Marine-Loopbaan der „Hendrik
is ten einde
koppen
HERMAN NIJPELS
12 ct. per kilo
5 Mei besluit zij haar carriere
UW WAARBORG
HEREN- EN
KINDERKLEDING
Aardappelen van
Vrijdag 29 April 1938
Derde Blad
Bestemd voor den slooper
Kon zijn knie niet buigen
OE BETERE
IN DIVERSE PRIJSKLASSEN
ALLEEN BIJ:
Uitvoer en nachtvorst zijn er
debet aan
Dc verjaardag van
H.K.H. Prinses Juliana
Vervoer naar alle plaatsen
por „ESONA"
Hedenavond komt Hr. Ms. „Hertog
Hendrik'', die de massa al sedert vele
jaren niet anders dan als „De Hendrik"
kent, thuis.
Thuis van het convoyeeren in de
Straat van Gibraltar, waar het schip
zoo langzamerhand is gaan behooren
tot de vaste entourage en die er haast
net zoo bij hoort als de Rots zelf
Vanavond zal een deel der Heldersche
bevolking aan de haven staan en het
oude pantserschip begroeten, maar er
zal bij velen weemoed in het hart zijn
en niet het minst bij de oude marine-
gasten.
Want als de „Hendrik" binnenvaart,
zal dat voor de laatste maal zijn als in
dienst zijnd schip der Nederlandsche
Marine.
Het is afgekeurd en 5 Mei verdwijnt
het officieel uit de analen der Neder
landsche Marine.
De „Hendrik" geen deel meer van de
Nederlandsche Marine... Men kan het
zich haast niet indenken, dat deze oude
getrouwe, die meer dan 30 jaren eervol
onze Marine in vrijwel de geheele
wereld vertegenwoordigd heeft, thans
afgedankt wordt.
De „Hendrik", die bij Nieuwediep
hoorde als geen ander schip van onze
vloot. Waarop drie-kwart van het per
soneel gevaren heeft. Waarop de Jantjes
hun eerste opleiding kregen, waarop
ontelbare commandanten gevaren heb
ben; een schip met een rijke historie,
De parel van den Atlantischen Oceaan is
aan den kim verdwenen; achter haar trouwe
bewakers de eilandjes Dezertos en Porto
Santo trekt de zon een prachtig scherm
op van roode en violette kleuren, alsof zij
wil zeggen: goede reis, „Hertog Hendrik",
deze Oceaan heeft afscheid van U genomen.
Het eiland Madeira heeft U voor de laat
ste maal met haar pracht van bloemen en
mild klimaat gastvrij ontvangen. De bevol
king was vriendelijk en hartelijk als immer;
de bergtoppen, dié bij het vorige bezoek in
nevels gehuld waren, straalden thans in het
hooge licht van de zon; in de valleien en langs
de wegen schitterden hortensia's, clivia's,
bergroos en irissen, in bonte schakeeringen.
Was het om het gemis van de Hollandsche
lentepracht te vergoeden of was ook dit een
afscheidsgroet
De „Hendrik" richt alweer den steven naar
de Straat van den Oostenwind. Nog merken
we den wind niet, doch de Oostelijke deining
vertelt ons, dat de Straat haar naam alle eer
aandoet en ook eer van haar werk heeft
gehad, want thans kan Neptunus tevergeefs
op een nieuw offer wachten.
Zwaluw waarheen is uw vlucht? Dit vroe
gen we ons af als een zwerm zwaluwen, be
laagd en gejaagd door een zevental sperwers,
de hutten en schuilplaatsen aan boord komt
bevolken. Weten zij, dat de „Hendrik naar
het vasteland gaat, of zegt hun voorgevoel
dat de commandant als eerste schutter twee
hunner belagers in de golven zal doen verdwij
nen en zij dus hier veilig zijn? Janmaat
schijnt een teer hart voor de zwakke te heb
ben, want een luid applaus stijgt telkenmale
op als één der roofvogels het onderspit delft.
Opgewekt vliegen de zwaluwen een eere
rondje.
VOOR „ECHT" STAAT IN DE ZOOL
U kunt zelf con
troleren of men U
de beroemde Welf-
schoenen verkoopt
want in iedere
echte Welfschoen
ishet gedeponeerde
merk gestempeld.
De vrienden van
uw voeten
ALLEEN
VERKOPERS
Med. Gedipl. Voetkundigen
een best zeeschip, dat bij hoog en laag
een uitstekende reputatie genoot.
Het zal vanavond binnenkomen en
naar de Werf gaan. Daar zal het een
ligplaats krijgen om te zijner tijd naar
den slooper te verhuizen. Een wreed lot
voor een oudgediende, die het vaderland
zulke goede diensten bewezen heeft.
Den Helder zal aanwezig zijn om voor
de laatste maal van zijn medeleven te
getuigen. Men zal de opvarenden gul
en hartelijk na hun niet lichte convooy-
periode, inhalen, maar in vele harten
zal de vreugde van dit weerzien ge
temperd zijn door de wetenschap, dat
de „Hendrik" ten doode opgeschreven
staat.
Merkwaardig, hoezeer het verdwijnen
van zulk een oud schip, een stuk antiek
in vergelijking met' de „Tromp", „De
Ruyter" en de „Java" een mensch aan
het hart kan gaan...
Men vindt hier de laatste reisbrief
van een der opvarenden van de „Hen
drik" en hierin is voor een deel de
necrologie van het schip verwerkt..
Wij zijn er van overtuigd, dat velen
deze ontboezemingen met belangstelling
zullen lezen en met ons zullen treuren
over het verscheiden van een schip, dat
zoo zeer bij Nieuwediep hoorde.
De „buitenkant" zonder „Hendrik"...
we zullen er eerst geleidelijk aan
moeten wennen.
De reis naar de Straat duurt niet lang en
in den namiddag van den „Goeden Vrijdag",
valt het aiiker In de baai van Tanger. De
équipage is verheugd met de Paaschdagen
hier te zjjn; er staan immers nog steeds de
lang verwachte autotochten naar de grotten
van Hercules en Kaap Spartel op het
programma! Voor de postzegelliefhebbers
heeft Franco wellicht een nieuwe serie in petto
en zij kunnen weer een brief versturen, die
gecensureerd aankomt, waarop moeder de
vrouw natuurlek een booze brief schrijft, dat
er van den brief de helft ontbreekt.
Ofschoon ik de kans loop om (foor jaloersche
vrouwen te worden aangevallen, waag ik het
toch maar, want een goede Hollandsche is niet
jaloersch, wel
Nu dan, het schip heeft gastvrij Tanger een
buitengewoon geslaagde „instuif" aangeboden.
De twee-milicien-barkeepers deden voor die
van het Carlton-hotel niet onder. Jenever is
ook internationaal beroemd, waarschijnlijk
omdat de buitenlanders het uitspreken als
„Genèver", wat naar zij zeggen de vergrooten-
de trap van Genève is en dus beteekent
„beter voor den wereldvrede", hetgeen alles
verklaart, waarom hiermede zoo gaarne op het
„heil" van wie of wat dan ook wordt gedron
ken.
De waarde van de vlag.
Een plechtig moment is het, als bij het
ondergaan van den zon, met het gebruikelijke
ceremonieel de driekleur wordt neer gehaald.
Men ziet zoowel de Fransche en Italiaansche
officieren, die hier onze gasten zijn, als de
'Hollandsche officieren de burgergasten wijzen
op de beteekenis hiervan voor den marine
man. Op de signalen van tamboers en pijpers
gaat de Nederlandsche vlag naar omlaag,
terwijl de wacht de geweren presenteert. Een
volledig internationaal gezelschap aanschouwt
met eerbied deze ceremonie. Hier spreekt het
gevoel voor de waarde van een vlag een
duidelijke taal. Want niet alleen aan boord,
doch te Tanger of Gibraltar ziet men dikwijls
de werkman en de havenarbeider aan den kant,
de visschers in hun boot, hun pet afnemen.
Weer naar zee.
Nauwelijks zfln de gasten verdwenen of het
schip wordt door rappe handen zeeklaar ge
maakt. Reeds in den nacht vertrekt de „Hen
drik" weer naar het „rendez-vous". Indien U
zich de gebeurtenissen uit de vorige brieven
nog herinnert, dan weet U haast evengoed
als ik den weg in de Straat en welke verras
sing ons wacht op dit „rendes-vous". Het zijn
slechts een drietal convooidagen, die ons
wachten. De K.N.S.M. zet haar beste beentje
voor, want de s.s. „Maro", „Hebe „Triton
Hercules" en „Achilles" vechten met de
Kedoe" van de Lloyd, de „Springfontein"
van de V.N.S. en tenslotte de „Oostplein",
Kerkplein" en ..Westplein" van v. Millingen,
öm de eer wie het eerste en het laatste ge-
convoyeerd zal worden.
Het zal het s.s. „Maro" zijn, waarmede, oh
speling van het lot deze convooi-periode
begon, onder wie de „Hendrik" voor het laatst
zijn beschermende taak zal uitstrekken. Maar
morgen zal dan tenslotte den laatsten dag aan
breken, de voorraad kolen wordt aangevuld
om de reis naar huis te aanvaarden. Ik behoef
U waarüjk niet te vertellen, dat aller oogen
bij wijze van spreken, de kolen in de bunkers
zullen kijken, dat het schip in een minimum
van tijd schoon gepoetst en geschrobt zal
worden, om ras de lange thuisvaart-wimpel
te laten uitwapperen in den wind.
De laatste der garde...
Nog enkele dagen en dan zal de flits
van Lange Jan boven het einde van Hol
lands' duinenrij zichtbaar worden, zal de
zee de oude „Hendrik" op zijn wellicht
laatste reis welgezind zijn, of zal Nep
tunus haar voor alle diensten eens krach-
tig d.e hand schudden, zoodat de wachts-
menschen aan dek evenals op de heenreis
weer „pootje" kunnen baden.
Ruim vier en dertig jaar lang hebben
de golven van alle wereldzeeën de „Hen
drik" gedragen. De strijdbroeders uit de
eerste levensjaren, zooals Hr. Ms. „Regen
tes", „Tromp", „de Ruyter" en „Heems
kerk", genieten reeds lang hun verdiende
rust.
13 October 1900.
Kijkt U maar niet ongeloovig, het is waar,
dat op den 13den October 1900 de eerste
handen aan het werk werden gezet en
de eerste slagen vielen om de „Hendrik" te
bouwen.
De laatste commandant van Hr. Ms. Hertog
Hendrik", kapitein-luit. ter zee H. J. Bueninck.
Op den 7den Juni 1902 werd Hr. Ms. Her
tog Hendrik" door haar vaandrager Z. K. H.
Prins Hendrik der Nederlanden in bijzijn van
H. M. de Koningin en tal van autoriteiten,
onder het gejuich van een tallooze menigte
van de werf te Amsterdam te water gelaten.
Na het volbrengen van de proeftochten en
het aanbrengen van de laatste onderdeelen
begint op 22 Maart 1904 de eerste kruisreis,
die naar de Noorsche wateren zal gaan.
Vandaag zal onder God's bescherming
het schip terugkeeren van zijn laatste, wel
licht één der belangrijkste, althans waarde
volste kruisreizen.
Juich, marinemenschen en ook niet marine-
menschen, juich de „Hendrik" die het Vader
land, zulke trouwe diensten bewees, spon
taan toe bij haar laatste binnenkomst.
Tallooze malen is zij de Nieuwediepsche
haven binnengestoomd, velen van U heb
ben dit reeds in hun jeugd meegemaakt,
doch ook de jeugd van heden kan reden
hebben de „Hendrik" voor de laatste keer
toe te juichen. Zij doet dat immers ook,
indien de middenvoor van hun club een
doelpunt scoort. Ik kan hen verzekeren
dat de „Hendrik" er wel duizend in haar
leven heeft gescoord, sommige van nor
maal belang, anderen minstens even
belangrijk als in een kampioenswedstrijd
Ik kan helaas niet volledig zjjn, doch ik
zal er U enkele opnoemen.
In Augustus 1904 wordt het schip door
duizenden menschen begroet te Christiania.
Eerste reis naar Indië.
In November van hetzelfde jaar vangt de
eerste reis naar Indië aan, waarby een zware
storm in Noordzee en Middellandsche Zee
glansryk doorstaan wordt.
In de Oost waar de „Hendrik" vlaggeschlp
van het eskader is, wordt in 1905 en 1906
deelgenomen aan de expedities op Goa en
Boni, Zuid Bali en Benoa.
In het jaar 1907 doorkruist de „Hendrik"
de geheele Indische archipel en neemt weder
om deel aan de acties op Bali.
Op 1 Oct. 1908 wordt de eerste thuisreis
aanvaard om in November in Nederland aan
te komen. Reeds het jaar daarop gaat de
„Hendrik" voor de tweede maal naar Indië
Rheumatische pijnen voorgoed verdwenen
„Mijn man leed aan rheumatische pijnen in
kniegewricht en rechterbeen. Soms kon hy
zijn knie in het geheel niet buigen. Een jaar
geleden besloot hy Kruschen Salts eens te
probeeren. Nu is hy die vreesehjke rheuma
tische pqnen kwyt en voelt zich veel beter.
Ikzelf neem nu ook sinds een maand Kru
schen Salts, daar het gewricht van mgn groote
teen zoo pijnlijk en opgezwollen was. dat ik
bij tijden myn schoen niet kon aantrekken.
Het is bijna ongeloofiyk zoo goed als de
dagelijksche dosis mij doet." Mevr. G. C. te L.
Rheumatische punen zqn een waarschu
wing, dat zich in Uw organisme giftige afval
stoffen hebben opgehoopt, o.a. het gevaarlijke
urinezuur, dat meestal de oorzaak is van
Uw klachten. Kruschen Salts zuivert Uw
bloed van alle afvalstoffen, waardoor een
einde wordt gemaakt aan die martelende
rheumatische pijnen. Kruschen Salts is ver
krijgbaar bij alle apothekers en erkende dro
gisten ét 0.40, 0.75 en 1.60 per flacon.
Let op, dat op het etikel op de flesch, zoowel
als op de buitenverpakking de naam Rown-
tree Handels Mij., A'dam, voorkomt. (Adv.).
om daar waardevolle diensten te verrichten
bij patrouilleeren en als eskaderschip.
Koninkiyke belangstelling
In November 1915 als de wereld-oorlog
zoowel te land en te water heftig gestreden
wordt, vertrekt de „Hendrik" voor zijn lang
niet makkeiyke reis naar het Moederland. By
aankomst in Den Helder geeft H. M. de
Koningin blijk van haar groote belangstelling
voor de Marine door in Nieuwediep het bin
nenkomen gade te slaan.
Het woord rust is nog niet uitgevonden
voor de „Hendrik" want de tijd tn Nederland
wordt benut voor de bescherming en wacht bij
de my'nversperringen in de Schelde.
Ik neem groote stappen lezers, want het
leven van het goede oude schip is wisslvallig.
Op de tocht in 1917 naar Indië rond de
Faroër-eilanden overwint de zee eindelijk;
de orkaan dwingt de „Hendrik" wier roer
ontzet is, en waarvan de sloepen en davits
gekraakt of verbogen zy'n, tot de terugtocht,
waarbij het Nederlandsche zeemanschap zich
van de beste zqde laat kennen.
De schade is vlug hersteld en eind 1918
gaat de „Hendrik" wederom naar Indië, dit
maal als beschermer van het convooi, be
staande uit de „Tabanan", „Bengkalis" en de
„Noordam",
Vlagvertoon".
De volgende Indische jaren worden benut
voor het maken van twee vlagvertoonreizen
van eminent belang, die naar het land van den
Gelen Draak en de Rijzende Zon en naar het
Australische Gemeenebest, waar de ontvangst
ook toen reeds zich door bijzondere hartelijk
heid kenmerkte.
In het najaar van 1920 kunnen de Nieuwe-
diepers voor de vierde maal het schip terug
zien keeren van verre Oceanen en landen.
De volgende jaren blijft het schip in Neder
land. Talrijke kruisreizen worden gemaakt met
adelborsten en jonge matrozen, die hierop den
zeedoop ondergaan. Tochten naar alle Euro-
peesche zeeën, naar den Oceaan en de verre
West. In de longroom hangen de vlaggen van
tal van naties, waar de Hollandsche vlag met
eere getoond is.
Eervol besluit.
Als laatste gewichtige daad noem ik dan:
Meer dan een vol jaar convooidienst in den
Straat. Sic transit gloria mundi. Hr. Ms.
„Hertog Hendrik" heeft haar groote plicht
welhaast volbracht. De tyd gaat snel. De
groote maritieme mogendheden bouwen met
koortsachtigen y'ver aan de voltooiing der
modernste en snelste schepen.
Het „Nederland let op Uw Saeck" is te
rechter tyd begrepen door het Nederlandsche
volk. Vergeet het echter niet, houdt Uw
Marine jong en modern. Op alle zeeën der
wereld wappert het rood, wit en blauw, waar
ter aarde U bent, éénzaam of verlaten voelt
U zich nooit, want de Hollandsche driekleur
staat als een schild voor U.
Maar dat schild wordt gedragen en 'be
schermd ter zee door de Marine. Alleen een
Marine ten allen tijd gereed en snel, modern
en jong is daartoe in staat. De jonge marine
man, hy wordt vertrouwd gemaakt met zijn
vriend en vyand de zee op de opleidingssche
pen, liefst op de oudste zeekameraad, het zeil
schip doch daarna naar het moderne
materieel, zeemanschap en -kennis kunnen
elkaar niet missen. Heb ik teveel beweerd,
als ik zeg dat de „Hendrik" de dank van het
Vaderland heeft verdiend? Ik denk van niet
en aan U Nieuwediep het voorrecht Hr. Ms.
„Hertog Hendrik", „the good-old", voor de
laatste maal vanavond de haven te zien bin-
nenstoomen.
DE POSTDIENST OP DEN VERJAARDAG
VAN H.K.H. PRINSES JULIANA.
De directeur van het Postkantoor deelt ons
mede, dat op Zaterdag 30 April, verjaardag
van H. K. H, Prinses Juliana alle Postkan
toren, voor wat betreft de behandeling van
postzaken, gesloten worden om 12 uur. Er wor
den dien dag geen girostortingen aangenomen,
behalve die met spoedbehandeling.
Voor telegraaf en telefoon zgn de kantoren
geopend als op andere Zaterdagen. De laatste
briefpostbestelling vervalt. Er heeft één pak
ketpostbestelling plaats.
DEN HELDER
EIGEN COUPEUR EN ATELIERS
wms
Maatregel waarschyniyk van kor
ten duur.
Zooals men in ons nummer van gisteren
gelezen heeft, is de prijs der beste aard
appelen van dien datum af bepaald op
12 cent per kilogram en uiteraard sloeg
direct by tal van huismoeders de schrik
om het hart.
De pry'sverhooging, die inderdaad een niet
onbelangryke is, is het gevolg van verschei
dene factoren, die thans op ongelukkige wijze
samenloopen.
De voornaamste is de uitvoer. Gezien de
vraag van het buitenland naar onze aard
appelen, gaan deze by honderdduizenden kilo's
de grenzen over en zelfs naar Amerika wor
den belangrijke quanta verscheept.
Daarbij komt, dat het met de nieuwe
aardappels niet naar wensch gaat. Door de
zeer strenge nachtvorsten van de laatste
weken is er aan het jonge gewas ernstige
schade toegebracht en het is zeker, dat het
normale kwantum hierdoor niet opgebracht
zal worden. Zooals begrijpelijk is, wordt met
deze kansen gespeculeerd en stijgen, bij een
zoo groote vraag en een klein aanbod, de
pryzen van de voorraden.
Geen reden tot bezorgdheid.
Wy hebben ons In verband met een en
ander gewend tot den voorzitter van de
veilingsvereeniging „Den Helder en Om
streken", den heer J. Dekker, die ons
mededeelde, dat er niet in het minst
bezorgdheid behoeft te bestaan voor de
toekomst, inzake een aardappel-tekort.
De maatregel van de ingrypende prys-
verhooging Is naar alle waarschyniykheid
van slechts korten duur en zal vermoede-
ïyk nog circa 1 week duren, waarna de
toestand weer normaal wordt.
Woensdag reeds was een prijs bereikt, die
geen neiging had hooger te gaan, zoodat in
dezen de vooruitzichten niet al te ongunstig
zijn.
Overigens, de prys van 12 cent geldt
uitsluitend voor de duurdere soorten en
by de meeste groente-handelaren zal men
ook voor een lageren prys dit zoo by uit
stek belangryk consumptiemiddel kunnen
betrekken.
Evenwel, het valt niet te ontkennen, dat
deze prijsstijging de consumenten niet aan
genaam zal zijn, temeer daar men de laatste
jaren aan een (soms zelfs abnormaal) lagen
aardappelprijs gewend geraakt was.
Wat betreft de Maltha-aardappelen, deze
zijn, zooals men weet, bezwaard met een vrij
groot percentage invoerrecht. Mocht het
evenwel blijken, dat in de toekomst onver
hoopt een tekort aan binnenlandsche aard
appelen zou ontstaan, dan behoeft men er
niet aan te twijfelen, of de regeering zal
maatregelen nemen, dat deze invoerrechten
verminderd worden.
Feeststemming in de binnenstad.
De vlaggen uit!
Morgen verjaart onze Prinses en er is alle
reden om dezen gedenkdag met vreugde te
vieren. Het zal een viering worden die, zonder
geld te kosten, de stad in feeststemming zal
brengen. Geld is er niet om met knallend vuur
werk uiting te geven aan onze stemming, maar
dat behoeft aan de opgewektheid, die er mor
gen heerschen zal, geen afbreuk te doen. De
Oranjevereenigingen sparen voor het groote
feest in September. Dan is er veel geld noodig
en het getuigt dus van een verstandige poli
tiek,dat men morgen, zonder dat het geld kost,
feest zal vieren.
Het Centraal bestuur van de Oranjevereeni
gingen heeft in overleg met het K.S.K.-comité,
zich in verbinding gesteld met ale radio-han
delaren in de binnenstad. Het heeft dezen spon
taan bereid gevonden om morgen muziek te
maken, feestvreugde. Vaderlandsche liederen,
marschen en andere opgewekte klanken zullen
door het centrum van de stad daveren. En dan
zal natuurlgk van huis tot huis de vlag wap
peren.
Het zal waariyk wel overbodig zijn een op
wekking te plaatsen voor het uitsteken van de
vaderlandsche driekleur.
Steekt de vlag uit, in de binnenstad,
zoowel als in de buitenwyken. Laat het
vrooiyk rood-wit-blauw de uiting zyn van
onze vreugde en van onze dankbaarheid.
De vlag uit! Overal!
BETALING SCHOOLGELDEN.
Belanghebbenden worden er aan herin
nerd, dat in tegenstelling met vorige jaren
de eerste helft van den aanslag school
gelden Lagere en U.L.O.-scholen in de week
van 2 tot en met 5 Mei a.s. moet worden
voldaan.
bedrijfscompetitie.
Zaterdag 30 April, half 3:
R K.V.V.H.Bios Boys.
Zondag 1 Mei, 10 uur:
z.v.s.v. ii-,z.v.s.v. l
