IN ROOKT TRIUMPH 'J CRÈME 1 CENT VIRGINIA Agenda Een bescheiden jubilaris DE „TRIUMPHATOR De „Hendrik" voor goed thuisgekomen Zaterdag 30 Anril 1938 Tweede Blad MtadirdeuuM het utitig jarig bestaan van He Ambachtsschool wordt „in stilte herdacht" Grepen uit een belangrijke historie Verzendt en ontvangt uw goederen per „ESONA Burgerlijke Stand van Den Helder Zestig jaar in de huwelijksboot Natuur Hist. Museum Een gratis koopdag bij Carel Coltof Nieuwe Sigarenzaak in de Koningstraat Geen droevige incomste Duitsch anti-semitisme een weldaad voor Uw huid Grepen uit een belangryke historie Ruim een jaar geleden verschenen in onze krant een drietal feuilletons over de Ambachtsschool. Het wtys een beschrij ving van het werken op de school en als we vandaag weer de aandacht vragen voor deze nuttige onderwijsinstelling, dan is het voor eenige grepen uit de historie. Dertig jaar bestaat de school aan de Laan vandaag, 't Is voor een onderwijs inrichting een vrij kort bestaan en toch is de geschiedenis van de Ambachtsschool vol feiten, die we uit de duisternis van de archieven, wel eens in het licht van de openbaarheid mogen brengen. Reeds eenige jaren voor de opening van het Schoolgebouw, op 30 April 1908, was een comité al ijverig bezig om tot deze oprichting te geraken, omdat men het als een gemis voelde, dat in onze groeiende stad een derge lijke onderwijs-inrichting ontbrak. 5 Januari 1905 werd een voorloopig comité samenge steld, dat een groote activiteit aan den dag legde en dat bij de burgerij een willig oor vond voor zijn plannen. De oprichting geschiedde op eigen risico en vooral die eerste jaren is het wel eens zeer moeilijk geweest de eindjes aan elkaar te knoopen en hebben de bestuurs leden wel eens in eigen portemonnaie moeten tasten, om noodzakelijke uitgaven te dekken. Sympathie by de burgery. De burgerij stond echter sympathiek tegen over de plannen, zooals we hierboven reeds schreven, want toen in 1905 een soort enquête werd gehouden en men lijsten in de stad liet circuleeren, werden veel handteekeningen ge plaatst voor de oprichting. Een obligatieleening van 15.000 gulden werd gesloten, waarvan 10.000 werd ge plaatst, terwijl later nog 2.000 gulden aan den man werd gebracht. Van deze obligatie leening werden jaarlijks drie obligaties van 100 gulden uitgeloot, terwijl twee jaar gele den het laatste nog uitstaande geld werd afgelost. Óp het gebouw werd een hypotheek door de gemeente verleend van 10.000.waar van o.m. de benoodigde grond, een tuinderij van Bitter aan de Laan werd gekocht voor 5.000.Met den bouw kon toen een aan vang worden gemaakt. Architect was de heer S. Krijnen. Het eerste begin. 30 April 1908 kon de nieuwe school, in aanwezigheid van tal van autoriteiten, zoowel uit de stad als omgeving, worden geopend. Van de regeering was een bedrag van 2.000.ontvangen voor de inrichting en toezegging van een jaarlijksche subsidie van 5.000.terwijl de Prov. Staten een bedrag van 2000 gulden toezegden. De gemeente deed daar nog een subsidie van 2700 gulden bij. Een goed begin zou men zeggen. Maar er kwam wat kijken, want uit deze subsidies moesten de salarissen betaald worden, moest voor het pensioen van de leeraren gezorgd worden, moesten de onderhoudskosten van het gebouw en de aanschaffing van de leer- piiddelen voldaan worden. De cursus begon met 48 leerlingen en de berooting voor 1909 werd geraamd op 11.242.Directeur was de heer J. Kruys Voorberge en leeraren de heeren A. Korff, 1 Kersten, A. Smit, A. Deelder en S. Gijsberts. Van dezen is de heer Smit de eenige nog, die aan de school verbonden is, als directeur. De vakken, waarin les gegeven werd, zqn in den loop der jaren ook heel wat uitgebre We vinden in de oude paperassen vermeld, smeden, bankwerken en timmeren. In 1909 reeds vertrok de directeur wegens een benoeming naar Zutfen. Hij weic op gevolgd door den heer A. J. Bcssehng. De school trok natuurlijk ook direct belangstelling van buiten. Vanaf het be gin is zij een opleidingsschool gewees voor de jongens uit Texel en den Polder en de goede roep, die er van de Helder- sche school uitging, deed de belangstel ling ervoor toenemen. B en W. van Texel waren bereid voor eiken leerling van Texel een jaarlijksche su sidie van 20 gulden te verleenen. tot een maximum van 5 leerlingen, te™-1 aarliiksche van Anna Paulowna besloten eenjaar .jksche subsidie van 30 gulden per leerling toe kennen. Gezonde groei. Er was in het leerilngentelee^ gezonde groei. Begon de school niet aan?iften en jaar daarna waren er reeds 50 procent l. uio ,!it STmÏi gestegen en bedroeg het 163 in 1914. sprong het op 127 in L aanmeldingen. In 1915 waren er zelfs 188 aarime s We zullen niet alle c'J^rs tde cursus stijging bleef aanhoudcn. zoodat 1936 beginnen kon met 25b leen g Verschillende cursussen werden buiten de dagcursussen aan de school verbonden. Zoo werden in 1910 aan de school avondcursus sen gegeven voor schoenmakers en schil ders en in 1919 voor electriciens en typogra fen. De laatstgenoemde cursus is sinds 1927 wegens verandering in opleiding voor dat vak, niet meer aan de school verbonden. De opleiding voor schoenmakers is met ingang van 1 October 1935 geschorst, .wegens onvol doende belangstelling. De mobilisatie. Beslag op de school. De mobilisatie bracht eenige moeilijke maanden voor de school. Zooals bij iedere onderwijsinrichting door de militaire autori teiten beslag werd gelegd voor inkwartie ring van de soldaten, zoo moest ook de Am bachtschool voor dat doel gebruikt worden. Op 31 Juli 1914 kwam het bevel tot ontrui ming van de school. Een gedeelte der inven taris kon in de Westerkerk worden onder gebracht en een gedeelte kon in de Fröbel school worden opgeborgen. Gelukkig duurde deze storing niet lang en 25 September van hetzelfde jaar werd de school weer ontruimd, zoodat op 6 October de lessen weer konden beginnen. Een teekenzaal werd In bruikleen afge- staan aan eenige gemobiliseerden. Hier werd les gegeven door een gemobiliseerd leeraar van de Ambachtsschool te Dordrecht. Plannen voor een nieuwe school. In 1918 kwamen de plannen voor een nieuwe school voor den dag en in 1920 kre gen deze plannen vasteren vorm. De archi tect A. Mulder, te 's-Gravenhage, maakte een ontwerp, maar van de uitvoering daar van is nooit iets gekomen, want toen in 1921 tengevolge van het in werking treden van de wet op het Nijverheidsonderwijs, de exploitatiekosten van de school door het Rijk (70 pet.) en de Gemeente (30 pet.) werden gedragen, kwam er datzelfde jaar van den minister een mededeeling, dat er met het oog op 's lands financiën van den bouw van een nieuwe school geen sprake kon zijn. En daarbij is het gebleven. In den loop der jaren hebben wel tel kens verbouwingen plaats gehad en zijn er meerdere uitbreidingen geweest, maar de nieuwe school, die men zoo graag had willen hebben, is altijd een vrome wensch gebleven. In 1930 was de heer Kasteiyn, de hui dige voorzitter, 25 jaar bestuurslid en hierin vond het bestuur aanleiding hem te huldigen voor zyn groote verdienste voor de school, verdiensten die in 1936 door de regeering erkend werden door de benoeming van den heer Kasteiyn tot ridder in de Orde van Oranje Nassau. In 1932 werd het 25-jarig bestaan van de school herdacht en werd de waardeering voor het onderwijs getoond door tal van auto riteiten, die de feestelijke herdenking op 7 September van dat jaar bijwoonden. Een donkere bladzyde. In 1935 deelde de minister van Onder wijs, Kunsten en Wetenschappen mede, dat de driejarige opleiding, moest wor den omgezet in een tweejarige, met in gang van 1 April 1936. Het bestuur heeft alles in het werk ge steld om dit onheil te voorkomen, maar op alle verzoeken werd afwijzend beschikt en men weet het, eenige weken geleden verlie ten de laatste leerlingen van den drie-jarigen cursus de school. De minister verleende wel toestemming voor uitbreiding van de bankwerkerij, met een gebouwtje, noodig voor een opleiding voor motor- en rijwielhersteller. De smede rijen werden van nieuwe smidsen met rook- afzuiging voorzien, vervaardigd door de leer- Het vorig jaar werd den Minister verzocht een opleiding voor leerlingen-scheepmakers en een winterdagschool voor schilders te mo gen instellen, hetgeen werd toegestaan. De inventaris van de school werd uitgebreid met een autogene laschinstallatie. We deden slechts hier en daar een greep uit de historie van de jubileerende school. Men zal het feit niet in het openbaar vieren, de tydsomstandigheden zyn daar niet naar. Toch zullen vandaag velen, vooral ook van de oudleerlingen terugdenken aan hun tijd, doorgebracht op de school aan de Laan. Ze zijn uitgezworven de leerlingen van de school naar Oost en West, maar den gouden tijd van hun jongensjaren, op de Ambachtsschool zullen ze niet vergeten. BEVALLEN: S. Dienaar—van der Hert, d.; R. Stroosnijdervan der Zandt, z. Maandag zal het echtpaar Peters, 2e Vroon straat 45, zijn zestigjarig huwelijksfeest vieren. Zestig jaren samen in het huwelijks schip, dat beteekent niet zestig jaar gelukkige vaart. Stormen zyn er tegen het scheepje aan geslagen en meermalen moest het door de branding van den tegenspoed, om in rustig water te komen. En nu zullen de twee oudjes Maandag in gedachten terug gaan dat lange leven, dat zoo snel voorbijging en ze zullen met elkaar misschien herinneringen ophalen, die bijna vervlogen waren en bij dat alles zal er de dankbaarheid zijn, dat ze voor elkaar gespaard bleven. De diamanten jubilaris heeft jarenlang ge varen. Als jongen, als kind eigenhjk, kwam hij bij de koopvaardij en na met de koop vaarders eenige jaren over de wereldzeeën te hebben gezworven, teekende hy als stoker bij de Marine, waarbij lüj tot 1890 diende. Hij maakte in 1886 den beroemden tocht met de „Zilverkruis" en draagt daar nog het eere- teeken van, toegekend aan de leden van de bemanning. Na 1890 kwam hij op de werf als conser- veerder en diende daar tot zijn pensioen, nu ongeveer zeventien jaar geleden. De 84-jarige bruid heeft ook hard gewerkt om in het onderhoud van hot gezin te voor zien. Tal van wasschen voor de marine had zij aan huis en tot 1911 heeft zij deze marine wasschen waargenomen, toen nam haar zoon, de heer J. M. Peters, het werk van zijn moeder over. Zijn wasscherij in de Molenstraat is er de voortzetting van. Zoo werkte de moeder ook aan de maatschappelijke positie van haar jongen. Vijf kinderen heeft het echtpaar gehad en daarvan zijn er nog drie in leven. Twee ont vielen hen op volwassen Ieeftyd. Het diamanten paar heeft, gezien hun hoogen leeftijd, nog een goede gezondheid en hoopt den dag van Maandag in kleinen familiekring te gedenken. Wij wenschen hun de jaren, die hun nog toebedeeld zijn, gezondheid naar lichaam en geest. JUBILARIS BIJ DE POLITIE. Op 1 Mei a.s. hoopt den brigadier van politie, A. Raven, den dag te herdenken, waarop hij vóór 25 jaar geleden als agent van politie in dienst dezer gemeente trad. Wat er thans te zien is. Nu het voorjaar weer is aangebroken, heeft ook de levende have van het Museum zich uitgebreid. Vele dieren, de wy ln het winterhalfjaar alleen op formaltne konden laten zien, bevol ken nu de aquaria en de vele bijzonderheden uit hun leven hoeven nu niet verteld, maar kunnen vertoond worden. Prachtig zijn de rookkaakjes, de mannetjes van de stekelbaarsjes, die bezig zijn nestjes te bouwen of die hun broed verzorgen. Fel ver dedigen zij hun terrein tegen aanvallers of ver meende aanvallers en woedend vechten zij tegen hun spiegelbeeld. Ijverig zoekt de meerval den bodem af, waarin de zoetwatermossels diepe voren trek ken. De kokerjuffers, in hun huisjes van zand korrels of plantendeelen, kruipen over den bodem of hangen stil tusschen de planten, ter wij bootsmannetjes en waterroofkevers voort durend in de weer zijn op zoek naar buit. De kikkervischjes groeien al flink en het micros- eoop laat ons den bloedstroom in hun staart zien. Kortom, het is een en al leven en bewe ging, dat het aquarium ons toont en voor hen, die interesse hebben, is een bezoek meer dan waard. Zondag a.s. is het Museum weer geopend van 35 uur, terwijl om half vier de rond leiding begint. Wij raden een ieder aan, dien middag te komen. Hy ligt tusschen 1 en 22 Mei. Onder verwijzing naar de desbetreffende advertentie in ons nummer van heden vestigen wij de aandacht op den gratis koopdag, die door Carel Coltof in de „Bijenkorf", Spoor straat, hoek Koningstraat, georganiseerd wordt. Men kent het recept: ieder, die op een der dagen, liggende tusschen 1 en 22 Mei, in deze zaak koopt, maakt de kans dezen aankoop gratis te hebben. Bij het koopen krijgt men ge durende deze dagen een bon, welke als bewijs van het aangeschafte geldt. De envelop, met den gratis koopdagdatum erin vermeld, bevindt zich op het kantoor van wyien Notaris Schreuder. In de Heldersche Courant van 24 Mei a.s. wordt de dag bekend gemaakt. Een aardige reclame, die het ongetwyfeld wel doen zal. Van den heer P. K. Pala. Het perceel Koningstraat 10, naast van Willigen, is geheel nieuw opgebouwd en het is, zoowel wat ex- als interieur betreft, een uit stekend geoutilleerd geheel geworden. Het is betrokken door den heer P. K. Pala, die voorheen zijn bedrijf had op den Kanaal- weg, en die hiermede een keurige zaak ge kregen heeft, waarin de vele tot de branche behoorende artikelen als sigaren, cigaretten, tabakken e.d. uitstekend tot hun recht komen. Wat den aard der artikelen betreft, men vindt deze hier in iedere prijsklasse en in velerlei kwaliteit. De zaak is reeds hedenochtend geopend. Het is de heer J. J. Sehoeffelenberger, die het pand liet opbouwen, terwijl de heer W. Braggaar de aannemer daarvan was. Het schilderwerk geschiedde door Zander Zn., het loodgieters- en electriciteitswerk door den heer Lamme ree. - 1' T"> >>-'r *T Gisteravond 6 uur aan den buitenkant. Ter reede ligt Hr. Ms. „Hertog Hen drik". Bekende contouren. Een streep rook uit de pöp warrelt ver over zee uit. Van de Hoofdgracht- en Ankerpark-zgde komen de belangstellenden opzetten. Ko men zich van een plaatsje voorzien om de oud-gediende straks de haven te zien bin nenkomen, want ze hebben het vernomen: het zal de laatste maal worden. Bij de marineschutsluis staat reeds een gedeelte van de meerjTToeg. Ook daar be spreken ze het verscheiden van een roem rucht onderdeel van Harer Majesteits vloot. Het zal wel het vreemde uur van binnen komst geweest zijn, dat er debet aan is, dat niet zoovelen aanwazig waren als wij dit wel gewenscht hebben. Weliswaar waren enkele honderden present, maar de groote stroom bleef achterwege, en zoodoende werd het geen incomste van groot formaat... Om kwart over zes gaat het op de „Hendrik" van anker-op. Er wordt klaarheid gemaakt voor het invaren van de haven en tegelijkertijd maken de „Utrecht" en Sleepdienst I van de marine zich gereed en stellen zich op bij den ingang van de sluis. Om ook voor het laatst een handje te helpen bij het opvaren van de werf. Is het toeval of een opzetteiyk symbool Ineens drijft de „Hendrik" in een zee van donker-violet, lichtgroen en rose. Een regenboog, begonnen bij het oude schip, spant zich tot aan het zenith en nu zou men zich kunnen voorstellen, dat zoo dui delijk het pantserschip een glorievolle tocht over dezen regenboog naar Nieuwe- diep gaat maken. Doch het valt niet te ontkennen, dat het een merkwaardige bij zetting van effect was, waarvoor we de natuur dankbaar mogen zijn. Dan komt de „Hendrik" op de h&ven af. Het schip ziet er, ondanks z'n zware convooi- periode, nog uitstekend uit en men gaat zich afvragen of dit nu wel sloopers-materiaal is. De verf blinkt in de zon en met de vlag en de meters-lage wimpel golvend in den styven Noord Noord-Wester heeft deze incomste niets van een droevige finale. Op Wierhoofd staat het publiek en men kijkt geboeid toe. Dit is dus de laatste maal dat de oude „Hertog" binnenkomt, en men maakt louter vriendelijke opmerkingen ten aanzien van het pantserschip. Dan komt het de haven binnen. En op het zelfde moment zet de Koninkiyke Marinekapel onder leiding van kapelmeester Leistikow het Wilhelmus in. Waardig schuift de „Hendrik" binnen, aan de reeling staat de bemanning aangetreden. Stram het saluut brengend. Op één rij in de houding. Hetzelfde tafereel wat we honderden malen zagen en dat tóch ditmaal even anders was. Als de laatste klanken door den bries meegenomen zgn, komt als antwoord de muziek van de Kapel op de „Hendrik" naar ons toe. Vroolyke klanken, een pittige marsch. Neen, van een sombere en stille thuisvaart in de haven is geen sprake. Integendeel. Er wordt gewuifd. Op de steigers en op het schip. Zoolang de „Hendrik" in de haven is. Men loopt mee van Wierhoofd naar de sluis, waardoor het schip de werf opvaart. Men lacht en is biy, dat alles zoo'n vlot verloop heeft. Zoo vaart de „Hendrik" thuis. Voor het laatstwant hy b 1 y f t thuis. TOURISTENREIZEN MET DE S. M. „NEDERLAND". Voor ons ligt een prospectus van de N.V. Stoomvaart Maatschappü „Nederland", die, zooals gedurende verscheiden jaren reeds een gewoonte geworden is, ook in 1938 z.g. touristenreizen organiseert, welke bij hen, die zoo'n reis eenmaal meegemaakt hebben, on vergetelijk blijven. Thans worden cruises gemaakt naar Noord-Afrika, Zuid-Frankrijk, Italië, Lissabon, Teneriffe en Madeira, terwijl men ook kan profiteeren van het bekende 100-dagen retourbiljet naar Indië. Als men de prijzen ziet is men verbaasd over de zeer lage tarieven. Prospecti en bij zonderheden geven van deze reizen de reis- cn passagebureaux. Opnieuw heeft Duitschland zich in de kaart laten kijken. De maatregelen, die door Göring genomen zijn tegen de Joden hebben de ergernis van ieder gewekt, die waardeering heeft voor dezen grooten volksgroep, die èn op het terrein van de wetenschap èn op dat van de kunst, evenals in het zakenleven, ont zaglijke prestaties geleverd hebben en door hun werken historische monumenten hebben opgericht. De lijdensbeker der Joden in Duitschland is nog niet vol. En hij zal nog voller worden, zoo schreef de Berlijnsche corr. van de N.R. Crt. aan zijn blad. Men vervolgt de Joden en brengt hen in een nog vernederender positie dan de Duit- schers zichzelf hebben gevoeld door het vredesverdrag van Versailles, al ware een vredesverdrag vermoedelijk nog strenger en vernederender geweest voor de onderliggende partij, indien de verslagenen overwinnaars waren geworden. Vervolgens grijpt men naar het overgebleven Joodsche vermogen. Er zal rente worden vergoed, zoo zegt men. Maar wie durft voorspellen, dat die rente ook blijvend zal worden vergoed? Het anti-semitisme is het gruwelijkst ver schijnsel van onzen tijd, zoo schreef het blad eens. Men stootte de Joden vroeger uit de officiers- en ambtenaarsbetrekkingen, gelijk dit eertijds ook met de Roomsch-katholieken in ons land geschiedde, door hun tegenwoor dige coalitie-genooten. Wij kunnen ons begrijpen, dat Duitschland met zijn onverstandige oeconomische politiek in zorgen zit; ook de Jodenvervolging zal oeconomisch nadeel hebben gebracht, o.a. doordat Joodsch kapitaal uit het land is ge gaan, al hebben dan een aantal zgn. Ariërs beslag kunnen leggen op verdiensten, welke den Joden ontnomen zijn. Maar geven die zorgen het recht tot een dergelijken uitzonde ringsmaatregel? Hoe moeten in de wereld, al3 Duitsche diplomaten met andere diplomaten en andere Duitschers met leden van andere volken samenkomen, de Duitschers zichzelf gevoelen tegenover het oordeel, dat zij bij die anderen over hun, uit een minderwaardig heidscomplex voortspruitende anti-semitische daden moeten veronderstellen? Zij maken daardoor hun minderwaardigheidscomplex permanent, ondanks alle machtsvertoon. En noch het eene, noch het andere kan men voor de samenleving der volken gewenscht achten. Meer dan ooit heeft Duitschland op het oogenblik de sympathie van de wereld noodig. Er mogen veel dingen zijn, welke de Duit schers met eigen krachten kunnen opbouwen, maar daarnaast blijven er kwesties, wij den ken b.v. aan het koloniale vraagstuk, welke onoplosbaar zijn zonder de welwillende hulp van anderen. Die welwillendheid is niet onbereikbaar, de wereld is wel bereid geleden onrecht te her stellen. Maar telkens weer meent Berlijn maatregelen te moeten nemen, welke in schrijnende tegenstelling staan met de groot heid en ridderlijkheid, waarop het Duitsche volk zoo prat gaat. Maatregelen, welke aller minst geschikt zijn om elders sympathie en begrip voor eigen nooden op te wekken. Nat. Hist. Museum, geopend: Woensdag van 35 uur, Zaterdags van 710 uur.; iedere le Woensdag in de maand van 810 u.; iedere le Zondag in de maand van 35 u. Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek geopend: dagelijks van 912 en van 13.30— 17 u.. Zaterdag van 912 uur. BIOSCOPEN: Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8: „De laatste trein uit Madrid" en „De Hu mane Bruut'. Rialto, Spoorstraat, half 8: „Het Leven van Emile Zola". Witte Bioscoop, Koningstraat, half 8: „Een huwelijk onder schrikbewind" en „In stormende galop". Heden: Casino, 8.30 uur: Cabaret-avond „Harmonie". Musis Sacrum, 3 uur: Chr. Oranje Vereeniging Filmmiddag. Zondag 1 Mei. R.K. Volksbond, 8 uur. Tooneelavond „Excel sior". Stella Maris Huis, 8 uur: Oranjebal. Dinsdag 3 Mei. R.K. Volksbond, 8 uur: Operette. Licht op 19 uur 50 min. Barometerstand Den Helder 762.3 Opgenomen om 8 uur hedenmorgen. Temperatuur lucht 6.6 Laagste temp. lucht gisteren 5.4 APOTHEKEN. Van hedenavond 10 uur tot Maandagmorgen is alleen geopend de apotheek van de firma SmeetsSnel, Weststraat. Van Maandag 2 Mei tot 9 Mei wordt avond en Zondagdienst waargenomen door A. P. Hoolmans, Spoorstraat.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 5