nze voorouders in het zeebad Onder een groot zeil Duitsche emigrant pleegde zelfmoord De zee is een diep geheim U/ieJUennen Andere t ij d e n, andere zeden Bandieten in den loop der tijden Klink-Pijnenburg winnen koppel wedstrijd Dcrksen slaat Ooms in de omnium Vechtpartij bij den waterkant Duizend Nederlanders de lucht in Uit de Spaansche hel ontvlucht Groofe boschbrand bij Heerde Nog sfeeds onlusten in Birma Veertien dagen zonder eten en drinken „Een ren naar de zee, gelijk het Scheveningsche strand onlangs bij de opening van het badseizoen zag gebeuren, beteekende honderd jaar geledien een rit naar de zee per batkoets of voor minder gesi tueerden per badkar van Pronk. Deze heeft 120 jaar geleden, in 1818, zijn eerste badhuis voor het publiek geopend en toen gelijkertijd badkoetsen en badkar- ren beschikbaar gesteld, aldus de N.R. Crt. In 1S10 zag te Dordrecht bij Blussé en Van 'Braam liet licht een werkje, getiteld „liet Zee-Bad, of overzigt over den oor sprong en nuttigheid der badien in het al gemeen, benevens eene meer opzettelijke beschouwing van den invloed der Zee-ba den in het bijzonder, op de bevordering of herstelling der gezondheid, door genees kundige waarnemingen gestaafd" met een aunJtungsel nopens de nieuwe zeebadinrich- ling te Scheveningen, van welk aanhangsel de Mjmeegsche geneesheer dr. A. Moll eveneens de schrijver was. Pronk had er de inlichtingen toe verschaft. Hij zag er een uitstekende reclame in voor zijn nieuw bedrijf, nauwelijks een jaar oud, en de en thousiaste dokter wenschte den onderne mer „den meesten voorspoed en het Vader land geluk" met de eerste Scheveningsche hadinrichting. Uit 's-Gravenihage had dr. Moll door kennissen vernomen, dat in den zomer van 1S18, dus het eerste badseizoen, het zeebad te Scheveningen reeds veel pu bliek had getrokken, al was de prijs van een bad „dertig Hollandsche stuivers (bij abonnement één gulden)", onverschillig of de bader daartoe het badhuis van Pronk bezocht dan wel zich per badkoets of bad kar in zee. liet rijden. Een grenswacht voor de zede lijkheid. Werd die toeloop mede bevorderd door bijzondere middelen als een militaire wacht, waarvan dr. Mol vertelde, dat zij het strand tot op een verren afstand bezette en alle mogelijke ongeregeldheden verhin derde? Dat was dus nog wat an ders dan het „verwenschte" hekje op het strand, om daar de schapen van de l>okkcn gescheiden te hou den! Ook toen achtte nnen een grenswacht voor de zedelijkheid niet militant genoeg. En hoe preutsch was men verder bij het gebruik der antieke badkoetsen, elk ter waarde van pl.m.... 1000 gulden, waarvan er toen drie in zee gingen. De liefhebbers op het strand of in het badhuis van Pronk kregen dan ook elk hun nummer en moes ten dus hun beurt afwachten om in zee te gaan. Pronk had echter het Engelsche ori gineel nog aanzienlijk verbeterd en ver schafte dr. Moll de volgende gegevens voor het gebruik er van. De badkoets wordt door één paard in zee gebragt. De badkruiker gaat op het drooge met eenen trap daar in, vindt er eene kamer, welke alle geriefelijkheden, die hem noodig zijn. aanbiedt en die hij kan slui ten. Vervolgens gaat een zeeman, het paard geleidende, vooruit en keert ter genoegzame diepte in zee gekomen zijnde, de badkoets in eenen halvemaansvormigen kring om, totdat deze met de voorzijde naar den vasten wel geplaatst is, om gedurende het baden in deze stelling te blijven". Dit alles om den (of de) badgast al mede voor de booze blikken en loerende oogen der in het badhuis op hun beurt wachten de concurrenten te beschermen. Het gaat gebeuren... ■Maar als het met de badkoets ook zoo ver was gekomen, dan ging het gebeuren! Wat? „Alsdan ontrolt zich een zeil, welks uiteinden ter lengte \an 25 voet in het water uedervalleu, den zich badenden alzoo in staat te stellen, om, geheel ongezien uit de koets in het water af te stijgen en van de aldaar voorhandene midde len, óm zich vast te houdien, ge bruik te maken, zich als onder een tent in volle zee baden en tevens aan de heilzame werking van den golfslag blootgesteld te wezen. Lang genoeg in het bad vertoefd heb bende, beklimt hij de koets weder, waarin hij zich op eene verkwikkende wijze ver warmd vindt; hij laat op het drooge rij den, kleedt zich en het zeil weder hebbende doeit ophalen, verlaat hij zijne beweeg bare verblijfplaats". Langer dan een kwar tiertje, soms zelfs maar 7 a 10 minuten, durfden de meeste badgasten zich niet aan het zilte element toevertrouwen, dit vooral met het oog op hun gezondheid! Bovendien kon er van de koets uit in zee nog asistentie worden verleend in het geval van ziekte of zwakheid. „Wie iemand ter hulpe begeert of te zwak is, om zich zeiven te bestieren, kan naar gelang der sekse den bijstand van een man of vrouw verkrijgen, terwijl hem aan het badhuis de verlangde ververschingen ten dienst staan." Daar rookten de heeren badgasten hun lan ge gouwenaars tot begrijpelijke ergernis der dames, dronken voor hun gezondheid zee water maar ook wel eens iets anders, dat „vrouw" Pronk doorgaans allersmakelijkst wist te serveeren, zoodat het badhuis te vens een soort van restaurant was met ge legenheid tot binnenbaden in „secrete ap partementen", waarmee veelal de kuur werd ingezet. In dien tijd waren er te Sche veningen zelfs nog maar 60 kamers met zit- en slaapgelegenheid voor pensiongasten, die er de baden namen, te huren, zoodat de meesten in Den Haag hun vast verblijf hadden en zich per faëton of ander ver voermiddel in den morgen of overdag naar Scheveningen lieten rijden. Een voorspelling. Wat do toekomst, van Scheveningen als badplaats betrof daarvan had dr. Moll reeds in 1819 zeer hooggestemde verwachtingen. „De begunstiging van het Koninklijk Huis, de vaderlandsliefde onzer natie, de lang zame doch des te zekerder gang van elke nuttige en voegzame maatschapplijke in- rigting bij ons te lande, de nabijheid der Hofstad eindelijk mogien ons billijk doen verwachten, dat zich deze plaats eenmaal verheffen zal tot de schitterende hoogte van een der eerste en meest gezochte zee badplaatsen. van het aan de Noordzee pa lende vaste land." Goed gezien Intusschen een ren naar de zee is toch maar heel wat sportiever en gezonder dan een rit naar de zee. I Bandieten (in hef Italiaansch „banditti") waren oorspronkelijk ballingen. Later gaf men dien naam aa gehuurde moordenaars thans is dit woord een synoniem van roovers. Zij behoorden vooral thuis in de bergstreken van Italië, waar de bandieten benden aan een opperhoofd gehoorzaam den, zich in grotten en wouden verschuil den en van roof en moord leefden. In het voormalig koninkrijk Napels wa ren zij wel eens zoo geducht, dat de re- geering overeenkomsten met hen sloot. Dik wijls gebeurd het, dat bandieten de reizi gers modesleepten, om zich een aanzienlijk losgeld te verschaffen. Tot de merkwaardigste hoofdlieden der ban dieten in de 18e eeuw behoorden Piötro de Calabrces (1812) die zich keizer van het gebergte, koning der woivdcn enz., noemde, en na hem Gasparoni, die een bende van 200 man onder zijn bevelen had. Op Sicilië hielden zij voorai verblijf in Val Demone en vroeger waren zij er zoo gevreesd, dat de vorst van Villafranca zich hun bescherm heer noemde en hun veroorloofde zijn li vrei te dragen. Tegenwoordig heeft men in Europa ge lukkig nog maai- heel weinig bandieten benden. Ook in Italië zijn zij geheel uit geroeid, zoodat reizigers er volkomen vei lig kunnen reizen, Wedstrijden op de Alkmaarsche Wielerbaan. De uitslagen van de gisteravond op de Alkmaarsche wielerbaan gehouden wed strijden luiden: Omnium voor amateurs: Sprint: Eerste rit: 1. Derkscn, 2. Pronk (half wiel) 10,6 sec. Tweede rit: 1. Pronk, 2 Ooms, kwartleng- te ,10.6 sec. Derde rit:1 Ooms, 2. Derksen, kwart- wiel 10.4 sec. Puntenwedstrijd: 1. Derksen 9 pnt., 2. Ooms 5 pnt.; 3. Pronk 4 pnt. 500 meter met vliegenden start tegen liet horloge: 1. en 2. Derksen en Ooms, beiden 31 sec.; 3. Pronk 32.4 sec. Totaaluitslag: 1. Derksen 3y2 pnt., 2. Ooms AYz pnt., 3. Pronk 7 punten. Achtervolging over maximaal 4 K.M.: Pijnenburg wint van Klink met 25 meter verschil in 5 min. 5,4 sec. Puntenwedstrijd voor beroepsrenners: 1. Groenewegen 8 pnt.; 2. van der Voort 7 punten; 3. Savelsberg 6 punten. Afval wedstrijd voor professionals: 1. Weemaes; 2. Frank; 3. van Hout. 50 ronden op eigen kracht; 1. Roes; 2. Groot; 3. van der Voort. 60 K.M. koppelwedstrijd: 1. Pijnenburg Klink 1 uur 22 min. 29 sec. Op één ronde: 2. GroenewegenRoes 13 punten; 3. Mul lerSavelsberg 2 punten; Op twee ronden: 4. GrootFrank 10 punten Op drie ronden: 5. van Houtvan der Voort 5 punten. Conflict tusschen kanovaarders en hengelaar. Er zat gisteravond een hengelaar langs den waterkant bij don Watergangsweg aan de overzijde van het IJ bij Amsterdam. Na een dag van inspannenden arbeid in een soms bijna ondragelijke hitte is het des avonds een waar genot buiten te zijn, voor al aan den waterkant, Een hengel, een snoertje en een stuk deegziedaar de in grediënten van vele Amsterdammers, die in den zwoelen zomeravond naar buiten trekken om rust en verkoeling te vinden en tevens te trachten een vischje te verschal ken. Maar deze hengplaar. vond noch rust, noch vergoeling en ooR'de visehkes-bleven uit zijn buurt. Want op het water, waar zijn dobbertje dreef, waren nog andere Amsterdammers. Zij zochten ook rust en Verkoeling en ped delden in hun kano's doelloos rond. Dit ver toornde den hengelaar zeer, want de kano vaarders brachten het water in beroering en joegen dus de vischkes weg. Er ontstond een woordenwisseling, waar mede zich ook eenige voorbijgangers gin gen bemoeien en tenslotte ontstond er een vechtpartij. Een der vechtenden bleef op het slagveld achter. Hij jiad een klap gekre gen, waardoor hij tegen den grond sloeg en zoo ongelukkig terechtkwam, dat het rech terbeen brak. De man moest in een zieken huis worden opgenomen. Toen peddelden de kanovaarders weg en pakte de hengelaar zijn boeltje bij elkaar. De rust bij den waterkant aan den Water gangsweg keerde terug. De politic van het Bureau Adelaarsweg zal nu uitzoeken wie dien ongelukkigen klap heeft gegeven, waar na proces verbaal zal volgen. Men krijgt den smaak van de vliegerij te pakken. Zaterdag is een recorddag voor de K. L. M. geweest. De passagierslijsten vermelden een totaal van 1076. Alle passagiers reisden op de Europeesche lijnen. In eigen land reisden 576 passagiers. De Texellijn boekte er hier van 148, een resultaat waar de K.L.M. zeer tevreden mee is. Ook zuigelingen vliegen, zes baby's werden als passagiers op de Zee- landlijn geboekt. Het Douglas materieel voldoet uitstekend op de Indië route. Het vliegend personeel is er thans volkomen mee vertrouwd, het geen slechts ten goede kan komen aan het stipt uitvoeren van het dienstschema. Slechts zes vluchten hadden in het eer ste halfjaar van 1938 eenige vertraging. In totaal werden op deze lijn 2519 passagiers vervoerd (vorig jaar 1671) wat een stijging van 47% bcteekent. Cor Dekker begint te colporteeren. Gisteren is Cor Dekker, de jongeman uit Den Helder die eenigé maanden gele den op wonderbaarlijke wijze aan de Spaan sche hel ontvluchtte, aangevangen met de colportage van zijn boekje, dat hij met suc ces in tal van andere plaatsen in den noord- kop van onze provincie heeft verkocht. Het betreft hier een onopgesmukt relaas van Dekker, een aaneenschakeling van avonturen aan het Spaansche front, waar van nier. reeds een idee gekregen heeft in de artikelen, die we bij de terugkeer van •Dekker aan hem wijdden. De prijs van het werkje bedraagt slechts 50 cents, waarbij wij er de aandacht op ves tigen, dat de opbrengst besteed wordt voor het terugkrijgen van zijn Nederlanderschap. Slechte behandeling in de ge vangenis, meende het Kamerlid de Visser. Neen, zegt de mi nister! Naar men zich zal herinneren, heeft het communistische Tweede Kamerlid, de heer L. de Visser, den minister vragen gesteld over de behandeling van Duitsche emi granten en den nadruk gelegd op een re cent geval, waarin de Duitscher Hubert Baltus, die asthmalijder was, uit vrees voor uitlevering en door slechte behande ling hier te lande, zelfmoord zou hebben gepleegd, in het Rotterdamsche Huis van Bewaring. De minister heeft geantwoord, dat inderdaad ook officieel zelfmoord is aangenomen. Dat Baltus asthmalijder was, is den minister niet bekend. Blijkens een ingesteld onderzoek heeft de bedoelde vreemdeling geen geneeskundige hulp wegens asthma ingeroepen, noch van een dergelijke kwaal, waarvan ook geen verschijnselen zijn waargenomen, mededee- ling gedaan. Gedurende het aanvankelijk verblijf aan het nog niet geheel voltooide hoofdbureau van politie ontbrak gelegenheid tot luch ten. Na de overbrenging als passant in het huis van bewaring is echter dagelijks bedoelde gelegenheid gegeven. Mede in verband met een achtergelaten brief van Baltus kan worden aangenomen, dat de zelfmoord in verband stond met het regiem, waaraan hij gedurende zijn de tentie was onderworpen. Niets wees er ech ter op dat hij zelfmoordplannen had. De minister kan geen aanleiding vinden bij zondere maatregelen te treffen, daar de behandeling aan redelijke eischen voldeed. Schietoefeningen de oorzaak. Gisteren heeft een groote boschbrand ge woed bij de z.g. Dellen te Heerde (G.). Twintig tot dertig H.A. zijn verwoest. Het vuur zou ontstaan zijn tijdens schietoefe ningen op de legerplaats Oldenbroek. Het gevaar voor uitbreiding was gisteren om vijf- uur bezworen. Eenige niet ontplofte granaten, die nog in de schietheide lagen, kwamen door het vuur tot explosie, zonder echter ongeluk ken te veroorzaken. In verscheidene districten is liet nog steeds onrustig en komen tel kens nieuwe gevallen van plunde ring en moord voor. In Tharawaddy zijn twintig Indiërs gedood en een gelijk aantal gewond. In totaal zijn thans tachtig dooden gevallen en driehonderd personen gewond. Te Yenangijaung, het in Britsch bezit zijnde Birmeesche petroleumcentrum, heeft de politie zich genoodzaakt gezien het vuur te openen, tengevolge waarvan twee Birma- nen gewond werden. Bij het daarop volgen de gevecht vielen vijf dooden en vijftig ge wonden. Aan de eigendommejj der olie maatschappijen is geen schade toegebracht. Te Rangoon zelf is het rustig. PLEZIERBOOT GESTRAND. Mistbanken waren de oorzaak. De plezierboot „Queen of Kent1' metende 798 ton, met 400 passagiers aan boord, strand de op de Brake Sands, vier mijlen van Rams- gale vandaan, lezen wij in de Daily Express. De kapitein van de plezierboot zond S.O.S. berichten uit, waarna de reddingboot van Ramsgatc uitvoer, om de passagiers aan boord te nemen. Nadere berichten meldden, dat het schip bij laag water aan den grond liep en men hoopt, dat het hij vloed weer vlot zal komen. Er waren op het moment van de stranding mistbanken op zee, waar aan de stranding moet worden toegeschre ven. Ontzettend, avontuur van vijf Indische bamboehandelaars. Op den 26stcn Juni brachten zij, van de monding van Tjiasem pl.m. 1600 stuks bam boe in vlotten van 150 ii 160 stuks, in totaal dus 10 vlotten, naar Tjilamaja om ze aan den man te brengen en als gewoonlijk voe ren zij langs het strand. Op Maandag 27 Juni werd de heele vlottenvloot bij de mon ding van de Tjiasem overvallen door ee» geweldigen storm, welke hen verder de zee in dreef. De vlotten werden intusschen door de woeste zee uit elkander geslagen en gingen verloren. Er bleef nog een vlot over van pl.m. 150 stuks bamboe, waarop het vijftal zich bevond. Zij hadden totaal niets bij zich, geen eten en geen drinkwater. Wel waren zij voor de reis van Tjiasem naar Tjilama ja, die gewoonlijk slechts 2 dagen duurt, in het bezit van mondvoorraad. Om hen heen zagen zij niets anders dan woeste golven. De vurige hoop, dat zij een boot of iets dergelijks zouden ontwaren, die redding kon brengen, bleek slechts ijdel. Dagen gingen voorbij zonder eten of drinken, alleen als het regende konden de ongelukkigen met hun geopende monden het hemelwater opvangen. Na ongeveer 17 dagen rondgedobberd te hebben zagen zij eindelijk land doch het was nog heel ver. Langzaam doohi zeker blies de zeewind het vlot naar het land toe. Twee dagen gingen weer voorbij voordat zij eindelijk vasten grond onder hun voeten hadden, doch zij hadden geen flauw idee waar zij zich bevonden. Het oer- bosch, dat voor hen stond werd betreden om voedsel te zoeken tegelijk met de hoop om menschen te ontmoeten evenwel vruchte loos. Zij konden slechts bladeren eten en hier en daar vruchten van nipahpalmen. Na 6 dagen langs het strand geloopen te hebben, zagen zij eindelijk een manspersoon een hengelaar, Zij stormden op den vis- ^scher toe en smeekten hem om hulp en om eten. Gelukkig konden zij zich met wat maleisch, verstaanbaar maken. De visscher bracht hen eerst naar zijn huis en onthaal de hen op eterijen. Daarop bracht hij hen naar den Kepala van zijn Kampong. Toen was het grootste leed geleden. Het kamponghoofd bracht hen langs de rivier naar Telok Betong, vanwaar zij ver- dor per K.P.M. boot naar hun plaats van afkomst terug voeren. Zij waren 33 dagen afwezig geweest. DE RADIO ZWIJGT Man, vrouw en tienjarig zoontje op een eiland geven geen ant woord. Allo pogingen om radio-gemeenschap te krij gen met dr. Fraser Darling, die met z'n vrouw en zijn zoontje van tien jaar verblijf houdt op het eiland Rona, vier en veertig mijlen ten Noord-Oosten van Kaap Wrath in N.W. Sutherland, zijn vruchteloos geweest. Drie weken geleden zetten zij voet aan wal op het eiland. Zij zetten twee houten hutten op en hadden voedsel bij zich, ge noeg voor zes maanden. Bovendien was de dokter in het bezit van een radiotoestel. Hij had de gewoonte elke week een bericht te zenden van den volgenden inhoud: „Darling- familie maakt het goed." Ofschoon het radio-station van de Lewig vuurtoren den dokter herhaaldelijk heeft op geroepen, werd er geen teeken van leven ontvangen en wordt het ergste gevreesd, zegt de Daily Express. SLECHT AFGELOOPEN. Droevig einde van een vacantie- reisje. Een motorrijder werd gedood en elf perso nen werden gewond naar een ziekenhuis gebracht, toen de motorrijder een zekere Charles George Brown van Barking in Essex en twee automobielen met elkander in bot sing kwamen op den Barking Southend weg te Kainham. De Daily Express zegt, dat onder hen, die naar het ziekenhuis vervoerd werden een familie is van vier personen. De automobi listen waren op een vacantiereisje. Geen Lutine-nieuws. Zoo stil als de morgen was na de gunsti- ge^ berichten, welke de nachtploeg van de „Karimata" op het eiland bracht, zoo stil en bijna emotieloos gleed de dag van giste ren voorbij naar den volgenden. De zee lag als een diep en wit geheim, dat blinkt over de blonde banken zijn zilveren rijm, zooals Boutens dichtte... Inderdaad een geheim, waarin wij de groote schat vermoeden en verwachten. Wij zouden op sommige oogenblikken ooren willen hebben die de ruischende taal van de zee kunnen verstaan. Wellicht zouden wij uitvoeriger ingelicht worden over de zaken, welke onze aan dacht sedert langen tijd dermate gespannen houden. Af en toe dwalen onze oogen in de richting van de „Karimata", wel ke met haar kracht de diepste ge heimen van de zee wil doorgron den en, zoo ooit, dan zal de zee zich thans moeten overgeven aan de greep der techniek ginds te midden van de banken op de Terschellingcr gronden. Hoe lang nog? Iedere gelegenheid om iets over het werk van den molen te weten te komen worden met beide handen aangegrepen. De „Kari mata" is dan ook sedert gisternacht weer vlak boven het wrak en weiit op de plaats, waar de eerste goudstaaf als een blinkend geschenk naar boven kwam. Op sommige momenten pijnigen wij ons met de vraag, hoe lang het nog kan duren. Iedereen moet op deze vraag het antwoord schuldig blijven. Eu een oogenblik daarna worden wij gegrepen door het vroolijke strandleven, dat op Terschelling hoogtijda gen doormaakt. De vacantiegangers trekken zich oogenschifnlijk weinig van „Karimata" en, „Lutine" aan, doch tot de evenementen van den dag behoort steeds de aankomst van een boot uit Harlingen, of wel van een. der sleepbooten, welke de haven binnenva ren om te bunkeren. Zoo liep vanmorgen de „Holland" binnen, aan boord waarvan de heer Bol weer eilandwaarts kwam. De zon, welke gelukkig ook vandaag weer de vloeiende contouren van Terschelling aanzet, straalde ook over de indrukwekken de plechtigheid, welke gistermiddag in Hoorn geschiedde. Daar werd begraven een der meest be kende bewoners van Terschelling, Aike P. Smit, oud-schipper van de roéireddingboot van de Noord- en Zuidhollandsche redding maatschappij te Oosterend. De heer Smit bereikte den leeftijd van 88 jaar en slaagde er in, in totaal 77 zee varenden te redden, wanneer de storm langs Terschelling loeide. Op een ouden boerenwagen... De toraairdebestel^ing van dezen tnan geschiedde volgens het oude ceremonieel, dat op Terschelling in eerc blijft. Op een oude boerenwagen op hooge wielen werd het. stoffelijk overschot van Oosterend naar Hoorn vervoerd. De burgemeester van Terschelling legde namens het plaatselijk bestuur van de red dingmaatschappij een krans op de groeve, waarmee de plechtigheid was geëindigd. Gisteren brachten Z. Exc. Jhr. mr. A. C. D. de Graeff, oud-minister van buitenland- sche Zaken, en president-commissaris van de gemeenschappelijke Mijnbouwmaat- schappij „Billiton" in gezelschap van zijn dochter een bezoek aan Terschelling en voer voor de tweede maal met de „Stor- temelk" naar de „Karimata",

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 6