Oost is Oost en West is West... Schulte, van Nek en Dominicus uitgeschakeld Ook niet op Terschelling En zij zullen elkaar nimmer ontmoeten Geen Joodschc venters meer in Duitschland Terwijl de chauffeur een praatje maakte Een stuwdam onder water Kostcloozc opleiding voor vliegenier TOUR DE FRANCE Pyreneeën den Hollanders te machtig Vervaecke thans leider De oude zede van Oost-Ter schelling kan zich héél slecht aanpassen hij het mondaine gedoe van West-Terschel ling. De rechter heeft nog nooit een echte Terschellinger jutter kun nen bekeuren. Het jutten op Terschelling is trouwens geoorloofd, als men zich maar houdt aan het reglement van den strandvonder. Daar om ziet de politie toe en zoo gebeurt het een enkele keer. aat een jutter zich te buiten gaat. Als in den stormnacht hij in den greep komt van wat men een oerinstinct zou kunnen noemen, dan staat er in dien ,vermoedelijken jutter een strandroover op, die het met de bepalingen van het geijkte recht zoo nauw niet neemt. Er loopt hier het verhaal van een ouden standjutter, die het heel armoedig had. Met jutten viel er voor hem nog een aar dige duit te verdienen. Eens vertelde hij aan een badgast welke een moeitevol bestaan hij had. Maar zoo zei hij ik ben zoo vrij als een vogeltje in de lucht, ik behoef geen menscfi naar de oogen te zien. En als ik in den nacht, moederziel al leen» langs den waterkant ga, en ik zie naar boven, dan zeg ik tegen Onzen Lieven Heer: kijk maar gerust, Oude, ik hoef niet voor U uit den weg te kruipen". En hij voegde er wijsgeerig aan toe: „Diróm is it epen stran gyn plak for slochte minsken: se ikane dir üs lieve Hear net ontronne". (Daarom is het open strand geen plaats ivoor slechte menschen: zij kunnen er onzen lieven Heer niet ontioopen). Waar de menschen in den diepsten grónd zijn als deze oude jutter, daar. wijst cte geestelijke peilschaal nog zoo laag niet! Trouwens, vervolgt de N.H.C., aan welk blad wij dit artikel ontleenen, er is een eeuwenoude zede en cultuur,, die er waakt tegen de invloeden van nivelleering en den mondainen levensstijl, die van den vasten wal naar Sint Brandarislcercke gelijk (West-Terschelling oudtijds heette komen overwaaien. Maar geen enkele eilandsche samenleving, hoe ook beschermd door den status van haar isolement, kan in onzen mo dernen tijd doelmatige tegenweer bieden te gen de allervreedzaamste indringing van uit, het Zuiden, die op velerlei wijze, in al lerhande vormen, onzichtbaar maar onaf wendbaar, werkend als zuurdccsem, het ei landsche gemeenschapsleven doortrilt en doorwoekert tot in het binnenste der gele dingen, tot in bet diepste en fijnste der ze nuwen. Niets op aarde blijft ongeschonden, want niets is onkwetsbaar. Schellingerland is in den loop der tijden niet in allen deele zichzélf gebleven; toch is de oude zede er nog even vast verankerd als in vroeger eeu- Wön, toen de kruising van contrastecrcnde werkingen en invloeden niet zoo hevig was als in onzen tijd. Wie land en volk eenigermate kent, hier ionder de menschen verkeert en goed rond ziet, heeft volop gelegenheid zich een denk beeld te vormen van de vergroeiing dezer gemeenschap, van den neerslag van verwor- dingstendenzen in de volksziel, van den stil len maar vaak in hevige botsingen verloo- ipcnden strijd der opvattingen. Het gaat wel iswaar niet op om te zeggen, dat de men schen „om Aast" dat is in het Oosten van liet eiland rustiger en degelijker zijn dan die van West, maar wel staat het zoo, dat Oost veel minder beroerd is geworden door [vastewalsche invloeden en dientengevolge Bich beter heeft kunnen verweren tegen een oneigen cultuur, terwijl West altijd de invoerhaven van goed en kwaad is geweest, die er allebei bczinkingsslib heb ben afgezet. Het leven op West heeft een fris- schen inslag; daar trilt de arbeidszc- nuw, groeien de initiatieven cn hot sen de meeningen. Om Oost gaat het agrarisch kleinbedrijf van de acht tiende en negentiende eeuw nog zijn doodgewonen gang. Daar leven de tientallen volksliederen heerschen de zeden van grootvadcr's tijd nog onverlet; daar stappen nog altijd de hooge Friesche gestalten rond, zwijgzaam, in zichzelf gekeerd; ge- ontmoet er de struische vrouwen met de blauwe oogen, het hoofd gevat in het bekoorlijke zwarte kapje. Als gij hun vertrouwen hebt gewonnen, kunt gij in gesprekken met zulke menschen uw hart verkwikken en uw geest verster ken, en als zoo een hoofsrhc boerin u ge negen groet, voelt ge uw dag als goed. Maar daar is ook een bestendie gebrek aan levens durf en levensvernieuwing, en ge zult waar lijk uw hoofd schudden over deze boeren met hun belachelijk versnipperd grondbezit, die tot dusver zich tegen een ruilverkaveling bleven verzetten. Voelt ge, lezer, dat Oost en West elkander niet zoo van harte kun nen bewonderen? Zij zullen elkander nog wel dadelijk niet onimocten want West leeft van de zeevaart. Oost is agrarisch en in de zeehaven floreert een andere filo sofie dan op den akker. Oude zede en nieuw cultuurgoed bij iederen voetstap op Schellingerland ontmoet ge beide. Als ge te West met uw vrouw in de bus van Cupido stapt, biljetten enkele reis nemende voor een ritje naar Hoorn; als ge er met uw beiden een paar uren hebt rondgestapt en ge besluit toch maar niet langs het strand naar huis terug te wan delen, maar ook nu weer van de bus ge bruik te maken; als Cupido u vriendelijk verwelkomt en tóch voor u en uw vrouw den retourprijs berekent, zie dan zegt ge ver rukt: dat is oud-Terschelling! Maar nieuw- Tersclielling ontmoet ge bij de dienstmeisjes op West, clie zich liever niet voor den na middag verhuren, omdat zij er de voorkeur aan geven, vermomd als dames op straat te flaneeren en de boot uit Har- lingen met de nieuwe badgasten te zien aan komen. Dat zij enkel voor de morgenuren willen dienen en niet blijven eten, omdat dan nog de afwasch voor haar rekening zou ko men Oud is: de tuinierende zeekapitein, die, bolhoedje op den grijzen kop, tuingerei in de handen, door de dorpsstraat laveert en zich van het spektakel der bontgekleede bad gasten niets aantrekt. En het nieu we ontmoet ge weer in den zeerob, die door den man van Polygoon is gehuurd om op het dak te klimmen en daar, met den kijker in de hand, naar do Karimata moet turen, hoe wel hij heel goed weet, dat het groo- te, hooge Galgeduin vlak voor zijn neus zit, maar toch doet alsof... Zie, voor zoo'n karweitje zou een Oost-Ter- schellinger zich nooit laten- vinden! Nieuw is ook de manier van den man van 'tVlie, die per advertentie „kamers met uitzicht op het Lutine-wrak(!)" aanbiedt. Oud als de wereld zelf is de rustige manier van den Schellinger barbier, die u volkomen en ern stig vraagt, of gij wenscht dat hij u op- scheert. Zegt ge eenvoudig „liever niet", dan zal de man argeloos repliceeren: „dan is u ook vijf centen goedkooper uit." Zie, dat is dat heerlijk dorpsche, waarvoor schrijver de zes altijd op de knieën zou gaan, als de dorpsche scheermessen ook altijd de scherpe snede hadden van die in de stad Nieuw is weer de manier van de Schellinger win keliers omdiun leverancier een half jaar (of langer) na levcringstijd te betalen. Nieuw is ook het thema van de staking, dat enkele weken geleden vele Schellinger hoofden heet maakte. Als de hotelmeisjes er nu nog zoo iets als een sit-downstaklng organiseeren, dan ontbreekt er aan het mo derne beeld op Terschelling niets meer! Doch Terschelling zij er om geprezen! het goede oude is er gelukkig heel wat ster ker dan het nieuwe van minder gehalte. Het eerste zal er blijven dominee- ren, zoolang er rechtgeaarde Ter- schellingcrs blijven, die voor de volk- schc zede waken van uit het besef, dat elk volk de kracht is ingescha pen om volgens eigen aard en be stemming te kunnen leven en dat er zich schoonheid en ethische waarden in de samenleving manifesteeren, waar die kracht, aan welke de voor geslachten hoorig bleven, bewust en in trouwe toewijding wordt gediend. Daarom is het ook onze stellige overtui ging, dat Schellingerland een ergeren tijd dan deze kan verduren. Moge het wakend ook onder de Brandaris dit schoone, blonde land nog vele eeuwen vrij houden van „de gevaren"! De nieuwe Duilsche Rijkswet tot 'Wijzi ging van de Handelsverordeming, die Joden van werkzaamheid in een zestal beroepen uitsluit, brengt ook een wijziging mee van par. 57 dezer verordening. Dienovereen komstig zoo bericht de Frankfurter Zei- tung van 13 Juli j.1. zullen aan Joden voortaan geen vergunningen worden uitge reikt voor het uitoefenen van ambulante handel. Het zelfde geldt voor de gemeente lijke ventvergunningen en legitimatiekaar- ten. Daarmede worden de Joden van de geheele venthandel uitgesloten, en daar mede tegelijkertijd van alle handelsbedrij ven, waarvoor een gemeentelijke ventver gunning vereischt is, en tevens van het beroep van handelsvertegenwoordiger, in zooverre daartoe een legitimatiekaart ver plicht is gesteld. Reeds verleende vergunningen verliezen, voor zoover het om Joodsche gegadigden gaat, per 30 September 1938 haar geldig heid. De zelfde datum geldt voor de legiti- matiekaarten en stedelijke ventvergunnin gen. Zelfs de vele werklooze Joodsche advoca ten en artsen en andere intellectueelen, die door het venten langs de huizen een levens onderhoud trachten te verdienen, zullen deze laatste mogelijkheid moeten verliezen. SCHOMMEL AFGEBROKEN. Kermis aantier levensgevaarlijk gewond. Op het kermisterrein te Bleyerheide, ge meente Kerkrade, is Woensdagavond de 25-jarige M. van Laar uit Bakel bij het afbreken van een schommel, van een ladder ter hoogte van zes meter gevallen. Met zware inwendige kneuzingen is de man op medisch advies naar het ziekenhuis te Kerkrade vervoerd. Zijn toestand is levensgevaarlijk. Kostbare juweelen gestolen -uit auto te Londen. Juweelen, ter waarde van 5000 pond werden uit een auto gestolen, toen de chauffeur van den wagen, dezen een oogenblik verliet bin een praatje te maken met den hoofdpor tier van een flatgebouw in Mans- fieldstreet te Londen. De juweelen waren- het eigendom van mevr. Jacques Cartier em bevonden zich met drie diamanten broches in twee hand koffers. Mvr. Cartier was juist teruggekeerd van een vacantiereisje naar Parijs en begaf zich naar haar flat in Mansfieldstrect, om zich te verkleeden, daar zij naar haar landhuis je in Korking wilde gaan, schrijft de Daily Express. Misschien heeft de chauffeur den wagen niet langer dan een halve minuut onbeheerd gelaten en in die korte spanne tijds heeft een dief gelegenheid gezien de handtasschen weg te nemen. Maandage werd bij Stcinbach in Beiersch Zwaben de nieuwe stuwdam ingewijd in den Iller, die zich van andere werken van dit soort onderscheidt, doordat hij het geheel onder water is geconstrueerd, zoodat, wan neer men van de stijle oevers van den Il ler niets anders ziet dan een waterval over de geheele breedte van de rivier, men be zwaarlijk kan vermoeden, dat men hier een werk voor zich heeft, dat jaarlijks 25 mil- lioen kilowatt clectriciteit vermag te leve ren. Een groot voordeel van deze construc tie, die hier voor het eerst is toegepast, is, dat het hoogwater en kruiend ijs, evenals drijfhout, wat ook tot stouwing kan voeren, doet afvloeien, terwijl verder zoowel, wat den bouwtijd betreft, als het verbruik aan materiaal, meer dan 50% gespaard wordt en de praestatie dezelfde blijft als die van de stuwdammen boven water. In den loop van de eerstvolgende jaren wil men thans nog negen zulke siuwdam- men bouwen. De thans gereedgekomen stuwdam levert zijn stroom aan het elec- triciteitsnet der „Lechwerke," die op hun beurt weer Zuid-Beieren, Allgau en Würt- temberg van electriciteit voorzien. Uitzending naar de Oost. Kog eenige plaatsen beschikbaar. Van de zijde van het Luchtverdedigings fonds verzoekt men ons te willen mededeê- len, dat er nog eenige plaatsen beschikbaar zijn voor de kostelooze opleiding tot het A-vliegbrevet en het M-vliegbrevet, on der de voorwaarde, dat de candidaat een overeenkomst met het Rijk aangaat voor uitzending als adspirant-officier-vlieger naar Nederlandsch-Indië. onder gunstige voor waarden. De gegadigden moeten Nederlander zijn, ongehuwd, minstens 19 jaar en niet ouder dan 24 jaar. Einddiploma H.B.S., gymna sium, M.T.S. of een daarmede gelijkstaande opleiding is vereischt. De candidaten moeten gekeurd worden door den geneeskundigen raad van het ministerie van Koloniën voor uitzending naar de tropen en door den vlieg medischen dienst te Soesterberg voor licha melijke geschiktheid voor militair vlieger. Beide keuringen zijn kosteloos. Het secretariaat van het Luchtverdedi gingsfonds, Vijverweg 2, Wassenaar, ver strekt uitgebreide inlichtingen over deze opleiding. 8f ETAPPE MJULt f93 KM HET EERSTE BERGTRAJECT HAUTES PYRENEES tocoNTRÓLepwnsm /aRPEXÉTS flj, SAINTE'MARIE- <3 c0LOUm^D€ CAMPAN TOtmUALEM*\ML°'ASm 2122 bareges «|\1 COL DB' PBYRESOURCE FRAAIE RACE VAN BARTALI. Op de achtste étappe van de ron de van Frankrijk, welke gisteren van Pau naar Luchon over een af stand van 193 K.M. is verreden, moesten onze landgenooten Piet van Nek en Gerrit Schulte den strijd sta ken, tengevolge van een val, welke zij op den Aubisque maakten en waardoor zij te laat te Luchon aan kwamen. De koerscommissarissen hebben gisterenavond besloten om ze ven renners, die meer dan één uur en 20 minuten achterstand hebben in het algemeen klassement, van ver dere deelneming uit te sluiten. Hier onder bevindt zich ook onze land genoot Dominicus, zoodat dus na de ze eerste étappe in de Pyreneeën is Nederlandsche ploeg gehalveerd is en thans nog bestaat uit Middel kamp, Van Schendel en Hellemons. Dc eerste Pyreneeën-étappe is achter den rug cn heeft de omwenteling in het klasse- DE BRANDARIS TE TERSCHELLING. ment gebracht, welke men ook verwacht had. De vier scherprechters, de Oubisque, de Tourmalet, de Aspin en de Peyresourde, heb ben hun werk gedaan en op zeer grondige wijze. Op deze achtste étappe hebben de klim mers hun talenten kunnen ontplooien en de favorieten, die tot nu toe op de vlakke ge deelten eigenlijk zoo een beetje achteraf ble ven, hebben van de gelegenheid gebruik ge maakt om te tooncn, dat zij ook werkelijk favorieten zijn. Daar was in de eerste plaats de Ita liaan Bartali. Op de eerste drie top pen was hij steeds de eerste en al leen door een val bij dc afdaling van den Aspin is hem de zege in deze étappe ontgaan en tevens het leider schap in het algemeen klassement. De Belgen Vervaecke en Vissers kon den hem inhalen en toen was de overwinning voor België niet meer in gevaar. Dc renners vertrokken onder fraai weer welgemoed. Over een afstand van 17 K.M. moesten zij naar den 1748 M. hoogen top van den Aubisque klimmen. In Pau reeds kregen de renners moeilijkheden doordat aan de we gen, waarover zij reden, voor een gedeelte werkzaamheden moesten worden verricht. Aanvankelijk zag men den drager van de gele trui, Leducq, hij dc bestijging in de voorste gelederen, evenals Cosson, Gianello, Vervaecke, Svlvcr Maes, Martano, Vissers en Berrcndero, maar door valDartijen, waar bij vooral Sylver Maes, Marcel Kint, Rossi, Martano, Leducq cn ook Vervaecke betrok ken waren, konden Bartali, Vissers en Cos son langzaam maar zeker oprukken. Ook Vervaecke voegde zich bij hen. Bartali bleek prachtig in „klimvorm" te zijn, hij liep on weerstaanbaar uit cn nam 20 seconden voor sprong. Steeds grooter werd het verschil en eindelijk bereikte hij als eerste den top met 10 seconden voorsprong op Vissers. Bij de afdaling echter werd Bartali weer door een groep van tien renners ingehaald, die in dui zelingwekkende vaart door de scherpe boch ten suisde. Sylver Maes kwam weer te val len en geraakte achter. Nauwelijks waren de renners heneden, of nu kwam de 2122 M. hooge Tourmalet aan de beurt Gianello, Bartali, Vissers, Disseaux en Vervaecke gin gen het eerste er tusschenuit en weer bleek Bartali de beste klimmer. Hij nam een flinke vooi-sprong, maar toen liet Vissers schitte rend werk zien en haalde zijn achterstand tot op 15 seconden in. Weer was Bartali het. eerst op dcii top. Bij de afdaling kwa men de renners weer hij den Italiaan, maar deze deed op den „Col" d'Aspin hetzelfde, wat hij op dc andere bergen had gedaan, hij klom als de beste en was weer het eerst bo- I ven met een ruimen voorsprong. Maar bij de razendsnelle daling had Bartali het ongeluk in een bocht een zijner wielen te breken, terwijl hijzelf met een geweldigen smak op den weg kwam. En voordat de scha de aan man en rijwiel hersteld was, hadden Vervaecke en Vissers van hun achterstand een voorsprong ge maakt, een voorsprong, dien zij niet meer afstonden. Bartali zette de vluchtelingen achterna, maar die wa ren de Peyresourde (1545 M.) al op en bereikten met een voorsprong van bijna één minuut Luchon. In den eindsprint liet Vissers, met het oog op de minuut tijdvergoeding, zijn landgenoot Vervaecke zonder strijd winnen, zoodat Vervaecke tevens lei der werd in het algemeen klasse ment. BARTALI. Een kennismaking, welke niet meeviel! De Nedcrlansche rijders, uitgezonderd dan Middelkamp en Van Schendel, hebben met de grimmige ijzige Pyreneeëntoppen kennis gemankt en deze kennismaking is niet mee gevallen. Schulte en Piet van Nek kwamen na sluiting van de controle te Luchon aan en waren daarmede uitgeschakeld. Het beste reed Hellemons, die een inderdaad zeer goede prestatie leverde, door als 29ste binnen te komen, waarbij hij talrijke inter nationaal vermaarde renners achter zich heeft gelaten. Niettemin bedroeg zijn achter stand op den winnaar bijna een half uur. Van Schendel en Middelkamp werden beide ex-aequo op de 76ste plaats geklas seerd met bijna 39 minuten achterstand op Vervaecke en Vissers, terwijl Dominicus nog drie minuten daarna als een der laat- sten binnenkwam. In het algemeen klassement is, zooals ver wacht werd, een volkomen verandering ge komen. Vervaecke. heeft ruim 2 minuten voorsprong op Bartali, twee minuten slechts, welke dc geweldige klimmer, die de Italiaan is, heel gemakkelijk te niet kan doen, maar Vervaecke doet niet veel voor hem onder. Van de Nederlanders is alleen Hellemons in het algemeen klassement vooruitgegaan, nl. van de 80ste naar de <2ste plaats. Maar dc anderen hebben hun plaatsen moeten afstaan en vooral Middel kamp en van Schendel hebben grooten ach teruitgang moeten boeken. Middelkamp ging van de 23ste naar dc 54ste plaats, van Schendel van de 38ste naar de 58ste. In het alg. klassement is dc stand der eer ste tien: 1. Vervaecke (Belgiël 50 uur 17 min. 37 sec.: 2. Bartali (Italië) 50 uur 19 min. 55 sec. 3. Goasmat (rankrijk) 50 uur 22 min. 46 sec. 4. Vissers (België) 50 uur 23 min. 19 sec. 5. Cosson (Frankrijk) 50 uur 26 min. 54 sec. 6. Disseaux (België) 50 uur 27 min. 50 sec. 7. Gianello (Frankrijk) 50 uur 32 min. 54 sec. 8. Speicher (Frankrijk) 50 uur 33 min. 2 sec.; 9. M. Clemens (Luxemburg) 50 uur 33 min. 8 sec. 10. Mallet (Frankrijk) 50 uur 34 min. 58 sec. Vandaag is het rustdag te Luchon.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 3