Drukke dagen voor Aans!asop
Europas diplomaten ONTPLOFFING KORT NA
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Hitier houdt het
laatste woord
Dagorder van den
legercommandant
Saneeringsmaatregeien
voor de bollen
De strijd om
Hankau
thy 1
D I N S DAG
Londen en Berlijn in afwachting.
Henlein toont zich inschikkelijker.
Heden een belangrijke Minister
raad te Londen.
Geen terugkeer van
Koning Alfonso
Hitier inspecteert zijn
troepen
Bijzondere Honoaarsche
gevangervssen
van het veldleger
Dit nummer bevat 8 pagina's
kl/EERBERICHT
DE BILT SEINT.
REISBUREAU WACO
HELDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
A- irnMST Tr onrn A p
Uitgave der Ultg.-Ml) Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
30 AUGUSTUS 1938
66e JAARG. No. 8399
Na een dag van groote politieke
activiteit in de hoofdsteden van Eu
ropa is over het algemeen zoowel te
Londen als te Berlijn, de stemming
iets hoopvoller. Men acht het een
verheugend teeken, dat de Sudeten-
Duitschers niet geheel onwillig
schijnen op de basis van het nieuwe
plan van Hodza de onderhandelin
gen met de regeering van Praag te
hervatten. In ieder geval heeft de
bemiddelaar Lord Runciman zijn
activiteit verdubbeld.
Volgens zekere inlichtingen uit. welinge
lichte bron zou de Engelsche bemiddelaar
Henlein nieuwe voorstellen hebben over
handigd, waarin van de zijde der Tsjechen
groote concessies werden gedaan. Tot nu toe
wordt 'n volkomen geheimhouding in acht
genomen over den aard van het nieuwe be-
stuursstelsel in Tsjccho-Slowakije. dat men
onder oogen wcnscht te zien. Een aandach
tig onderzoek over do activiteit van de En-
gelsche missie en met name van Gwatkin
werpt evenwel een vrij groote duidelijkheid
op de nieuwe bestudeerde plannen.
Echter
sen!
Hitier moet beslis-
Te Londen geeft men er zich, aldus het
Hsb. echter rekening van, dat het laatste
woord niet bij Henlein ligt. maar bij Hitier
en dat derhalve een zeer inschikkelijke hou
ding van den leider der Sudeten-Duitschcrs
nog niet genoeg is om den weg naar een
vreedzame oplossing te banen.
De Duitsche autoriteiten weigeren te. ge-
looven, dat het de Westelijke democratieën
ernst is met hun verzekeringen, dat zij hun
verplichtingen jegens' Tsjccho-Slowakije en
jegens elkaar strikt zullen nakomen.
De Engelsche regeering overweegt
derhalve haar standpunt, hetwelk
Sir John in zijn rede van Zaterdag
heeft omlijnd, binnenkort door den
gezant te Berlijn nog eens in duide
lijke woorden uiteen te latgn zetten.
Ook Berlijn wacht!
Na de felle critiek op de rede van Sir
John Simon uitgeoefend, rest Berlijn thans
niets anders dan af te wachten, hoe de re
sultaten zullen zijn van het onderhoud tus-
schen Henlein en Runciman, en hoe de
inhoud is van de nieuwe voorstellen van
Praag.
Do Deutsche Diplomatisch-polistische Kor-
respondenz bespreekt de pogingen van een
groote mogendheid, welke de Tsjechische
logeering van een verzoenende houding te
genover de Sudetenduitschers vrijstelt, om
dat Praag den Sudetenduitschers een nieu
we niet nader aangegeven basis van onder
handeling heeft voorgesteld.
Dn Korrespondenz schrijft o.m.: Wanneer
in het buitenland van een Tsjechische
staatscrisis wordt gesproken, zoomede van
de mogelijkheid, dat het acuut worden daar
van met alle ernstige buitenlandsch politie
ke aspecten van diens zware internationale
gevolgen zal kunnen medebrengen, schijnt
het gebiedend, dat in dit verband dan de
vermaningen ook werkelijk worden gericht
tot hem wien zij aangaan en die in staat
zou zijn de dingen zoo te veranderen als in
overeenstemming is met het waarlijk demo
cratisch beginsel van het huisrecht van
iedere bevolking op haar eigen grond en wel
radicaal en direct.
Hamburger Fremdeblatt schrijft, dat de
aard der Britsche politiek is in Duitschland
wantrouwen te zaaien. Het blad besluit: het
is voor Duitschland onmogelijk in de nieu
we Tsjechische voorstellen iets anders te
zien dan "een nieuw tactisch gebaar de Su
detenduitschers in het ongelijk te stellen".
Downingstreet heeft het druk.
Sir John Simon, Lord Halifax, Yansittart
en Neville Henderson ,die gistermiddag om
drie uur naar Downingstreet waren gegaan,
om daar te beraadslagen met don eersten
minister, zijn weer vertrokken na een on
derhoud, dat een uur en twintig minuten
heeft geduurd.
Halifax en Henderson, de Britsche gezant
te Berlijn, die vergezeld waren .van twee des
kundigen van het departement van buiten-
landsche zaken, begaven zich vervolgens
naar het Foreign Office, dat aan de overzijde
van het bureau van den premier is gelegen.
Hef is thans waarschijnlijk te achten, dat
de heden te houden bijeenkomst der minis
ters den omvang zal hebben van een kabi
netsraad, daar waarschijnlijk alleen de mi
nister van de Dominions, Lord Stanley die
in Canada vertoeft, en de Lord-prësident
van den raad, Lord Hailsham, niet aanwezig
zullen zijn.
Heden zal een beslissing genomen kun
nen worden omtrent de te volgen politieke
gedragslijn, daar de dag van heden alleen
gelegenheid heeft geboden, zich een over
zicht van den toestand te vormen, aldus
verklaart men in F.nsrelsche diplomatieke
kringen. De aanwijzingen van Neville Hen
derson zullen overigens niet de ecnige ele
menten zijn, waarover het kabinet zal be
schikken. om zich een oordeel te vormen.
Het is niet juist, dat Franco hem
den troon heeft aangeboden.
Een Engclsch dagblad bevatte gistermor
gen het bericht, dat graaf Luis Sierragorda
contact gezocht had met ex-koning Alfon
so, ten einde hem uit naam van Franco
voor te stellen opnieuw den troon te beklim
men, wanneer de rcchtschen de overwinning
behalen.
Graaf Sierragorda heeft thans Havas ver
zocht bekend te maken, dat dit bericht van
iederen grond ontbloot is, dat hij nooit door
Franco met een missie van dien aard is be
last en dat hij nooit stappen van dien aard
bij ex-koning Alfonso heeft ondernomen.
Een treiler verdwenen.
De autoriteiten van de haven van Algeci-
ras hebben gisterochtend een communiqué
gepubliceerd, waarin medegedeeld wordt,
dat sedert den nacht van 26 Aug. een trei
ler is verdwenen. Het schip „San Fausto".
had 11 man aan boord. Men gelooft, dat de
treiler in de Straat van Gibraltar tot zinken
gebracht en de bemanning door de Jose Luis
Diaz gevangen genomen is.
Te Londen is het rapport ontvangen, dat
kapitein Smvth Piggott en Majoor Lejeune
op verzoek van de regeering te Barcelona
hebben opgesteld, inzake het bombardement
van Alicante. Het zal binnenkort gepubli
ceerd worden.
Van de fronten is geen nieuws.
De stad thans volgens de Japan-
sche berichten geisoleerd. De
Chineezen melden nog steeds
successen van het Jangtsefront.
Volgens de berichten uit Tokio is de om
singeling van Hankau thans zoo ver gevor
derd, dat na drie dagen an geslaagde ope
raties een halvcn cirkel is gevormd rondom
de stad. De Japansche troepen oefenen zwa-
ren druk uit op Menglisien aan den Noorde
lijken oever van de gele rivier, tegenover
Lovang, met de, bedoeling de rivier over te
steken bij Tienhsietsjen op ongeveer 20 km
De berichten in de bladen doen verder
uitkomen, dat de Japansclie vloot gestadig
stroomopwaarts trekt en de belemmeringen
in don stroom opruimt, terwijl de Chinee-
sclie stollingen aan beide kanten der riiicr
tot zwijgen worden gebracht.
Spoorwegverbinding Kanton
Hankau verbroken.
De stalen brug van Tintsjang.iau op .6.1 k.m.
ten noorden van Kanion is door Jnnansclie
luchtaanvallen vernield, waardoor de spoor
wegverbinding KantonHankau verbroken
is.
Er bestaat weinig kans dat deze verbin
ding spoedig hersteld zal zijn. De stad 1-Ian
kau is thans van de buitenwereld geisoleerd
Volgens een ander telegram, dat echter nog
niet bevestigd is, zou een Japansche afdee
ling, die de provincie Hoeneh hinne'n is sc
drongen, zich op slechts 110 k.m. noordelijk
van Hankau bevinden.
Ook de Chineezen melden weer
successen.
Een officieel Chineesch telegram meldt
de herovering van Soesoeng, op 40 K.M. ten
N. van Kioekiang.
De Japanners noemen dit bericht echter
belachelijk.
Naar liet Chineeschc persbureau meldt,
zijn de Japansche troepen te Hwangmei ge
heel van de achterhoede afgesneden, nu de
Chineezen na Tailioe en Tsjensjan ook Soe
soeng hebben genomen. De Chineesche troe
pen rukken van verschillende kanten op
Ilwangmci aan en de herovering van die
stad kan van oogenblik tot oogenblik vei
wacht worden. Door het succesvolle tegenof
fensief is de militaire toestand aan don noor
delijken oever van den Jangtse aanzienlijk
gewijzigd.
Dagbladen verboden.
De plaatselijke Chineesche autoriteiten te
Peking, die onder in vloer) staan van Japan,
hebben twaalf dagbladen en 5 persbureaus"
verboden Te Peking zullen nog slechts ze
ven dagbladen blijven verschijnen Al deze
bladen zijn in het bezit van Japanneezen
of staan onder Japansche leiding.
ZIJN AAN
KOMST TE BOEDAPEST.
Een oorverdoovende ontploffing
weerklonk gisterenavond op den
steiger aan den Donan, waar veertig
minuten te voren admiraal Horthy,
bij zijn terugkeer uit Duitschland voet
aan wal had gezet.
ADMIRAAL HORTHY.
Er is niemand gewond. Men stelt met
spoed een onderzoek in naar de oorzaak
der ontploffing. Bii hun aankomst werden
de rijksbestuurder en zijn cchtgenoole wel
kom geheeten door bet gehoole kabinet en
bongo vertegenwoordigers van bot logor.
Do gezanten van Duitschland en van Ita
lië waren mede ter begroetiug aanwezig.
Admiraal Horthy heeft bij het verlaten van
het Duitsche grondgebied een zeer hartelijk
telegram van dank gericht tot den rijkskan
selier.
Nader vernemen wij dat een ontploffing
plaats vond bij een koffiehuis aan den Do-
nau tegenover den aanlegsteiger. waar
Horthy drie kwartier tevoren was aangeko
men. Alle ruiten van een huis met drie Ver
diepingen werden vernield. Drie personen
werden door de kracht der ontploffing tegen
den grond geslingerd. Er schijnen geen
slachtoffers te zijn.
In het gebied van de Zwitser-
sche grens.
Volgons berichten uit ernstige bron is Hit-
Ier gisteren in de buurt van Loeërrach gé-
weest, waar hij versterkingen heeft geïn
specteerd. Uit dit gebied wordt gemeld,
dat de Duilschers er twee divisies hebben,
misschien nog meer.
De beriehten hebben de aandacht van
Bern, doeb haren geen bijzondere zorg,
daar verschillende kringen den omvang der
Duitsche manoeuvres van dien aard achten,
dat hun aanwezigheid in de streek ver
klaarbaar is. Hitier was vergezeld van
generaal von Keitel en een aantal officie
ren van den eeneralen staf. Hij beeft zirli
naar Leringen beeeven.
Gistermorgen negen uur was Adolf Hitler
geheel onverwacht te Kelil. aan de grens hij
Elzas-Lotharingen aangpkomen, vergezeld
van acht generaals. Nergens was te Kehl de
vlag gehesehpn en onmiddellijk na aan
komst van den Fnehrei werd de SS. van
Kehl gemobiliseerd om den ordedienst te
regelen. De grens werd gesloten en alle
verkeer tussehen Straatsburg en Kehl ge
staakt. Een officieele ontvangst werd niet
georganiseerd.
Hitler en zijn gevolg inspecteerden de ver
dedigingswerken aan weerszijden van de
brug. Omstreeks tien uur vertrok het ge
zelschap in de richting van Offenburg.
Strenge maatregelen tegen de na-
tionaal-socialisten?
.v. ngezien de gevangenis te Boedapest
overvol is en geen nieuwe gevangenen meer
kan berbergen, zal. naar gemeld wordt, in de
provincie een aantal hijzondere gevangenis
sen worden ingericht.
De onlangs door de regeering genomen
maatregelen hebben een zekere onrust ge
wekt in nationaal-soeialistische kringen, die
te verstaan geven, dat indien de regeering
de partij zou verbieden, de leden op illegale
wijze zouden gaan werken.
In de laatste dagen werd de openbare
meening eenigszins verontrust o\or fantas
tïsrhe geruchten over een nationaal-socia
listiselien aanslag op bet parlement.
Deze ongerustheid is toegenomen 11a de
•ontploffing aan den Donuu-ocvcr.
Hel défilé was voor Hare ila-
jesteït de Koningin onvergetelijk
Na afloop van het défilé der weermacht
heeft de luitenant-generaal van Voorst tot
Vorst, adjudant in b.d. van H. M. de Ko
ningin, commandant van het veldleger, de
volgende dagorder tot de deelnemende troe
pen gericht:
„Officieren, onderofficieren, korporaals,
matrozen en soldaten.
Hare Majesteit de Koningin droeg mij
als commandant van het veldleger en be
last met hel algemeen bevel over de onder-
deelen, die aan de wapenschouw op heden
deelnamen op, aan alle rommandanten en
onderdeelen Hoogslderzelver groote ingeno
menheid en buitengewone waardeering te
betuigen voor de uitnemende wijze waarop
de onderdeelen van de Koninkl. Marine en
de Koninklijke Landmacht, zoo te land als
in de lucht, zoomede de koloniale reserve,
vertegenwoordigende liet Koninklijk Neder-
landsch Indische leger, lieden hebben gedefi
leerd.
Hare Majesteit verzocht mij daar
aan toe te voegen, dat de door de
gezamenlijke troepen op zoo in
drukwekkende wijze tot uiting ge
brachte huhje een onvergetelijk
oogenblik van haar leven heeft ge
vormd. Ook Vpor de uitvoering van
de getroffen voorbereiding, welke
leidde tot een fViberispelijken voor-
bijmarsch, hij Ilfcre Majesteit niets
dan lof. W
Terwijl ik mij van d,eze hoogst eervolle
opdracht kwijt, noodig ik u uit u ten
volle te doordringen van de beteekenis
voor ieder uwer en voor de korpsen en de
onderdeelen welke gij hebt vertegenwoor
digd, van deze op zoo waardeerdende wijze
uitgesproken dank van baar, die gedurende
veertig jaren aaneen op koninklijke wijze 't
oppergezag over zee- en landmacht heeft
gevoerd.
Verplaatst u, officieren, onderofficieren,
korporaals, matrozen en soldaten in ge
dachten te zamen nog eenmaal terug naar
het oogenblik waarop gij ten aanschouwc
van de hoogste militaire en burgerautori
teiten en van duizenden van ons volk, op
het defileerpunt uwe Koningin uw eerbe
wijs bracht en vereenigt u dan in den uit
roep: „Lang leve Hare Majesteit, onze ge-
eerbiedigde Koningin".
Deze dagorder is voor het front der troe
pt. voorgelezen.
De overgroote meerderheid van
„Bloembollencultuur" schaart
zich thans achter het bestuur.
Op de door het hoofdbestuur van
de Algemeene Vereen, van Bloem
bollencultuur aan de alg. vergade
ring te Haarlem voorgelegde vraag:
Moeten wij voor of tegen bedrijfs-
maatregelen in het bloembollenvak
zijn? hebben de leden met 162 tegen
35 stemmen geantwoord, dat zij zich
voor het behoud dezer maatregelen
verklaren.
Zooals men weet, staan door dit besluit
dus de leden weer achter het bestuur, dat
verklaard heeft 111 te zien, dat aan de tegen
woordige maatregelen bezwaren kleven,
maar meende, dat men moet trachten deze
te overwinnen, zonder alle maatregelen over
hoord te werpen.
Het hoofdbestuur had. nadat de algemee
ne vergadering van 21 Juni 1037 zich tegen
voortzetting der saneeringsmaatregeien bad
uitgesproken, een nieuwe uitspraak noodig
geoordeeld, aangezien naar zijn meening de
omstandigheden in 't hloembollenvak heb
ben uitgewezen, dat bedrijfsmaatregelen on
mogelijk gpmist kunnen worden. Zonder be-
drijfsmaatregelen zouden aanmerkelijke ver
liezen geleden zijn. die een ander jaar nog
grooter zouden worden, als de teelt onbe
lemmerd was en daardoor z.011 worden uitge
breid. zonder dat dit een zoodanig gevolg
op den export zou hebben, dat hiervan in
de toekomst meer winst verwarbt zou kun
nen worden. Vele afzetgebieden hebben den
invoer van bloembollen gecontingenteerd en
bet is waarschijnlijk, dat belangrijke afzet
gebieden hij de lage prijzen van Nederland-
sche bloembollen eveneens tot contingentee-
ring zouden overgaan on grond van dum
ping Dit zou oen nrijsval. welke reeds door
onbebeerschte teelt ontstaat, nog grooter
doen zijn.
Een persoonlijk feit.
Tijdens de discussies vroeg Dr. Dijt de aan
dacht voor een persoonlijk feit.
In de afdppling Sassenheim heeft een lid
namelijk verklaard, dat bij anti-saneerder
was, omdat bii zijn teelt.bewijzen duur bad
verkocht. Dr. Diit verklaarde, dat bii zijn
bedrijf had moeten verkoonen. omdat hij
geschrapt was als lid der Sierteeltcentrale.
welke een aanklacht tegen hem bad inge
diend, omdat hij zich in hel openbaar te-
Verwachting: Meest matige
wind uit Noordelijke rich
tingen, nevelig tot betrok
ken of zwaar bewolkt, later
opklarend, waarschijnlijk in
den nacht nog eenigen re
gen, vooral in het Oosten,
overdag weinig of geen re
gen, iets koeler.
gen de saneeringsmaatregeien had uitgela
ten. In hooger beroep was hij echter tot
f 100 boete veroordeeld. Voorts waarschuw
de hij tegen voortzetting der saneerings
maatregeien.
Van verschillende zijden werd critiek op
het Hoofdbestuur uitgeoefend, dat men o.a.
verweet de vergadering juist in den druk
ken seizoentijd uit te schrijven.
Ook vond men bet niet juist, dat liet met
de uitvoering van het besluit der vorige al
gemeene vergadering een jaar heeft ge
wacht. Daardoor kan het thans de beslissing
krijgen, welke het zelf wenscht.
Na een uitvoerige discussie over het voor
en tegen der saneeringsmaatregeien werd
tenslotte bovenstaand resultaat verkregen.
Bij de replieken merkte de heer Murk
nog op. dat de Engelsche kweekers reeds bij
hun regeering op beschermende maatregelen
aandringen. Dat de Nederlandsche uitvoer
nog op een redelijk peil staat is juist, maar
men vergete niet, dat een deel der uitge
voerde bollen bestemd is om in bet buiten
land weer uitgeplant te worden.
De beer Varekamp verklaarde van een
Engelschen kweeker vernomen te hebben,
dat deze zijn bollen goedkooper uit Neder
land kon betrekken, dan ze zelf te telen,
daar bij dan alleen aan arbeidsloon reeds
meer moest betalen!
UIT ONZE OOST
De malaria te Priok
Broedsel van malariamuskieten
in de goten? Vragen van de
Indische regeering.
De heer Kan, lid van den Indischen Volks
raad, heeft de volgende schriftelijke vraag
tot de regeering gericht:
„Steller veroorlooft zich de vraag tot de
regeering te richten of zij haar in Juli j.1.
verkondigde meening t.a.v. de oorzaak van
de malaria-explosie te Tandjong Priok hand
haaft en zoo ja, of het destijds ingestelde on
derzoek naar haar oordeei volledig is ge
weest.
Hierbij moge hij de vraag stellen
of aan de leiding van den M.G.D.
al dan niet is gerapporteerd, dat de
goten te Priok als broedplaatsen van
malariamuskieten moeten worden
beschouwd.
Verder zou hij gaarne vernemen of en zoo
ja, welke maatregelen zullen worden ge
troffen, ter dadelijke beperking van het ma
laria-gevaar te Priok, hetwelk dermate ern
stig wordt geacht, dat de vlootschouw, wel
ke ter gelegenheid van het regeeringsjubi-
leum van Hare Majesteit de Koningin al
daar zou worden gehouden, moest worden
éf'gelast en dat aan een Fransch oorlogs
schip, hetwelk eind Augustus te Priok zou
arriveeren, in overweging moest worden ge
geven, deze haven niet aan te doen".
Een onvolledig onderzoek?
De toelichting op deze vraag luidt als
volgt:
In de Memorie van Antwoord betreffende
afdeeling Va der begrooting van Neder-
landsch-Indië voor 193!) heeft de regeering
naar aanleiding van de malaria-explosie te
Tandjong Priok in het afdelingsverslag ge
stelde vragen verklaard, dat „liet gotenstel-
sel te Priok niet mag worden aangezien als
oorzaak van deze explosie, aangezien in deze
goten goon broedplaatsen van malariamus
kieten werden aangetroffen".
Sedert zouden echter, naar ver
luidt. feiten aan het licht zijn geko
men. duidend op onjuistheden van
de aangehaalde verklaring, welke
gebaseerd zou zijn geweest op een
minder volledig onderzoek.
In verband hiermede moge steller verwij
zen naar het hoofdartikel in ,dc Java-bode"
van 18 Augustus jl„ getiteld „Priok-epide-
mie".
Wilt u een heerlijke vacantietocht? Dan
een meerdaagsche reis van het
Reisgidsen gratis verkrijgbaar Reisbureau
W.A.C.O., Den Helder. Kanaalweg 132,
Tel. 773.
