TEM
Urk en de N*0*~Polder
Langzaam schuift de dijk in zee vooruit
„Nieuw-Amsterdam
verbinde twee staten,
Mislukt bombardement
op Valencia
EDGAR RICE
BURROUGHS
De eerste Raadhuissteen
gelegd
tllllllUIIIINI,,
DOOR
IfiMiiinniiiinm
No. 71.
Twee weken later had de verlaten groep
mensen enkele kleine, doch geriefelijke hut
ten gebouwd, maar nooit in die tussentijd was
er enige redding geweest. Tarzan stelde ten
slotte voor, dat zij zouden trachten een boot
te maken, groot genoeg om hen allen terug
te brengen naar het vasteland. Hij leerde de
mannen hoe ze de ruwe stammen moesten
bewerken en ijverig begonnen zij de arbeid
onder toezicht van de aapman. Naarmate de
tijd verstreek begon de reusachtige taak hen
onmogelijk te schijnen en ze begonnen te
morren en te pruttelen onder elkaar, zodat er
nu een nieuw gevaar bijkwam in de vorm van
tweedracht en wantrouwen. Meer dan ooit
vreesde' Tarzan Jane onder deze halve wilden
van de Kinsaid te moeten laten. Maar hij
moest op jacht, want geen der anderen was
zo vertrouwd met de jungle en zoo zeker met
buit te zullen terugkeren. Soms verving Mu-
gambi hem bij de jacht, maar de speer en
de pijlen van de zwarte waren nooit zo zeker
als het touw en het mes van de aapman en
intussen verslapte de ijver voor het werk
meer en meer. Al die tijd hadden de bewo
ners van Jiet kamp geen spoor van Sheeta,
Akoet en de andere grote apen meer gezien.
Alleen Tarzan ontmoette hen soms in de
jungle, als hij op jacht was, doch dan ging
ieder z(jn eigen weg. Juist in de tijd, dat in
het kamp van de uitgestotenen aan de Oost
kust van het Jungle-eiland de zaken er lelijk
begonnen voor te staan, verrees er aan de
Noordkust een ander kamp. Hier, in een kleine
baai lag een schoener, waarvan het dek en
kele dagen tevoren nog rood gekleurd was
van het bloed van officieren en leden van de
bemanning. Hier had namelijk muiterij ge
woed, die was uitgebroken op aanstichting
van Kai Shang, de Chinees, die zich wilde
meester maken van de rijke buit aan paar-
len, welke de schoener aan boord had.
ANNA PAULOWNA
13 jaar geleden werden de eer
ste raadhuisplannen gemaakt.
„Ik ben gelegd op 21 Mei 1938, door G. J.
Lovink, oud 3 jaar", aldus de inscriptie op
den „eersten steen", die Zaterdagmorgen
gelegd is, in verband met den raadhuisbouw
te Anna Paulowna. liet mogt een formali
teit zijn, zoo een eerste steenlegging, het
blijft een plechtig moment en zoo was het
ook, toen de kleine „Jaap'' Lovink, het
jongste zoontje van den burgemeester de
symbolische handeling met den zilveren
troffel en de échte specie uit het bakje,
waarin een bos gele tulpen als 't ware ver-
tolde, dat de specie een bijzondere specie
was, verrichtte. Het echtpaar Lovink keek
met trots, de genoodigden, architect Saai,
de raadsleden, gemeentesecretaris, secreta-
riepersoneel, uitvoerder en bouwkundig op
zichters, en de overige aanwezigen, on
der wie wij Ds. Vortsman opmerkten be
langstellend toe, hoe de kleine metselaar
zijn verantwoordelijke taak en maar wat
goed verrichtte.
Daarna was
het woord aan den burgemeester,
die de volgende rede uitsprak:
In deze intieme bijeenkomst, waarin de
eerste steen voor ons nieuwe raadhuis zal
■worden gelegd, heet ik gaarne welkom de
raadsleden, mijne echtgenoote, onzen jong-
sien zoon, den heer D. Saai, architect van
clen bouw, de aannemers de heeren Doe-
dens en Schilder, de hier aanwezige amb
tenaren en tenslotte het personeel met den
bouw belast.
BURGEMEESTER LOVINK.
Wat wij hier gaan doen is feitelijk niets
anders dan het verrichten van een symbo
lische handeling: een hoeksteen leggen
voor het ontworpen en uitvoering zijnde
bouwwerk.
De bedoeling is het tegenwoordige raad
huis, dat door de gemeente Zijpe, waar
toe de Anna Paulownapolder toen nog be
hoorde, in 1850 werd gebouwd en als
school en onderwijzerswoning dienst moest
doen en dat in 1875, toen de polder een zelf
standige gemeente was geworden, tot raad
huis werd ingericht, te sloopen, en het nu
te bouwen en op bescheiden wijze naar
eischen des tijds in te richten raadhuis
daarvoor in de plaats te stellen.
Ik behoef U de moeilijkheden niet te noe
men, die ons gemeentebestuur heeft gehad
alvorens de bevoegde instanties ons kon
den toestaan over te gaan tot den bouw
van dit nieuwe raadhuis ter vervanging
van het inderdaad niet meer bruikbare
Iluis der Gemeente. Evenmin zal ik voor
U schetsen on welke wijze wij dank zij de
medewerking van alle ambtenaren hebben
moeten werken en sloven om den dienst
nog eenigszins goed te kunnen doen func-
tionnecren. Alleen wil ik u thans nog e\en
een recent geval ter illustratie geven. Toen
ik gisterochtend op het raadhuis kwam en
mijn werkkamer, waartoe bij gebrek aan
andere Iocaliteit thans de raadzaal dienst
doen, binnenging, zag ik daar iemand be
zig met het controlccrcn der gemeente
administratie.
Ik begreep, dat er voord en burgemeester
dien dag geen plaats op het raadhuis zou
zijn en keerde terug, echter op den voet
gevolgd door voormelden vreemden amb
tenaar, die op zijn beurt ook weer werd
verdreven door gelukkige menschen van 'n
juist binnenkomende trouwpartij, en zocht
en vond hij toen gelegenheid om een oogen-
blik te verpoozen in de eenige daarvoor
bescrikbare gelegenheid, n.1. in de gang of
eigenlijk in dat gedeelte van de gang, dat
nog niet voor andere doeleinden in beslag
was eenomen.
Enkele data in verband met den bouw wil
ik op dit oogenblik nog even in Uwe her
innering terugroepen.
9 Januari 1925: De Raad besloot den ar
chitect Saai te Alkmaar op te dragen be
stek en teekening te ontwerpen voor den
verbouw van het raadhuis. Dat is dus 13
jaar geleden!
22 Maart 1937: De Rraad voteert een be
drag van f 40.000 voor verbouw en inrich
ting van het raadhuis naar de plannen van
architect Saai.
22 Sept. 1937: De Minister van Binnen-
landsche Zaken en de Minister van Finan
ciën kunnen zich vereenigen met de nu
zeer besnoeide planen tot raadhuisverbouw
en hun goedkeuring verleenen aan een geld-
leening tot een bedrag van ten hoogste
f 2600.
30 Sept. 1937: De Raad besluit het raad
huis niet te verbouwen, doch voor de gevo
teerde som een nieuw raadhuis te houwen.
22 Maart 1938: De Raad gunt bij onder-
handsche aanbesteding den bouw van het
nieuwe raadhuis aan de heeren Doedens en
Schilder te 't Zand, gemeente Zijpe, voor
f 20320.—, en het schilderwerk voor f 1278.
aan P. Kamp te Heerhugowaard.
Een woord van diepgevoelden dank wil
ik hier nog uitspreken aan het College van
Gedeputeerde Staten en speciaal aan den
lieer Commissaris der Koningin in deze
provincie, die overtuigd van den onhoud-
baren toestand, waarin de huisvesting der
gemeenteadministratie was ondergebracht,
der gemeente veel steun bij hun poging
hierin verbetering te brengen, hebben ge
schonken niet alleen, doch tenslotte bij de
Regeering den bouw van dit nieuwe Raad
huis hebben bevorderd.
Alle vertrouwen spreek ik thans uit in de
aannemers van dit bouwwerk, die daar
ben ik van overtuigd onder leiding van
architect Saai hier een mooi geheel zullen
opbouwen, en spreek ik tenslotte den
wensch uit, dat deze lang voorbereide bouw
in alle opzichten naar wensch zal mogen
verloopen en dat Hij, die de groote Bouw
meester zelf is, zijn onmisbaren zegen
daarop geven zal. (Applaus.)
Een oorkonde.
Alvorens de plechtigheid bij het bouw
werk aanving was in het raadhuis een
korte bijeenkomst, waar de raadsleden, ge
noodigden en persvertegenwoordigers de
oorkonde teekenden, voor deze eerste steen
legging op het bureau van den heer Saai
vervaardigd. Na afloop werd de eerewijn
aangeboden en bleef men nog even gezel
lig bijeen.
WIEPINGEN
ONS A.S. MUZIEKCONCOURS.
De datum van het muziekconcours nadert
al meer en meer. Het is op het feestterrein
al een drukte van belang; hier wordt geha
merd, daar wordt gebouwd. De eerste
kraam, die van den bekenden oliebollenbak
ker C.orput is reeds gearriveerd.
Voor het terrein wordt een mooie poort op
gericht, waarboven een fraai gietijzeren wa
pen nog eens bevestigt, dat Harmonie ko
ninklijk is! Dit wapen zal het volgende on
derschrift dragen: „Kon. Muziekvereen. Har
monie".
Dit concours, dat hier gehouden wordt ter
gelegenheid van het 50-jarig bestaan onzer
vereeniging, mag zeker met gulden letteren
in de annalen vermeld worden. Niet alleen
is de vereeniging „Koninklijk" geworden,
maar bovendien heeft het H.H.KK. Prinses
•Tuliana en Prins Bcrnhnrd behaagd voor dit
concours medailles te schenken, waarvan de
eene de beeltenis van Juliana draagt en de
andere die van Bernhard. Voorts schonk de
gemeente Wieringen een verguld-zilveren
lauwerkrans; ook vele anderen, zoowel van
buiten als in onze gemeente, stelden kransen,
takken en medailles beschikbaar. Zijn we
wel ingelicht, dan bedraagt alles tezamen
40 stuks.
De jury voor het concours bestaat uit de
volgende heeren: M. C. van de Roovaart.
toonkunstenaar, Amsterdam; K. H. Kerk-
hoff, toonkunstenaar, Haarlem en J. Ri-
chard Heuckeroth, toonkunstenaar, Nieuw-
Millingen.
Het eerecomité is samengesteld uit de
volgende personen: L. C. Kolff, burgemees
ter C. F. van Duin. gem.secr., notaris II. P.
1). J. v. d. Speck-Obreen; O. J. Bosker, J.
J. Tijsen. wethouders, P. Kreijger, dir. Har
monie, Joh. v. Glabbeek, dir. Apollo, Dr.
J. Beeker, Dr. R. J. de Groot, Dr. I.. Hoede-
maker, Ds, J. van Beek, Ds. De Wilde, pas-
DE HELFT VAN DEN OMRINGDIJK
DIT JAAR GEREED.
KERKHOF OP DEN BODEM DER ZEE?
Het is nu twee jaar geleden, dat men op
Urk met den aanleg van de werkhaven en
van het opslagterrein voor materiaal, ten
dienste van den omringdijk voor den Noord-
Oostelijken polder begon. Hoog rijzen er,
aldus de N.R.Crt., de bergen basaltblokken,
nog altijd het beste materiaal voor de be
kleeding van een dijk als deze, al worden
er, naast dit Duitsche product, tegenwoordig
ook Zweedsche steen en Nederlandsche be-
tontegels gebruikt Zoodoende voorkomt men
zooveel mogelijk de vorming van een
monopolie met de kwade gevolgen daarvan!
Met dat al blijven de Zuiderzeewerken de
groote afnemers van basalt, wat anderzijds
weer aan onze handelsbalans met Duitsch-
land ten goede komt.
Geur van rijshout vervult de
lucht.
Tusschen de basaltheuvels zetten
zich eindeloos bosschen rijshout
voort,, dat andere voor dijkbouw on
misbare materiaal. De" eigenaardige
geur van de lenige twijgen Vervult
er de lucht. Op 'n soort van seheeps-
hellinkje, zinksteiger geheeten, wor
den door onze Hollandsche rijswer-
kers, eerste klasse-specialisten op dit
gebied, evengoed als onze steenzet
ters op het hunne, de groote zink-
stuk gevlochten, die men nog wel
kent van den aanleg van den af
sluitdijk. Het zijn de reusachtige wa
fels, of wil men liever eilanden
van gevlochten rijshout, welke men,
met steenen bezwaard, tot zinken
brengt, ten einde aan den dijk den
noodigen weerstand te geven.
Bij de scheepvaartsluis in de onmiddel
lijke nabijheid van Urk, zal ook een van
de drie gemalen, die den Noordoostelijken
polder droog zullen maken èn houden, een
plaats krijgen. Op Urk zal het een Diesel
gemaal worden, dat te Lemmer wordt elec-
trisch, de aard van de drijfkracht van het
derde gemaal, hetwelk te Vollenhove zal
komen, is nog niet bekend.
Als de drie gemalen eenmaal aan
den gang gaan, zal de nieuwe pol
der in negen maanden droog kun
nen zijn. Maar niet vóór 1940 zal
met pompen kunnen worden begon
nen, want eerst dan zal de omring
dijk gereed zijn, zoo vertelde ons ir.
van Helden, die zoo vriendelijk was
ons rond te leiden. En hij voegde er
de verrassende mededeeling aan toe,
dat aan het eind van dit jaar de
omringdijk voor de helft voltooid
zal zijn.
In het geheel zal 48000 H.A. land worden
drooggelegd. De Noord-Oostelijke polder zal
dus veel grooter worden dan de Wieringer-
meerpolder, die een oppervlakte van 20.000
H.A. heeft. De kosten van de droogmaking
van den Noordoostelijken polder zijn ge
schat op f 125.000.000 dat is dus op pl.m.
f 2500 per H.A. en dit schijnt ook wel de
maximumkostprijs te zijn, wil de grond
rendabel worden.
Hoe de dijk ontstaat.
Hoe zoo'n dijk, midden in zee, gelegd
wordt, mag in hoofdzaak als bekend wor
den verondersteld. Wij stippen daarom
slechts aan, dat eerst ter plaatse waar het
dijklichaam komt te rusten de grond ver
beterd wordt 7 tot 9Va meter onder den
waterspiegel, dat is 4 tot 5% nieter onder
den zeebodem, wordt daartoe de slechte
grond weggebaggerd. De aldus ontstaande
geul, ter breedte van 40 meter op den zee
bodem en 70 meter op de waterlijn, wordt
door middel van onderlossers (zandbakken
die van onderen geopend kunnen worden)
of anderszins met zand volgestort. Op deze
zandplaat wordt ter weerszijden een kei-
lcemdam gelegd en tusschen die twee
dammen in spuit men, ter verdere ophoo
ging, door water vloeibaar gemaakt zand,
dat daarna met keileem bedekt wordt. Voor
zoover hierop geen steenglooiing komt,
wordt er hierna klei opgebracht, daar op
keileem dat overigens onwaardeerbare
materiaal der Zuiderzeewerken, dat het
IJsselmeer zélf oplevert niets groeit.
Het is een merkwaardig gezicht,
telkens een nieuw stuk pijp te zien
aanleggen, naarmate de dijk vor
dert. Van 100—200 meter per week
schuift hij zoo gestadig, langzaam
maar onverzettelijk, in zee vooruit.
Resten van voorwereldlijke dieren.
Het benoodigde zand wordt almee in het
IJsselmeer-zelf gewonnen. Men zuigt het
tot op 17 meter onder den zeebodem op.
Bij Schokland, niet ver van het Keteldiep
zijn daarbij een mammouth-tand en beende
ren van andere voorwereldlijke dieren ge
vonden; ook een reusachtig gewei. Andere
vondsten wij denken nu in het bijzon
der aan die, afkomstig van vroegere be
woners, zijn nog niet aangetroffen. Wel
licht, dat die na de drooglegging en de
bewerking van het nieuw gewonnen land;
bloot komen.
Commelin vermeldt, dat O.N.O. van Urk,
dichter bij Urk dan bij Emmeloord, een kerk
heeft gestaan en dat deze plek bij de schip
pers als Urker Kerkhof bekend was. Dit
Kerkhof wordt door latere schrijvers op
nieuw vermeld. Ook in de overlevering der
Oud-Schokkers vindt men het. De plaats
aanduiding luidt dan: tuschen Urk en
Schokland, op 1/3 van den afstand van
Urk verwijderd.
Dumbar zegt van die plaats, dat ze ver
meden wordt door de visschers, omdat de
netten er vastraken.
toor G. H. E. Mudde, C. Boersen, L. Geuse
broek, J. J. Bosker, P. C. de Haan en hunne
dames, terwijl als leden van de feestcom
missie fungeeren Bays, D. Nieuwbuurt,
M. J. Bosker, en P. D. Spaander.
De feestelijkheden beginnen reeds Woens
dag 25 Mei en wel 's avonds 8 uur met een
groot openingsconcert op het feestterrein,
uit te voeren door de Mandolineclub OKK,
dir. P. Jongkind, zangver. Zang en Vriend
schap, dir. Jb. I. Hovenier en de Kon. Mu-
ziekver. Harmonie, dir. P. Kreijger.
Hemelvaartsdag heeft om voorm. 11 uur
de officieele ontvangst plaats in de feest
tent waarna om half twaalf het concours
aanvangt. De eerewedstrijd begint om half
acht, waarna dan op het terrein kermesse
d'été is.
De uitspraak der jury wordt onmiddellijk
na den middag- en avondwedstrijd bekend
gemaakt.
Dezen eersten dag zal onze eigen vereen,
ook uitkomen en wel in de eereafdeeling
Fanfare, zij moet als verplicht nummer uit
voeren „Sinfonia Picciola" van Felix Boyer,
als stuk naar keuze zal „Finlandia", J. Si-
belius, uitgevoerd worden.
Den volgenden Zaterdag zullen er des
middags kinderwedstrijden voor alle school
kinderen gehouden worden, zooals zak-
loopen, sprietloopen, koekhappen, e.d.
's Avonds wordt dan in de feesttent een
groot gemaskerd bal gegeven, waarbij eeni
ge dames en heeren uit het Eere-comité
als juryleden fungeeren.
Op Zondag 29 Mei is het program gelijk
aan dat van Hemelvaartsdag, dan zal onze
andere muziekvereeniging haar kunnen
toonen n.1. „Apollo", van Den Oever. Deze
komt uit in de Eere-afdeeling Harmonie
met verplicht stuk „Suite Ballet Hcnry
VIII' van Saint Saens en met stuk naar
keuze „Finlandia" van Sibelius.
Den len Pinksterdag worden echter de
feesten voortgezet, dan heeft n.1. een voet-
baltournooi plaats, waarvan de deelnemen
de vereenigingen zijn: Succes 1, Wierin-
gerwaard 1, B.K.C. 1 en M.F.C. 1. Aanvang
half elf. Na afloop vindt de prijsuitreiking
in de feesttent plaats met groot bal na en
dan tot slot op 2en Pinksterdag, 's middags
om 2 uur vaandelmuziek door Hippol-tus-
hoe.f door verschillende vreenigingen met
geconstumeerde voetbalmatch en demon
straties op het Succesterrein. De prijsuitrei
king vindt dan weer plaats in de feesttent
waar de feestelijkheden met een groot
sernentinebal besloten worden.
Mogen deze feestdagen in alle opzichten
slagen, zoowel voor de deelnemers als
voor de bezoekers en mogen zij een pretti-
gen indruk van de gemeente mee naar
huis nemen, schrijft burgemeester Kolff
van de feesten en we sluiten ons daarbij
gaarne aan.
Emma-bloem.
De jaarlijksche Emma-bloemcollecte, uit
gaande van de afd. Witte Kruis alhier, zal
Donderdag 26 Mei a.s., Hemelvaartsdag, ge
houden worden.
KOEGPAS
JULIANADOPP
FLORALIA- EN ^HDDF.NSTANDSTEN
TOONSTELLING.
Naar wij vernemen, ligt het in het voor
nemen van de vereeniging „Julianadorp
Vooruit" om in de maand September a.s.
een Floralia te organiseeren en daar tevens
een Middenstandstentoonstelling aan te
verbinden.
t
Rotterdam's burgemeester stuurt
zijn New Yorksche collega een
boodschap van goede gezindheid.
Ter gelegenheid van het feit, dat de
Nieuw-Amsterdam, voor de eerste maal uit
gevaren is naar de stad, waarvan het den
oorspronkelijken naam voert, heeft de bur
gemeester van Rotterdam een boodschap
van „Goodwill" (van goeden wil dus) ge
zonden aan den burgemeester van New
York.
Deze boodschap, welke gepaard ging met
de aanbieding van een zilveren schaal in
oud-Hollandschen stijl, is door den direc
teur der Holland Amerika-lijn, den heer F.
C. Bouman, die de eerste reis van het mail
schip heeft medegemaakt, aan burgemees
ter La Guardia namens den burgemeester
van Rotterdam overhandigd.
In zijn begeleidenden brief heeft de bur
gemeester van Rotterdam eraan herinnerd,
dat de „Nieuw Amsterdam", voor welks
bouw alle medewerkers het beste hehben
gegeven, dat de Nederlandsche scheepsbou
wers, kunstenaars en arbeiders vermogen,
een boodschapper zal zijn van de goede
gezindheid, welke in ons land ten aanzien
van de Vereenigde Slaton bestaat en dat
liet schip een taak zal vervullen in het on
derhonden en versterken van de banden,
welke de twee landen verbinden.
Rotterdam, dat in het jaar 1620 de „Specd-
well" en de „Mayflower" zag uitzeilen op
hun reis, welke tot de stichting van Pemn-
sylvania zou leiden, heeft sindsdien tmot
geen grooter hartelijkheid en belangstelling
een schip uitgeleide gedaan, dan het ten
aanzien van ons vlaggcschip betoonde, dat
zijn thuishaven Rotterdam met het voorma
lige „Nieuw Amsterdam" verbindt.
Engelsch schip geraakt. Vlieg
tuigen van Duitsch fabrikaat?
Gistermorgen hebebn drie recht-
sche watervliegtuigen, komende van
Majorca, gepoogd boven Valencia te
vliegen. Zij werden echter tegenge
houden door het luchtafweerge
schut, zoodat zij hun bommen in de
omgeving van Grao neerwierpen.
Een der bommen viel neer in de
nabijheid van de haven waar brand
veroorzaakt werd aan boord van
een Engelsch koopvaardijschip de
„Penthanes" uit I.onden, die een la
ding graan aan boord heeft. Drie
leden der bemanning werden ge
wond. Twee hunner bevinden zich
in ernstigen toestand.
Er was een Deensch waarnemer van de
niet-inmengingscommissic aan boord van
de „Penthanes". De kapitein verzekerde, dat
de vliegtuigen van Duitsch fabrikaat wa
ren: hij heeft een protest-telegram naar Lon
den gezonden. De derde officier verklaarde,
dat men het schip heeft willen treffen:
een bom heeft de verblijven van officieren
en machinisten vrijwel geheel vernield.
NED. BOND VAN GEMEENTE
AMBTENAREN.
Bij de Zaterdagmiddag j.1. gehouden stem
ming ter verkiezing van een bestuurslid der
afdeeling Noordholland van den Ncd. Bond
van Gemeente-ambtenaren ter voorziening in
de vacature W. P. Costerus (Édam), is als
zoodanig gekozen de heer W. J. C. Jantjes,
commies ter gemeentesecretarie van Velscn
te IJmuiden,
