t HOEKJE
OUDERS
XoS tvo-ait!
Schilder - Ontleedkundige - Uitvinder
Leonardo Da Vinci's fraaiste werk verbleekt
Wonderen van
menschelijk handwerk
De zegetocht van het
aluminium
I
Een gloeiende Platinaparel
zuivert de lucht
Stads ot.Spatböicüampjes noodig
VOOR DE
DU EÜ
Zelfs op levens van groote geesten, die
als het ware een door God begenadigde
zending op Aarde hadden te volbrengen
werpen de eeuwen die volgen, sombere
schaduwen. Niettemin heeft een goedgun
stig lot de tallooze wolken, die boven het
weik van Leonardo da Vinei hangen, niet
tot volmaakte duisternis laten worden, die
ook de laatste sporen van een kleurfon-
kelend mozaiek had kunnen verbergen. Zoo
schitteren uit de nevelen van het verleden
nog altijd enkele kostbaarheden, die ons
liet leven en werk van een der grootste
denkers en kunstenaars naderbrengen.
De ups en downs van zijn leven spiege
len zich nu slechts schetsmatig af in vele
voor den tegenwoordigen tijd bewaard ge
bleven teekeningen, brieven, notities en in
de weinig nog behouden meesterwerken
van den grooten Florentijn.
Een nauwgezet onderzoek, dat zorgvul
dig steen op steen heeft gezet, toonde aan,
dat de enkele ons overgebleven schilderijen
het niet alleen zijn geweest, die het
leven van Leonardo da Vinei zoo rijk en
vruchtbaar hebben gemaakt. Daartoe was
de geest van dezen toovenaar op het ge
bied van schoonheid en wetenschap, te
zeer universeel. Uit de kunst, die zijn ziel
vervulde, rees in het speurend brein van
dit scheppend genie het verlangen alles
ter wereld te verklaren evenals de gehei
men van wording, vergaan en wederop
standing te doorgronden.
Voor hem als scheppend kunstenaar ver
toonden zich de schoonheden van het men-
schelijk lichaam als het omhulsel van de
ziel en het kloppende leven, Waarmede de
onderzoeker zich bezig hield en wel met de
toewijding van iemand, die een helder in
zicht verlangt. Men zegt, dat Leonardo da
Vinei, terwijl hij geen medicus was, niette
min dertig lijken heeft ontleed en dat hij
daarbij is gekomen tot conclusies, die ook
voor de schranderste artsen van zijn tijd
nieuw en bijzonder waren. Dat zij juist
waren en baanbrekend voor de ontwikke
ling der anatomie, heeft de wetenschap in-
tusschen reeds lang erkend. Ook autoritei
ten met wereldreputatie bestempelden hem
als den grootsten ontleedkundige van zijn
tijd en als waarnemer van feiten, die
eeuwen later nog onopgemerkt bleven. De
teruggevonden „anatomische schrifturen"
van Leonardo da Vinei getuigen voor zijn
exacte methode om te komen tot ontraad
seling van het menschelijk oog of van het
wonder van het spierstelsel.
In zijn geest spiegelde zich de wereld af.
Palet en penseel hebben hem de mogelijk
heid tot openbaring van zijn kunstenaar
schap gegeven. Maar de geest, die verder
gaat, kent niet de beperktheid van het lin
nen doek of van het marmer, het materi
aal voor den beeldhouwer.
In de legerschare van Cesar Borgia trekt
een Florentijnsch schilder mede. Hetgeen
nu zijn taak is, heeft niets met tintelende
kleuren uit te staan. De ingenieur Leonar
do da Vinei vindt een slingerwerktuig uit,
dat geweldige projectielen te midden der
aanstormende, vijandelijke scharen werpt.
Ook ontstaat gaandeweg uit de krabbels en
schetsen van dezen veelzijdigen technicus
een „stoomkanon". Dat 't toestel niet goed
functioneerde, is aan een ongelukkige sa
menloop van omstandigheden te wijten.
Het merkwaardige feit blijft niettemin be
staan, dat een schilder aan het begin van
de zestiende eeuw de stuwende energie
van de stoom heeft ontdekt!
Het aanschouwen van vogels in hun
vlucht wekt bij dezen man, die
rust heeft, een nieuwe, vermetele gedachte
op. Rond het jaar 1513 zou Leonardo da
Vinei reeds vliegproeven genomen hebben
met een apparaat, dat den vorm had van
een vleermuizenlichaam. En al was ook h
succes allerminst overtuigend, dan toch
pleiten de aanwijzingen en aanteekemn-
gen voor de juistheid der idee, die eerst
vele eeuwen later werkelijkheid is gewor
den.
Het valscherm echter heeft Leonardo da
Leonardo da Vinei „Mona Lisa",
Vinei uitgevonden. Dat het al spoedig ver
geten werd en eerst in het jaar 1783 weer
in Frankrijk naar voren kwam, kan ook
de beteekenis van deze daad van den Flo
rentijn niet verminderen.
Talloos vele ontwerpen voor machines,
toestellen met trapbeweging, machines voor
het slijpen van spiegels, ja zelfs de proeven
van een sneldrukpers met zelfstandige
heen- en weerbeweging van den drukvorm,
hebben ten tijde van de Medici's voor de
verbaasde oogen van de Florentijnen gele
gen. Ook moeten wij nog andere uitvin
dingen van Leonardo da Vinei noemen:
een windmolen met draaibaren kap, een
windzak, die de schoorsteen zuivert, ma
chines voor het insnijden van een schroef
draad en een menigte technische ideeën,
die onopgemerkt en onbenut gebleven zijn.
Maar boven dit alles uit reikt tenslotte
de kunst en de scheppingskracht van den
schilder. Was niet altijd de drang tot ex
perimenteeren in het scheppend werk van
Leonardo da Vinei, primair geweest, dan
waren tallooze onvergelijkelijke stukken
voor den tegen woordigen tijd bewaard ge
bleven. De wereldvermaarde weergave van
het Heilig Avondmaal in den eetzaal van
het klooster Santé Maria della Grazie is
thans nog slechts een schim van de eens
zoo lichtende pracht. Die drang tot het ex
periment bracht den kunstenaar er toe, de
oude in zwang zijnde waterverven te ver
vangen door nieuwe olieverven, in de hoop
op deze wijze diepere en meer contrastee-
rende kleuren op het fresco te krijgen. Een
tragische vergissing van den meester. De
tijd deed de overmatige kleurenpracht ver-
bleeken. Reeds vijftig jaren na de voltooi
ing van Leonardo da Vinci's meesterwerk,
zag de beschouwer slechts nog een redde
loos te gronde gaande, verbleekende voor
stelling.
Alleen de oude gravures en goed ge
slaagde copiëen uit den tijd van den Flo
rentijn zelf, hebben een vleugje van deze
vervlogen schoonheid voor ons bewaard.
Ook het portret van Lodovico en zijn ge
malin, dat zich in hetzelfde klooster be
vindt, is reeds lang verbleekt en laat nau
welijks nog iets zien van de genialiteit van
hem, die het vervaardigde. Behouden is
evenwel gebleven, in een wondermooie
kleurenpracht, zijn bekendste schilderij, 't
portret van Mona Lisa, de vrouw van
Francesco Gioconda. Het stuk behoort tot
het kostbaarste, dat het Parijsche Louvre
binnen haar muren heeft.
Niet ver van het Bodenmeer ligt tus-
schen de Zwabische Alpen en het Zwarte
Woud, een liefelijk klein plaatsje, Tuttlin-
gen. Ver van de ijzermijnen en -gieterijen,
wordt hier het staal verwerkt met de meest
vredelievende bedoelingen. Tuttlingen is
beroemd om de daar van oudsher gevestig
de industrie van chirurgische messen. In
dit opzicht is het een der merkwaardigste
industriestadjes, die er bestaan. De inwo
ners staan bijna allen in dienst van de lij
dende menschheid. Zooals het in zulke ge
vallen gewoonlijk gaat, werd ook in deze
branche de kennis met het ambacht van
vader op zoon overgenomen.
Reeds eeuwen geleden genoten de Tutt-
linger smeden van messen, lepels en draad
nagels een goede reputatie. De machine
deed echter haar intrede en geruimen tijd
zag de toekomst van het handwerk in Tutt
lingen er somber uit. Want dezelfde voor
werpen werden nu sneller en bovendien
goedkooper gemaakt.
Een jonge smid Jetter kwam evenwel na
een studiereis door het land met nieuwe
ideeën naar huis. Het door hem gegeven
parool was, dat men zich op iets anders
diende te specialiseeren en hij noemde
daarvoor in het bijzonder de vervaardiging
van chirurgische instrumenten. De oude
messensmeden leerde hij de diverse bewer
kingen; met hun bijzondere vaardigheid
hadden de Tuttlinger smeden den nieuwen
ambachtstak spoedig onder de knie. Daar
bij kwam, dat de oorlog van 1870'71 den
groei van de onderneming zeer in de hand
werkte, zoodat uit het plan van Jetter na
korten tijd de grootste fabriek voor chirur
gische instrumenten ontstond. Van hieruit
verbreidde zich 't nieuwe bedrijf snel over
het geheele stadje. De zoons van de oude
messenmakers kregen in de fabriek hun op
leiding, bleven er in dienst of vestigden
zich zelfstandig als instrumentmaker en
zoo ontstonden er tal van kleinere en groo-
tere bedrijven. Juist in deze kleinere be
drijven bereikte het handwerk zijn hoogste
volmaking. Hier is het inderdaad tot een
kunst geworden, waarin de vakman schep
penden arbeid levert. Want deze stille
meesters zijn het, die de wenschen en ver
langens der wetenschap, welke steeds weer
andere en meer verfijnde hulpmiddelen
zoekt, tot werkelijkheid trachten te maken
en daarbij eigen vindingrijkheid en ver
nuft aan het werk zetten. Bewonderens
waardig is het vaak, hoe deze technici de
behoeften en wenschen van de chirurgen
aanvoelen.
En toch is de chirurgische-instrumenten-
maker geen gespecialiseerd arbeider. Inte
gendeel, hij moet alles tegelijk zijn: kunst
smid, metaaldraaier, metaalperser, metaal
bewerker en holslijper, want hij maakt elk
instrument uit het ruwe staal, tot hij het
kant en klaar aflevert. In de soort van in
strumenten zijn de bedrijven echter wel ge
specialiseerd. Elk maakt slechts instrumen
ten voor een bepaalden tak van de chirur
gie. Zoo zal bijv. een meester-instrument-
maker met een tiental assistenten uitslui
tend voor de hoofdchirurgie werken. Al
leen voor oogen, keel, neus en oor vervaar
digt een dergelijk klein bedrijf niet minder
dan 800 verschillende instrumenten en toe
stellen. Een ander weer maakt slechts pin
cetten voor de oogheelkunde, wonderen
van precisiewerk, die in 100 verschillende
soorten worden vervaardigd.
Een enkel voorbeeld slechts.
Een irismes, in gebruik bij de oogheel
kunde, bestaat uit een nietige hol geslepen
sikkel, 5 mm. lang. Nog bewonderenswaar
diger zijn andere oogheelkundige messen,
waarvan het lemmet niet meer dan 1.2 mm.
lang is. En zoo'n mesje is bovendien ook
nog buigzaam!
Soortgelijke wonderen zijn ook de oog
pincetten. Hierbij is de precisie ten top ge
voerd. Over een lengte van enkele mili-
meters telt men op de grijpvlakken onge
veer 500 zeer fijne tandjes. Ondanks de mi
nimale afmetingen passen de tandjes pre
cies in elkaar. Andere pincetten hebben
weer een kam met dergelijke tandjes, die,
gesloten, den indruk maken van opeenge
klemde kaken. Dan bestaan er pincetten
met omgebogen grijpers, bij welke aan den
eenen kant een rij zeer kleine stiftjes staat,
die juist moeten passen in correspondee-
rende openingetjes in het andere vlak. Een
ander merkwaardig instrument is nog een
pincet, dat aan zijn punten een nietige, sta
len punktroller draagt. Zij doen denken
aan de voelhorens van vlinders of de poo-
ten van een bij. Hierbij vergeleken doen
de grootere chirurgische instrumenten als
grof smeedwerk aan!
Leonardo da Vinei - Het Heilig Avondmaal.
De technische vorderingen op het gebied
der lichte metalen zijn uitermate ten goede
gekomen aan het gebruik van aluminium
Speciaal vermeld dienen te worden de zoo
zeer geslaagde prestaties op het gebied van
de continue bewerking van bauxiet en van
het autogenisch lasschen. Momenteel is men
in Duitschland in staat aluminium te ver
vaardigen met een zuiver gehalte van 99.99
pet., hetgeen practisch genomen aan de
hoogste eischen beantwoordt. Koper, tin,
zink en dergelijke grondstoffen worden
daardoor steeds meer verdrongen. In ver
band hiermede is de productie van alumi
nium in de periode van 1929 tot 1937 dan
ook geweldig gestegen en wel van 32700
ton tot 120.000 ton. De prijs is daarentegen
enorm omlaag gegaan. In 1850 kostte 1 kilo
nog 4800 mark, in 1890 zoowat 25.1 mark,
terwijl de huidige noteering niet meer dan
1.33 mark bedraagt.
LEVENSGLIMPEN.
Benjjdt nooit iemand een schijn
van geluk,
Want ge kent niet zijn geheime
smart.
Waar wordt men in het algemeen het
meest benijd In deze materialistisch-denken-
de maatschappij zeer om welvaart.
Dit komt ook al, omdat dit een factor is,
die zoo op het oog gemakkelijk te consta-
teeren 1 ij k t, of iemand welgesteld is of
arm. Toch kan men zich ook daarbij leelijk
vergissen. Er zijn heel wat menschen, die
in een groot huis wonen (hoe lang nog?),
die in hun eigen auto rijden (hoe lang
nog?), die dientengevolge door talloozen
benijd worden om hun schijnbaren welstand,
terwijl, wanneer men achter de schermen
kon kijken, men zou weten, dat diezelfde
zoo welvarend-schijnende menschen slape-
looze nachten hebben vanwege hun schul
denlast, waar ze niet meer doorheen weten
te komen, en in werkelijkheid aan den rand
van den ondergang staan. Het is niet alles
goud wat er blinkt, en het zijn niet allen
menschen met een groot bank-saldo, die in
een groot huis wonen en in een eigen auto
rijden, maar goed, laten wij eens aannemen,
dat dit banksaldo er wel is, dat hun weel
derige levenswijze niet ten koste van schul
den gaat, dan nog is er geen reden om
hen te benijden, omdat weelde zoo heel
weinig te maken heeft met geluk.
Geld is een groot gemak, meer niet.
Datgene wat het leven van hen, die verre
van welgesteld zijn, dikwijls bederft, is lang
niet zoozeer hun gebrek aan meer geld, als
wel de verkeerde gedachtengang, waardoor
ze het bezit van geld schromelijk overschat
ten. De mensch overschat nu eenmaal altijd
datgene, wat hem begeerenswaardig voor
komt en wat hij net niet heeft, en dan in
het bijzonder rijkdom, evenals hij geneigd
is om de zorgen en moeilijkheden, die hij
persoonlijk nooit ondervonden heeft, te
onderschatten.
Menigeen zal zeggen: „nu ja, wie vol
doende inkomen heeft om zonder al te veel
zorgen door het leven te komen, kan ge
makkelijk zeggen, dat geld niet belang
rijk is.
Wij Zeggen geenszins, dat geld niet be
langrijk is, alleen dat het ten opzichte van
geluk een aanzienlijk kleinere rol speelt dan
de meeste menschen schijnen te denken.
Ware dit anders, dan zou daaruit volgen,
dat alle rijke menschen gelukkig zouden
zijn. En voor den scherpen opmerker zegt
alleen reeds de onbevredigende en ver-
moeid-onverschillige uitdrukking van hun
gezicht reeds, dat zij verre van gelukkig
zijn, al kunnen ze dan ook alles hebben
wat voor geld te koop is.
Menigeen heeft ons verteld van een pe
riode - in z\jn of haar leven, waarin ze te
kampen hadden mef geldzorgen naast an
dere bezwaren als ziekte, gezinsmoeilijk
heden, disharmonie in hun huwelijk. En
bijna al die menschen waren van oordeel,
dat geldzorgen niet het ergste waren, maar
dat het alleen lastig was, dat bij al het
andere nu ook nog geldzorgen kwamen.
Lastig, dat is het juiste woord, want
wij hebben het reeds gezegd geld is gemak
kelijk, meer niet.
Wanneer een huwelijk schipbreuk schijnt
te lijden op geldzorgen, dan was die schip
breuk zonder geldzorgen, zij het wat later,
toch gekomen, want dan deugden de fun
damenten niet, de gevoels-fundamenten.
Wanneer een verhouding absoluut goed is,
dan brengen zorgen de menschen dichter bij
elkaar inplaats van ze uiteen te drijven.
Legt den nadruk minder op het mate-
rieele in Uw leven. Zegt niet: „ik wil rijk
worden", maar: „ik wil gelukkig worden".
Bedenkt, dat men niemand kan benijden
omdat men van iemand alles weet, en dat
benijden U van het geluk verwijdert inplaats
van U er dichterbij te brengen.
Wie „geluk" verbindt aan de conditie
van een inkomen van minstens zooveel per
jaar, die staat nog zeer ver van het ware
geluk af, ook al zou hij morgen millionair
worden.
Dr. JOS DE COCK.
Er is een interessante nieuwe methode
gevonden, om in zalen en vertrekken de
lucht te verbeteren de gloeiende plati
naparel. De uitvinding bestaat uit een
klein bakelieten gloeilampje, dat in verbin
ding staat met een reservoir, waarin een
vloeistof van bepaalde samenstelling. Als
het lampje brandt, doet de gloeiende plati
naparel de vloeistof verdampen, waarbij
formaldehyde ontstaat en tegelijk een hars
achtige geur wordt verspreid, die vooral
veel bijdraagt tot verbetering van de lucht.
De eenige bediening, die voor het toestel
letje noodig is, bestaat hierin, dat van tijd
tot tijd het reservoir moet worden bijge
vuld.
VfJS
W -i Juli
Is de afstand tusscheh derr
zijkant van uw auto en de buitenzijde
van het koplampglas soms ook grooter
dan 40 centimeter?
Dat moogt u we! eens nameten, want
ln dat geval hebt u
In het vorige hoekje noemde ix reeds en
kele verschillen, welke er bestaan tusschen
het introverte en het extraverte kind. Over
het introverte kind laat ik thans nog enkele
belangrijke opmerkingen volgen: „Het (in
troverte kind dus) komt alles met voor
zichtigheid en groot wantrouwen tegemoet
en doet zich onvriendelijk voor, gesloten,
vaak zelfs afstootend. Maar al te vaak vindt
zoo'n kind weinig begrijpen, want men be
grijpt heelemaal niet, waarom het zoo ang
stig en terughoudend is en waarom de aan
passing aan de nieuwe omgeving het zoo
zwaar valt. Zoo'n kind kan echter ook zeer
vriendelijk uit de oogen kijken en ons
tegenlachen, maar het is een van de wereld
afgewend vreemd lachen, als van iemand,
die vanuit de ramen van een slot op ons
neerziet; de wereld, waarin wij ons bevin
den lijkt wel erg bekoorlijk, maar het kind
zelf zou er toch niet in willen leven. Wij
voelen instinctief, dat het de moeite waard
zou zijn om dit kind te winnen en tegelijk
weten we, dat dit niet gemakkelijk te be
reiken zal zijn. Het onvriendelijke wan
trouwende, evenals het angstige terughou
dende kind behooren beide tot het intro
verte type. Ze leven in een wereld voor
zichzelf en de dingen van de omgeving wor
den op een behoorlijken afstand gehouden;
hebben deze daarentegen genade in hun
oogen gevonden, dan worden ze binnen hun
eigen bereik getrokken en wordt er over
hun waarde of onwaarde beslist."
Menig ouder zal in deze beschrijving zijn
kind herkend hebben! En het is natuurlijk
niet voldoende, dat we ons kind weten onder
te brengen in een bepaalde rubriek! Van
veel meer belang is het te weten, hoe we
een dergelijk kind tegemoet moeten treden
en hoe we met onze opvoedigs- en onder
wijsmethoden bij dergelijke typen van kin
deren de beste resultaten kunnen bereiken.
Het introverte type is meestal langzamer
en veelal ook grondiger in zijn uitingen. Het
introverte kind heeft t ij d noodig. We moe
ten daar terdege rekening mee houden,
wanneer we het kind iets vragen of opdra
gen. Bij het moeten doen van een keuze,
zal dit type van kind lang weifelen: het wil
znij keuze eerst doen n a grondige overden
king van het waarom. Het geeft niet
dadelijk een antwoord. Laten we nu niet
denken, dat dit kind het antwoord niet
weet: integendeel, het weet zelfs meer
1 dan het antwoord! Het weet, dat het-ant-
woord-geven op een vraag berusten moet
op het nagaan van de mogelijkheden, welke
.in de vraag schuilen! En het is daarom, dat
ik bij het opgeven van proefwerk nimmer
een bepaalden tijd vaststel. Wanneer er
voor het maken van tien sommen een uur
tijd beschikbaar wordt gesteld, is het zeer
wel mogelijk, dat het extraverte kind de
sommen in drie kwarier af heeft, het in
troverte kind daarentegen heeft er moge
lijk wel twee uren voor noodig. Het lijkt mij
nu zeer onbillijk, dit laatste kind gelijk te
schakelen met het eerste. We meten op
deze wijze allerminst het rekenkundig ver
mogen van deze kinderen. Ik volg dan ook
dezen weg: „Hier heb ik tien sommetjes.
Probeer ze zoo vlug mogelijk te maken,
doch haast je niet. Wie ze gemaakt heeft,
kan ze op mijn tafeltje inleveren." Mijn
leerlingen weten dan ook, dat ze hun werk
kunnen en moeten maken in een tempo, dat
precies overeenstemt met hun aard. Wan
neer het kind vertrouwen heeft in zijn on
derwijzer en het daarnaast weet, dat zijn
onderwijzer hem kent, zal het van een
dergelijke vrijheid geen misbruik maken!
Ik ben op deze kwestie iets uitvoeriger
ingegaan, omdat ik weet, dat het intro
verte type in zijn vroege jeugd meestal
voor onbegaafd aangezien wordt. Zoo be
hoeft naar mijn overtuiging een langzaam
kind geen onbegaafd kind tc zijn en is het
dwaasheid, te verlangen, dat ieaer kind
even snel,werkt! Wij moeten de instellings-
wijzr van onze kinderen kennen, zegt Hon-
dius in zijn werkje: „Moeilijkheden in het
gezin en in ons zelf." Inderdaad, dat is een
der belangrijkste opdrachten aan ouders en
onderwijzers! Leert het kind kennen in zijn
instellingswijze. Allerlei moeilijkheden zul
len dan zijn opgelost en vergissingen wor
den voorkomen!
Want moeilijkheden en vergissingen ko
men juist in de opvoeding zoo dikwijls voor
en zijn meestal van verstrekkenden invloed.
Dikwijls vroeg ik collega's naar den aard
van een bepaalden leerling en het bleek mij
bijna altijd, hoe weinig begrip zij
hadden van deze ding e'n. Zij kon
den mij geen duidelijke omschrijving van
het kind geven en bepaalden zich tot het
opnoemen van allerlei futuliteiten! Het
zelfde komt voor bij ouders!!!
Ovéeka.