ALLER OOGEN OP Oen Vaderland getrouwe PRAAG GEVESTIGD Japansche marinetroepen in bloedige gevechten Orkaan over Japan DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER „Wij hooren bij elkander" Weerbericht Oudere Duitsche soldaten ontstemd Tien Sovjet-admiraals doodgeschoten KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) DONDERDAG 1 SEPTEMBER 1938 66e JAARG. No. 8401 De Tsjechische regeering beslist over vrede ot oorlog CHINA Overuren nuttiger dan diplomatieke nota's Dit nummer bevat 8 pagina's DE BILT SEINT: Een ingewikkeld verkeersongeval SchoolscHip „Koningin Wilhelmina'' in dienst gesteld Mussolini als vredesapostel LDESSCHE COURANT Uitgave der Ultg.-MlJHollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder HOE DE ORANJEDAG VERDER VERLIEP. GISTEREN Voorstel tot verdeeling in kantons morgen verwacht. Duitsche pers staakt haar aanvallen. Eenige ontspanning. Gisteren berichtten wij reeds dat de regeering te Praag voornemens zou zijn het land in kantons te ver- deelen, naar Zwitsersch model, waar bij elk kanton groote bestuurszell- standigheid zou bezitten. Men zal zich herinneren dat geruchten hier omtrent een veertien dagen geleden ook reeds opdoken. Van officieele zijde wordt een en ander nóch be vestigd, nóch tegengesproken. Al blijft de toestand zorgwekkend, toch schijnt een lichte ontspanning te zijn ingetreden. In ieder geval, heeft de Duitsche pers, blijkbaar op bevel van hoogerhand zijn felle aanvallen ge staakt en is de toon der commenta ren milder. Het verluidt, dat president Benesj, waar schijnlijk heden een proclamatie zal uitvaar digen, waarbij hij de richtlijnen van de nieuwe voorstellen zal bekend maken. Het onderhoud, dat Rtinciman's vertegen woordiger gisteren met Heniein heeft ge had, heeft twee uren geduurd. Men gelooft dat president Benesj in zijn proclamatie op de noodzakelijkheid zal wij zen het vraagstuk in twee deelen te split sen: 1. een onmiddellijk program en 2. een program, dat later zou worden uitgevoerd. De Britsche bemiddelingspogin gen. Voor het oogenblik is nog geen onderhoud vastgesteld tusschen den Britschen ambas sadeur, Sir Neville I-Ienderson, en Hitier, die nog niet te Berlijn is teruggekeerd. Wel verwacht men. dat Von Ribbentrop dn rijksminister van buitenlandschc zaken. zeer binnenkort een bespreking zal hebben met Henderson. De terugkeer van Henderson heeft aan leiding gegeven tot tallooze geruchten. Men spreekt over bemiddeling van verschillende mogendheden, met name van landen in Midden- en Zuidoost Europa. Men geeft eveneens te verstaan, dat Italië gunstig zou staan tegenover onderhandelin gen voor een vreedzame regeling van het Sudeten-Puitsche vraagstuk. Lord Runciman heeft gistermorgen om elf uur afgevaardigde Kundt, leider der Sudeten Duitsche delegatie, die belast is met de onderhandelingen met do regeering, ontvangen. Reuter meldt nog. dat de politieke com missie der Sudeten Duitsche partij heden bijeen zal komen Het „blok der Roetheensche autonomisti sche partijen" deelt mede. dat minister-pre sident Hodza gisterochtend een Roetheen sche delegatie heeft ontvangen. De bespre king duurde twee uren. De deelnemers aan de conferentie verklaarden voldaan te zijn over het verloop der onderhandelingen. Lord Ilalifax hoeft een bespreking gehad met Corbin. den Franscher ambassadeur, over de Tsiecho-Slowaaksche kwestie. Aan beide zijden is men van opvatting, dat lord Runciman zijn taak moet voortzet ten. Beide regeerineen honen, dat vruchtdra gende onderhandelingen zullen worden aan geknoopt tusschen de regeering van Praag en de Sudeten Duitschers in een geest van wederzijdsche verzoening en vrij van iedere bnitenlandsehe pressie. Het Hamburger Fremdenblatt publiceert een beschouwing over de houding van Lon den in het Tsjechoslowaaksche vraagstuk, dat in rechtstreeksche gedacht en wisseling met de Duitsche regeering het Tsjechische probleem thans schijnt tc willen oplossen Echter, ligt de eenige waarborg voor het be houd van eten vrede niet bij Adoll Hitier, maar bij de Tsjechische regeering en deze heeft in laatste instantie de beslissing over oorlog en vrede. Nationale ramp wordt gevreesd. Tokio in donker. Tokio, Yokohama en andere dee len van Oost-Japan zijn gisteroch tend geteisterd door een Taifoen, den hevigste sinds 1905. welke zich met een snelheid van 70 mijlen per uur verplaatste en geweldige schade heeft aangericht aan de te velde staande gewassen. De rivieren was sen voortdurend. Het dreigt een na tionale ramp te worden. De typhoon is, volgens het Hsb., ontstaan bij de Zuidzee-eilanden en trok in Noorde lijke richting van het eiland Hatsjijosjima in den Stillen Oceaan. Te 1.20 was het grootste gedeelte van Tokio in totale duisternis ge huld. In de zuidelijke voorstad van Tokio Omori stonden 100 huizen on der water. Alle rivieren wassen tengevolge van de stortregens, welke met den orkaan gepaard gaan en overal wor den hoornen ontworteld. Te midder nacht was de heele stad Jokohama in duisternis gedompeld wegens sto ring in de electriciteitsvoorziening. De schade is aanzienlijk, doch de omvang is onbekend wegens de heerschende totale duisternis. Te 11 uur Woensdagavond had de wind te Jokohama een snelheid van 32 M. per se conde. In de laaggelegen wijk van Tokio, Ka- meido, stonden volgens een nader benchi 200 huizen onder water. Politie en leden ^an de jongemannenxer- cenigingen te Tokio en Jokohama houden scherp toezicht. Tot dusver zijn geen verliezen van men- schenlevens gemeld. Te 3 uur was de windsnelheid te Tokio 22 M. per seconde blijkens nicdedccling xan het centrale observatorium aldaar dat voorts meldde dat liet centrum van de typhoon buiten Tokio langs was gegaan en te d.utt in noordelijke richting wegtrok. Rij liet af zenden van het bericht woedde er nog steeds een orkaan over Tokio. Het is heden, Donderdag juist de 15e ver jaardag van de groote aardbeving, die in 1923 Tokio en Jokohama verwoestte, Feilen strijd verwacht. Be richten over gebruik van gifgas door Japanners bevestigd. Naar het Chineesche telegraaf- agentschap meldt, zijn Haiyan en Tsjapoe, twee steden in Noordoost- Tsjekiang voor de tweede maal her overd op 27 Aug. j.1. na een bloedi- gen slag met de Japansche marine troepen. Uit Hankau meldt hetzelfde agent schap dat zoowel de Japanneezen als Chineezen versterkingen zenden naar het Joeitsjang-front, waar fei len strijd verwacht wordt in de vol gende dagen. Langs den spoorweg Kioekiang—Nantsjang hebben de Japanneezen hun aanval hervat op 25 Aug. 0111 de aandacht der Chineezen af te leiden van de fronten bij Joeitsjang en Hsintze. Nadat versterkingen waren ontvangen zijn de Chineezen tot den tegenaanval overgc gaan en thans wordt zwaar gestreden ten zuidoosten van Joeitsjang. In Zuid Sjansi hebben de Japanneezen Fenglintoe bezet. Zij bereiden zich thans voor de rivier over te steken. Er zijn aanwijzingen, dat de Japan neezen binnenkort in West Honan zullen oprukken naar Jocantsjoe ten noorden van de Gele Rivier aan de grens van Honan. Japanneezen en gifgas. De berichten over het gebruik van gifgas sen door de Japanneezen schijnen bevestigd te worden door buitenlandsche waarnemers die teruggekeerd zijn van een uitgebreiden tocht langs de fronten ten zuiden van de Jangtse. Zij verklaren, dat de Japanneezen de gassen niet op groote schaal gebruiken, doch er hun toevlucht toe nemen op critie ke oogenblikkcn en strategische punten, waar zij niet op andere wijze door de krachtige defensie heen kunnen breken. Van gezaghebbende zijde wordt vernomen dat het Chineesche departement van bui- tenlandsche zaken bewijzen verzamelt, ten einde die aan den Volkenhond te kunnen overleggen. Met het oog op deze berichten gelooft men, dat de Japansche militairen hun toevlucht nemen tot gifgassen in den strijd om Hankau. Ook het verdere gedeelte van den glorie rijken dag van gisteren elders in dit blad vindt men een uitvoerig verslag van wat er 's morgens en 's middags in den lande gebeurde kenmerkte zich door een zeer opgewekte stemming, die in de groote steden vaak tot uitgelatenheid oversloeg. Na den grooten optocht in Den Haag begaven de vorstelijke personen zich naar Scheve- ningen en brachten vervolgens een bezoek aan het Vredespaleis. Om 6 uur had op het Binnenhof een openlurhtvertooning plaats van het historische spel „Uit het leven der Oranje's". Het spel zal eiken dag gedurende de feestweek om zes uur namiddags op het Binnenhof worden gespeeld. Een eereavond in het gebouw voor Kun sten en Wetenschappen hrsloot de officieele feestelijkheden. Het historisch spel „1813" vormde de hoofdschotel van het program ma. De hoogste burgerlijke en militaire au toriteiten, zoomede de leden der Statcn- C.eneraal waren uitgenoodigd. Ongeveer 2000 personen waren aanwezig. Aan het einde van de voorstelling werd de Koninklij ke Familie het Wilhelmus toegezongen. Ook in Amsterdam werd een rijk nrocram- ma afgewerkt. In het Stadion was de be langstelling groot voor de feesten, georga niseerd door de vereoniging voor volksver maak. De Marine kon het best lijn trekken! De Koninklijke Marine toonde, dat het dagelijks omgaan met touw op touwtrek ken wel van invloed is, althans na een spannenden strijd wist zij de overwinning „over den lijn te trekken." Op de eeretribune bevonden zich ver schillende militaire en civiele autoriteiten w o. burgemeester dr. W. de Viugt, overste W. A. Boswijk, garnizoenscommandant van Amsterdam, vice-admiraal L. J. Quant en kapitein ter zee. N. A. Bost van Tonningen. Tn Rotterdam werd op stijlvolle wijze feestgevierd. Hier maakten Piet Hein en zijn bemanning hun intrede en werden door het gemeentebestuur ontvangen. Ook in de Maasstad was het tot laat in den nacht overdruk. Daladier over den internationa len toestand. Minister-president Daladier heeft gistermiddag in de legercommissie een uiteenzetting gegeven over den internationalen toestand. Hij zeide de openbare mcening niet te wil len verontrusten noch haar in slaap te wil len sussen. In het tweede deel vergeleek hij den staat der bewapeningen in Europa: en gaf een schatting van de strijdkrachten, waarover men in geval van een aanval zou kunnen beschikken, nictf alcen. voor Frank rijk, maar ook voor Engeland, Rusland en Tsiechoslowakije. In het derde deel gaf Da ladier een uiteenzetting van de wapenfabri cage en de resultaten, tot dusverre verkre gen bij de uitvoering der programma's van regeering en parlement. Vervolgens sprak hij over de voordeelen der genationaliseerde fabrieken. Dank zij de bepalingen van het decreet op de 40 urige werkweek en de regeling voor de overuren kan het rhvthmc der wapenfabri- cage versneld worden en dat der nabuurlan den henaderen. Op verschillende vragen ant woordende, zeide premier nog, dat alle 'e- gerrorpscn reeds van maskers voorzien zijn doch dc aanmaak daarvan moet versneld worden ter bescherming van de burgerbe volking. De overuren. Dc communist Cornavin protesteerde heftig tegen de beschikkingen der regeering ten aanzien van de wet op de 40-urige werk week. Daladier zou toen gezegd hebben: „Is het niet merkwaardig dat degenen, die van mij een Don-Quichotte politiek verlangen, mij het recht ontzeggen van de arbeiders overuren te vragen, die op het oogenblik misschien voor den vrede nuttiger zijn dan diplomatieke nota's? Daladier noodigdc de communistische partij uit niet langer door tc gaan met polemieken, die de bedoeling hebben het voor te stellen, alsof hij Daladiei zich tegenover de arbeidende klasse plaatst. De Groot-Nederlandsche gedachte. - „Het Alg. Ned. Verbond heeft zijn beginsel verloochend". Prof. dr. F. C. Gen-etsen sprak gisteren voor het Algemeen Nederlandsch Verbond te 's-Gravenhage over 't onderwerp „hand haven". Spr. wees er op, dat de achter ons liftende 40 jaren, onder het beleid van Koningin Wilhelmina. ondanks partijwezen en klassenstrijd, tot re sultaat hebben gehad het besef: „Wij', Volk van Nederland, wij hoo ren bij elkaar." Het is volgens spr. eigenlijk een groot historisch wonder, dat het ons sedert de tot standkoming, in 1839, van de scheidingsacte tusschen Noord en Zuid, nu welhaast een volle eeuw is gegund geworden, èn ons ont zaggelijk wereldrijk èn ons kleine vader land, in ongestoorden vrede geestelijk en stoffelijk tot steeds hooger ontwikkeling te brengen. „Klein burgerlijk Hollandsch saamhoorigheidsgevoel". Toen de mogendheden, in 1814 de histo rische eenheid der Nederlanden als grond slag kozen voor het Vereenigd Koninkrijk, vereenigden zij (wee volksdeelen, die zich als twee volkomen afzonderlijke naties ge voelden. En omstreeks 1870 scheen het oude, algemeene, Groot-Nederlandsche na- tionaliteitsbewustzijn hopeloos ver schrompeld tot een sterk particula ristisch, klein burgerlijk Hollandsch samen hoorigheidsgc voel. Vlaande ren bleef verstooten. Kaapland was vergeten. In dien toestand is gedurende het regce- ringstijdperk van Koningin Wilhelmina een grondige verandering gekomen. De stoot tot die veranderin" is de boerenoorlog geweest Het in die dagen opgerichte Alg. Ned. Verbond leerde ons zien het Algemeen Ne derlandsch gezichtspunt en leerde het be lang van de in Vlaanderen en Kaapstad le vende Nederlanders als een algemeen Ne derlandsch belang verstaan. Op het critieke oogenblik heeft het Ver bond zich aan de inzichten der Regeering onderworpen en zijn beginsel feitelijk ver loochend. Spr. meent dan ook dat het ver bond niet meer is wat het krachtens erwachting: Meest zwakke W. tot Z.W. wind, gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen re gen, koude nacht, zelfde temperatuur overdag. Verdere vooruitzichten: Meest zwakke wind uit Z. rich tingen, gedeeltelijk bewolkt met weinig of geen regen. zijn beginsel had moeten zijn. Het is, niet meer de organisatie van Het Groot-Nederlandsche nationali- teitsbewustzijn. Niet meer, in den waarachtigen zin des woordt, een algemeen Nederlandsch Verbond. Prof. Gerretsen zegt, dat de taak van het Verbond thans is: een beperkt weer opne men van de Groot Nederlandsche Werkzaam beid en een onbeperkte activiteit op het klein Nederlandsche arbeidsterrein. Een verzuim. Bij het verdrag van Versailles heeft men aldus spr. verzuimd het recht van den staat in overeenstemming te brengen niet het recht van het volk. Wat zich thans in Tsjecho-Sloxva- kije afspeelt is een van de gevolgen van dat verzuim,, dat Genève niet heeft weten te herstellen. De pers speelt hiermede maar al te veel kie keboe. Spr. beveelt voor de nationaiiteitenkwestie een oplossing aan, die staat en natie beide recht doet. Laten wij, aldus besloot spreker, de her nieuwde belofte afleggen, dat wij ook in de toekomst ons onwankelbaar geloof in de eenheid van het Algeheeie Nederlandsche volk zullen handhaven. (Luide teekenen van instemming.) Na een slotwoord van den voorzitter zong Ie vergadering het Wilhelmus. Onderwijzer gedood; zijn zoon gewond. Op den rijksweg RoermondSwalmen, ter hoogte van den zijweg naar kasteel „I-Iil- lenraedt", heeft zich gistermiddag een ern stig ongeluk voorgedaan, waarbij een on derwijzer uit Venio werd edood en zijn 13- jarige zoon gewond. Uit den zijweg van kasteel „Hiilen- raedt" naderde on dat tijdstip een met kip pen geladen vrachtauto van den expediteur Piilaerds uit Herkenhosrh. Uit de richting Venlo kwam op hetzelfde moment mot groote snelheid een F.ngclsche personen auto aanrijden. Juist op de kruising kwamen de auto's met elkander in botsing. De personenauto vloog van den weg en raakte daarbij een paar boompjes, die gevold werden. Zij kwamen in hun va] neer op twee wielrijders, die zich op liet fietspad be vonden. de onderwijzer W. Spiers uit Ven lo en zijn 13-jarige zoon. Beiden vielen te gen den grond. De heer Spiers werd met een verbrijzeld been en enkele gebroken ribben in bevvusteloozen toestand opgeno men. Zijn zoon had een hoofdwonde opgc- loopen. De twee slachtoffers werden naar het ziekenhuis te Roermond overgebracht, waar de heer Spiers aan de bekomen ver wondingen overleed. De vier inzittenden van de personenauto, allen Engelschen. twee dames en twee hee- ren, kwamen met den schrik vrij, evenals de bestuurder van de vrachtauto. Door den minister van Onderwijs. Heden zal de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. Prof. 'Dr. J. R. Slotcmaker de Bruine, het nieuwe school- srhip van het Onderwijsfonds voor de Scheepvaart te Amsterdam, de „Koningin Wilhelmina" officieel in dienst stellen.. De „Koningin Wilhplmina" is een school schip, waarop de eerste dagnijverheidsschool voor seliippersjongens „Oranje-Nassau" van hot Onderwijsfonds voor dn Scheepvaart wordt gevestigd. Honderd twintig seliippersjongens kun nen op de „Koningin Wilhelmina" worden gehuisvest voor het volgen van een twee jarigen cursus in vakonderwijs. De Ieqeroefeningen leggen te groote lasten op. Over de groote troepenmacht, die het Duitsche Rijk in deze weken onder de wapenen heeft en die door ingewijden op ten minste 2 millioen man wordl geschat, leest men wei nig of niets in de Duitsehe bladen, maar hoort men des te meer. Natuurlijk betreft het hier vaak moeilijk te controleeren geruchten, waarbij men ver standig doet de bronnen in aanmerking te nemen waaruit zij geput worden, zegt het Hsb. Maar dat deze oefeningen, die men ook tot op zekere hoogte een mobilisatie zou kunnen noemen diep ingrijpen in liet eeonomisehe en particuliere leven en onder de oudere reservisten een ontstemming ver wekken. dip aan de sociale moeilijkheden in onzen eigen mobilisatietijd tijdens den we reldoorlog herinnert, mag wel als zeker worden aangenomen. Over deze ontstemming verneemt men bijzonderheden, die er op wijzen, dat zelfs in het huidige Duitschland zekere lasten als ze een al te langdurig karakter gaan aannemen en er te weinig werkelijke ar beid te verrichten is, een zware proef voor het geduld der uit het eigen werk gerukte dienstplichtigen kunnen beteekencn. De verplichting van alle bezitters van mo torrijtuigen om hun auto's, vrachtwagens, enz. ter beschikking van de weermacht te houden, is thans tot 31 December verlengd. De vergoedingen zijn opnieuw in de bladen medegedeeld. Vrijgesteld zijn slechts de auto's van het corps diplomatieke, dus niet die van de ove rige buitenlanders die in Duitschland wonen en wier wagens Duitsche kenteekenen dra gen. De vereeniging der buitenlandschc pers te Berlijn heeft tot de Duitsche regeering het verzoek gericht ook de auto's der bui- tenlandsclie journalisten voor een mogelij ke tijdelijke confiscatie te vrijwaren. Beroep op den Duce om tot den vrede bij te dragen. Guyon bericht uit Rome aan „Le Jour nal", dat de Britsche zaakgelastigde, Sir Noei Charles, opdracht heeft ontvangen, Mussolini te verzoeken, ook bij te dragen aan den vrede in Europa. Naar verluidt, zegt de Msb., zou Mussolini deze gelegenheid hebben afgewacht, om in te grijpen. Morgen zal men zien of hij hier toe zal besluiten. Guyon gelooft niet. dat men een opzien barende verklaring van den duce moet ver wachten ter gelegenheid van het leggen van den eersten steen voor het ministerie voor Italiaansch Afrika, hetgeen morgen zal ge schieden. Cliamberlain zou liever een discrete, doch krachtige interventie verlangen en Musso lini zal- zeker zijn bijdragen leveren. Russische Marine geeft de „zui vering" toe. Volgens de „Times" heeft het volkscommis sariaat van Marine te Moskou voor het eerst toegegeven, dat eenige maanden geleden een belangrijke „zuivering" van de roode vloot heeft plaatsgehad. Een tiental admiraals, alsmede eenige pro fessoren van de vlootacademie te Leningrad werden gefusilleerd. Bezoekt de feestweek te Amsterdam 510 September per WA CO A.utobusdiensten. Iedere nacht extra diensten vanaf Amster dam. Vraagt hiervan dienstregelingen aan onze chauffeurs en Reisbureau WACO, Kanaal- weg 132. Tel. 773.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1