van deze beide landen
daartoe echter zou overgaan, zou Frank
rijk zijn besluit moeten herzien. Dezelfde
invloed zou op het Franschè standpunt
uitgeoefend worden, wanneer Italië, dat
het Londensche vlootverdrag niet heeft on
derteekend, mocht besluiten de tonnage der
kapitale schepen te verhoogen.
Piloot om het leven gekomen.
Gistermiddag is het stratosfeer-
vliegtnig van den Belgischen ingeni
eur Renard van het vliegveld te Hae-
ren opgestegen voor een zijner eerste
proefvluchten. Nauwelijks was het
toestel op een hoogte van 50 meter
gekomen, toen het plotseling viel en
het vliegtuig cp den grond botste.
Volgens de eerste inlichtingen is
het ernstig beschadigd.
De piloot, de vroegere adjudant
Van Damme, ts bij het ongeluk om
het leven gekomen.
De directie der N.V. Nederlandscbe vlieg-
tuigenfabriek Fokker deelt mede, dat het
personeel van de teekenkamer gistermorgen
op de normale wijze aan het werk Ts ge
gaan.
Nader vernemen wij hieromtrent, dat 'een
vrij sterke minderheid der teekenaars on
danks het stakingsbesluit toch de fabriek in
ging. De bestuurders der vier samenwerken
de organisaties van technici pleegden daar
op overleg met de overgeblevenen.
Nu een deel van het teekenkamerpersoneel
de staking niet bleek aan te durven, achtten
de besturen het niet verantwoord, de overi
gen te adviseeren buiten de fabriek te blij
ven. Nadat de besturen opdracht hadden
gekregen, alsnog alle pogingen in het werk
te stellen om een oplossing te bereiken, be
gaven te ruim half negen ook de overige
teekenaars zich naar binnen.
Hedenmiddag te 2 nur zullen de teeke
naars der Fokker-fabrieken opnieuw met
hun besturen vergaderen.
Verwachting: Zwakke tot mati
ge Westelijke tot Zuidwes
telijke wind, betrokken tot
zwaar bewolkt, met ochtend
mist aan de kust, droog
weer .zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Henlein wil geen minderheden
statuut.
Het Tsjechoslowaaksche telegraafagent-
schap Ceteka deelt mede, dat minister pre
sident Hodza vertegenwoordigers heeft ont
vangen van de partij der Sudeten-Duitschers
o.m. den afgevaardigde Kundt, den voorzit
ter van de club der genoemde partij. Hodza
stelde hen op de hoogte van zijn opvattin
gen ten aanzien van den tegenwoordige toe
stand.
Heden verbod van vergaderen.
De plaatsvervanger van Henlein, Frank,
heeft gisteren iit een vergadering van de Su
deten-Duitschers te Leitmeritz op .den laat-
sten avond voor het in werking treden van
het verbod van vergaderen gcfiouden, ge
zegd, dat zijn partij, in plaats van het aange
kondigde minderheden statuut een recht
voor volksgroepen en nationaliteiten ver
langt.
MINISTER BREIDT STEUNGEBIED AAN
MERKELIJK UITI
Inzake het adres van D. Vlas Wz.
te Texel, en 3 anderen, betreffende
toepassing der Zuiderzeesteunwet
ten aanzien van ingezetenen van
Texel schrijft de minister, dat voor
de toepassing van de Zuiderzeesteun
wet de grens, gevormddoor den af
sluitdijk, niet meer doorslaggevend
mag zijn. Hij is bereid thans voor
die toepassing als Zuiderzee aan te
nemen het geheele gebied, waar van
ouds de Zuiderzeevisscherij werd uit
geoefend, n.1. het gebied, dat gele
gen is binnen de lijn, die van Den
Helder loopt langs Texel, Vlieland,
Terschelling en Ameland tot de
plaats van den voormaligen ver-
bindingsdam met den vasten wal en
vandaar langs de Friesche kust, Af
sluitdijk en Noordhollandsche kust
tot Den Helder.
Dit beteekent dus, dat al diege
nen. welke een bedrijf uitoefenen
het Zuiderzeegebied benoordenden
afsluitdijk en die meenen te vol
doen aan het criterium, in artikel
1 van de Zuiderzeesteunwet voor
belanghebbenden gesteld, zich op
de gebruikelijke wijze kunnen aan
melden. In hoever zij na erken
ning als belanghebbende aanspraak
kunnen doen gelden op eenige te
gemoetkoming, in de wet genoemd,
zal dan nader worden onderzocht.
Wat betreft de wiervtsschers moet
hierbij nog worden opgemerkt, dat
de minister een nader onderzoek
zal doen instellen naar den invloed
van de wierziekte op den achteruit
gang van de wierbedrijven.
Het dreigend conflict in de sl-
garenindustrie.
Een voorstel van den Rijksbemiddelaar,
mr. T. J. Verschuur, in het dreigend con
flict in de sigarenindustrie, is door werk
gevers en arbeidersvertegerewoordigers afge
wezen.
De Rijksbemiddelaar heeft thans verdere
pogingen om partijen tot elkaar te bren
gen, opgegeven.
VERENIGINGEN EN CLUBS
laat U vervoeren met moderne WACO Toe-
ringcars.
Vlug Veilig. Billjjlt.