Praag s voorstellen I
als basis aanvaard
„leder zakenman reisgereed
in den zadel"
DAGBLAD VOOR DEN-HELDER EN-1 HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Berlijn acht den toestand zeer ernstig
Bombardement op Schiphol
Nieuwe graaopolitiek
Besprekingen echter door een nieuw
grensincident voorloopig opgeschort
Dit nummer bevat 8 pagina's
U^EERBERICHT
Belangstelling van Prinses Juliana
voor „De Joodsche Invalide"
Daladier dwingt de
havenarbeiders
HELDERSCHE COURANT
XÖNWK53TOAAT W,,S«Nr'M8LMil T«JPOON (5 LWNBN)
tfltgcrre d«r Ui»g.Ml| Hofkmdi Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DONDERDAG
8 SEPTEMBER 1938
66e JAARG. No. 8407
HI.TLER ADVISEERT HENLEIN
DE PLANNEN VAN BENESJ
NIET TE AANVAARDEN.
OPZIENBAREND ARTIKEL IN
DE TIMES VERWEKT CONSTER
NATIE TE LONDEN EN PRAAG.
HENLEIN.
De immer vage berichtgeving over Tsje-
cho-Slowakije is thans verwarder dan ooit.
Zijn de onderhandelingen met Praag afge
broken? Zijn ze niet afgebroken? Er zijn be
richten, dat de Sudetenduitschers de laatste
voorstellen van Praag als basis aanvaarden,
er zijn ook berichten, dat zij de onderhan
delingen afbreken, zoolang een incident te
Marisch Ostrow niet uit de wereld is. Een
opzienbarend hoofdartikel in de „Times"
welks meening meestal als officieus wordt-
beschouwd en waarin het invloedrijke blad
afscheiding van het Sudetenduitsche gebied
als nieuwe mogelijkheid noemt, wordt door
de Engelsclie regeering officieel tegengespro
ken. In Praag is men op de Times heftig
verbolgen.
De gebeurtenissen in de laatste
24 uur.
Gistermorgen is de Sudeten partij begon
nen met de bestudeering der regeerings-
voorstellcn. Kundt en Rosche brachten ver
slag uit. Besloten werd de regeeringsvoor-
stellen te toetsen aan de acht punten van
Karlsbad en ze zoo mogelijk als basis van
onderhandelingen te aanvaarden.
Inmiddels werd uit Moravisch Os-
trawa een bericht ontvangen over
mishandeling en overvallen der po
litie van en op Sudetenduitschers.
Volgens het D.N.B. was de bevolking
te hoop geloopen, ongerust over de
arrestatie van 82 leden der partij,
die van hun bed waren gelicht. Af
gevaardigden der partij waren aan
wezig, maar toen een dezer zich tot
den politiecommandant wendde,
sloeg een der agenten hem met den
rijzweep. Praag bericht echter, dat
de politie 300 Duitschers verrast
heeft, die over de grens waren geko
men. Deze menschen werden natuur
lijk ontwapend.
De delegatie staakte toen haar beraadsla
gingen en besloot den minister-president
mede te deelen, dat zij gedwongen is we
gens de geheurtenissen te Ostrawa- de on
derhandelingen te onderbreken. Het voor
stel der regeering. aldus werd den premier
medegedeeld, moet hij de Sudetenduitsehe
bevolking den indruk wekken, dat het door
de regeering ernstig bedoeld wordt, ook ten
aanzien van het in praktijk brengen der af
zonderlijke punten. De geheurtenissen van
Ostrawa toonen aan, dat de regeering den
toestand niet in die mate meester is, dat or>
dit oogenblik de zakeliike besprekingen me'
succes begonnen en voltooid kunnen worden
Het optreden der politie te Ostrawa is in zoo
scherpe tegenstelling met de verklaring der
regeering, dat zij de nationaliteitskwestie
wil regelen, dat men hier meer waarde aan
de daad dan aan het woord moet hechten.
HERVAT?
Volgens inlichtingen uit officieele bron,
gisteravond te Parijs ontvangen, is het in
cident te Moravisch Ostrawa geregeld na
besprekingen tusschen de regeering en de
Sudetenduitsche gedelegeerden.
Derhalve is besloten tot hervatting der
besprekingen.
Hitier
de man op den achtergrond, die de Times
een voortreffelijk „showman" noemt, zou
Henlein geadviseerd hebben het plan van
Benesj niet te aanvaarden.
Konrad Henlein is gisteravond in Neu
renberg aangekomen, eprgisteren had hij be
sprekingen met Hitier en met von Ribben-
He. Hsb. heeft gelegenheid gehad de mee
ning van Duitsche regeeringspersonen, in
Neurenberg aanwezig, over Benesj' voorstel
te vernemen. Er is geen twijfel aan, dat de
Duitsche regeering Henlein heeft geadvi
seerd het niet te aanvaarden, aangezien
men op het sta -dnunt staat, dat men op
hier slechts met een partieele autonomie te
doen heeft, terwijl liet Duitsche element
blijft vasthouden aan zijn eisch van f'én aan-
eenge.«!oten autonoom Sudetenduitsch ge
bied.
Men geeft oe, dat het voorstel van Praag
blijk geeft van een 'oenemend verlangen
met Duitsrhland, of zoo men wil met Sude-
tenland, tot een compromis te komen. In
Duitsrhland ziet men echter in dit voorstel
geen basis voor het bereiken van een com-
promis en men versvacht daarom, dat de vol-
In lange rij trokken de duizenden Woens
dagmiddag in huldigend défilé langs het
paleis te Amsterdam, waar H. M. de Ko
ningin de begroetingen vriendelijk in ont
vangst nam.
gende fase gekenmerkt zal zijn door de pu
blicatie van het z.g. plan van Runciman.
De Duitsche regecring dat is althans de
indruk voelt zich zeer sterk én wordt nog
aangemoedigd door de beschouwing van de
Londensche Times.
Het Timesartikel
heeR, zooals gezegd zoowel te Londen als
te Praag groote consternatie, gewekt.
Zij is slechts te vergelijken met de stem
ming na het hekend worden van de Hoare-
Laval voorstellen in December 1933. Om
deze beroering te begrijpen moet men de pu
blicatie van het artikel in zijn historisch
verband zien zegt de N.R.Crt. Van het be
gin af aan heeft de Engelsche regeering
het standpunt ingenomen dat de oplossing
van de Sudenteduitsche kwestie moest
worden gezocht binnen het kader van den
Tsjechischen staat. Zij heeft Runciman
naar Praag gezonden om een dergelijke op
lossing te bewerkstelligen en slechts twee
weken geleden noopte de militaire agressie
van Duitschland haar er toe bij wonde van
Sir John Simon Duitschland te waarschu
wen voor de gevolgen van een gewelddadig
ingrijpen in de Tsjechische kwestie. Hen-
derson heeft daarna aan von Ribbentrop
deze waarschuwing nog eens op ondubbel
zinnige wijze verduidelijkt. Tegelijkertijd
werd druk op Praag uitgeoefend om hel
tot nieuwe concessies te bewegen. Ten ge
volge van dezen zwaren druk is Praag nu
gisteren met het vierde plan foor den dag
gekomen, dat verder gaat in de richting
van een aanvaarding van het programma
van Karlsbad, dan men ooit had durven
hopen.
Op dat oogenblik en terwijl Lord Halifax
en zijn adviseurs zich afvroegen hoe zij er
Hitier van konden overtuigen dat Enge-
land's waarschuwing tegen een geweldda
dig ingrijpen geen bluf was, komt Enge-
land's eerste blad, dat in het buitenland
algemeen bekend staat als het officieele re-
geeringsorgaan, met het idee de Tsjechische
kwstie door een cessie van de betwiste ge
bieden aan Duitschland op te lossen, als de
bewoners van dit gebied de nieuwe voorstel
len van Praag weigeren te aanvaarden.
DUITSCHLAND ACHT DEN
TOESTAND ERNSTIG.
Berlijnsche diplomatieke kringen leggen
een levendige ongerustheid aan den dag
met het oog op de ontwikkeling der Sude-
temluitsche kwestie.
De woordvoerder der Wilhelmstrasse
verklaarde, dat door de incidenten van gis
ter een gevaarlijke toestand is geschapen.
Politieke kringen voegen hier aan toe, dat
deze incidenten de zwakte bewijzen der
regeering te Praag, die zich geen reken
schap geeft of wil geven vand en toestand.
„Zeer zeker zijn te Praag invloedrijke krin
gen vastbesloten tot iederen prijs iedere
poging tot een vreedzame regeling van het
Sudetenprobleem te saboteeren. De ver
antwoordelijkheid voor den toestand valt
uitsluitend op de regeering van Tsjecho-
Slowakije, welke te zwak is om degenen,
die onrust en verwarring willen zaaien,
tot de orde te roepen."
Marine en leger demonstreeren.
Minister-president aanwezig.
Gisteren werd de tweede dag van
bet Luchtvaartfeest op Schiphol, we
derom onder groote belangstelling
van de zijde van het publiek, gehou
den. Het programma bestond vóór
een deel uit dezelfde nummers Als
dat van gisteren doch opende op
veel attractiever wijze doordat direct
in het begin verscheidene formaties
marine- en legervliegtuigen de lucht
ingingen en op bewonderenswaar
dige wijze in gesloten formatie bo
ven het vliegveld manoeuvreerden.
De Lockheed Super Electra der K. L. M.
demonstreerde, bestuurd door Snitslaar, op
nieuw haar snelheid en de invliegcr Cop-
pens van de Koolhoven fabrieken liet we
derom de prachtige vliegcieenschappen van
de F.K. 52 en F.K. 56 bewonderen, terwijl
invlieger Meinecke en Leegstra van de Fok
kerfabrieken de snelle luchtkruiser T5 en
de zeer bijzonder Gl, voorvlogen. Met ge
juich begroette het publiek ook de door Mei
necke gevlogen „Spin", Fokker's eerste vlieg
tuig, waarmee de invlieger ondanks den vrij
straffen wind, welke later op den middag
opstak, een ronde boven het vliegveld vloog.
Na de herhaling van verschillen
de programmanummers van Dinsdag
zooals een lesdemonstratie van de N.
L. S. en parachutesprong boven het
vliegveld, volgde een aanval van
eenige escadrilles bombardements
vliegtuigen boven het veld, welke
echter werd afgeslagen door eenige
verdedigende escadrilles iagers en
door batterijen afweergeschut en
luchtdoelmitrailleurs, welke op het
vliegveld stonden ongesteld en voor
welker bediening het Amsterdam-
sche garnizoen Luchtafweertroepen
zijn medewerking verleende.
In den loop van den middag werden de
demonstraties o.a. bijgewoond door den mi
nister-president. dr. H. Coli.jn, den mi
nister van Defensie, J. J. C. van Dijk en vrij
wel alle hier te lande vertoevende Indische
Vorsten met hun echtgenooten, zonen en
dochters.
DE BILT SEINT:
Verwachting: Zwakke tot mati
ge wind uit N. richtingen,
betrokken tot zwaar of half
bewolkt, plaatselijk nog
eendgen regen, later iets
warmer.
Verdere vooruitzichten: Weinig
of geen regen en iets war
mer.
Minister stelt studiecommissie in.
Ten éinde na te gaan, welke graanpolitiek
en welke wijze van steunverleening aan de
graanverbouwers het best wordt geacht, is
het de bedoeling van den minister van Eco
nomische Zaken, zich door een commissie
van belanghebbenden en deskundigen te
laten voorlichten.
Op het oogenblik is de samenstelling van
deze commissie in voorbereiding. Om daar
in zitting te nemen, worden, aldus de Msb.,
zoowel vertegenwoordigers van den land
bouw als van handel en industrie en ook
een tweetal economen uitgenoodigd.
Naar wij vernemen zal H.K.H. Prinses Ju
liana morgenochtend om kwart over elf
een bezoek brengen aan het nieuwe gebouw
van „De Joodsche Invalide" aan het Wees-
pcrplein te Amsterdam.
Marseillaansche haven heden
onder militair beheer.
De recfuisitie van de haven van Marseille
zal hedenochtend ingaan. De havenarbei--
ders zullen, aldus de Msb., gemobiliseerd
worden en onderworpen zijn aan de wet be
treffende de organisatie van de natie in tijd
van oorlog.
De desbetreffende bevelen zijn gisteravond
afgezonden.
Er is een commissie benoemd, bestaande
uil den havenmeester, een hooge functiona
ris van de prefectuur Bouches du Rhöne,
admiraal Muselie^ en generaal Michel.
Bezoekt de feestweek te Amsterdam 510
September per WACO Autobusdiensten.
Iedere nacht extra diensten vanaf Amster
dam.
Vraagt hiervan dienstregelingen aan onze
chauffeurs en Reisbureau WACO, Kanaal-
weg 132. Tel. 773.
De jaarbeurs zal haar poorten
weer openen.
EEN BELANGRIJKE AGRARISCHE
AFDEELING.
Voor de derde maal ziet men op de jaar
beurs te Utrecht, een agrarische afdeeling.
Deze agrarische jaarbeurs ondervond ter
elfder ure tegenslag, doordat het uitbreiden
van de mond- en klauwzeer epidemie een
inzending van het prachtige Nederlandschc
stamhoekvee onverantwoordelijk maakte. De
reeds gebouwde modelstal zal ditmaal ledig
moeten blijven en in plaats van levend vee
een demonstratie te zien geven van hetgeen
van regeeringswege gedaan wordt om vee
ziekten te bestrijden.
Dn agrarische jaarbeurs is nog niet dat,
wat zij, in een zoo vooraanstaand agrarisch
land als Nederland, kan en moet zijn. Maar
toch zit er in de agrarische jaarbeurs groei,
aldus zeide de beer Graad van Roggen, se
cretaris van de jaarbeurs, gisteren in een
persconferentie. Eeebter er ziin meer
verheugende verschijnselen. De groep land
bouwwerktuigen is zeer uitgebreid.
Er is in de Nederlandscbe agrari
sche jaarbeurs nog een zwakke stee:
de te geringe deelneming van het
eigenlijke landbouwproduct. Er zijn
aanwezig zaaizaden, nootaardappe-
len. fruit, hoornen, planten en ge
sneden bloemen, enz., maar de in
zending van het Nederlandsche bo
demproduct moet nog veel grooter
en gevarieerder worden. Rekening
dient gehouden met het feit, dat
niet alle producten van het land
bouwbedrijf zich zullen leenen voor
het zakelijke doel, dat een agrarische
jaarbeurs beoogt. Ten aanzien van
tal van stapelproducten van den
landbouw verhouden vraag en aan
bod zich anders dan ten aanzien
van de meeste industrieele voort
brengselen.
Spr. was van meening, dat export en bin-
nenlandsche handel als hulpmiddel de jaar
beurs niet kan missen. Er moet innige sa
menwerking tusschen landbouw en industrie
zijn.
Het jaarbeursbestuur vertrouwt er op, dat
in de toekomst ook de landbouworganisaties
het agrarische jaarbeursintermediair in
haar arbeid zullen inschakelen om naar
het voorbeeld, dat reeds enkele rijksvoor
lichtingsdiensten en regeeringsbureaux ge
ven door grafische voorstellen, suggestie
ve en instructieve propagandamiddelen de
veelzijdige beteekenis van den boerenstand
en bet boerenland onder de aandacht van
onze geheelc samenleving te brengen.
De jaarbeurs als geheel een
record.
In den aanvang van zijn betoog liet de
heer Graad van Roggen een optimistisch
geltiid booren over de ontwikkeling van de
jaarbeurs, die hij vergeleken bij vroegere
jaren een record noemde.
Wat de algemeene toestand in handel en
industrie betreft, kwam spr. tot de conclu
sie. dat trots teleurstelling in de kringen
der Nederlandscbe zakenwereld toch het ai
gemeen vertrouwen in een toekomstigs ver
betering van de conjunctuur bleef behou
den. De neiging tot verbetering, welke ver
schillende conjunctuurschommelingen in
Amerika vertoonen, doet verwachten, dat
ook de algemeene economische toestand in
het buitenland daardoor gunstig bcinvloed
zal worden.
Iedere zakenman blijve reisgereed in den
zadel, zeide de heer Graad van Roggen.
Met, niet van zorgen vrije belangstelling
wacht het Nederlandsche bedrijfsleven de
troonrede af. zoowel wat betreft de nieuwe
wegen, die de regeering op economisch ge
bied zoowel als op die van het werkloos
heidsvraagstuk zal inslaan.
Niet denkbeeldig is het gevaar,
dat de belanghebbende beschermde
industrieën den steun als permanent-
onontbeerlijk gaan beschouwen en
met de contingenteering als met een
blijvenden factor rekening gaan hou
den. Daarmede qepaard gaat een
zich meer en meer vertrouwd maken
met het denkbeeld, dat de binnen-
landsche markt ook in de toekomst
voor de inheemsche industrie het
belangrijkste zal blijven. De toe
komst van Nederland als industrie
land kan niet liggen uitsluitend op
de binnenlandsche markt, maar ex
port is en blijft noodzakelijk.
Spr. zette dit nader uiteen, om tenslotte
het vormen van Nederlandsche secties op
Iniitenlandsche jaarbeurzen te bepleiten,
liet aantal doelnemers aan de jaarbeurs
bedraagt 1211. tegenover 1207 aan de na-
jaarsbeurs 1937.