VJA05JEN UNGJ. x 200.000 Japanners in het vuur DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Tóch waakzaam blijven I Geen helium voor Duitschland Indië heeft alles over voor Defensie! Nederland en de Oosi ZATERDAG 23 APRIL 1938 66e JAARG. No. 8291 Op weg naar decentralisatie UIT ONZE OOST Plattelandsheelmeesters noodig DE VERDEDIGINGSLINIES IN DEN SECTOR,.SOETSJAU K IANG 50E Dwaaltocht door de „Nieuw Amsterdam" Reist per WACO Aufobusdiensten Mits Nederland meebetaalt aan de Marine Dit nummer bevat 16 pagina's De strijd verplaatst zich snel ULyEERBERICHT DE BILT SEINT: Prins Bcrnhard weer thuis „Geen stap achteruit HELDERSCHE COURANT KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) Gedachte van Rijkseenheid groeit VERZWAKTE DE AANPASSINGS POLITIEK HET LAND? BEZWAAR TEGEN UITVOER RECHT OP AGRARISCHE PRODUC TEN. OPTIMISME OVER DE FINANCIËN. INDIË ACHTERLIJK OP HET GE BIED VAN SOCIALE MAATRE GELEN. Het heeft vele Eerste Kamerleden getroffen, dat in de inheemsche maatschappij van Nederlandsch— Indië de neiging om de gedachte der Rijkseenheid te aanvaarden, veel meer dan vroeger waarneembaar is. Met deze opmerking vangt het Voorloopig Verslag betreffende de begrooting van Ne- derlandsch-Indië voor 1938 aan. Bedoelde leden spreken de hoop uit, dat van het moederland uit die strooming voor een nauwe samenwerking met Nederland zooveel mogelijk zou worden bevorderd. Waakzaamheid blijft echter nog ge boden; dat blijkt wel uit het feit, dat de petitie-Soetardjo, welke toch een zeer ver gaande zelfstandigheid aan NederlandschIindië bedoelde toe te kennen, den extremen nationalisten nog niet ver genoeg ging. Met die groep van nationalisten achten deze leden samenwerking onmogelijk. Geen papieren hervormingen meer! Den tijd van groote hervormingen op pa pier achten anderen nu wel afgesloten, want, nu eenmaal is besloten tot decentralisatie op groote schaal, nu Nederlandsch-Indië op het punt staat te worden ingedeeld in verschil lende zeer groote provinciën, welke gedeelte lijk belangrijke onderdeelen zullen worden toevertrouwd van de Centrale-Overheidstaak, moet men dien provinciën de kans geven, zich hierop in te stellen. In dit verband dient de Volksraad van behoorlijke fundamenten, in den vorm van locale raden, te worden voorzien. De finantieele toestand. Al is thans eenige vertraging in de, sinds 1936 ingetreden, opleving waarneembaar, toch meenen eenige leden, dat Indië s finan- cieele toestand thans een gunstig aspect biedt. De situatie in de Oost steekt gunstig af bij die van het moederland. Men moest in Indië, zoo wordt van an dere zijde beweerd, niet langer afhankelijk zijn van de conjunctuur in het buitenland, inzonderheid in die landen, die de Indische producten afnemen. Vergrooting van de wel vaart der inheemsche bevolking zou tot een dergelijke onafhankelijkheid kunnen leiden. De mogelijkheid van belastingver laging wordt in twijfel getrokken. Bezwaren worden gemaakt tegen een al- gemeene heffing van uitvoerrechten op agrarische producten. Deze heffing acht men een schrede in de verkeerde richting. Nog wordt bepleit, een uitvoer recht op petroleum alsnog in te jv'oe* ren en dien maatregel uit te breiden tot die andere producten, waarvan de export een definitieve veraiming van Ned.-Indië beteekent. Staan aan heffing van olie-uit- voerrechten soms bepaalde afspia- ken met petroleum-maatschappijen in den weg? Kinderaftrek en pensioenen. oorts zou men gaarne vernemen, waar om, terwijl zowel de Nederlandsche alè de Nederlandsch-Indische inkomstenbelasting den kinderaftrek kennen, deze maatregel geen toepassing vindt bij de laatstgenoem de belasting, indien golieven van de pen sioenen van in Europa verblijf houdende oud-gouvernementsdicnaren. Géén imperiale zelfvoorziening. Op economisch gebied is een veel nauwer samenwerking tusschen de beide rijksdeelen tot stand gekomen. Op nog nauwer samenwerking wordt door verschillende leden aangedrongen, doch de mogelijkheid van imperiale zelfvoorzie ning noemt men een illusie. De oprichting van een Economischen Bijksraad wordt be pleit. De in de crisisjaren gevoerde aan passingspolitiek heeft, naar de mee ning van enkelen, onze Oost te zeer verzwakt. Een groot aantal bedrij ven ging te gronde, velen repa trieerden door werkloosheid. De vraag rijst, of de depreciatie van den gulden met ongeveer 18 pet. voldoende was om onze Indische producten op de wereldmarkt „Kon- kurrenzfaehig" te doen zijn. De economische toestand van de bevol king op Java blijft volgens verscheiden le den veel zorg vereischen; de buitengewesten geven niet zooveel moeilijkheden. Sociale maatregelen. Naar de meening van verscheidene leden is er in Nederlandsch-Indië een groote ach terstand op het gebied van sociale maatrege len. Urgent worden geacht: een wettelijke regeling betreffende de geldelijke gevolgen van de werkloosheid, een wettelijk geregelde ouderdomsverzorging en een wettelijke onge vallenverzekering. Zeppelin-maatschappij ontstemd. In de omgeving van de Zeppelinmaat schappij is men zeer ontstemd over de ver klaring van het ministerie van binnenland- sche zaken der Vereenigde Staten, dat de Staten niet een hoeveelheid helium kunnen leveren, voldoende voor het vullen van het luchtschip, dat op het oogenblik te Frie- drichshafen wordt gebouwd, aangezien de deskundigen van meening zijn, dat dit gas militaire waarde heeft. In officieele Duitsche kringen wordt even we] verklaard, dat men eerst wil afwachten welke houding het Amerikaansche Departe ment van Oorlog aan zal nemen. Verder verneemt men ,dat de Duitsche regeering langs diplomatieken weg alle pogingen in het werk stelt om de Amerikaansche regee ring ervan te overtuigen, dat het helium alleen voor vredesdoeleinden zal worden ge bruikt. De DuitschAmerikaansche besprekingen zijn geheel gestaakt. Nog altijd heeft men in Neder landsch-Indië een ontstellend tekort aan geneeslieeren en vroedvrouwen, zoo lezen wij in een nota van de Eerste Kamer over de Indische be grooting 1938. De tuberchtose en de in onzen Archipel zoo veelvuldig voorkomende oogziekten ba ren zorg. Indië heeft, dus pleit men, niet zoozeer behoefte aan Westersch opgeleide medici als wel aan .plattelandsheelmeesters." iK ^TS.J0lr0E SJAN TOENG ^>4kE:N J1TSJAO T^INING f/,SJIKIOE VJENGSJEN. 'JSAOz^ lintsjeng siaotsjeng? 'tsjwang Zf \V f TAIERTSJWANG^ HAITSJAUJ U TANGSJENG 0 25 50 - KM (3808) PEITSJAU ttnth CHINEESCHE STELLINGEN JAPANSCHE AANVAL VLOOTEENHEDEN Jrootsch, imposant en gerieflijk Nu het trotsche zeekasteel, onze nationale aanwinst, de vroeger genoemde „Tweede Statendam", daarna officieus de „R.D.M. 200" en thans officieel de „Nieuw Amster dam". aan de steigers van de Holland-Ame- rika-lijn is gemeerd in afwachting van den officieelen proeftocht naar zee. welke van daag gehouden zal worden heeft de directie der H.A.L. gistermiddag de vertegenwoor digers van de Nederlandsche en van de buitenlandsche pers in de gelegenheid ge steld. opnieuw een kijkje te nemen in de in terieurs van dit grootste vlaggeschip. Ieder der aanwezigen mocht vrijelijk rond dwalen door het geheele schip, en zoo be zochten we achtereenvolgens de vele dek ken. de lounges, de prachtvolle comforta bele hutten in alle klassen, de theater- en bioscoopzaal, de rookkamers, de recreatie zalen, de kinderkamer, de zwemzaal, de tennis-ruimte, de keukens, de slagerij enz. en zelfs de commandobrug en de machine kamers bleven voor de speurende blikken niet verborgen. Het was een sensatie op zichzelf deze dwaaltocht zonder geleide door een schip van de afmetingen als de „Nieuw Amsterdam", en telkens weer werden we, na een trap op of een trap afgegaan te zijn, getroffen door hetgeen we dan weer te aan schouwen kregen... alles, overal waar we ook belandden, was even verrassend door schoonheid, kunst en grootschheid en vaak moesten we aarzelen om onze tocht overi gens met onbekende bestemming voort te zetten, teneinde zoo lang mogelijk te kunnen genieten van 't geen hier in zoo betrekkelijken kor ten tijd door kunstenaars op allerlei gebied is gewrocht. Biedt het schip uit de verte reeds een indrukwekkend schouwspel door zijn majes tueuzen vorm. nog meer komt men onder den indruk, wanneer men van nabij kennis kan maken met het inwendige van dit zee kasteel. dat met recht een trotsch vertegen woordiger mag worden genoemd van onze nationale industrie. Grootsch imposant, en gerieflijk dat is de eindindruk, die ieder ongetwijfeld na 'n bezoek aan of een reis met deze oceaan- stoomer zal behouden. VERENIGINGEN EN CLUBS laat U vervoeren met moderne WACO Toe- ringcars. Vlug Veilig. Billijk. ZEE- OF LANDBOMMENWERPERS? EENHEID VAN BEVEL IN GEVAAR? Met het oog op de sedert 1930 geheel ge wijzigde situatie in het Verre Oosten, stel len verscheidene Eerste Kamerleden in het Voorloopig Verslag over de Indische begroo ting den minister de vraag, of zijns inziens geen uitbreiding behoort te worden gege ven aan het beperkte doel, indertijd voor onze defensie in de zoogenaamde grondsla gen vastgelegd. Het had deze leden voorts getrof fen, dat bij de Indische defensieplan nen zoozeer de nadruk werd gelegd op de aanschaffing van landbommen- werpers, terwijl, naar zij meenden te weten, vele deskundigen aan zee- bommenwerpers de voorkeur geven. Zij zouden het op prijs stellen, nader te worden ingelicht omtrent deze aangelegenheid. Andere leden brachten wederom de in Indie nog steeds tot uiting komende onte vredenheid over de verdeeling van de De- fensickosten ter sprake. Zij erkenden, dat geen verschil van mcening bestaat ten op zichte van de uitgaven voor het leger. Dat Nederland het Nederlandsche en Neder landsch-Indië het Koninklijke Nederlandsch Indische leger bekostigt, ontmoet geencrlei bezwaar. De moeilijkheid ligt, dus betoogden deze leden, bij de Marine, zoowel wat betreft de kosten van aanbouw als die van exploitatie van de vloot en van het bij de vloot behoorende luchtwapen. Nog in de laatste Volksraadszit ting zijn, zoo werd opgemerkt, ter zake cijfers gevraagd, welke de di recteur van Financiën echter niet in staat was tot volle bevrediging te geven. De leden, hier aan het woord, zou den gaarne vernemen, of de minister bereid is, een zoo duidelijk expose te dier zake te verstrekken, dat voor taan met zekerheid bekend zij, wat elk der beide rijksgedeelten voor de Marine heeft bij te dragen. Voorts achtten zij het gewenscht, dat wordt opgegeven het percentage van de to tale uitgaven zoowel rijks-, als provinci- Meldden wij gisteren reeds dat de Japansche legers zich sterk concen- treeren, thans vernemen wij uit Hankau, dat Japansche strijdkrach ten, afkomstig van Yih Sien en Lin Yi, zich hebben vereenigd. Zij heb ben een geweldigen gecombineerden opmarsch ingezet ten Zuiden van Taiersjwang. Naar schatting hebben zij 200.000 man in het vuur gebracht. De Chineezen strijden verwoed- Gisterochtend verklaarden zij stand te houden. Chineesche benden besto ken de Japansche verbindingslijnen. Volgens het door het Chineesche persbu reau gepubliceerde legerbericht, zijn de Japansche troepen die Lini bezet hebben, werkloos gebleven, daar zij onder scherpe bewaking staan van de Chineesche troepen, welke in de dorpen ten Zuiden en Westen der stad liggen. Het tooneel van den strijd is weer verplaatst naar Yihsien, waar de Japansche troepen verwoede aanvallen doen om de belegering te verbreken. China heeft geld te kort. Uit Tjsoenkin wordt gemeld, dat de Chi neesche regeering op 1 Mei een nieuwe lee ning van 500 millioen dollars zal uitgeven legen een rente van 6 procent. Deze leening is bestemd voor de landsverdediging. Geld is er dus tekort, maar er is nog wel genoeg menschenmateriaal te oordeelen naar wat generaal Tsjik Tsjoeng Tsjang, die het vorig jaar het be vel voerde over de Chineesche strijdkrach ten te Sjanghai, en thans gouverneur is van Hoenan, zegt. De sleutel voor de overwinning van China ligt, volgens de generaal in de mogelijk heid voor China, het Chineesche leger onaf gebroken nieuwe troepen toe te voeren. Tsjang wees in dit verband op de gebie dende noodzakelijkheid, het menschenmate riaal van China te mobiliseeren. Hij zeide, dat Japan, dat een bevolking van 75 milli oen zielen telt, slechts een staand leger van achttien divisies heeft. Door het reeds lang bestaande stelsel van dienstplicht kan het echter minstens vier millioen mobilisee ren niet medegerekend de soldaten in Korea Formosa en Mandsjoekwo. Ofschoon Japan dus een staand leger van 513.000 man heeft kan het in totaal een millioen man naar 't front zenden. Wat China betreft, dit heeft tweehonderd divisies, doch hierbij blijft het, doordat de dienstplicht in China laat is ingevoerd. Tsjang onthulde, dat China in de ^rste periode der operaties aan dooden en ge wonden een half millioen man heeft verlo ren t.z. wij echter zooSvoegde hij hieraan toe, bereid zijn van vijf tot tien millioen man te verliezen, kunnen wij niet lichtvaardig spreken over het winnen van den oorlog. Overal groote militaire bedrij vigheid. Japan wil de oorlogsmachine versnellen. Havas meldt aan de Msb. dat: Naar in welingelichte kringen wordt vernomen, de minister van oorlog voorgesteld heeft het Japan sche offensief aan de verschillende fronten in China te verhaasten en door politieke en diplomatieke ac tie de erkenning van de nieuwe re geeringen in China te bevorderen. Ook de Chineezen zitten niet stil! Maarschalk Tsjang Kai Sjek maakt van het geheele Noord-Westelijk deel van het Chineesche rijk een groote basis tot voort zetting van den oorlog en het beste bewijs, dat de Chineezen vastbesloten zijn tegen- sland te blijven bieden „zoo lang nog een vierkante nieter Chineesch gebied overblijft" is wel in Lan-Tsiou te vinden. In vroegere tijden was deze stad een nleislerplaats voor de karavanen, die langs den grooten. uit Midden-China naar het centraal-Aziatische achterland voerenden handelsweg trokken. Thans is zij een mili tair centrum van den eersten rang en de sleutel tot den autoweg, waarlangs de Rus sische munitietransporten naar China ko men. In Lan-Tsjou heerseht de grootste bedrij vigheid en het wemelt er van officieren en soldaten. Hier bevindt zich het hoofdkwar tier van het „achtste oorlogsdistrict." Verwachting; Zwakke tot mati ge Noordelijke tot Noordwes telijke wind, gedeeltelijk be wolkt, weinig of geen regen, iets zachter. Verdere vooruitzichten: Weinig verandering. ale- als gemeentelijke-, dat hier en in Indië aan Defensie ten koste wordt gelegd. Mocht zulks bij de Memorie van Antwoord op dit voorloopig verslag nog niet mogelijk zijn, dan zou wellicht later hierover een nota kunnen worden ingediend Nu eer aan verzwaring dan aan verlichting van de lasten moet worden gedacht en nu Indië heeft getoond bereid te zijn voor de Defensie veel, zoo niet alles, over te heb ben, mits ook Nederland zijn volle aandeel betaalt, heeft het naar de meening van de hier aan het woord zijnde leden recht er op, volledig op de hoogte te worden gehouden. Verdediging onvoldoende geacht. Eenige leden verklaarden, de voor de ver dediging van Indië beschikbare weermacht, zoowel leger als vloot, ten eenen male on voldoende te achten, niet alleen op zichzelf beschouwd, doch ook voor eventueele samen werking met andere mogendheden. Mocht dit juist zijn, dan achtten de leden, hier aan het woord, zulks zeer gevaarlijk. Nog werd gevraagd, of de eenheid van bevelvoering in Indië, behalve voorzoover deze meer theoretisch dan in feite is geconcentreerd bij den Gouverneur-Generaal niet in gevaar komt ter oorzalce van het feit, dat de heide defensie-diensten daar te lande zoo volkomen anders zijn georiën teerd. Gisteravond te kwart voor acht is Prins Bernhard onverwacht, geheel alleen in zijn nieuwe auto gezeten, op het Paleis Soestdijk gearriveerd. Prins Aschwin is van Parijs per trein rechtstreeks naar Berlijn teruggekeerd. ft PROCLAMATIE AAN HET SPAAN- SCHE REGEERINGSLEGER IN HET KUSTGEBIED. OPSTAND TE BARCELONA? „Iedere duim gronds moet worden verdedigd gelijk de grond van Ma drid werd verdedigd". Aldus hebben Miaja en Hernandes het re- gceringsleger in het kustgebied bemoedigend toegesproken. Geen stap mogen de soldaten achteruit zetten, zoo eindigt een proclamatie gisteren tot hen gericht De rechtsche vloot actief. De vloot van Franco werkt nauw samen met de troepen aan land in de richting van Castellon langs de kust van de Middelland- sclie Zee. De „Canarias" heeft, geholpen door een aantal kleinere schepen, talrijke visschersschepen aangehouden, waarmede soldaten en officieren van de regeeringstroe- pen naar Valencia trachtten te komen. Al deze schepen werden in den grond geboord. Opstand in militaire gevange nis te Barcelona? De „Daily Herald" meldt uit Barcelona, dat gisteren bijna 7000 krijgsgevangenen een wanhopige poging hebben ondernomen uit te breken uit de moderne gevangenis van Barcelona. Zij waren van wapenen voorzien, die vol gens het blad, waren binnengesmokkeld door leden der zg. vijfde brigade. Met spoed ontboden troepen sloten een cordon om de gevangenis en traden op te gen de gevangenen, die naar hun cellen werden teruggedreven en na een hevig ge vecht werden ontwapend. In vele cellen werden bergplaatsen ont dekt, waar de wapens waren verborgen ge- honden. Men verklaart, dat deze muiterij het sein zou moeten zijn voor een opstand van de vijfde brigade. De plannen waren evenwel ter kennis gebracht van de regeering. De muiterij was te vroeg uitgebroken. Zij werd krachtig onderdrukt»

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1