Lord Runciman
in Praag
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De weg terug
Thans geregelde oorlog in
Mandsjoerije
Voor verbetering
van het onderwijs
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
DONDERDAG
4 AUGUSTUS 1938
66e JAARG. No. 8377
Ook de Sudeten-
Duitschers aanwezig
Het rassenvraagstuk in Italië
Zware gevechten aan den
Jangste oever
Hevig luchtgevecht boven
Hankau
-VTSCNSJAN
taihoe
m
KOELING
Gezonder toestanden
in wol- en schoenindustrie
Kunstenaars zijn geen
zakenlieden
Padvinders doen hun best!
Dit nummer bevat 8 pagina's
spEERBERICHT
DE BILT SEINT:
Doodelijk ongeluk aan
de Hembrug
REISBUREAU WACO
„Mef sfroomen bloed zullen de Japansche roovers betalen!"
HOENTSJOEN
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg.-Mlj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Een zwijgende menschenmenig-
te wachtte hem. Men hoorde
slechts het draaien van de film-
toestellen, het publiek reageerde
niet. Ik solliciteerde niet, zei
Runciman,
Door een groote menschenmenigte
begroet is Lord Runciman, de En-
gelsche bemiddelaar te Praag aan
gekomen.
Te zijner verwelkoming waren voorts
aanwezig de chef van het protocol en het
ministerie van buitenlandsche zaken, de
kabinetschefs van den minister-president
en den minister van buitenlandsche zaken,
vertegenwoordigers van den Praagschen
burgemeester, alsmede Kundt en Se-
bekowsky van de Sudetenduitsche partij.
Met zijn puntboordje en zwarte
dasje
stapte Runciman als eerste uit den trein,
die precies om 14.53 aan het Wilson station
was gearriveerd. Hij bleef eenige minuten
praten met de Tsjecho Slowaken en Engel
sehen, die hem, zijn vrouw en zijn metgezel
Peto, verwelkomden.
De persfotografen omringden de kleine
groep. Voortdurend flitsten hun lampen,
maar Runciman zette zijn gesprek kalm
■en vriendelijk voort. Daarna verliet hij
terstond het station.
Buiten stond een groep belangstellenden
ongeveer 500 menschen in totaal. Toen
Lord Runciman verscheen, hoorde men
slechts het draaien van de filmtoestellen;
liet publiek reageerde niet, aldus het Hsb.
RUNCIMAN.
Niet gesolliciteerd
had Runciman, zoo hij eenige uren later
aan de persvertegenwoordigers verklaar
de. Verder zei hij, dat het volgens zijn
meening, om tot een oplossing te gera
ken, noodzakelijk is de kwesties grondig te
bestudeeren, terwijl hij er voorts op wees,
dat de vrede slechts kan worden verze
kerd door een regeling, die de instem
ming van beide partijen heeft.
Dit was ongetwijfeld zijn belangrijkste
uitspraak
Men kan hieruit conculdeeren, dat Run
ciman een regeling, die aan eenige partij
wordt opgedrongen, onbevredigend acht.
Hij verzocht voorts de pers om medewer
king, teneinde de wereld juist in te lichten
over den gang der onderhandelingen, waar
omtrent hij beloofde van tijd tot tijd mede-
deelingen te zullen doen.
Hodza ontvangt de Sudeten-
duitschers.
Gistermorgen heeft minister president
Hodza afgevaardigden van de Sudetenduit
sche partij ontvangen.
In antwoord op eenige vragen van Kundt.
den voorzitter der parlementaire club der
Sudetenduitsche partij, heeft de minister
president verklaard, dat geen van de ont
werpen, die aan de Sudetenduitsche partij
overhandigd zijn. als definitief dienen te
worden beschouwd, daar zij als gronslag
gedacht zijn voor verdere onderhandelin
gen met de minderheden.
Frankrijk wordt aangeraden even
eens het probleem te gaan bestu
deeren.
De Italiaansche dagbladen bespraken gis
teren wederom de beteekenis van een conse
fpient uitgevoerde raspolitiek voor alle ge
bieden van het. nationale leven. De „Tri
bune" wijst daarbij op de ervaringen, die
Frankrijk op dit gebied heeft opgedaan. Hel
blad schrijft: „de aanmatiging en de onrust
van de volken van bet Franschc imperium
bewijst het best hoe gevaarlijk, het is tegen
stander van de rassenleer te zijn, wanneer
men er tegelijkertijd aanspraak op maakt
andere volken te beheerschen.
SUCCESSEN DER CHINEEZEN.
Zware gevechten worden geleverd
aan den noordelijken oever van de
Jangtse, waarbij volgens Chinee-
sche berichten de Japanneezen ruim
ruim vijf duizend man hebben ver
loren.
De Japansche troepen, die de Chineesche
stellingen aanvielen ten zuiden van Kioe-
kiang, trekken terug naar Kioekiang ten
gevoige van met succes ondernomen tegen
aanvallen van Chineesche eenheden.
Het officieele Chineesche communiqué
meldt: „de Japansche troepen zijn gisteren
opgeruRt van Soesoeng naar Hoeangmei, op
11 k.m. ten zuidwesten van Soesoeng. Felle
gevechten zijn geleverd, toen de Chinee
sche stellingen aangevallen werden. De Chi
neesche stellingen te Hoeangmei zijn ver
laten door de hoofdmacht der Chineesche
troepen, die thans verschanst ligt in het
heuvelland ten noordwesten van Hoeang
mei.
tig jachttoestellen en achttien bommenwer
pers Slechts twee-en-twintig dezer machines
slaagden er echter ih door te dringen tot
de luchtafweerzone van Hankau, n.1. negen
bommenwerpers en dertien jachttoestellen.
Deze machines deden een aanval op het
vliegveld van Hankau, gistermorgen om
tien uur.
Groote schade aan Chineesche
luchtbasis toegebracht.
Volgens nadere berichten hebben de Ja
pansche marine-vliegtuigen ook zwaar de
Chineesche luchtbasis, het arsenaal en de
luchtafweerbatterijen, benevens andere mi
litaire inrichtingen, bestookt en hun groote
schade toegebracht.
Deze luchtaanval was de zwaarste sedert
29 April, toen de Japansche marinetoestel-
len op den verjaardag van den keizer een
raid op Hankau hadden ondernomen en 51
Chineesche vliegtuigen tijdens een luchtge
vecht neerhaalden.
Japanners halen Chineesche, de
Chineezen Japansche toestellen
neer. Groote verliezen aan beide
zijden.
Tijdens een felle luchtraid boven
Hankau. zijn volgens Chineesche be
richten een zware Japansche bom
menwerper en elf jachttoestellen
neergehaald. Tokio (Domei) deelt me
de, dat 37 Chineesche vliegtuigen
zijn neergeschoten.
DE SECTOR KIOEKIANG
T
HOEPF
NA N WEI
AN"""G
WANGKIANG
i nrNGPiNGAl^~^=V .j.
KIOEKIANG,"^
De Chineezen melden, dat liet luchtge
vecht gistermorgen was ontstaan, toen Chi
neesche gevechtstoestellen aanvallende Ja
pansche machines tegemoet waren gevlo
gen. Voorts werd een luchtgevecht geleverd
door Chineesche jachttoestellen boven de
zuidelijke buitenwijken van Woetsjang, te
genover Hankau. De Japansche machines
vluchtten en de Chineesche toestellen scho
ten er ten slotte twaalf neer. De aanvallen
de Japansche luchtstrijdkrachten vormden
een geweldige luchtvloot, bestaande uit vijf-
Ondernemersovereenkomst zal
bindend worden verklaard.
In de schoenindustrie en schoenhandel
heerschten den laatst en tijd ernstige mis
standen. Door onderlinge concurrentie moes
ten de fabrikanten steeds verder gaan met
concessies ten aanzien van leverings- en
betalingsvoorwaarden, kortingen en omzet-
premie's. Naar wij thans van bevoegde zij
de vernemen, zal dezer dagen een door de
federatie van Nederlandsche schoenfabri
kanten genomen bindend besluit inzake le
verings- en hetalingscondilies bij levering
van schoenen op grond van art. 2 v. de wet
op het algemeen verbindend en onverbin
dend verklaren van ondernemérsovereen-
womsten '35 door den minister van econo
mische zaken voor den tijd van een jaar
algemeen verbindend worden verklaard.
In de in te stellen z.g. schoenencommissie
zullen ook vertegenwoordigers van grossiers
en winkeliersbrganisaties waarschijnlijk zit
ting nemen.
Ook voor de wolindustrie
zal een dergelijk besluit op dezelfde gron
den worden genomen.
Het conflict inzake de New-
Yorksche wereldtentoonstelling
In antwoord op de vragen van het Twee
de Kamerlid Thijssen, betreffende het con
flict tusschen het bestuur van de internati
onale tentoonstelling te New York en de
Nederlandsche kunstenaars, die niet willen
inzenden, omdat naar hun meening geen
bevoegde jury aanwezig is, heeft minister
Slotemaker de Bruine verklaard gaarne te
willen bemiddelen. De minister meent dat
de besprekingen tot dusverre te weinig za
kelijk zijn geweest.
Vreemde taal, gymnastiekloka
len, kleine klassen en eenheid
in de spelling, wenschen de on
derwijzers.
Het Nederlandsch Onderwijzersgenootschap
heeft in algemeene vergadering te Leeuwar
den. bijeen, een motie aangenomen, waar
bij het de wenschelijkheid uitspreekt, dat
een vreemde taal als verplicht leervak zal
worden opgenomen in het leerplan, wan
neer de wet op het L. O. herzien zou wor
den. Ook werden moties aangenomen het
hoofdbestuur op te dragen, dat alle lagere
scholen de beschikking krijgen over een lo
kaliteit, waarin met vrucht gymnastiekon
derwijs kan worden gegeven en den minis
ter van Onderwijs dringend te verzoeken,
maatregelen te nemen, en waardoor aan ge
meentebesturen de gelegenheid wordt gela
ten het onderwijs in de lichamelijke oefe
ning, althans voor de hoogere leerjaren der
lagere school, aan vakonderwijzers op te
dragen.
Namens het hoofdbestuur legde de
heer S. de Vries uit Amsterdam de
motie voor, waarin den minister van
onderwijs, K. en W. dringend wordt
verzocht van zijn voornemen om de
naamvals-n volgens de geslachtslijst
van de Vries en te Winkel bij het
onderwijs verplicht te stellen, af te
zien.
Deze motie werd aanvaard, evenals eene,
waarin op verlaging der leerlingenschaal
wordt aangedrongen, en eene, waarin de
vergadering er met de meeste klem bij re
geering en Staten-Generaal op aandringt de
door de concentratiewet voor het- openbaar
onderwijs aan de L. O.-wet toegevoegde be
palingen daaruit ten spoedigste te doen ver
dwijnen.
Zij kunnen den Jubileumwim
pel" verdienen.
Ter eere van het veertigjarig jubileum
van H. M. de Koningin hebben de hoofd
commissarissen van „de Nederlandsche Pad
vinders" en de „Katholieke Verkenners", in
onderling overleg met instemming van den
Koninklijke Commissaris, de verkenners en
welpen in de gelegenheid gesteld, hun jaar-
lij ksch zomerkamp tot een jubiieumkamp
te maken.
Het idee, dat aan deze jubileumkampen
ten grondslag ligt, is, dat de padvinders
meenen, dat ze II.M. niet beter hulde kun
nen brengen, dan door hun werk zoo goed
mogelijk te doen en zoo intensief mogelijk
te oefenen.
De verkennerskampen, die naar het oor
deel van den districtscommissaris, die het
kamp bezoekt, aan de te stellen eischen
voldoen, ontvangen den jubileumwimpel.
Er is in padvinderskringen zeer veel
animo en de jongens doen enorm hun best
den wimpel te verdienen
Verwachting: Meest matige N.
O. tot O. wind, helder tot
licht bewolkt, droog weer,
behoudens kans op onweer,
vooral in het Zuiden en Oos
ten, warm in het Noorden,
in het Zuiden zeer warm.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Een gedupeerde door het niet
houden in Japan der Olympi*
sche Spelen.
Het besluit van Japan de organisatie van
de Olympische Spelen 1940 'te Tokio af te
zeggen, heeft de plannen van den 26-jarigeu
Fj'itz Steinghez wreed verstoord.
Achttien maanden geleden is Steinghes
uit Zwitserland vertrokken voor een wan
deltocht naar Tokio met de bedoeling tijdig
in de Japansche hoofdstad te arriveeren ten
einde de Olympische Spelen in 1940 bij te
wonen. Dezer dagen was hij juist te Cairo
aangekomen. Hij wandelde door Zwitser
land, Frankrijk en Italië, waar hij zich in
gescheept had voor Egypte. Ten einde zich
cp zee in conditie te houden, wandelde hij
op het dek van het schip twaalf uur ach
ter elkaar.
Steinghez was buitengewoon teleurge
steld, toen hij het nieuws hoorde. Ik neem
er nu maar een paar dagen vacantie van,
verklaarde hij, en dan wandel ik terug
door Centraal Europa naar Zwitserland.
Hem werd nog gevraagd of hij misschien
van plan was naar Helsingfors te wande
len, waar de Spelen in 1940 worden gehou
den, waarop Steinghez antwoordde, dat hij
nog geen besluit had genomen, doch dat hij
op zijn wandeltocht terug tijd genoeg had
om cr over na te den-ken.
Een projectiel ontplofte.
Toen gistermiddag een tweetal arbeiders
van de artillerieinrichtingen aan de Hem
brug bezig waren projectielen te ledigen,
ontplofte een gedeelte daarvan.
De arbeider H. J. Wierda uit Zaandam
werd doodelijk getroffen, de werkman Geu-
bel uit Oostzaan kwam er met lichte ver
wondingen af. De artilleriedeskundigen stel-.
Ion een onderzoek in.
Wilt U een heerlijke vacantietocht? Dan
een meerdaagsche reis van het
Reisgidsen gratis verkrijgbaar. Reisbureau
W.A.C.O., Den JHelder, Kanaalweg 132,
Tel. 773.
De toestand verergert zich.
Japanners ontruimen een grens
stad. Japansche stellingen
weer onder vuur. De Sovjet
troepen blijven aanvallen.
Russische luchtmacht in actie.
Japansche pers blijft haar
kalmte bewaren. Massaver-
gaderingen in Rusland. J
De toestand, dit wordt zoowel door
Tokio als door Moskou toegegeven,
verergert. Het is thans een feit dat
aan beide zijden geregelde troepen
aan de Mandsjoerijsche grenzen in
het vuur worden gebracht.
Het gisteravond door het tele-
graafagentschap der Sovjet Unie
gepubliceerde communiqué toont dui
delijk aan, dat de leiders van het
roode leger in het verre Oosten ver
plicht zijn steeds machtiger mate-
rieele middelen op het spel te zetten
om de Japanneezen buiten het om
streden gebied te werpen.
Toch verliest men te Moskou de hoop
niet tenslotte tot een bevredigende oplos
sing te komen.
De kalmte toont aan, dat Moskou de po
litieke kringen niet verhindert zich er re
kenschap van te geven, dat een 'opneming
der op het spel gezette kraehten groote ge
varen biedt. Men zegt. dat de Japanneezen
mot vuur spelen ondanks do gematigdheid
der Sovjet regeering.
Men beweert, dat de loop, welke de zaak
heeft genomen, vooral komt door het oor
logsdelirium der leiders van het Kwantocng-
leger,
De Sovjettroepen vallen weer
aan.
Het hoofdkwartier van het Kwan-
toengleger heeft een communiqué
uitgegeven, waarin wordt medege
deeld, dat sovjet-troepen, welke in
aantal vele malen grooter waren
dan de Japansche grenswachten, 'n
aanval hebben ondernomen op de
Japansche stellingen langs de heu
vels van Tsjang Koe Feng en Sja
Sao Ping.
De aanvat duurde zes uren en
werd Woensdagmorgen om vier uur
ingezet. De Japanners sloegen de
Russen echter af. Om tien uur trok
ken zij ongeveer een kilometer te
rug.
Boven Kojo zijn Russische vliegtuigen
verschenen, die de stad bombardeerden.
De bevolking zou gevlucht zijn.
Verder hebben Sovjet-Russische vliegtui
gen hommen geworpen hij Koiko, een der
vliegtuigen is omlaag geschoten. Een an
dere grensstad. Tsjinsojo is door 21 Sovjet
russische toestellen bestookt. Hiervan wer
den drie omlaag gehaald.
De luchtbeschermingsdienst van Oost-
Japan heeft maatregelen genomen, zoodat
met inbegrip van Tokio
Oost-Japan verduisterd
kan worden. Een dikke mist hing gisteren
boven het gebied van Tsjang Koe Feng,
waardoor de luchtmacht van de Sovjets
niet kan opstijgen. Het Japansche bureau
voegt hieraan toe, dat de Russen van de
zen mist gebruik maken om versterkingen
aan te voeren.
Volgens een telegram van den specialen
correspondent van de Nitsji Nitsji Sjim-
inoen is de vorm der heide omstreden heu
vels, de Tsjang Koe Feng en de Sjetso-
ping door 't bombardement van de Sovjet-
Russische vliegtuigen geheel gewijzigd.
Buitenlanders moeten er buiten
blijven.
In Japansche politieke kringen wordt ver
klaard, dat elke buitenlandsche poging om
te bemiddelen tusschen Rusland en Japan
zal mislukken. Japan is bereid onmiddel
lijk met de Sovjet Unie te onderhandelen,
zoodra de uitdagingen van de Sovjet Unie
een einde nemen.
„Rusland een slecht
jongen"
opgevoede
HET TSJANGKOEFENG INCIDENT
MANDSJOEKWO
„.ÓÓSTEN .J1
{y WLADfWOejpR
^.TSJANGKOEFENG
A,. V-, SJAUTSJAUPiNGfë.
D'SjinmoAN'^/1
jJKAINEl .NOWCGORODSKl
C POS JET BAAI
KOREA VpSE-^/- "krajenoje -
f'rasjoen
zéggen Japansche bladen.
De Nitsji Nitsji Sjimboen schrijft, dat
het nieuwe grensgeschil door de Sowjet-
llnie zeker niet voor de grap ontketend is.
Het is derhalve voor Japan dringend nood
zakelijk de werkelijke motieven van Rus
land vast te stellen. Het blad schrijft:
„Denkt U eens irf wat er gebeuren zou,
wanneer wij onzen buurman zich lieten ge
dragen, zooals hij dat wil."
Over het algemeen is de toon der Japan
sche bladen niet zeer heftig in tegenstel
ling met de Russische pers, die op feilen
toon tegen Japan ageert.
De inhoud der Moskousche bladen werd
gisteren overheerscht door een waren stroom
van resoluties van massavergaderingen in
alle deelen des lands.
De verschillende resoluties hebben hoofd
zakelijk denzelfden inhoud: „Wij vreezen
geen dreigementen. Onze grenzen zij ontoe
gankelijk". „Houdt het kruit droog". „Voor
het vergoten bloed van onze grenssoldaten
zullen de Japansche roovers met stroomen
bloed betalen". Er moet hieraan echter wor
den toegevoegd, dat deze dreigende uitdruk
kingen meestal in voorwaardelijken vorm
gegoten zijn, door uitdrukkingen als „Wan
neer de vijand den aanval begint", of „wan
neer rij zijn actie voortzet." Eenige resolu
ties zijn scherper geformuleerd en geven
aan, dat men thans onder geen omstandig
heden meer moet terugwijken.
Duitschland gereserveerd
Duitsche politieke kringen betoonen zich
zeer gereserveerd in hun oordeel ov£r het
conflict tusschen Japan en Sovjet Rusland
Men hoopt nog dat de vrede zal kunnen
worden gehandhaafd en dat de diplomatieke
betrekkingen niet zullen worden onderbro
ken.
Overigens schuiven de Duitsche bladen
trouw aan de Duitsch-Japansche overeen
komst, natuurlijk alle verantwoordelijkheid
voor de tegenwoordige verwikkelingen op
Sovjet Rusland af.