Brand in de machinefabriek
„Jaffa' te Utrecht
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER 1 AUGUSTUS 1938
Nederland boert
achteruit
Russisch geschut bombardeert de Koreaansche dorpen
Zijde of kunstzijde?
Franco heeft de Italianen
niet noodig
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER.* TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
66e JAARG. No. 8374
„Bezoekt geen Joodsche
bioscopen"
Mussolini gaat recht door!
Metrofreinen reden op elkaar in
Verzoeningsfeest
ontaardt in een bloedbad
Een olie'eiding van 450 K,M»
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT;
Engeland wil wel vlier*?11!
Britten herstellen de rust
in Achfer-Indië
Men zoekt een clipper
Eerste Meisjes-Jamboree
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg.-Mlf. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Nieuwe dreiging in
het Verre Oosten
DE RUSSISCHE INVAL IN
MANDSJOEKWO
DE SJENFENQ
STREEK
DOOR SOVJET
TROEPEN BEZET.
JAPANNERS WERPEN DE RUSSEN UIT
HUN STELLINGEN OP DE HEUVELS
VAN TSJANGKOEFENG.
Het Kwantoengleger deelt volgens
een telegram uit Tokio mede, dat de
Japansche troepen, na de Russische
artillerie en tanks te hebben terugge
slagen, de heuvels van Tsjangkoe-
ieng en Sjatsauping heroverd hebben
en op die wijze aldus de mededee-
ling de integriteit van het
Mandsjoerijsche grondgebied hebben
hersteld.
Tijdens de herovering van de heuvels door
Me Japanneezen bedroegen de Russische ver
liezen ongeveer 200 man, van wie dertig
werden gedood, welke achtergelaten werden
op het slagveld.
De Japanneezen maakten zich meester van
11 tanks, 2 stukken berggeschut, een anti-
tankkanon en twee mitrailleurs.
Ook de Japanners leden aanzienlijke ver
liezen, o.m. verscheidene officieren.
Volgens de laatste te Tokio ontvangen tele
grammen ging de Russische artillerie gister
morgen om zeven uur voort de Koreaansche
dorpen Kojo en Sozan te bombardeeren.
Voor Japan is de zaak ten einde.
Majoor Akiyama, de woordvoerder van 't
Japansche leger, heeft op vragen van een
vertegenwoordiger van Havas het volgen
de verklaard ten opzichte van de bezetting
'der heuvels van Tsjangkoefeng en Sjatsau
ping door de Japanneezen: „Voor ons is de
zaak ten einde. Wij wenschen niets meer.
Wij kennen de Russische bedoelin
gen niet, maar wanneer zij trachten
deze stellingen te hernemen, moe
ten zij verwachten nog harder te
worden aangepakt".
De Japansche tegenaanval is Zaterdag
nacht om twee uur ontketend. Het minis
terie van oorlog, aldus de woordvoerder,
beschouwt het bombardeeren van Koreaan
sche dorpen door de Russen als uiterst
ernstig.
Tenslotte verklaarde de woordvoerder,
dat de verantwoordelijkheid voor de ontke
tening van het gevecht op de Russen be
rust, welke in den afgeloopen nacht met
tanks, gesteund door uiterst nauwkeurig ar
tillerievuur oprukken, hetgeen bewijst, dat
het met voorbedachten rade geschiedde.
Japan zal protesteeren.
Na besprekingen tusschen den minister
van Buitenlandsche Zaken, Oegaki, en den
minister-president, Prins Konoye, heeft het
Japansche ministerie van Buitenlandsche
zaken besloten den Japanschen ambassa
deur te Moskou, Sjigemitsoe, opdracht te
geven, ten scherpste te protesteeren bij den
Sovjetrussischen volkscommissaris voor
buitenlandsche zaken, Litwinof, wegens het
incident van Zaterdag aan de Mandsjoe-
rijsch-Sovjetrussische grens.
Moskou weet van zware gevech
ten niet af.
De heuvels niet door Japan be
zet, zegt Moskou.
Men spreekt te Moskou de berichten te
gen, dat bij het gevecht aan de Mandsjoe-
rijsch-Sovjetrusisische grens gebruik zou
zijn gemaakt van tanks en zware artillerie.
Verder wordt het bericht tegengesproken
dat het aan een Japansch Mandsjoerijsche
afdeeling gelukt zou zijn de door de Sovjet-
Russen bezette heuvels te heroveren.
Belangrijke strijdmachten samen
getrokken.
Volgens inlichtingen, ontvangen uit de
streek, waar zich het incident heeft voor
gedaan, zouden zich daar belangrijke strijd
krachten bevinden. Er zou geen enkele twij
fel bestaan over de hevigheid van den
strijd, welke zich gisterenochtend heeft af
gespeeld.
Besprekingen der Japansche
ministers.
Te Tokio hebben de ministers gisteren
ochtend in allerijl een bijeenkomst tot
stand gebracht. Dit feit doet het sensatio-
neele karakter van dit incident nog toene
men.
Te Tokio neemt men een groote reserve in
acht ten aanzien van de verdere ontwikke
ling van het conflict.
De toestand op velerlei gebied
wordt steeds ongunstiger.
Slechts de bewapeningsopdrach
ten geven werkverruiming.
Uit het dezer dagen verschenen conjunc-
iuurbericht van 't Centraal Bureau van de
Statistiek blijkt, dat de in ons land in den
herfst van 1937 ingetreden achteruitgang
.voortduurt.
De toestand op de arbeidsmarkt bleef nog
voor een belangrijk deel verkeeren in het
stadium van depressie, waarin onze volks
huishouding zich bevindt. Sedert het mid
den van 1936 is de werkloosheid slechts ten
deele verminderd, hetgeen blijkt uit de
scheepsbouw, die het eerst van de opleving
in 1936 had geprofiteerd, en als gevolg
hiervan tot in 1938 een zeer krachtig herstel
liet zien, blijkt in het tweede kwartaal
reeds eenigen teruggang te vertoonen, hoe
wel het niveau van de bedrijvigheid nog
hoog ljgt. Ook bij andere deelen der pro-
ductiemiddelenindustrie valt, na een ster
ke verbetering, achteruitgang te bespeuren.
De toestand in de woningbouw is vrij gun
stig.
De landbouw.
De toestand in den landbouw blijft vrij
stationnair. Hoewel de export van verschil
lende tuinbouw- en zuivelproducten in de
eerste helft van dit jaar iets is verbeterd,
is toch de algemeene situatie nog niet gun
stig.
Buitenlandsche handel, scheepvaart en in
ternationaal goederenverkeer loopen achter
uit.
Hoewel het algemeen beeld in bijna ieder
opzicht op een achteruitgang \yijst, werken
cr, op korten termijn gezien, eenige factoren,
welke deze daling geheel of gedeeltelijk kun
nen opvangen
De koopkracht op do bïnnenlandsche
markt is nog op een vrij hoog niveau geble
ven. In dezelfde richting werken de door de
regeering in uitzicht gestelde maatregelen
tot vermeerdering van de uitgaven voor
openbare werken en de opdrachten uit hoof
de van de toegenomen bewapening.
Bijna niet meer te constateeren!
Ter gelegenheid van haar 25 jarig be
staan heeft de Nederlandsche kunstzijde in
dustrie te Arnhem een merkwaardige prijs
vraag uitgeschreven. Men had vier paren
kousen tentoongesteld, waarvan men moest
raden welke natuur- en welke kunstzijde wa
ren.
Tenslotte bleek, dat slechts 15 procent,
t.w. 213 deelnemers nauwkeurig hadden ver
meld welke kousen uit kunstzijde en welke
uit natuurzijde waren gefabriceerd. Verder
waren er 206 oplosingen met 1 fout, 300 met
fouten en 645 met 3 tot 7 fouten
Zelfs fabrikanten
in de stoffenafdeeling werd dezelfde beoor
deeling gevraagd van een twaalftal weef
sels, zes uit kunstzijde en zes uit natuurzijde.
Van de 1359 medededingers(sters) bleek er
slechts een enkele in staat te zijn de juis
te samenstelling op te geven. Een tiental
oplossers maakte een fout. 58 maakjen 2 fou-
ten, de resteerende 1290 beoordeelaars (95
procent) maakten. 3. 4 tot zelfs 10 fouten.
Een gezelschap van ongeveer 100 textiel
fabrikanten, inkoopers van groote waren
huizen en van inkoonvereenigingen. dat af
zonderlijk aan deze prijsvraag meedeed bracht
het er niet beter af. In de kousenafdeeling
waren circa 25 procent der beoordeelingen
juist, in de stoffenafdeeling niet een!
Zelfs was er geen enkele heoordeeling met
één fout. Slechts twee deelnemers hadden
2 fouten, alle andere maakten 3 tot 10 fou
ten.
Antisemitisme in Polen.
Naar het voorbeeld van de Duitsche an
tisemitische propaganda voeren in Polen
jongelieden behoorende tot de uiterst natio
nalistische partij „Falanga" op het oogen-
blik te Warschau een campagne tot het
boycotten van aan Joden behoorenden
bioscopen. Sedert enkele dagen versprei
den deze jongelui in de straten der hoofd
stad antisemitische strooibiljetten en des
nachts plakken zij op de vitrines van de
bioscopen etiketten met het opschrift: be
zoekt geen Joodsche bioscopen,'1
GROOTE MATERIEELE SCHADE.
Zondagmiddag omstreeks half vier
is brand uitgebroken in de bekende
machinefabriek „Jaffa" gelegen aan
den Vleutenscheweg te Utrecht.
Het vuur, dat, naar men vermoedt, door
broeiing is ontstaan, in het verbandstof-
fenhuis van de E.H.B.O., dat midden op 't
fabrieksterrein is gelegen, vond gretig
voedsel in de aanwezige brandbare stoffen.
Van het verbandstoffenhuisje sloeg het
vuur over op de aangrenzende houtopslag-
plaats, de metaalzagerij en de daar opge
stelde houten modellen.
De brand werd het eerst door omwonen
den ontdekt, die de brandweer waarschuw
den en zich toegang tot het fabrieksterrein
verschaften om een aanvang met de blus-
sching te maken.
Daar evenwel de bluschmiddelen ter
plaatse ontbraken, was men gedwongen te
wachten tot de brandweer verscheen.
Met tien stralen wist deze uitbreiding
van het vuur te voorkomen, zoodat het
overige gedeelte van de fabriek gespaard
bleef. Het verbandstoffenhuisje, de hout-
opslagnlaats en de metaalzagerij brandden
geheel uit.
Op het terrein van den brand bevond
zich de directie van de fabriek, o.a. prof.
ir. D. Dresden, die actief aan het blus-
schingswerk deelnam. Prof. Dresden ver
klaarde, dat de schade zeer belangrijk is.
Zij wordt evenwel door verzekering gedekt.
Een gelukkige factor is, dat het fabrieks-
personeel morgen op varantie zal gaan.
Nader meldt men ons dat de Utrechtsche
brandweer het hard te verantwoorden heeft
gehad bij het blussc.hen van den brand in
de machinefabriek „Jaffa." Met veel moeite
en inspanning gelukte het, uitbreiding te
voorkomen. De hitte, welke het vuur ont
wikkelde was zoo groot, dat de vlammen
herhaaldelijk oversloegen qp belendende
lodsen, waarbij de houten lijsten gingen
branden. Toch slaagde men erin, na een
langen zwaren arbeid, waarbij twee motor
spuiten met 12 stralen water gaven, den
brand te bedwingen. Zaterdagavond om
half tien konden beide motorspuiten naar
de garage terugkeeren.
Het nablusschingswerk, dat met een
straal op de waterleiding geschiedde, duur
de tot in den nacht voort. Bij den strijd te
gen het vuur geraakten verscheidene brand
wachts ten gevolge van hitte en inspan
ning onwel. Hun moest geneeskundige hulp
worden verleend.
Verschillende van hen konden het werk
niet hervatten en moesten naar huis te
rugkeeren.
Ook de Paus kan hem niet op
zij zetten.
Zoowel Mussolini als de Duitsche pers
steken hun meening over de rede van den
Paus ten aanzien van de rassenleer niet
onder stoelen of banken. Mussolini zei let
terlijk:
„Weet wel, en laat iedereen het
weten, dat wij ook met het rassen
vraagstuk voortgang zullen maken.
Te zeggen, dat het fascisme iemand
of iets heeft nagebootst, is eenvoudig
belachelijk."
Men merk* op, dat de Duce zich
hierbij van dezelfde uitdrukking,
t.w. „Noi Tireremo Diritto" (wij
gaan recht door) bediende, als bij
gebruikte tijdens den veldtocht in
Abessinië.
Volgens de „Berliner Lokalanzeiger" is de
„Pauselijke rassentheorie" de oratorische
opening van een cultuurstrijd, waarin de
paus dezelfde kans op succes heeft als in den
vroegeren cultuurstrijd om de vraag of de
aarde om de zon draait.
Dn „Deutsche Allgenieine Zeitung" wijst
er op, dat juist de Roomsche kerk sedert
tweeduizend laren tot op den huidigen dag
profijt heeft weten te trekken van de eigen
aardigheden van rassen en volkeren bij de
verbreiding van haar leer
Hij beschikt over voldoende Spaan
sche krijgers.
Iemand uit de naaste omgeving van Ge
neraal Franco heeft in antwoord op de vraag
welke de gevolgen voor het leger van Fran
co zouden zijn van een terugtrekking van
buitenlandsche vrijwilligers verklaard: het
leger der nationalisten heeft geen buiten
landsche hulp noodig om een einde aan den
oorlog te maken. Het leger van Franco telt
thans 800.000 man, die onder leiding staan
van een voor zijn taak berekend kader.
Slechts 25.500 vrijwilligers?
Volgens den zegsman, die doorgaat voor
iemand, die de meening van generaal Franco
uitspreekt, zouden in het rechtsche leger
ongeveer 2500 Duitschers strijden, met inbe
grip van de vliegers en 23.000 Italianen Aan
het front van Teruel tot de Middellandsche
zee bevinden zich twee Italiaanschc divisies
die optreden te midden van aanzienlijke
contingenten, welke uitsluitend uit Spanjaar.
den bestaan.
Hoewel Franco steeds uitdrukking heeft
gegeven aan zijn erkentelijkheid jegens de
bondgenooten, die hem van het begin van
den oorlog af hebben geholpen, is hij vol
gens den zegsman in staat met eigen mid
delen tot een definitieve overwinning te ko
men. Dit wil zeggen, dat voor Franco de
kwestie der terugtrekking van vrijwilligers
zich veeleer voordoet als een gevoelskwes
tie en een kwestie van beginsel dan als een
kwestie van zuiver militairen aard.
45 gewonden te Parijs.
Op het station van den ondergrond-
schen spoorweg „Combat" zijn Za
terdagavond twee treinen tegen el
kaar gebotst. Er werden 45 per
sonen gewond.
De botsing geschiedde juist op een tijd
stip, dat de treinen in verband met het
uitgaan der kantoren en werkplaatsen
stampvol waren. De botsing was zeer hevig
en overal vlogen de glasscherven in het
rond, terwijl uit de wagons kreten van
schrik en pijn opstegen. Drie gewonden, die
aanzienlijk gekwetst waren, werden direct
naar een ziekenhuis vervoerd. Bovendien
werden nog 42 personen met lichte verwon
dingen in hetzelfde ziekenhuis behandeld,
waarna zij huiswaarts konden keeren. De
toestand der drie in het ziekenhuis achter
gebleven gewonden was gisteravond bevre
digend.
Een bruiloft, welke in Frankrijk twee vij
andige families tot elkaar moest brengen,
is uitgeloopen c een bloedig gevecht, waar
in de bruidegom werd gedood.
Beide families waren houthakkers ïn het
zuiden des lands en leefden sedert jaren in
bloedwraak. Tenslotte besloot men zich te
verzoenen en den zoon van het eene fami
liehoofd te doen hpwen met de dochter van
het andere hoofd. Tijdens het bruiloftsmaal
ontstond een twist en de gasten gingen el
kaar met messen, revolvers, geweren en fles-
schen te lijf. In totaal werden vier personen
gedood en velen gewond.
De politie heeft thans de voornaamste on
rustzaaiers gearresteerd. Zij zullen worden
gebracht naar plaatsen, welke duizenden ki
lometers van hun geboortegrond zijn verwij
derd.
Van de Atlantische Oceaan lot
het midden van Frankrijk.
De Figaro meldt, dat besloten is tot den
aanleg van een olieleiding van 450 k. m.
lengte, voor het vervoer van benzine van
de Atlantische kust naar het midden van
Frankrijk. Men raamt de kosten op 150 mil-
lioen.
Deze olieleiding zal voorzien in de on
middellijke behoeften bij een mobilisatie
en zonder vertraging of onderbreking de
ravitailleering van het leger en de lucht
macht verzekeren.
De olieleiding zal onder den grond aan
gelegd worden, teneinde haar niet bloot te
stellen aan vernieling. Zij zal loopen van
Donges op 15 k.m. van St. Nazaire naar de
omgeving van Montardigds De leiding zal
vertakkingen krijgen en nog verlengd wor
den.
VOORLICHTING PLATTELANDS
VROUWEN.
Vanaf 1 Augustus 1938 is voor Noord-Hol
land oen aparlc commissie voor huishou
delijke voorlichting ten plattelande inge
steld. Voorzitter van deze commissie is de
heer Joh. Verkuvl te Heemstede. Secreta
ris: C. A. J. van Baar, Parklaan 12, Haar
lem.
Verwachting: Zwakke verander
lijke wind, later uit Wes
telijke tot Noordelijke rich
tingen, helder tot licht of
half bewolkt, droog weer
minder warm.
Verdere vooruitzichten: Wind
uit Noordwest, toenemende
bewolking, geleidelijk koeler
Reeds meer dan 16000 aanvragen
voor de burgerluchtwacht.
Bij de opening van het nieuwe vliegveld
van Exeter in Engeland heeft sir Kingsley
Wood, de minister van Luchtvaart, gewe
zen op het suees, dat het verleden week
aangekondigde plan tot oprichting van een
burger-lucbtwacht heeft.
Reeds zijn, naar hij zeide, meer dan 16.000
verzoeken om toelating binnengekomen, en
nog stroomen eiken dag de aanmeldingen
binnen. De minister deelde voorts mede,
dat het plan reeds 1 September, dit is een
maand eerder dan oorspronkelijk de be
doeling was, zou kunnen worden toegepast
In verband met ernstige ongeregeldheden
die zich hebben voorgedaan te Mandalay,
op 560 k.m. ten Noorden van Rangoon, is
daar ter plaatse een afdeeling Britsche
troepen aangekomen.
Tijdens de ongeregeldheden werden hul
zen en winkels geplunderd. Er zijn ongeveer
50 dooden en gewonden.
Volgens mededeelingen van officieele zij
de zijn de autoriteiteh den toestand mees-
ter<
De toestand te Rangoon
Ook te Rangoon wordt de toestand al
lengs beter. Een verdachte persoon werd
evenwel gisterochtend door de militaire po
litie doodgeschoten.
Omstreeks het middaguur werd medege
deeld, dat 67 personen zijn gedood en 420
gewond. De aangerichte schade wordt ge
raamd op 75000 pond sterling.
Vijftien personen aan boord
Nog steeds wordt gezocht naar de
„Hawai Clipper" die met vijftien op
varenden aan boord sinds Vrijdag
op het traject Guam—Manilla (Stille
Oceaan) vermist wordt.
Zeer bedenkelijk is we) het feit, dat in de
nabijheid van de plek van welke de verdwe
nen cliper zijn laatste bericht heeft gezonden
een groote olievlek op zee is gevonden. In
de hiervan genomen monsters, trof men spo
ren van benzine en smeerolie aan. Hoewel
een en ander weinig hoop laat, blijft de Pan
American rekening houden, met de mogelijk
heid, dat het vliegtuig op het water heeft
moeten neerstrijken en olie heeft uitgestort
om den golfslag minder hevig te maken. Het
vlieg tuig zou dan afgedreven moeten zijn.
Men blijft dan ook voortzoeken.
AMERIKAANSCH LEGERVLIEGTUIG
VERONGELUKT.
Een Amerikaansch legervliegtuig, dat met
elf andere toestellen een escadrillevlucht
maakte, is omlaag gestort. Een lid der be
manning is omgekomen.
16.000 deelnemers.
De wereldbond van padvinsters organi
seert ter gelegenheid van zijn tien-jarig be
staan in Goedoelloe (Hongarije) de eerste
wereldjamboree voor padvinsters, welke in
den zomer van 1939 gehouden zal worden.
Hieraan zullen 10.000 Ilongaarsche en 6000
buitenlandsche meisjespadvinders deelne
men. Rijksbestuurder Horthy heeft als
kamp het natuurpark van Goedoelloe ter
beschikking gesteld,
